Philippus Cancellarius

Psalmus 45

Numérotation du verset Ps. 45,1 

¶In finem filiis Chore pro arcanis psalmus David1.
¶Codd. : (Ps. 45) D30 Rusch Ps-G, def. ΩF Bari3
1 finem] + pro Ps-G | David] om. Ps-G , + legendus ad lectionem Actus Apostolorum et ad evangelium Marci D30
Numérotation du verset Ps. 45,2 I

Deus noster
refugium
et virtus ¦
adiutor
in tribulationibus
que invenerunt nos
nimis.
Numérotation du verset Ps. 45,3 II

Propterea
non timebimus
dum turbabitur terra ¦
et transferentur montes
in cor maris.
Numérotation du verset Ps. 45,4 III

Sonuerunt2
2 Sonuerunt] sonaverunt D30 Ps-G
et turbate sunt aque eorum ¦
turbati3 sunt montes
3 turbati] conturbati D30 Ps-G
in fortitudine
eius.
Numérotation du verset Ps. 45,5 IV

Fluminis4 impetus
4 fluminis] praem. diapsalma Ps-G
letificat civitatem Dei ¦
sanctificavit tabernaculum suum Altissimus.
Numérotation du verset Ps. 45,6 V

Deus
in medio eius
non commovebitur ¦
adiuvabit eam
Deus
mane diluculo.
Numérotation du verset Ps. 45,7 VI

Conturbate sunt gentes inclinata sunt
regna ¦
dedit vocem suam
mota5 est terra.
5 mota] et praem. Rusch cum Ps-R
Numérotation du verset Ps. 45,8 VII

Dominus
virtutum
nobiscum ¦
susceptor noster
Deus Iacob.
Numérotation du verset Ps. 45,9 VIII

Venite6
6 Venite] praem. diapsalma Ps-G
et videte
opera Domini † 7
7 <divisio.> Domini+ D30²
que posuit prodigia
super terram ¦
Numérotation du verset Ps. 45,10 

auferens
bella
usque ad fines8 terre.
8 fines] finem D30 Ps-G
Numérotation du verset Ps. 45,IX 

Arcum conteret
et confringet arma ¦
et scuta
comburet igni9.
9 igni D30 Rusch ] in igne  Ps-G
Numérotation du verset Ps. 45,11 X

Vacate
et videte
quoniam ego
sum Deus ¦
exaltabor in gentibus
et10 exaltabor
10 et D30 Rusch] om. Ps-G
in terra.
Numérotation du verset Ps. 45,12 XI

Dominus
virtutum nobiscum ¦ susceptor noster Deus Iacob.

Psalmus 45

Numérotation du verset Ps. 45,5 
Sermo 96
prol.| De civitate id est ecclesia iuxta aquas sita. et aquarum effectibus. In Psalmo 45.1
1 De… XCVI ] Nota bona de Spiritu Sancto V9877 f. 56ra
{A} Fluminis impetu letificat civitatem dei, sanctificavit tabernaculum suum altissimus.
marg.| Deliciosus et utilis situs est civitatem esse sitam super aquam. Maxime super aquam currentem, que dicitur fluvius: si ergo civitates, reges alii eligunt collocare super aquas: non est credendum quin rex sapientissimus et potentissimus idem faciat de civitate sua Ecclesia. Unde Naum. 3 dicitur. « Numquid melior es Alexandria populorum que habitat in fluminibus? » Aque in circuitu eius. Et de Ecclesia dicitur Ct. 5 Oculi tui sicut columbe desuper rivos aquarum que resident iuxta fluenta plenissima. Columbe sunt simplices anime fluenta plenissima, dona Spiritus sancti vel doctores Ecclesie aquis salutaris doctrine abundantes. Iuxta has sita est Ecclesia.
marg.| {B} ¶ Fluvius mundat et lavat omnes sordes et nullam contrahit immunditiam eo quod aqua currens est { CXCI v } et seipsam semper renovans. Talis aqua est spiritus sanctus: mundat scilicet omnes peccatorum sordes. Unde Za. 13 Erit fons patens domui David in abinutionem peccatoris et menstruate. Ipse spiritus sanctus fons est secundum quod cum patre et filio principium est omnium creaturarum. Idem est fluvius secundum quod a patre et filio nobis datur et ad nos fluit. {C} Menstruum quod accidit mulieribus etiam invitis culpam originalem significat quam parvuli preter voluntatem contrahunt: peccatum aliud actualem culpam: et quia utrumque delet recte dicitur in ablutionem peccatoris et menstruate. Nullam tamen in se immunditiam inde contrahit, quia est sicut aqua currens et in motu. Unde hoc notatur Sapientie 7a ubi dicitur. Est enim in illa spiritus intelligentie, sanctus, multiplex, unicus, subtilis, modestus, discretus, mobilis, incoinquinatus etc. omnibus enim mobilibus, mobilior est sapientia. {D} Stulte reputarentur lotrices que vellent abluere pannos sordidos absque aqua: ideo cum suis lintheis vadunt ad fluvium, predicatores sunt lotrices Domini qui debent abluere omnes sordes civitatis, sed non hoc presumant sine hoc fluvio. Unde legitur Ex. 1 Ecce filia Pharaonis descendebat ut lavaretur in flumine, tunc invenit Moysen legis postea latorem, in quo significatur quod etiam nullus nisi per spiritum sanctum possit habere veram legis cognitionem. {E} Item aqua sitim extinguit. affluentia enim temporalium spiritualem sitim non potest extinguere scilicet concupiscentie: sed aqua sola spiritus sancti. Aqua temporalium salsa est et sitim scilicet concupiscentie provocat. Unde dicitur ab Ovidio. Dumque cupit sedare sitim, sitis altera venit. Hoc notatur Io. 4 ubi dicitur. Omnis qui biberit ex aqua hac sitiet iterum. Qui autem biberit ex aqua quam ego dabo ei non sitiet { CXCI r } in eternum: sed aqua quam ego dabo ei fiet in eo fons aque salientis in vitam eternam.
a Sap. 7.
marg.| {F}¶ Pisces bonos et sapidos et salubres nutrit: aqua vero temporalis abundantie limosa est et cenosa et non nutrit bonos pisces, sed potius sapientes limum. Sed aqua spiritus sancti quia pura est et sine fece bonos pisces nutrit scilicet fideles qui in aquis baptismi regenerantur et nutriuntur. Hos pisces esurit Dominus. Unde Lc. ultimo legitur comedisse partem piscis assi. Piscis assatur quando quicumque fidelis pro Christo persecutionem patitur. Piscis extra aquam vivere non potest: neque fidelis extra aquam spiritus sancti. Unde legitur Ex. 7 Percutiam virga aquam fluminis et vertetur in sanguinem. Pisces quoque morientur qui sunt in flumine. Sanguis peccatum est. Unde Os. 4 Sanguis sanguinem tetigit. Aqua convertitur in sanguinem, quotiens quis per munditiam baptismi vel confessionis convertitur ad culpam. Tunc pisces, id est fideles moriuntur: quia fides sine operibus mortua est.
marg.| {G} ¶ Aqua fluvii civitatem fecundat, quia portat navigium et affert diversarum commutationes mercium. Similiter fluvius spiritus sancti ad animam omnes spirituales divitias adducit: sicut de Tyro dicitur in figura Ez. 27 Habitatores Sidonis et Aradii fuerunt remiges tui. Sapientes tui Tyre facti sunt gubernatores tui: senes biblii et prudentes eius habuerunt nautas administerium varie supellectilis tue. Dentes eburneos et hebeninos commutarunt in precio tuo Guttam et purpuram et scutulata et byssum et sericum et chod chod proposuerunt in mercatu tuo etc. Non potest esse dives civitas et abundans nisi super aquam sita. Aqua enim fluvii que aliunde nascuntur { CXCII v } facit quasi propria sue civitatis: sic et aqua spiritus sancti. Nonne aqua spiritus sancti caritas est? nonne ipsa omnia mala, nostra facit per compassionem, et omnia bona per congratulationem? {H} Super aquam fluvii ad refectionem civitatis edificantur optima molendina facile et multum et incessanter molentia. Civitates que non habent nisi molendina ad ventum inopes sunt: similiter que non habent nisi molendina ad aquam collectam et conquisitam que dicuntur molendina ad Choysel qui nituntur proprio ingenio et humana sapientia: non semper habent aque copiam et sunt quasi molendina ad Choysel: sed quibus ministrat Spiritus sanctus semper abundant et facile. Unde apostolis dicitur. Nolite cogitare quid aut qualiter respondeatis etc. Cum steteritis etc. Mt. 10 et Mc. 13 Unde super locum illum Ps. « Lingua mea calamus scribe velociter scribentis » Glo<ssa> : ut notetur prophetie virtus que non sub humano cruciatu cogitat. {I} Unde sicut videtur magistri nostri temporis sunt molendina ad Choysel, quia cum pauca fuderint oportet eos cessare, ut alia studio se conquirant. Ipsi sunt molendina ad ventum, qui ad molendum id est docendum vento inanis glorie impelluntur, et ideo copiosam non possunt facere civitatem. {K} Aqua fluvii sine difficultate portat navem descendentem, sed difficile ascendit contra cursum fluvii. Sic et facile omnia agunt qui secundum cursum spiritus sancti reguntur. Unde Secunde ad Corinthios 3b Ubi spiritus2 Domini, ibi libertas. Quia Rm. 8 : « Quicumque spiritu aguntur hi sunt filii Dei » etc. Isti sunt qui decliva petunt id est se humiliant. Hoc enim expetit cursus aque. Sed fluvii cursus non est superiora loca petere vel sursum tendere: et conatus talis inutilis est quia contra ictum fluvii. Unde Sir. 5 Noli { CXCII r } resistere contra faciem potentis ne coneris contra ictum fluvii.
b 2Cor. 3.
2 spitus transcription elect


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Philipus Cancellarius, Summa super Psalterium (Ps. Psalmus 45), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 21/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=phi&numLivre=26&chapitre=26_45)
Signaler un complément d'information

Notes :