Philippus Cancellarius

Psalmus 7

Numérotation du verset Ps. 7,1 

¶ In finem1
¶Codd. : D30 Rusch Ps-G, def. C
1 In finem Ps-G ( M V D ) D30 ΩS Rusch ] om. Ps-G
psalmus
David
quem cantavit
Domino pro verbis Chusi filii
Gemini2.
2 David... Gemini Ω X] pro torcularibus Psalmus David D30 cum Ps-σ | Gemini Ps-G (U V D) ΩS Rusch ] Iemini Ps-G
Numérotation du verset Ps. 7,2 I

Domine
Deus
meus
in te
speravi ¦ salvum me fac ex omnibus persequentibus me
et libera me.
Numérotation du verset Ps. 7,3 II

Nequando
rapiat
ut leo
animam meam ¦
dum
non est qui redimat
neque qui
salvum faciat
Numérotation du verset Ps. 7,4 III

Domine Deus meus si feci istud ¦
si
est iniquitas in manibus meis.
Numérotation du verset Ps. 7,5 IV

Si
reddidi retribuentibus mihi mala ¦
decidam merito ab inimicis meis inanis.
Numérotation du verset Ps. 7,6 V

Persequatur
inimicus
animam meam
et comprehendat ¦
et conculcet in terra vitam meam ¦
et gloriam meam
in pulverem deducat3.
3 deducat] + diapsalma Ps-G
Numérotation du verset Ps. 7,7 VI

ExsurgeDomine
in ira tua ¦
et4 exaltare in finibus
4 et Ps-G (I Q² G ² ΨB² V D ) ΩS Rusch Ed1530 Clementina cum Ps-R ] om. Ps-G
inimicorum meorum.
Numérotation du verset Ps. 7,VII 

Et exsurge Domine Deus meus in precepto quod mandasti ¦
Numérotation du verset Ps. 7,8 

et synagoga
populorum circumdabit te.
Numérotation du verset Ps. 7,VIII 

Et propter hanc
in altum
regredere ¦
Numérotation du verset Ps. 7,9 

Dominus iudicat populos.
Numérotation du verset Ps. 7,IX 

Iudica me Domine secundum iustitiam meam ¦
et secundum innocentiam meam super me.
Numérotation du verset Ps. 7,10 X

Consumetur5
5 Consumetur Ps-G (F Q* W*ΦP G ² ΨB edd. .) Ω Rusch cum Ps-R (nonnuli codd.) Ps-γδ Ps-Med] consummetur D30 ΩX Δ Ps-G cum Ps-R
nequitia peccatorum ¦
et diriges iustum6 :
6 iustum Ps-G (ΨB V D edd. .) Ω Rusch cum Ps-R ] + et Ps-G
scrutans corda
et renes
Deus.
Numérotation du verset Ps. 7,11 XI

Iustum
adiutorium meum a Deo7 :qui salvos facit rectos corde.
7 Domino Ps-G (Q² ΦG* D* plerique codd. et edd. ) D30 Ω Rusch cum Ps-R ] Deo Ps-G (F Q* ΦRG²P D².) ΩM cum Ps-Moz C
Numérotation du verset Ps. 7,12 XII

Deus iudex iustus8
8 iustus Ps-G (R Q* ΨB V D) D30 Ω Rusch Ed1530 Clementina cum Ps-R ] + et Ps-G
fortis et patiens ¦
numquid irascetur9 per singulos dies ?
9 irascetur Ps-G (F M* Q* W ΦRG U G ² K.) Ω M D30 * Ω Rusch cum Ps-R (6 codd.) ] irascitur Ps-G D30 ²
Numérotation du verset Ps. 7,13 XIV

Nisi conversi fueritis gladium
suum vibravit10 : arcum suum
10 vibravit Ps-G (R F* M Q² W ΦRGP K D*) ΩS Rusch cum Ps-R ] vibrabit Ps-G D30
tetendit
et paravit illum.
Numérotation du verset Ps. 7,14 XV

Et in eo paravit vasa mortis ¦
sagittas suas
ardentibus effecit.
Numérotation du verset Ps. 7,15 XVI

Ecce
parturit11
11 parturit Ps- G (R I Q W ΦRGP² U G² K ΨB D) D30 Δ Ω Rusch cum Ps-R (nonnulli codd.) ] parturiit Ps-G cum Ps-R
iniustitiam12 ¦
12 iniustitiam Ps-G (W U K ΨB V D) D30 ² (eras.) Ω Δ Clementina cum Ps-R ] + et Ps-G (I R Q* ΦRG²P D30 * Rusch
et concepit dolorem et peperit iniquitatema.
0 Iob. 15, 35 : « Concepit dolorem et peperit iniquitatem ».
Numérotation du verset Ps. 7,16 XVII

Lacum
aperuit
et effodit eum ¦
et incidit13 in foveam quam fecit.
13 incidit Ps-G (F² plerique codd. et edd. ) D30 Ω Rusch ] incidet Ps-G (R)
Numérotation du verset Ps. 7,17 XVIII

Convertetur
dolor eius
in caput eius ¦
et in verticem ipsius
iniquitas eius
descendet.
Numérotation du verset Ps. 7,18 XIX

Confitebor Domino secundum iustitiam eius ¦
et psallam
nomini Domini
altissimi.

Psalmus 7

Numérotation du verset Ps. 7,5 
Sermo 14
prol.| ¶ De obligationibus et debitis nostris et solvendi modis: deque iniuria leviter sustinenda et remittenda. In Psalmo 7. 1
1 om. codd.
{ XXXIII r } {A} Si reddidi retribuentibus mihi mala.
marg.| Tria sunt que nos obligant, beneficia que recepimus ab aliis, et servitia: iniurie quas inferimus: et iniurie quas vidicamus. Duo sunt que nos obligatos liberant. Iniurie quas abaliis patienter sustinemus: et beneficia et servitia que aliis impendimus. Quantum obligati simus patet, quia debitis alienis et propriis. Alienis, quia sicut heres patri succedit in obligationes hereditarias: ita et nos Ade patri nostro. De horum debitorum iugo Sir. 40 Iugum grave super filios Adam a die exitus de ventre matris eorum usque in diem sepulture omnium. Propriis. Paternis enim debitis addimus nova peccata actualia: similes filio prodigo, de quo Lc. 15 Dissipavit omnem substantiam etc. dum non cessamus peccare, non cessamus nos obligare: intantum autem creverat debitum quod non eramus solvendo. Unde Ps. 36 Mutuabitur peccator et non solvet. Venit igitur tandem Christus ut solveret et fideiuberet pro nobis. Unde Prv. 22 Pauper et dives obviaverunt sibi: utriusque operator est Dominus. Tunc pauper et dives obviaverunt sibi quando humana simul et divina concurrerunt nature. Quia tunc ut habetur Ps. 48 simul in unum dives et pauper. Dives ergo pro paupere soluit. Unde Ps. lxviii. Que non rapui tunc exoluebam. Hinc est quod legitur 1Rg. 22 Ad David conveniebant omnes ere alieno oppressi.
marg.| {B} ¶ Non solum autem peccatis obligamur: sed ut dictum est benificia recipimus a Deo. Unde 1Cor. 4 Quid habes quod {1.33v} non accepisti. Ipse enim est ille paterfamilias, de quo Matthei 25a « Homo quidam peregre proficiscens vocavit servos suos » etc. Et beatus Gregorius : Quanto quisque preeminet in munere, tanto obligatior est in reddendaronne. A mundo beneficia accepimus, sed aliter quam a Deo: quia a Deo gratis, a mundo sub usuris. Unde Sir. 20 Exigua dabit et multa improperabit. Et Sir. 13 Confundet te in cibis suis donec exinaniat te bis et ter, et in novissimo deridebit te.
a Mt. 25, 14.
marg.| {C} ¶ Obligamur etiam quando aliis iniurias inferimus, quando detrahimus, vel aliquid tollimus, vel persequimur. Unde Prv. 13 Qui detrahit alicui rei, ipse se in futurum obligat.
marg.| {D} ¶ Obligamur etiam dum in iurias vindicamus quia peccamus contra iudicem et contra legem. Contra iudicem, quoniam. iudicium eius usurpamus. Unde Ad Rm. 14. Tu quis es qui alienum servum iudicas? Contra legem. Unde lac. 4 Qui iudicat fratrem suum legi detrahit. Ideo dicitur: Mihi vindictam et ego retribuam. Mirabilis est insania nostra, qui intantum obligati sumus, quod nos et nostra omnia debemus, et debita solvere non sufficimus: et tamen nos obligare non desistimus. Gratanter beneficia recipimus: insianter iniurias vindicamus et inferimus: et quid aliud quam debita nostra aggravamus, et nova contrahimus? Unde Lam. 3 Circume dificavit ut non egrederer, et aggravavit compedem meum. Et illud Ps. Declinantes autem in obligationes adducet etc. Et Sir. 29 Multi quasi inventionem estimaverunt fenus: et prestiterunt molestiam iis qui adiuverunt se.
marg.| {E} ¶ A debitis nos liberamus dum beneficia aliis conferimus: quia hoc Dominus compensat nobis. Ideo dicitur Lc. 6 Date et dabitur vobis. Et Tob. 12 Eleemosyna a morte liberat, et { XXXIIII r } ipsa est que peccata purgat. Similiter dum iniurias sustinentes nos non vindicamus et remittimus. Iniuria enim illata comparari potest quasi mutuo, et iam habemus penes nos aliquid unde nos poterimus in aliquo liberare: quia dum iniuriam remittimus, Dominus ex conditione tenetur nobis debita nostra remittere. Unde: Dimitte nobis debita nostra sicut etc. Mt. 6 Dimittite et dimittemini Lc. 6 Sir. 28 Relinque proximo nocenti te, et deprecanti tibi peccata solventur. Qui ergo se vindicat quasi proiicit illud unde se poterat liberare: et insanus est. Si quis daret tibi decem, et vellet dare alia decem manum extenderes ad recipiendum: ideo Deus intelligens iniurias esse quibus nos liberare possumus dicit Mt. 5 Si quis percusserit te in Unam maxillam, prebe illi et alteram etc. Ideo Apostoli ad persecutiones et iniurias currebant quasi ad nundinas mercatores. Unde Act. 5 Ibant Apostoli gaudentes a conspectu concilii, quoniam digni habiti sunt pro nomine Iesu contumeliam pati. Et In Psalmo dicitur. {F} Tribulationem et dolorem inveni et nomen Domini invocavi. Inventionem reputat et lucrum, tribulationem et dolorem. Hic modus liberationis docetur. 4Rg. 4 ubi mulier clamabat ad Heliseum. Servus tuus vir meus mortuus est. quasi dicat, quicquid in me erat virile et forte et virtuosum unde servire tibi possem, mortuum est: dicit anima peccatrix: et ecce creditor venit ut tollat duos filios meos. Duo filii sunt timor et spes, quos creditor, id est diabolus nititur tollere quando oppresso debito peccatorum machinatur timorem Dei per presumptionem: et spem per desperationem auferre. Multi enim videntes se tantis {1.34v} debitis peccatorum oppressos vel presumunt quasi Deus talia non curet: vel desperant quasi solvere non possint. Sed Eliseus dixit mulieri: Quid habes in domo tua? At illa. Non habeo inquit nisi modicum olei quo ungar. Vade inquit et pete mutuo ab omnibus vicinis tuis vasa vacua non pauca etc. {G} Heliseus est Christus qui loquitur ad animam non solum per verba sed etiam per exempla, docens patientiam et mansuetudinem. Vasa enim quedam misericordie et mansuetudinis, nostre sunt iniurie et contumelie que nobis ab aliis inferuntur: que vacua quidem sunt quantum ad ipsos: sed a nobis oleo mansuetudinis et benignitatis et compassionis debent impleri: quod fit quando patienter eos sustinemus, et eis excorde remittimus et miseris compatimur. Non pauca dicit, quia quanto plures iniurie tanto maior locus est misericordie. Et ne timeas si habueris parum olei: quia quant uncumque habeas, modicum debes reputare: {H} et Dominus multiplicans faciet abundare. Et hoc non contingit nisi claudas ostium super te: ut ibi dicitur: super se et filios suos claudit ostium, qui laudem inde non querit. Et nota quod excrescit oleum supra vasa:quando supra iniurias est benignitas et patientia: Iuxta verbum beati Vincentiib: « Videbis me plus posse dum torqueor quam possis ipse qui torques ».
b ¶Fons : De s. Vincentio martyre archidiacono Cæsaravgvstano, Valentiæ in Hispania, c. 6 AASS (22 ian.) BHL 8628 : «... videbis me Dei virtute plus posse dum torqueor, quam possis ipse qui torques...». <ex quo> Iacobus de Voragine, Legenda aurea, c. 25 : Vincentius, ed. Maggioni, lin. 27 ; J. de Mailly diff.
marg.| {I} ¶ Ad duo autem utile hoc oleum. Unde lequitur vade et vende et redde creditori tuo. tu autem et filii tui vivite de reliquo. Oleum quo debita liberantur est benignitas scilicet remissio iniuriarum: oleum quo vivitur est bonitas scilicet largitio beneficiorum. {K} Dicit ergo si reddidi retribuentibus mihi mala id est si vindicavi iniurias meas: merito decidam id est dignum est ut decidam inanis ab inimicis: quasi dicat inimici me locupletaverunt et impleverunt, unde poteramme a debitis liberare: et ego reieci et amplius me obligavi. et ideo dignum { XXXV r } est ut decidam inanis id est vacuus, quia vasa vacua receperam, que implere poteram et non implevi.
Numérotation du verset Ps. 7,7b 
Sermo 15
prol.| ¶ De precepto caritatis: et duplici amore: et quere et quod Deum amare debeamus. In Psalmo 7. 2
2 om. codd.
Esxurge domine Deus meus in precepto quod mandasti etc.
marg.| {L} Licet iste versus in Glossa exponatur de precepto humilitatis, in quo exsurrexit qui semetipsum exinanivit formam servi accipiens: potest tamen exponi de precepto caritatis: de quo Io. 13 Mandatum novum do vobis ut diligatis invicem sicut dilexi vos. Et eiusdem. 15 Hec mando vobis ut diligantis invicem etc. Et Io. 10 hoc est preceptum meum ut diligatis invicem sicut dilexi vos. etc. Ecce cum dixit dilexi vos: innuit se in precepto suo exsur rexisse. Ideo autem precipit Dominus ut dilectio sit tributum de omnibus bonis que ipse nobis credidit, sicut princeps terre solet facere dum sibi reservat aliquod speciale tributum de redditibus suis pro quo qui non solverit incurrit offensam suam: et tenetur in omnibus que habet pro emenda: sicut est de pedagio: Sed tamen concedit alia diligi dummodo non sint contra ipsum. {M} Quia duplex est dilectio: naturalis et gratuita de qua Gn. 47 dixit Ioseph Egyptiis. Quintam partem regi dabitis quatuor reliquas permitto vobis in sementem et cibos, famulis et liberis vestris. Per quintam partem que Domini est, intelligimus dilectionem gratuitam quam Deo debemus qui gratis diligendus est. Per quatuor partes intelligitur dilectio naturalis qua afficimur circa parentes, amicos, et res temporales, que omnia subiacent corruptioni, eo quod constant ex quatuor { XXXVI v } elementis. hoc autem quod dicit sementem designat opera virtutis generative: per cibos opera nutritive Alium enim finem, sed non contrarium, constituit natura: alium gratia. natura enim ad hoc dirigit ut conservet speciem: hoc autem fit directe per generativam quod est in rectum ut in lineam. quia unus per rectam lineam descendit ab alio. vel per nutritivam quod est: latus. Gratia autem intendit soli Deo placere. De hoc tributo dicitur Lc. 20 Reddite, que sunt cesaris cesari: et que sunt Dei, Deo. quasi dicat reddite Deo spiritualem, mundo amorem carnalem. Quidam vero retinent hoc tributum qui scilicet se tantum amant. de quibus Apostolus 2 Timoth. 3. Erunt in novissimis diebus homines seipsos amantes. Alii proiiciunt in sterquilinium hoc tributum. Unde Os. 8 Proiecit Israel bonum, inimicus persequitur eum. Item Sir. 10 Nihil iniquius quam amare pecuniam. Hic enim et animam suam venalem habet quoniam in vita sua proiecit intima sua. et Threnorum 2 Effusum est in terra iecur meum, amor meus quia cogit amare iecur.
marg.| {N} ¶ Alia autem ratio fuit quare Deus precepit dilectionem ne aliquis se posset excusare sicut patres veteris legis quibus precepit Deus opera. Unde dicit Petrus Act. 15° : « Hoc est onus quod neque nos neque patres nostri potuimus portare. Unde hoc solum sibi retinuit, quia si retinuisset pecuniam quam preciperet sibi dari, excusarent se pauperes et inopes. Quam nullus se excusare possit quin suum amorem Deo debeat: patet primo quia si est donandus non potes melius collocare illum id est emploier qua apud Deum quia optimus est, unde conqueritur Ier. 2° : « Dereliquerunt me fontem aque vive » id est corruptibilibus dederunt suum amorem sed me {1.36r} dereliquerunt ; ideo vulgariter dicitur : Amour sault sur l’ambleure scilicet super vilem runcinum, non super optimum palefridum quia plus aliquando diligitur vilis runcinus propter suum ambleure seu ambulare quam dextrarius seu gradarius de Hispania. Sic amor noster salit super vilisissima que diligimus contra Deum.
marg.| ¶ Si venalis est amor noster, quero quo precio. Multi enim non constituunt precium amori nisi amorem. Unde, ut ameris amabilis esto. et Prv. 8° : « Ego diligentes me diligo ». Quantumcumque symoniacus sis, et quanticumque amorem tuum vendere velis, hunc emptorem non effugies, quia in tantum te amavit quod pro te mortuus est. Unde Io. 10 Maiorem hac dilectionem nemo habet quam ut animam suam ponat quis pro amicis suis. etc. Item. ego sum pastor bonus. bonus pastor animam suam dat pro ovibus suis. ibidem. Si autem precium imponis, nihil est maius regno celorum quod Deus se amanti promittit: diabolus non promittit nisi regna mundi. Unde Mt. 3 Hec omnia tibi dabo si procidens adoraveris me etc. Item si amor tuus est eripiendus id est talis ut violenter a te eripiatur, ipse tamquam improbissimus amator non cessat instare precibus et minis: muneribus et promissis. vide quod rogat Ct. 6 Revertere Revertere Sunamitis Revertere, revertere ut intueamur te. Quomodo premittit Canti id est Murenulas aureas faciemus tibi vermiculatas argento. Quod adulatur in eodem. Ecce tu pulchra es amica mea, ecce tu pulchra. Oculi tui oculi columbarum etc. Et Ct. 3 Quam pulchra es amica mea, quam pulchra es. Oculi tui columbarum etc. Et tota pulchra es amica mea etc. Quod comminatur Cantici primoc : {1.36v} « Si ignoras te o pulcherrima inter mulieres, abi post vestigia gregum ». Quam multipliciter allicit Ier. 3 Tu fornicata es cum amatoribus multis, tamen revertere ad me, et ego suscipiam te.
c Ct. 1.
marg.| {O} ¶ Secundo quia potest accendi ex rebus creatis que sunt materia ad insufflandum in fornace cordis humani: sed numquam carboniger ardet. Agnosce ergo te carbonem extinctum si non accenderis, quia carbo extinctus frustra sufflatur: sed ab igne alio accenditur, et hic non tibi deest: nihil enim maius quam eius amor. Sed duo sunt que accendunt ignem: ligna et vnctuosum. De lignis Gn. 22 Ecce ignis et ligna. Accenditur lignis, ecce lignum crucis. Unde 3Rg. 17 Sareptana mulier dicit: En colligo duo ligna etc. que sunt duo ligna crucis in quibus extensus fuit Salvator. Unguentuosa accendunt et adipes: ipse autem totus vnctus in cruce ex sanguine suo: et adeps fuit. Unde Ps. Ex adipe frumenti satiat te. Cogita eum, et sic pones eum in corde tuo: vnctum effusione sanguinis et in cruce extensum, et sic accendes carbonem extinctum et nigrum. De quo Lam. 4 Denigrata est facies eius super carbonem. Nunc vere potest dici: non est qui se abscondat a calore eius id est non est qui se excuset a dilectione. Unde Lc. 12 Ignem veni mittere in terram, et quid volo nisi ut ardeat? Et Rm. 1 Invisibilia ipsius a creatura mundi per ea que facta sunt, intellecta conspiciuntur, ita ut sint inexcusabiles. Ignem ergo amoris Dei accendunt opera creationis. Unde Ecclesiastes 12d « Memento creatoris tui ». Et opera recreationis sicut dictum est.
d Qo. 12, 1.
marg.| {P} ¶ Tertia ratio fuit nostre utilitatis compendium: quia per amorem facile ad Deum volamus, et eum qui oem bonum est acquirimus. Sicut invidia omnia bona aufert: quia de eis dolet. Unde Sir. 22 : Mittens { XXXVII r } lapidem in volatilia deiiciet ea. Lapis est invidia ; opera bona sunt volatilia, quia ad celum volant, et nos subuehunt et sublimant. Ne mittas igitur in ea lapidem, sed mitte accipitrem si vis bona capere et facere tua. Accipiter pede capit id est amore, et affectu mentis. De quo Iob. 39 Numquid per sapientiam tuam plumescit accipiter? quasi dicat non, sed ex Dei gratia est quod amor noster pennas habeat, quibus ad Deum vehatur. {Q} Ideo autem per accipitrem intelligitur caritas, quia accipiter plus habet plumarum quam carnis, sic electus quilibet plus de spiritu quam de carne. {R} Contrarium est de malo. Unde Iob. 39 Penna struthionis similis est pennis herodii. Gregorius dicit quod struthio est hypocrita. Quia struthio alas habet, sed volare non potest: ideo etiam per accipitrem amor spiritualis intelligitur, quia capit pede et non nisi avem volantem: sic et amor spiritualis non capit nisi bonum sursum volans: de terrenis enim non curat.
Numérotation du verset Ps. 7,17 
Sermo 16
prol.| ¶ De cupiditate rerum temporalium et avaritia vitanda: quia temporalium superfluitas facit hominem mori. In Psalmo 7. 3
3 om. codd.
Convertetur dolor eius in caput eius et in ver<ticem> ipsius iniquitas eius descendet.
marg.| {S} Potest istud legi convenienter de cupido et avaro, sicut Glossa tangit. Cupiditas enim et avaritia absque dolore et animi anxietate esse non possunt. Per caput ratio: per verticem affectus intelligitur. Quia ergo cupidus et curiosis cogitationibus distrahitur, et affectionibus seu desideriis que consequi non pont, cruciatur. Recte dicitur Convertetur do. e. in ca. etc. Unde Is. 33 Orientur in domibus eius spine et urtice. Et Is. 6 Vepres et spine erunt in universa terra id est in omni corde terreno. Vepres id est { XXXVIII v } cogitationes: et spine desideriorum punctiones. dolet autem ex multis causis et anxiatur Primo si nihil vel parum habet, sollicitus quod acquirat. Unde Eccle. 11 Est homo laborans et festinans et dolens impius et tanto magis non abundabit. Si emit aliquid vel vendit anxiatur quod possit aliquid lucrari et semper suo venditori insidiatur et econverso: non veretur execrari et mentiri. Unde Sir. 27 Sicut in medio compaginis lapidum palus figitur, sic et inter medium venditionis et emptionis angustiabitur peccatis. {T} Et paulo ante. Propter inopiam deliquerunt multi et qui querit locupletari avertit oculum suum: Et est Tantalus inter aquas. secundo si habet timet expendere et plerumque perit inedia. Et tabescit ne res sibi pereat: ne diminuatur: miro modo in se deficit cum videt acervum pecunie decrescere. Unde Horatius in arte. Multa senem circumueniunt incommoda. vel quod Querit et inventis miser abstinet et timet uti. Nota dicit et timet uti et Sir. 14. Qui sibi nequam est cui alii bonus erit? Et non iocun dabitur in bonis. ss. primo malus est quia rem quam habet alii invidet. tertio peior quia sibi ipsi invidet et uti non audet. Unde Sir. 14. Qui sibi invidet nihil est illo nequius: et hec est redditio malitie illius. quasi dicat hec est pena peccati quam dedit illi Dominus quia aiiis invidit, invidet sibi: et hoc est quod hic dicitur. convertetur dolor eius etc. et ideo dicit Ecclesiastici 14e Viro cupido et tenaci sine ratione est substantia: et homini livido ad quid aurum? Item si habet et necesse habeat quod ex causa expendat, plerumque prodige expendit: quia avaro nihil largius (ut solet dici) cum incipit expendere: sed postea plangit et dolet: et dum etiam expendit pre tristitia vultus perdit quicquid effundit. Unde Sir. 14. Oculus malus ad mala et non satiabitur pane indigens: et in tristitia erit super mensam suam. Item plerumque uno { XXXVIII r } verbo vel facto abolet quicquid fecit. Unde ecclesii 14. Et si bene fecerit, ignoranter et non volens facit: et in novissimo manifestat malitiam suam. Item acquisitio temperalium non est nisi sicut ad ignem appositio lignorum aridorum. Unde ecclesii 14. Insatiabilis est oculus cupidi in partem iniquitatis, non satiabitur donec consummet scilicet iniustitiam suam per rapinam vel fenus: arefaciens animam suam. Vere arefacit. Unde seneca dicit. quid refert quantum in archa quantum in horreis iaceat: si non acquisita sed acquirenda computet? Cupiditas ergo sive avaritia comparabilis est acute febri que est ex vehementi calore in quo consilium est quando caput gravatur cesarie ipsum tonderi: sicut dicitur de absalon. 3Rg. 14. {V} Semel in anno tondebatur quia gravabat eum cesaries: et quanto magis tondebat capillos tanto magis crescebant: et ponderabat capillos capitis sui. cc. ciclis pondere publico Capillos ponderare est de suis superfluis necessaria pauperibus erogare. quia aliena rapere convincitur: qui ultra necessaria sibi retinere comprobatur. {X} Capilli tonsi redeunt: et enim dicitur quanto magis tondebatur tanto plus crescebant. et que pauperibus erogantur: cum multo fenore recipiuntur. Unde Prv. 19 Feneratur Domino qui miseretur pauperis. ideo bene sequitur quod. cc. siclis etc. ducentis siclis ponderantur quando in anima et corpore remunerantur et stola duplici induuntur. vel. cc. siclis ponderantur quando et in presenti et in futuro remuneratione donantur. et hoc bene competit: quia dicitur pondere publico. conis. n. est voluntas et petitio: et hoc plures exspectant pro beneficiis suis: et hic remunerari et in futuro unde Mt. 19 {Y} Centuplum accipies et vitam eternam possidebis, et Mala. 3 Inferte omnem decimationem in horrea ut sit cibus in domo mea et probate me super hoc dicit Dominus, si non aperuero vobis cataractas celi: et effudero vobis benedictionem usque ad abundantiam. { XXXIX v } Cupidi ergo qui nolunt tondere superfluam cesariem sunt Nazarei diaboli, et non Dei. {Y} Sunt enim capilli qui non sunt tondendi scilicet sancte cogitationes et affectiones. Unde Samson tonsus vires amisit. Iudicum 16f Sunt qui tondendi sunt scilicet superfluitates temporalium. Capilli enim superflui excecant oculos, et legitur 2Rg. 18. quod absalon intonsa cesarie ad quercum suspensus inter celum et terram et tribus lanceis a Ioab in corde prefossus est. Divites huius mundi quasi superflua cesarie suspenduntur, dum pro multiplicatione temporalium studiosi sunt. Et signanter dicit ad quercum. quercus enim cibus est porcorum: et ipsi porcos pascunt quando suam immunditiam nutriunt. Sicut dicitur. Lc. 15 de filio prodigo Adhesit uni civium regionis illius: et misit illum in villam suam ut pasceret porcos. vel adulatoribus distribuunt. Unde Sir. 20 Qui edunt panem illius false lingue sunt. Tribus perfodiuntur lanceis: quia student acquirendis, timent acquisitis. dolent de amissis. Unde illi qui sua pie distribuunt Nazarei Dei sunt et benedictionem super caput et verticem recipiunt. Unde dicitur in Deuteronomio in penultimog benedictio illius qui apparuit in Rubo descendat super caput Ioseph et super verticem nazarei. Ioseph augmentum: Nazareus flos. Quia ergo in presenti, multiplicatione temporalium benedicuntur. ideo dicit Ioseph et quia in futuro remunerabuntur, et hic sunt quasi seminaria eterne retributionis: ideo addit Naza. Benedictio ista est super caput et verticem id est super totam animam. quia merito eleemosyne et cuiuscumque beneficii: {Z} et ratio que caput est ad cognitionem veritatis illuminatur, et affectus qui vertex est caritate amplius inflammatur. Eleemosyna enim illuminat, unde Is. 58 : Cum videris nudum operi eum et carnem tuam ne despexeris. Tunc { XXXIX r } erumpet quasi mane lumen tuum. Caritatem augmentat. Unde Sir. 7 Non desis plorantibus in consolatione et cum lugentibus ambula. Non te pigeat visitare infirmum: ex his enim in dilectione firmaberis. Ideo dicitur illius qui apparuit in rubo: quia dicitur. Ex. 4 Rubus lucebat et ardere videbatur et non consumebatur: in quo significatur multiplex vis ignis spiritus sancti: qui et illuminat intellectum et sine consumptione inflammat affectum. ideo dicitur de bonis: benedictio illius qui apparuit in rubo. sicut econtrario de malis. Convertetur dolor eius in ca. eius.
e Sir.
f Idc. 16.
g Dt.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Philipus Cancellarius, Summa super Psalterium (Ps. Psalmus 7), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 21/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=phi&numLivre=26&chapitre=26_7)
Signaler un complément d'information

Notes :