Philippus Cancellarius

Psalmus 56

Numérotation du verset Ps. 56,1 

¶In finem1 ne disperdas2
¶Codd. : (Ps. 56) D30 ΩX1 (titulum Ps. 56 rubricator perperam intervertit cum titulo Ps. 55, deinde corr.) ) Bari1 Bari3 ΩP ΩB Rusch Ps-G, def. ΩF
1 In finem] Titulus ΩB P18 |
2 ne disperdas] disperdas vel corrumpas ΩX1, ne corumpas vel disperdes ΩB P18 (disperdas), + vel corrumpas V (cf. Ps-α Ps-Moz C ) ΩV, psalmus C Amiatinus, psalmus David ne perdas Q |
David
in tituli inscriptione3
3 inscriptione] inscriptionem Q Clementina
cum fugeret4
4 fugeret] fugiret M Q W K, fugisset C Amiatinus
a facie Saul5
5 Saul] Saulis C
in spelunca6*.
6 spelunca Ps-G D30 ΩX1 Ω ΩV ] speluncam Ps-G (G V D) Rusch Ed1530 Clementina, + rubrica ΩB, + Ps. .LVI. P18
Numérotation du verset Ps. 56,2 I

Miserere mei Deus
miserere mei ¦
quoniam
in te confidit7 anima mea.
7 confidit] confidet R F*
Numérotation du verset Ps. 56,2 II

Et in umbra alarum tuarum
sperabo ¦
donec transeat iniquitas.
Numérotation du verset Ps. 56,3 III

Clamabo
ad Deum
altissimum ¦ Deum qui benefecit mihi.
Numérotation du verset Ps. 56,4 IV

Misit de celo
et liberavit
me ¦ dedit8 in opprobrium
8 dedit] et praem. ΩB
conculcantes me.9
9 me] + diapsalma Ps-G (om. cett.)
Numérotation du verset Ps. 56,4 V

Misit Deus
misericordiam suam
et veritatem suam†
Numérotation du verset Ps. 56,5 

et10 eripuit
10 et ΩX1] sub ÷ R² Φ K, om. C I V ΩB , cf. hebr. Ps-R Ps-H, Cor2 (istud ET Hieronymus obelo prenotavit sed talia infinita in psalmodia remanserunt)
animam meam11
11 eripuit – animam meam] inv. ΩB
de medio catulorum leonum ¦
dormivi
conturbatus.
Numérotation du verset Ps. 56,5 VI

Filii hominum
dentes eorum
arma
et sagitte ¦
et lingua12 eorum gladius acutus.
12 lingua ΩX1] linguae R* W, linguam Q
Numérotation du verset Ps. 56,6 VII

Exaltare super celos13 Deus ¦ et14 super omnem terram15* gloria tua16.
13 celos] celes ΩB |
14 et] sub ÷ I ΦRG²VP G² K ΨB |
15 super omnem terram Cor2 (hebr. et anti. et grecus habent SUPER sicut et in ultimo versu) ΩP ΩS ΩV ΩB ΩX1 Bari3 cum Ps-R ; cf. Ps. 56:12 ] in ( in ras. ω² et ωK) omnem terram Ps-G Ps-ζ (ut vid.) Hi D30 Δ Bari1 P18 Rusch, in omni terra Ps-γ M G Glossa media (BL4804 Li58) Ed1455 cum hebr. |
16 gloria tua Hi ΩP ΩV² ΩX1 P18 Rusch Weber ] gloriam tuam W U ΨB* ΩV* ΩB cum Ps-α Ps-δ* |
Numérotation du verset Ps. 56,7 VIII

Laqueum
paraverunt pedibus meis ¦
et17 incurvaverunt animam meam.
17 et] sub ÷ R²
Numérotation du verset Ps. 56,7 IX

Foderunt
ante faciem meam
foveam18 ¦
18 foveam] om. F* ΨB* cum Ps-Moz X
et19 inciderunt 20
19 et] sub ÷ I² |
20 inciderunt] incederunt C I |
in eam. 21
21 eam ] + diapsalma Ps-G ( om. I M W V D Ω ΦG* Ed1455 Clementina )
Numérotation du verset Ps. 56,8 X

Paratum
cor meum
Deus
paratum
cor meum ¦ cantabo et psalmum dicam22*
22 dicam D30 ΩX1 Δ ΩV Bari1 Ps-G ] + Domino Q² W U ΨB* ωK² ( add. interl. et eras.) Rusch cum Ps-R ; cf. Ps. 26:6
Numérotation du verset Ps. 56,9 XI

Exsurge23
23 Exsurge] ÷ex:surge (utroque loco) I
gloria mea† exsurge psalterium
et cithara ¦
exsurgam24
24 exsurgam] ÷ex:surgam I
diluculo. 25
25 <divisio.> gloria mea † Δ ΩB P18 ] gloria mea. D30, gloria mea Hi Bari 1 Bari3 cett.
Numérotation du verset Ps. 56,10 XII

Confitebor tibi
in populis Domine26 ¦ et27 psalmum
26 Domine] om. R |
27 et D F² M² V² ΨB* D30 Δ ΩM ΩJ ΩS ΩV ΩB Ed1455 Rusch Clementina ; cf. Ps. 107:4] om. Cor2 (hebr. et anti. et Hieronymus non interponunt ET neque grecus) Hi Ps-G |
dicam tibi28 in gentibus.
28 tibi] om. ΩB
Numérotation du verset Ps. 56,11 XIII

Quoniam magnificata est
usque ad celos
misericordia tua29 ¦ et usque ad nubes
29 misericordia tua] gloria tua praem. ΩB
veritas tua30.
30 usque ad nubes – veritas tua Ps-G ΩX1Δ Rusch ] inv. ΩV
Numérotation du verset Ps. 56,12 XIV

Exaltare super celos Deus ¦ et super omnem terram gloria tua31.
31 gloria tua ΩX1 etc. ] gloriam tuam ΨB*

Psalmus 56

Numérotation du verset Ps. 56,3 
Sermo 114bis
A 1 Exsurge psalterium et cithara etc.
A ¶Codd. : texte de Ed2008 avec de menues corrections, établi à partir de
An444 f. 3ra–rb : Roma, Angelica, cod. 444 (sondages) ;
P12416 collation intégrale   ( écrit toujours cithara ) ; P16467 collation intégrale ;
  P16468 collation intégrale (manuscrit de base) ; V9877 collation intégrale  ;
Ed1523 , f.   vi–ix: «Prologus tertius»  ( j’omets du texte critique les références bibliques ajoutées par Ed1523   )
1 ¶Nota : Ce sermon, placé en troisième position par les éditions imprimées, est en fait la première pièce des collections manuscrites. Rien ne le distingue des autres pièces hormi sa position. La référence biblique de son thème devrait normalement conduire à le placer à l’intérieur de la collection. – Résumé : En s’appuyant sur l’allégorie de la distinction entre psautier, dont le son est émi par le le haut, et cithare, dont le son est émi par la partie inférieure, Philippe le Chancelier montre comment l’homme ne peut louer Dieu qu’avec la Parole qui en procède : le Verbe fait chair, psautier et cithare. Les cordes du psautier ont été rompues par les trahisons successives infligées aux alliances adamique et mosaïque. Pour que l’homme puisse louer Dieu, celui-ci est obligé de changer d’instrument pour jouer à l’humanité la mélodie du salut. Le langage de la cythare de l’humanité du Christ a donc remplacé pour un temps (la vie terrestre du Christ) le psalterion du seul Verbe divin. A partir de la résurrection, Dieu recommence à jouer sur le psautier et les chrétiens doivent se joindre à ce chant par une vie jouée sur les dix cordes des dix commandements, par la prière et l’étude des Psaumes.. - Le sermon n’arrête plus longuement sur le Ps 80, 6 que sur le thème emprunté au Ps 56, 9 qui n’intervient qu’au début et à la fin du texte. [MM2018]
marg.| {1.VIr} 1.1 Exsurge psalterium et cithara a etc. Proverbiorum 11b dicitur «Bene consurgit diluculo qui inquirit bona». Que sunt hec bona, nisi intelligere quid sit psalterium, de quo dicitur2 {A} c:   Iocundum psalterium cum cithara ? Psalterium3 a superiori, cithara4 vero ab inferiori sonum reddit. Nulla creatura muta est a laude sui creatoris5. Quid enim fuit rerum species in tam mirabili pulcritudine, ordine6, utilitate creare, nisi de intimo divini Verbi quasi quoddam verbum exterius, ad testimonium bonitatis ipsius proferre?
a Ps. 56, 9; 107, 3.
b Prv. 11, 27.
c Ps. 80, 3.
2 dicitur] + Psalmo 80 Ed1523
3 Psalterium ] Salterium Va9877
4 chit- P16468
5 creatoris sui ] inv. P16467 , An469
6 ordine ] + et Ed1523
marg.| 1.2 «Semel locutus est Deus, duo hec audivi»d. Semel locutus 7 est quando Verbum perfectum de se perfecto genuit, et tantum unum Verbum genuit. Verbum enim8 interius, ipsum solum est Verbum genitum. Sed verbum exterius non est genitum sed factume. Ideo dicitur: «Duo hec audivi»; duo verba: Verbum genitum9, verbum factum. «Duo hec» audit qui per verbum factum Verbum genitum, idest per creaturam10, sapientiam creatricem intelligit. Locutus est ergo quando Verbum genuit sed non11 dicitur   locutus quando in Verbo genito, idest in sapientia creatrice, creaturam12 fecit. Ipsa enim13 est Verbum Patris sed quelibet creatura verbum est Verbi, idest sapientie creatricis. Ideo recte dicitur ibi {B} «Semel locutus14 Deus» etc.
d Ps. 61, 12 Ps 61, 12 .
e Cf. Symbolum Nicee-Constantinopolitanum «Genitum non factum consubtantialement Patri.»
7 loqutus An469
8 enim] om. An469
9 genitum ] + et P12416
10 creaturam ] + idest P16468 ( al. m. interl .), P16467 2 | Verbum genitum – idest per creaturam ] inv. P16467 An469 (+ scilicet) P12416
11 non ] + cum An469
12 creaturam Va9877 ] creaturas Ed , creaturâ P16467 P16468
13 + sapientia Va9877 Ed
14 locutus ] + est P16467
marg.| 1.3 Omnis igitur creatura creatorem suum loquitur et testatur creatorem suum et15 laudat sed alia laudat quasi in psalterio, alia quasi in cithara. Psalterium16 sonat a superiori17, cithara ab inferiori. «Celum sursum, terra deorsum», ut dicitur18 Proverbiorum 20 b 19 f. Celum ergo et omnis creatura celestis quasi psalterii, terra et omnis creatura terrestris et mortalis quasi cithare sonum habet20; { VI v } . {C} unde «laudent eum celi et terra» terre P16467  g h etc. In homine spiritus ad modum psalterii, caro ad modum cithare resonat21; in Christo homine, divinitas psalterii, humanitas vocem22 cithare representat.   Iocundum est   psalterium cum cithara quia iocunda est superiorum et inferiorum concordia celi et terre, sive23 celestium et terrestrium, spiritus et carnis divinitatis et humanitatis iunctura. Psalterium est Christus secundum divinitatemi; cithara secundum suscepti corporis passionem.
f Prov. 25, 3 Prov. 25, 3 .
h Ps 106, 32 Ps 106, 32 .
i Cf. Rupertus Tuitiensis , Commentaria in Canticum canticorum, 6 (CM 26, ed. R. Haacke, 1974, p. 133.37): «Ipse est enim et Psalterium et cithara Dei patris cui pater in psalmo dicit: exsurge gloria mea exsurge Psalterium et cithara.»
15 et ] om. P16468 ( a. corr.  ) Va9877 Ed
16 Psalterium ] + ut dixi Ed
17 superiori ] + et An469
18 ut dicitur Va9877 etc.  ] om. Ed .
19 Prv. 20 B ] xxv Angelica P12416 , om.   P16468 Va9877 Ed
20 Angelica collationé jusqu’ici.
21 resonat ] sonat P12416
22 vocem ] om. P16468
23 sive ] idest P12416
marg.| 2.1 Psalterium se exibuit, Christus in mundi creatione, in legis mosayce dacione, in Spiritus Sancti missione, sed quasi citharam se exhibuit, et quasi post psalterium cithare sonum interposuit, et in incarnatione, immo in hac tota vita mortali et maxime in passione. Psal<terium> se Christus exhibuit in nature creatione rationalis cum enim angelicam intelligentiam in novem hierarchias24 distin<xit>, formando hominem «ad ymaginem et similitudinem suam»j. Sed psalterium rationalis creature ad resonandum laudes suas quasi decimam cordam inseruit. Sed huius psalterii quodammodo corde rupte fuerunt, quando tam angelus quam homo a Deo per peccatum recessit. Sed quia lapsus hominis, etsi non angeli, reparabilis erat, quasi psalterium fecit quando, ad hominis formationem25, legem decem mandatorum instituit. {D} Sed rursus homo psal<terii> cordas rupit quando, mandata legis non observans, peccato prevaricationem adiecit. Et quia lex ad reparationem hominis non sufficiebat – quia scriptum est26 ‘Lex neminem ducit ad perfectionem’k, et ipsa est baculus Helysei27 qui mortuum non potuit suscitare (Quarto Regum secundol 28) – excogitavit sapientia Dei quasi psalterii sonum suspendere29 m et qui30 posset suavis cithare melodia temptare.
j Cf. Gen. 1, 26 Gen. 1, 26 .
k Cf. Hbr. 7, 19 Hebr. 7, 19 : «Nichil enim ad perfectum adduxit lex.»
l Cf. 4Rg. 4, 31 Reg. (IV) 4, 31 .
m Cf. Ps. 136, 2 Ps 136, 2 : «Super flumina Babilonis suspendimus organa nostra.»
24 ieurrarchias P16467 gerarchias P12416
25 reformationem P16468 P12416
26 est ] + pre aliis ad Ro<manos> P12416
27 Helisey P16468 Helisei P12416
28 Quarto…secundo ] om. P16468 Va9877 (+  al. m. marg. ut habetur IIII Regum IIII)
29 subsidere P12416
30 qui ] quid P16468² Va9877 Ed
marg.| 2.2 Quid ergo aliud {1.VIIr} se31 nisi quasi citharam fecit, quando pro nobis carnem mortalem assumpsit et pro nobis peccatoribus innoxii corporis membra in ligno crucis extendit? Tam ineffabilis sonus erat psal<terii>, secundum divinam32 naturam, quod non poterat humani intellectus auris caperen. Et, quasi33 cithara sonat ab inferiori, dispensavit sapientia Dei ipsum Verbum in nostra carne mortali sonare34. Item35 hinc36 legitur, Primo Regum 1637 o: «Quando spiritus malus arripiebat Saul tollebat David cytharam38 et percutiebat manu sua et refocillabatur Saul et levius habebat et recedebat ab eo spiritus malus.» Sicut ergo David Saul vesaniam sono cythare39 temperavit, sic Christus, David noster, in suo corpore citharizans inpetum et iram et vim diaboli40 repressit. Unde Isaie 16p: «Super hoc venter meus ad Moab41 quasi cithara sonabit.» {E} Ecce quam iocundum Psalterium cum cythara 42, divinitas43 cum humana natura, psalterii sonus est. Et illud Iohannis44 q «Ego et pater unum sumus.» Cythare45 sonus est quinque verba Domini in cruce46: sonuit ad patrem pro se47, ibi «Deus meus»r etc.; pro inimicis, ibis «Pater ignosce illis»; sonuit ad latronem48 t: «Hodie mecum eris in paradiso»; quarto sonuit quando dixitu «Sicio»; quinto quando dixitv «Consumatum est» et hic cythare49 ultimus sonus fuit.
n Cf. Cor. (I) 2, 9-10 Cor. (I) 2, 9-10 : «Sicut scriptum est: Quod oculus non vidit, nec auris audivit, nec in cor hominis ascendit, quae praeparavit Deus iis qui diligunt illum nobis autem revelavit Deus.»
o 1Rg. 16, 23 Reg. (I) 16, 23 .
p Is. 16, 11 Is. 16, 11 .
q Io. 10, 30 Ioh. 10, 30 .
r Lc. 27, 46 Luc. 27, 46 ; Marc. 15, 34 Marc. 15, 34 .
s Lc. 23, 34 Luc. 23, 34 : «Pater, dimitte illis: non enim sciunt quid faciunt.»
t Lc. 23, 43 Luc. 23, 43 .
u Io. 19, 28 Ioh. 19, 28 .
v Io. 19, 30 Ioh. 19, 30 .
31 se ] ase P12416
32 divinam ] d’ivinam P16467
33 quasi ] quia P16468 Va9877 P12416
34 sonare Ed Va9877 ] sanare etc.
35 Item ] lac . Va9877
36 hinc ] hic P12416
37 16 ] xxi P16468 (a. corr. )
38 citharam P16468 Va9877
39 cithare P12416 , citharam P16468 Va9877
40 dyaboli P16468 | et vim diaboli ] diaboli sua mente Va9877 , + in sua morte P12416
41 Moab ] + et P16468 ( a . corr. )
42 cum cythara ] concitthara P16468 ; cum cit- Va9877 P12416
43 Divinitas ] deitas P16468 Va9877
44 Et illud Iohannis ] om. Va9877  ; Secundum Iohannem P16468 ( p . corr. interl .) , et illud Iob P12416
45 cythare ] cithare P16468 ( et sic deinceps ) Va9877 (id.) P12416
46 cruce ] + que P16468 ( a. m. interl .)
47 pro se ] eras . Va9877  ; + et pro suis inimicis P16468 Va9877 ( eras .) P12416
48 latronem ] + ibi Va9877
49 citha- P12416
marg.| 3. Unde de cithara ad psalterium se convertit. Christus ergo cytharam deposuit et ad psalterium rediit50. { VII v } Citharam deposuit quando in resurrectione mortalitatem carnis exuit. Ascendens autem, quasi psalterium resumpsit dum, a suis corporaliter recedens et ad novem angelorum ordines ascendendo percurrens51, sive sibi obviantes52 pertransiens, Spiritum Sanctum in apostolos misit quia «Spiritus Domini replevit orbem terrarum» etc.w Unde dicitur in Psal<teri>ox «Exsurge gloria mea, exsurge psalterium» idest53 o Fili, dicit Pater, qui es gloria mea, qui es psalterium, ut dictum est. Et respondit Filius: «Exsurgam54 diluculo»y et55 utrumque esse se innunens. Surgens56 enim mane prima sabbatiz, discipulis suis per57 quadraginta dies in multis argumentis apparuit. Ex tunc, dum discipulos per quadraginta58 dies expectare59 precepit, quasi decem cordas tetendit. Quid enim60 tensio cordarum nisi extensio cordium, dilatacio desideriorum? Unde quasi ad decem cordarum tensionem, ad cordium extensionem repentino sonitu Spiritus Sanctus advenit et ad Verbi omnipotentis laudem, et ad intelligentiam omnium gentium linguas61 fecit, quasi ad psalterium62 melodiam omne genus hominum63 convocavit. Unde Actuum 164 aa «Factus est de celo» etc.
w Sap. 1, 7.
x Ps. 56, 9; 107, 3.
y Ps. 56, 9.
z Mc. 16, 9.
aa Act. 2, 2: «Factus est repente de celo sonus.»
50 citharam… rediit ] qui P12416
51 ascendendo percurrens ] inv. P16468 | angelorum… ascendendo — percurrens ] inv. Va9877
52 obviantes ] oviantes P16467
53 idest ] om. P16468
54 exurgam Va9877
55 et ] om. Va9877
56 Surgens ] Exurgens Va9877
57 per ] post P12416
58 quadraginta ] decem (x) P16468 Va9877 P12416
59 exectare Va9877 ] expunctare 16467  ; exsponctare P16468
60 enim ] est P16468
61 linguas ] + consonas P16468 Va9877 P12416
62 psalterium ] – rii Va9877
63 hominis P16468
64 1 ] om. P12416
marg.| 4. Iocundum est ergo   psalterium cum 65   cythara 66. {F} Psalterium pertinet ad contemplativam, cythara ad activam <vitam>. Psalterium pertinet ad mentis exultationem, cythara ad carnis interfectionem vel67 mortificationem68.   Iocundum ergo   psalterium cum cythara contemplativa cum69 activa, exultatio mentis cum maceratione carnis. Tu qui ascendis ad Psalterium, vide si70 cytharam habeas71, aliter non accedas quia non   est iocundum psalterium sine cythara . Ergo iuxta Isaiam 23ab «Sume cytharam, circui72 civitatem» idest conscientiam meretrix oblivioni tradita, idest anima73 meretrix quondam nunc oblivioni tradita cui per confessionem omnia sunt deleta. Bene cane, frequenta canticum.
ab Is. 23, 16.
65 cum ] in P16468
66 cith- P12416
67 vel ] sive Va9877
68 vel mortificationem ] P16468   ( p . corr. )
69 cum Va9877 P16468 ] est P16467
70 si ] om. P16468 Va9877
71 habeas ] hanc Va9877
72 circui Va9877 ] –cue P16468
73 idest] + o Va9877 P16468
marg.| 5.ac Et sic accedas postea ad psalterium et dic Exsurge Psalterium 74 etc. et tibi { 8 r } respondet75 «Exsurgam diluculo»ad quia hec est Sacre Scripture76 lectio matutina. Sed quare77 potius hic tractatus dicitur psalterium quam cythara78? Quia cum agat de divinitate79 et humanitate, et de celestibus et de terrenis, de his80 que pertinent ad animam et que ad corpus, de contemplativa et activa, a prima materia debuit Psalterium, non cythara, nominari81.
ac Cf. M. Morard, La Harpe des clercs, 2008, prologue. D17 § 12.2.
ad Ps. 56, 9; Ps. 107, 3.
74 Psalterium ] om. P16468
75 respondet] respondebit Ed1523
76 Sacre Scripture] sacra scriptura P16468 Ed1523
77 quare ] om. Va9877
78 cythara ] cithara An444
79 divinitate ] deitate P16468 Va9877
80 hiis P16468 An444
81 non cythara nominari ] non a secunda cithara, nominari a potiori enim fit denominatio Ed1523
Numérotation du verset Ps. 56,7 
Sermo 115
prol.| ¶ De fovea que foditur diversis per invidiam. In Psalmo 56. Sermo 115.
Foderunt ante faciem meam foveam, inciderunt in eam.
marg.| { CCXXI v } {A} Fovea foditur illi quem quis vult precipitare: et hoc proprium est invidorum qui invidentes aliis gratiam vel felicitatem, intendunt eos precipitare: quod significatum est in fratribus Ioseph quia invidebant ei. sicut dicitur Gn. 37 Videntes fratres Ioseph quod a patre plus cunctis filiis amaretur oderunt eum, nec poterant ei quicquam pacifice loqui. Ecce quod invidia cor mutat ad odium et etiam totum exteriorem hominem.
marg.| ¶ Linguam. Unde dicit non poterant ei pacifice loqui.
marg.| ¶ Aures obdurat, oculos avertit et reverberat, quia non potest audire de illo cui invidet nec videre eum. utrumque notatur 1Rg. 18. Ubi dicitur quod Saul non poterat audire mulieres psallentes et cantantes. Saul percussit mille: et David decem milia Et ibi sequitur, Iratus que est Saul et displicuit in oculis eius ille sermo et dixit: David, dederunt decem milia, Sauli autem mille. Quid ergo restat illi nisi regnum? In quo notantur magistri qui alios dolent sibi in scholarium numerositate preferri et post sequitur. non ergo rectis oculis Saul iam respiciebat David ab illa die et deinceps. Ecce quod oculos avertit et reverberat. Avertit unde Proverb 1 Aversio parvulorum interficiet eos, et prosperitas stultorum perdet eos. Parvulos dicit invidos qui dolent sibi preferri alios, et se parvulos in conspectu aliorum reputari. Hic est parvulus de quo dicitur Iob. 5 Virum stultum in erficiet iracundia: et parvulum occidet invidia. Ocutos reverberat. Unde Ovidius. Nusqua recta acies etc. Infirmi enim sunt oculi invidie et claritatem virtutis in alio sustinere non possunt, et fugiunt radios luminositatis sibi non grate quasi { CCXXI r } coruscationes oculos perstringentes. et hoc est quod dicit Iob. 24 Ipsi fuerunt rebelles lumini, similes heli. De quo 1Rg. 3 Oculi heli caligaverant, nec poterat videre lucernam diei antequamextingueretur. Similiter nec invidi possunt lucernam intueri virtutis nisi cum extinguitur sicut solem in occasu. Quia ut dicit de livore. Ovidius. Risus abest omnis nisi quem fecere dolores etc. Solem in rota videre non valent per quod se non probant esse pullos aquile et ab aquila Christo sunt reiiciendi tamquam degeneres. Unde de phariseis invidis dicitur. Sapientie. 1 Factus est nobis intraductionem cogitationum nostrarum, gravis est nobis ad videndum. Gravissima pena est invido videre exaltationem inimici sui. Unde dicitur 1Rg. 2 Videbis emulum tuum in templo in universis prosperis Israel. Deficient oculi tui et tabescet anima tua. Hec ergo compellunt invidum excogitare precipitationem. Unde et Ioseph, posuerunt tandem in cisternam Gn. 37 {B} Mittamus eum in cisternam veterem, hoc est quod dicitur hic Foderunt ante faciem meam foveam: sed quod sequitur Dei iusto iudicio est: et inciderunt in eam. Unde quidam. Iustius invidia nihil est etc. Et Ovidius nec enim lexequior vlla est etc. et Claudianus, docuitque suum mugire iuvencum. de phalari. Horatius : Invidus alterius rebus macrescit opimis Invidia siculi non invenere tyranni Tormentum maius. Ipsi similes sunt illis qui gladio suo alios conantur interficere: et incauti seipsos occidunt. Unde gladius eorum intret in corda ipsorum. Ipsi similes carpentario qui intendit secare lignum et incidit pedem suum. Ecclesiastes. 10 Qui secat ligna vulnerabitur in eis. Ipsi similes homini iacienti lapidem sursum et revoluitur in ipsum. Prv. 26 Qui fodit foveam incidet in eam: et qui { CCXXII v } voluet lapidem revertetur ad eum. Ipsi similes equo vitioso qui interficit seipsum, vel seipsum pede attingit. Similes equo qui cadit in capistro suo. Solus invidus sibi malum facit, sibi nocet, seipsum ledit. {C} Ipsi significantur per Saul. 1Rg. 31 Arripuit gladium suum super eum. Per Iudam ut Act. 1 Laqueo se suspendit et crepuit medius. Per Achitophel 2Rg. 17 qui seipsum su spendit. Per Zamri qui domum suam et seipsum incendit. Potest fieri ut conatus invidi fratrem suum non ledat: sed non potest fieri quin seipsum ledat, quod bene significatum est 1Rg. 18. Misit Saul lanceam putans quod configere posset David: que hesit in pariete, et David declinavit. Talis est iste qui hic loquitur. foderunt ante faciem m.fo.s. quam percepi et declinavi. Frustra enim iacitur rete ante faciem pennatorum ut Prv. 1 {D} Sed non potest fieri quin invidus noceat sibi. ideo sequitur. Et inciderunt in eam. hoc signatum est Est. 4 ubi dicitur quod Aman suspensus est in patibulo quod paraverat Mardocheo, nam invidebat ei. Item hoc signatum est Dn. 3 ubi dicitur quod flamma incendit quos repperit iuxta fornacem qui eam incendebant. Isti ergo sunt ministri regis Babylonis, qui fornacem incendunt unde comburuntur. Et Ecclesis. 1 Oritur sol et occidit etc.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Philipus Cancellarius, Summa super Psalterium (Ps. Psalmus 56), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 30/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=phi&numLivre=26&chapitre=26_56)
Signaler un complément d'information

Notes :