Philippus Cancellarius

Psalmus 96

Numérotation du verset Ps. 96,1 

¶ Psalmus ipsi David
¶Codd. : (Ps. 96) D30 P748 Ω F ΩP Ω R ω² Rusch Ps-G ; def. Hi (Ps. 96:9-12)
quando terra eius restituta est ei1.
1 Psalmus ipsi... ei Ω R ( om. ipsi) Rusch ] Huic David quando terra eius restituta est Ps-G D30 (eius terra) , Psalmus David quando terra est restituta Ω R
Numérotation du verset Ps. 96,I 

Dominus
regnavit
exultet terra ¦
letentur insule
multe.
Numérotation du verset Ps. 96,2 II

Nubes et caligo
in circuitu eius ¦ iustitia et iudicium
correctio sedis eius2.
2 eius ω² ² ( sec. m. )] tuus ω² *
Numérotation du verset Ps. 96,3 III

Ignis ante ipsum3
3 ipsum] om. Ω R
precedet ¦ et inflammabit4 in circuitu
4 inflammabit D30 ² ( in ras. ) Ω Rusch Ps-G ] inflammavit Ps-G (F Q k)
inimicos eius.
Numérotation du verset Ps. 96,4 IV

Illuxerunt5*
5 Illuxerunt Ps-G (ΨB* V D*) Glossa media (Textus Ar120 ) Ω M ΩS* Ω F ω² Clementina cum Ps-R ] Alluxerunt Glossa media (Gilbertus Ar120) Ps-G (ΨB² V D²) D30 P748 ΩS² ΩP Ω R Rusch Ed1530
fulgura eius
orbi terre ¦
vidit
et commota
est
terra.
Numérotation du verset Ps. 96,5 V

Montes
sicut cera fluxerunt a facie Domini ¦
a facie Domini omnis terra6.
6 terra Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 ω² Rusch cum Ps-R ] terre Ps-G
Numérotation du verset Ps. 96,6 VI

Annuntiaverunt7
7 Innuntiaverunt cacogr. ω²
celi iustitiam eius ¦
et viderunt
omnes populi gloriam eius.
Numérotation du verset Ps. 96,7 VII

Confundantur omnes qui adorant sculptilia ¦
et8 qui gloriantur in simulacris suis.
8 et Ps-G (ΨB V D) D30 Ω ω² Rusch cum Ps-R ] om. Cor2 (hebr. et anti. et Hieronymus et grecus non interponunt ET) Ps-G
Numérotation du verset Ps. 96, VIII 

Adorate eum
omnes angeli eius ¦
Numérotation du verset Ps. 96,8 

audivit et9 letata est
9 et D30 Ω ω² Rusch Ps-G ] om.
Sion.
Numérotation du verset Ps. 96,8 IX

Et exultaverunt filie Iudee ¦
propter
iudicia tua Domine.
Numérotation du verset Ps. 96,9 X

Quoniam
tu Dominus altissimus
super omnem terram ¦
nimis
exaltatus es10
10 exaltatus Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 ω² Rusch cum Ps-R ] superexaltatus Ps-G
super omnes deos.
Numérotation du verset Ps. 96,10 XI

Qui
diligitis Dominum odite malum ¦
custodit Dominus11 animas
11 Dominus Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 ω² Ω Rusch cum Ps-R ] om. Ps-G
sanctorum suorum12 de manu peccatoris13
12 sanctorum Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 ω² Rusch cum Ps-R ] servorum Ps-G (Q ΨB) cum Ps-R ; cf. Ps. 33, 23 | suorum] om. Ω R (hapax) |
13 peccatoris Ps-G Ω M Ω F ΩS ΩP Ω R Rusch Cor2 (grecus) LXX ( Alexandrinus : αμαρτ Ω Λ ου] peccatorum Ps-G ( F G W Φ GVP U G K ) P748 Cor2 ( P15554 ) ( PECCATORUM : secundum hebreum [מִיַּד רְשָׁעִים] et Ieronimus et antiq.; grecus PECCATORIS sed primus standum) ; cf. LXX (; cf. Rahlfs : ἁμαρτ Ω Λ ῶν) |
liberabit eos14 15.
14 liberabit Glossa media (Gilbertus Bor29) D30 * ω² Ω Rusch ] liberavit Glossa media (Gilbertus Ar120) Ps-G ( F Q* Φ RG G Ψ B D ) D30 ² |
15 <divisio.> malum ¦... suorum D30 ω² , malum’... s. ¦ |
Numérotation du verset Ps. 96,11 XII

Lux
orta est iusto ¦ et rectis corde
letitia.
Numérotation du verset Ps. 96,12 XIII

Letamini
iusti in Domino ¦
et confitemini
memorie sanctificationis16 eius.
16 sanctificationis Glossa media (Textus Ar120) etc. ] sanctitatis Glossa media (Gilbertus Ar120)

Psalmus 96

Numérotation du verset Ps. 96,11 
Sermo 204
prol.| ¶ De luce et letitia. In Psalmo 96.A
A Codd. : = Va 9877
Lux orta est iusto et rectis corde letitia1.
1 Ps. 96, 11
marg.| {A} Legitur Iob. 38 Per qua viam spargitur lux: dividitur estus super terram. Primum respondet ei quod dicitur, Lux orta est iusto etc. Secundum ei quod dicitur, Rectis corde letitia. Non est letitia, ubi non est lux. Unde Tob. 5 Qua le gaudium mihi erit qui in tenebris sedeo et lumen celi non video? Ubi ergo lux ibi initium est letitie. ideo dicitur. Lux orta est iusto etc. Primum pertinere ponit ad incarnationem. Secundum ad spiritus sancti missionem. Tunc lux orta est iusto. Hoc est quod dicitur. Numquid nosti per quam viam spergitur lux? {B} Omnis creatura licet lux videatur, non est tamen nisi umbra quodam prime lucis. Unde philosophi qui hauserunt scientiam a creaturis hauserunt lucem ab umbris: sed sola lux vera est filius Dei. sapientia Dei. Unde Io. 9 Quamdiu sum in mundo lux sum mundi. Hanc lucem tenebat apud se pater anima incarnarionem. In incarnatione essudit eam. Unde Io. 1 Erat lux vera que illu. etc. et lux in tenebris lucet et tenebre eam etc. Item 3 Ego lux vera veni in mundum et dilexerunt homines magis tenebras qua lucem. Sed que est via per quam sparsa est hec lux? certe caritas: nam quasi in vase in corde patris tenebatur hec lux inclusa. Sed fecit quasi vas in clinari quando inclinavit celos et descendit etc. Ideo terra clamabat, Inclina celos et descende. Caritas ergo via illa fuit. {C} de qua dicitur. 1Cor. 13 Ad huc excellentiorem viam demonstro etc.
marg.| ¶ Quod autem dicitur rectis corde letitia: cui aptatur illud: aut per quam viam dividitur estus super terram: pertinet ad spiritus sancti missionem. Tunc enim fuit letitia consummata cum spiritum {2. LXII r } sanctum misit. Unde Is. 4 In illa die erit germen Domini in magnificentia, et gloria et fructus sublimis et exultatio iis qui salvati fuerint ex Israel. Germen dicit quantum ad nativitatem: magnifi. et glo. quantum ad resurrect. fructus terre sublimis quantum ad ascensionem. exultatio etc. {D} quantum ad spiritus sancti missionem.
marg.| ¶ Eodem modo quo factus est homo, reformandus erat. Fuit autem in verbo principium formationis eius. Unde Gn. 1 dictum est: Faciamus hominem. In spiritu consummatus est quando insufflavit spiritum vite. Unde Gn. 2 Formavit Deus hominem de limo terre et inspiravit in faciem eius spiraculum vite: et factus est homo in animam viventem. Sic et in verbo debuit enim principium reformationis: ideo missus est filius qui premiserat litteras suas per multos prophetas. Unde scriptum est qui mandas salutes Iacob: tandem venit ac si diceretur ei. Nil mihi rescribas attamen ipse veni. Unde ad Hbr. in princi. Multipharie multisque modis olim Deus loquens patribus in prophetis, novissime diebus istis locutus est nobis in filio etc. Similiter et perficiendus fuit in spiritu: ideo misit spiritum sanctum qui est calor spiritualis vite: ideo dicitur: per quem dividitur estus super terram. Unde dicitur Ioel. 3 Effundam de spiritu meo super omnem carnem. Et Io. 21 {E} Insufflavit et dixit: accipite spiritum sanctum. Hec sunt duo que ab ore proficiscuntur. verbum et spiritus vel halitus. Ab ore patris missum est verbum et spiritus ideo dicitur. Verbo Domini celi firmati sunt et spiritu oris eius o. vir. eorum. Primo facta est lux. Unde Gn. 1 Fiat lux Secundo firmamentum. Primo illuminavit sapientia discipulos. Secundo firmavit eos spiritus san. Unde Ps. Confirma hoc Deus quod o. es. in. no.
marg.| {F} ¶ Eodem modo fit in nobis in spirituali nostra reformatione. primo illuminandus est intellectus per sapientiam. Secundo inflammandus affectus per spiritussan. ardorem. {2. LXIII v } Ante infusionem lucis sumus ceci: ante infusionem spiritus frigidi vel tepidi. Propter hoc Dominus quasivit ab Adam. Gn. 3 Adam ubi es? et non respondit ubi esset, quia ignorabat. Peccator enim in tenebris est et se ignorat. Primum ergo in reditu ad Deum ut illuminetur et se agnoscat. et Deus tunc ignoscet. tunc inveniet se prius perditum. Unde divus Augustinus invenit se in regione dissimilitudinis, et incepit reverti de ca. {G} Unde cogitavi vias meas et converti pedes meos. Hec autem inventio non est sine gaudio mixto tamen cum dolore. Gaudium est quia invenit ut de dragma perdita. Lc. 15 Congratulamini mihi quia inveni dragmam quam perdideram: dolor de preterita offensa, et vellet non offendisse. Hec mixtio notatur Prv. 14. Cor quod novit amaritudinem as. in gaudio eius non. mis. ex. Ideo dicitur. Lux orta est. iam enim rectum habet cor id est spirituale palatum. cui iam incipit displicere peccatum et fetere. et incipit odire quod amabat. prius dici poterat quod dicitur Is. 4 Ve qui dicitis bonum malum etc. Extunc incipit Deum amare quia non potest Deum amare nisi inceperit malum odisse: et sic de letitia permixta ascendit ad puram et impermixtam que non est nisi caritatis. Unde ad Gal. 6 Fructus autem spiritus, caritas, gaudium, pax, patientia etc. et. 2Cor. 1 Gloria nostra hec est testimonium conscientie nostre.2
2 P14568 f. 82v marge inférieure, continué f. 83r ibid. aioute un sermon numéroté « 4 » : «  Moyses et Aaron in sacerdotibus eius et Samuel inter eos . Per hec tria moda? dellinqueruntur ? tria que debent esse in sacerdotibus. Per hoc quod dicit Moyses … - … eorum quia debent luctare do.m pro populo».


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Philipus Cancellarius, Summa super Psalterium (Ps. Psalmus 96), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 21/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=phi&numLivre=26&chapitre=26_96)
Signaler un complément d'information

Notes :