Philippus Cancellarius

Psalmus 25

Numérotation du verset Ps. 25,1 

¶ Psalmus David1.
¶Codd. : (Ps. 25) Cor2 F D14 D30 P15205 (41va) P1076 P10489 ΩM ΩF ΩS ΩX (224va) ΩR G Δ (ω 1 ) Bari1 Bari3 Rusch Ps-G, def. C
1 Ps. David D14 D30 P15205 ΩF ΩS ΩX ΩR (+ pri.) ΩP G ΩB Rusch Ps-G ] inv. Ps-G (M ΦRGV U), in finem praem. Ps-G (K V D) ΩV P15205 ² Clementina , + obsecratio eius qui secundum Deum proficit D30 , om. ΩT ? ΩD ΩH
Numérotation du verset Ps. 25,I 

Iudica me Domine
quoniam ego in innocentia mea
ingressus sum ¦
et in Domino sperans
non infirmabor.
Numérotation du verset Ps. 25,2 II

Proba me Domine
et tempta me ¦ ure renes meos
et cor meum.
Numérotation du verset Ps. 25,3 III

Quoniam misericordia tua ante oculos meos est ¦
et complacui in veritate tua.
Numérotation du verset Ps. 25,4 IV

Non sedi
cum consilio2 vanitatis ¦
2 consilio L P15205 P10489 ΩM ΩF ΩS ΩP ΩV ΩH Δ Bari3 Rusch ] concilio D14 D30 Hi P10525 Bari1 ΩT ΩX ΩR G ΩB Ps-G; illegibil. ΩD (mf.)
et cum iniqua gerentibus non introibo.
Numérotation du verset Ps. 25,5 V

Odivi
Ecclesiam malignantium
et cum impiis non sedebo.
Numérotation du verset Ps. 25,6 VI

Lavabo
inter innocentes manus meas ¦
et circumdabo altare tuum Domine.
Numérotation du verset Ps. 25,7 VII

Ut3 audiam
3 Ut ΩB Bari3 etc. ] Et ΩV Bari1
vocem laudis tue4*a ¦ et enarrem
0 ¶Nota : la leçon tue semble caractéristique du texte de la bible des libraires de Paris. Survivance du Psautier romain et, par lui, héritage du grec, elle est corrigée par le correctoire franciscain en référence à l’hébreu. Quand Guillaume de Mara note qu’elle s’est maintenue dans le chant ecclésiastique, il ne fait pas allusion à la psalmodie liturgique du Psautier romain, mais au répons Audiam Domine de la série de Psalmis¸ chanté durant de le temps entre l’Ephanie et la Septuagésime ; cf. ici apparat du texte.
4 tue Cor4 ( Parisiensis ante cor. ) Cor2 (grec. [...] de quo in ecclesia cantatur) I² ΩF ΩS ΩX ( al. m. interl. ) P15205 cum Ps-R cf. LXX (codd. Lucian.) ] om . Cor2 FV (secundum hebr. et anti. quibus est standum non est apponendum TUE licet grecus retineat de quo in ecclesia cantatur ; cf. Corpus antiphonalium officii, n° 3367, 6144) Cor4 V (tue cancellatum est in Parisiensi) D14 D30 Hi ΩM ΩD G ΩT ΩR ΩX* ΩP ΩB P1076 P10489 ΩH Δ P10525 Bari1 Bari3 Ps-G
universa mirabilia tua.
Numérotation du verset Ps. 25,8 VIII

Domine dilexi
decorem domus tue ¦ et locum
habitationis
glorie tue.
Numérotation du verset Ps. 25,9 IX

Ne perdas
cum impiis Deus5*
5 Deus Ps-G (M² V) D14 * (eras.) D30 Hi ΩM ΩD ΩF ΩS ΩR ΩP ΩT ΩV ΩB P10525 ΩH Bari1 Bari3 P15205 P10489 Ed1530 Clementina  ; cf. versiculus ad mat., feria IV et sabbato tempore Passionis, et respons. parvum ad sextam et nonam in eodem tempore   : Corpus antiphonalium officii, n° 7206, 7207 ; MARBACH , Carmina Scripturarum , p. 96. ] om. Cor2 VF (hebr. et antiq. {+ Par<isiensis> Cor4 F } non interponunt DEUS , neque grecus sed in versiculo positum fuit) Cor4 ( DEUS cancellatum est in Parisiensi) Δ Rusch Ps-G
animam meam ¦
et cum6 viris
6 cum] om. ΩF
sanguinum
vitam meam.
Numérotation du verset Ps. 25,10 X

In quorum manibus
iniquitates sunt ¦ dextera eorum
repleta est muneribus.
Numérotation du verset Ps. 25,11 XI

Ego autem
in innocentia mea ingressus sum ¦ redime me
et miserere mei.
Numérotation du verset Ps. 25,12 XII

Pes7 meus
7 pes] + enim R L V* Ed1455 cum Ps-R LXX
stetit in directo8* : in Ecclesiis
8 directo D14 D30 Hi ΩF ΩV ΩP ΩR G ΩT P10525 ΩH Bari1 Bari3 Ps-G ] via recta L ΦV Rusch cum Ps-R
benedicam te Domine9.
9 Domine] Dominum L cum hebr. Ps-R

Psalmus 25

Numérotation du verset Ps. 25,5 
Sermo 53
prol.| ¶ De ecclesia malignantium et zelo malo. In Psalmo 25. 1
1 om. codd.
{A} Odivi ecclesiam malignantium etc.
marg.| Ecclesia malignantium habet fundamentum, tectum, et parietes. Fundamentum, malus zelus est. Tectum simulatio boni zeli. Primus paries, propria sive carnalis affectio. Secundus paries, proprius sensus. Tertius paries, erronee consuetudins pertinax defensio. Quartus paries, dissimulatio veteris vel fictio nove consuetudinis. Ista sunt tria que perturbant ecclesiam Dei maxime in electionibus, in quibus preualet malus zelus.
marg.| {B} ¶ Fundamentum igitur est malus zelus: ideo quia malum est fundamentum, malum est edificium. Unde Mt. 15 : « Omnis plantatio quam non plantavit pater meus celestis eradicabitur. Terrenum est hoc fundamentum et non celeste, sed cum ecclesia celeste sit edificium debet eius fundamentum poni in celo, non in terra. Unde Sir. 43 Altitudinis firmamentum pulchritudo eius, et species celi in vistone glorie. Et Is. 54: Ecce ego sternam per ordinem lapides tuos. {C} Fundabo te in saphiris, et ponam iaspidem propugnacula tua, et portas tuas in lapides sculptos. Saphirus etherei est coloris. Ecclesia in saphiris fundatur, quando in creandis prelatis eterna sive celestia et non temperalia attenduntur. Lapides in edificio per ordinem sternuntur, quando secundum dignitatem meritorum viri ecclesiastici promoventur et non indigni dignioribus preponuntur. Ideo Ier. 30 Edificabitur civitas in excelso {1. 105v } suo, et templum iuxta ordinem suum fundabitur. Ubi ergo est malus zelus et malum fundamentum, Dominus totum subuertet. Unde Iob. 22 Numquid semitam seculorum custodire cupis, quam calcaverunt viri antiqui, et fluvius subuertit fundamenta eorum. Recte dicit semitam seculcrum. Mundani enim non attendunt quid rectum sit, sed unus sequitur alium: quare addit, quam calcaverunt viri antiqui: quia sicut predecessores nostri fecerunt ita et nos faciamus. Fluvius fundamentum subvertit, quando mala cupiditas intentionem, que deberet esse recta, pervertit.
marg.| {D} ¶ Tectum est simulatio boni zeli. Sicut enim tectum velat fundamentum, ita simulatio malum zelum: et sicut tecto sublato fundamentum apparet quale sit: ita simulatione sublata malus zelus deprehenditur. Multi enim simulant bonum zelum quorum oculi sunt ad avaritiam et cupiditatem. Unde Mi. 1 Fundamenta eius revelabo, et omnia sculptilia eius conscindentur id est que confinxerat: et mercedes eius comburentur igni. {E} In quo notantur huiusmodi homines non esse nisi mercennarii. Hinc dicitur 3Rg. 14. Dixit Ieroboam uxori sue. Surge et commuta habitum ne cognoscaris quod sis uxor Hiero boam. Hieroboam interpretatur divisio populi, et significat illos per quos divisiones fiunt in capitulis et scissure. Uxor eius ambitiosa voluntas quam per simulationem vult palliari, quasi habitu mutato. Sed ut ibi dicitur: Abyas propheta illam intrantem in domum cognovit, et dixit. Ingredere uxor Hieroboam. Abyas interpretatur questio vite. Quia qui de eorum statu et intentione subtiliter inquirit ambitionem talium deprehendit. Vel questio vite est ipsa synderesis. Quia quicquid tales simulent iudicio proprie conscientie condemnantur. ad Rm. 2 Testimonium reddente illis { 1.106r } conscientia. Et Prv. 18. Semper iurgia querit malus, et angelus crudelis mittitur contra eum id est conscientia que semper ei mala nuntiat et remurmurat
marg.| {F} ¶ Primus paries, propria affectio. Sunt enim quidam qui adeo sibi intendunt quod aliorum merita non attendunt: et hoc facit privatus amor sui: quia ubi amor ibi oculus: et quia non amant nisi se, inter tot non vident nisi se: quod mirum est. Talis erat Menelaus, de quo. 2Mcc. 4 postquam recommendatus est regi, et magnificavit faciem potestatis eius, retorsit in se summum sacerdotium. Hoc est quia retorsio affectionis retorquet oculos suos: aliter esset si oculos suos erigeret. Unde dicitur Mt. 17 Levantes oculos non viderunt nisi Iesum: videlicet qui non querunt nisi ea que Christi sunt. De his 2Tim. 3 Erunt in novissimis diebus homines seipsos amantes.
marg.| {G} ¶ Secundus paries est proprius sensus: et mirum quod spiritum sanctum in electionibus invocamus, ut eius consilio regamur: qui est spiritus consilii, et eius voluntati subiiciamur. In hoc renunciare nos protestamur proprio sensui, proprie voluntati. Sed cum sequamur proprias voluntates et proprios sensus non est illa invocatio nisi labiorum, ut dici possit iuxta Is. 29 Populus hic labiis me honorat, cor autem eorum longe est a me. Ideo non adest spiritus sanctus. Quia dicitur Sap. 1 Spiritus sanctus discipline effugiet fictum. Quia proprii sensus et consilii humani sequitur studia. Dicitur Ier. 18 : « Qui dixerunt desperavimus. Post cogitationes enim nostras ibimus, et unusquisque pravitatem cordis sui mali faciemus ». Cor pravum est cor distortum, quando et voluntas avertit se a divina voluntate: Et sensus a divino consilio. Sed de bonis dicitur ad Rm. 8 Quicumque { 1.106v } spiritu Dei aguntur: hi filii Dei sunt.
marg.| {G} ¶ Tertius paries est pertinax defensio erronee consuetudinis. Unde Mt. 15a : « Dicebant pharisei : Quare discipuli tui transgrediuntur traditionem seniorum, non enim lavant manus suas cum manducant ». Iesus autem dixit eis. Quare et vos transgre dimini mandata Dei propter traditionem vestram? Hi sunt qui in minimis constituunt vim et maiora de quibus curandum singulariter, pertranseunt. Contra quos Lc. 11 : « Ve vobis Pharisei qui decim. mentam. et ru. et omne holus et preteritis omne iudicium Dei et caritatem ». Hec autem oportuit facere, et illa non omittere.
a Mt. 15, 2.
marg.| {H} ¶ Quartus paries est dissimulatio veteris, vel nove fictio consuetudinis. Quando enim aliquid volunt dicunt esse consuetum: quando nolunt dicunt non esse consuetum. contra quos Is. 10 : « Ve qui condunt leges iniquas » etc.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Philipus Cancellarius, Summa super Psalterium (Ps. Psalmus 25), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 21/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=phi&numLivre=26&chapitre=26_25)
Signaler un complément d'information

Notes :