Philippus Cancellarius

Psalmus 53

Numérotation du verset Ps. 53,1 

¶ In finem
¶Codd. : (Ps. 53) D30 Rusch Ps-G, def. ΩF
in carminibus vel hymnis
intellectus
David
Numérotation du verset Ps. 53,2 

cum venissent Ziphei
ad Saul et dixissent nonne David absconditus est apud nos1.
1 in c pro c. D30 | vel hymnis] om. Ps-G D30 | ad Saul - et dixissent] inv. Ps-G D30 | nos] + vox supplicantis D30
Numérotation du verset Ps. 53,3 I

Deus in nomine tuo
salvum me fac ¦ et in virtute tua
iudica me.
Numérotation du verset Ps. 53,4 II

Deus exaudi orationem meam ¦
auribus percipe
verba oris mei.
Numérotation du verset Ps. 53,5 III

Quoniam
alieni
insurrexerunt adversum2 me et fortes
2 adversum D30 Rusch Ps-G ] adversus F I M* Q* ΦRGV
quesierunt animam meam ¦ et non3 proposuerunt Deum4*
3 et non C ( ET sub ) I V D D30* (eras.) Ω Ed1530 Clementina cum Ps-H] non Cor2 (hebr. et anti. non habent ET ) D30² Ps-G |
4 Deum D30 Ps-G ] te Rusch |
ante conspectum suum.5
5 suum] + diapsalma Ps-G
Numérotation du verset Ps. 53,6 IV

Ecce
enim Deus adiuvat me ¦
et6 Dominus
6 et V D* D30² ΨB² Ω Rusch Ed1530 Clementina Rusch cum Ps-R] om. D30* Cor2 Ps-G
susceptor est7 anime mee.
7 est V D D30 Ω Rusch Ed1530 Clementina cum Ps-R ] om. Cor2 ( secundum hebr. et anti. et Hieron. non incidit ibi verbum EST ) Ps-G
Numérotation du verset Ps. 53,7 V

Averte8
8 Averte plerique codd. et edd. D30 Rusch cum Ps-R ] Avertet Cor2 ( hebr. et anti. et Hieron. hab. in tertia persona ) Ps-G ( F² M Q² W ΦRGV), avertit C I Ps-γ Ps-δ, Reddet Cor2 ( Hieron. et hebr. )
mala
inimicis9 meis ¦ et in10* veritate tua
9 inimicis] ab praem. V |
10 et V Ω Clementina cum Ps-R ] om. Cor2 (non est premittenda et coniunctio secundum grecum et hebr. et anti et Hieron.) D30 Rusch |
disperde11 illos.
11 disperde] disperdes R F cum Ps-α
Numérotation du verset Ps. 53,8 VI

Voluntarie
sacrificabo tibi ¦
et12 confitebor nomini tuo Domine
12 et G² V D D30 (in ras. ut vid.) ΨB² Ω Rusch Clementina cum Ps-R ] om. Cor2 (hebr. et anti. et Hieron. non interponunt ET neque grecus) Ps-G
quoniam bonum est13.
13 est plerique codd. et edd. D30 Rusch cum Ps-R] om. Ps-G (R C I) Ps-δ
Numérotation du verset Ps. 53,9 VII

Quoniam
ex omni tribulatione
eripuisti me ¦ et super inimicos meos
despexit oculus meus.

Psalmus 53

Numérotation du verset Ps. 53,5 
Sermo 109
prol.| ¶ De alienis quot modis dicantur. In Psalmo 53. 1
1 om. codd.
Quoniam alieni insurrexerunt adversus me et fortes quasierunt animam meam.
marg.| {1. 221r }{A} Alieni dicuntur aliqui origine, conditione, affectione. His tribus modis caro a spiritu est aliena. Origine, quia spiritus de celo caro de terra. Unde Ecclesiastes 12a: « Antequam revertetur pulvis in terram suam unde erat, et spiritus redeat ad Deum qui dedit illum ». {B} Conditione, quia caro mortalis anima immortalis. Unde Iob. 4 Morientur et non in sapientia id est in anima.
a Qo. 12, 7.
marg.| {C} ¶ Affectione, quia caro concupiscit adversus spiritum etc. Et ad Rm. 7 quod nolo hoc ago. video, inquit, aliam legem etc. Sic ergo anima dum est in carne quasi peregrinatur et hospes est. Quare deberet se totam caro in eius amorem infundere. Sicut mos est unicuique suos hospites honorare. Unde Ex. 23 Peregrino molestus non eris. Scitis enim advenarum animas quia et ipsi peregrini fuistis in terra Egypti. Idem etiam habetur Dt. 10 Maxime autem si noverint eos aliqua nobilitate conspicuos et seipsos ignobiles. Quid ergo cum possit advertere spiritum filium esse et imaginem Domini, et regis sui. et regem carnis sue? Cogitet etiam quod bene potest ei recompensare hoc beneficium et honorem. Dicat ergo ei sicut Ioseph dixit Gn. 40 Adhuc tres dies sunt post quos recordabitur Pharao ministerii tui. et restituet te in gradum pristinum, tantum memento mei, ut facias mecum misericordiam Tres dies status nature, legis, gratie. post quos restituetur anima in gradum dignitatis sue. Os. 6 Post duos dies vivificabit nos, et in die tertia suscitabit nos. Tunc recordabitur anima {1.211v} servitii et honoris quod eidem hospiti tempore huius peregrinationis corpus impenderit: et quanto magis humiliabitur caro in obsequium spiritus, tanto magis honorabitur a spiritu in loco suo. Sir. 16 Omnis misericordia faciet locum unicuique secundum meritum operum suorum et secundum intellectum peregrinationis sue. Debet etiam advertere commoditates que ipsi proueniunt a spiritu, quomodo secum affert lumen et sensum, quod discedente tam nobili habitatore remanet quasi domus ceca, et tenebrosa et surda et omni deformitate plena. Debent ergo dicere sicut discipuli dixerunt Domino in fi. Luce Mane nobiscum domine quoniam advesperascit: quasi dicat. tu es sol nos illummans: sed mirum est quod tam invita dimittit spiritum recedentem et non vult honorare remanentem: quod significatum est in eo quod Agar contempsit dominam suam. Gn. 16 Unde conqueritur de Abraham: inique agis contra me, ecce de di etc. Iudicet Dominus inter te et me.
marg.| {D} ¶ Licet autem tribus modis predictis. caro sit aliena spiritui: tamen cohabitatione est illi domestica, et ideo magis nocet et efficacius. Unde Michee. 7 Ab ea que dormit in sinutuo custodi claustra oris tui, quia filius contumeliam facit patri etc. Et inimici hominis domestici illius. Hec est aliena de qua dicitur Prv. 5 Quare seduceris fili ab aliena et foueris in sinu illius? Hec aliena significatur per Dalilam quam accepit Samson uxorem contradicente patre et matre. Idc. 16 Numquid non est mulier in filiabus fratrum tuorum, et in omni populo tuo? Demones non origine alieni sunt ab anima, sed quasi fratres. Unde Iob. 40 Ecce Behemoth quem feci tecum. Non conditione quia immortales, sed sola affectione. De quibus dicitur Prv. 5 Fili ne des alienis honorem tuum, et {1.212r} annos tuos crudeli. {E} Hi sunt alieni affectione, nec possunt dinoscere affectiones nisi per indicia carnis que est quasi media inter spiritum et ipsos. Que si aliena est ut dictum est tamen est domestica cohabitatione. quod pulchre significatum est. Iudi. 14. ubi dicitur quod Philistei primo non poterant solvere problema Samsonis, et postea solverunt Dalila indicante. Quia dixerunt ei: blandire viro tuo et suade ei ut indicet tibi quid sit problema. Que fundebat apud Samsonem lacrimas et querebatur dicens. Odisti me et non diligis: et ideo non vis mihi exponere. At ille respondit. Patri meo et matri mee indicare nolui: et tibi indicare potero? Tandem cum septem diebus molesta esset ei, exposuit ei. Que statim indicavit civibus suis. Unde Samson exponentibus dixit. Si non arassetis in vitula mea non invenissetis problema meum. Samson qui interpretatur sol eorum, est spiritus. qui est illuminatio omnium sensuum. problemata sunt omnes cogitationes et affectiones que diabolum latent, nisi per aliqua carnis exteriora indicia. deprehendat. Unde Sir. 19 Ex visu cognoscitur vir: et ab occursu faciei cognoscitur sensatus. Amictus corporis et risus dentium et incessus hominis enunciant de illo. Et beatus Gregorius. Intus est custodia etc. prudentius titubatque pater etc. Seneca. Dentes tui sint sine sale, risus sine cachinno, vox sine clamore, incessus sine tumultu, quies sine desidia, Et facies aut color immutatus dilucide demonstrat aut gaudium animi aut dolorem. Sir. 13 Cor hominis immutat faciem illius sive in bona sive in mala.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Philipus Cancellarius, Summa super Psalterium (Ps. Psalmus 53), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 21/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=phi&numLivre=26&chapitre=26_53)
Signaler un complément d'information

Notes :