Hugo de Sancto Caro

Psalmus 116

Numérotation du verset Ps. 116,1 

¶ Alleluia.1
¶Codd. : (Ps. 116) Hi D14 D30 Ω U Rusch Ps-G
1 Alleluia] om. D14, + Vox apostolorum ad gentes D30, + Hoc ALLELUIA ad finem superioris pertinet psalmi Stut23 ¶Nota : De notis criticis Psalterio adiunctis in psalterio Stut23 (Ps. 40, 71, 88, 105, 111, 112, 113 [ mutil. ], 114, 115, 116, 117 Hieronymo industria tributis , Donatiano De Bruyne , vide DE BRUYNE , «Le Psautier de Stuttgart (Landesbibliothek n° 23)», Speculum 3 (1932), 365. [MM2023]
Numérotation du verset Ps. 116,I 

Laudate Dominum omnes gentes ¦
laudate2 eum
2 laudate Ps-G D14 Bari1 Ω U Rusch ] collaudate Ps-R
omnes populi.
Numérotation du verset Ps. 116,2 II

Quoniam
confirmata est
super nos misericordia
eius ¦
et veritas Domini
manet in eternum3.
3 eternum Ps-G ( plerique codd. et edd. ) Hi D14 D30 Ω ω 1 Ω U Rusch cum Ps-R ] seculum Ps-G (F L), + Alleluia

Psalmus 116

Numérotation du verset Ps. 116,1 
marg.| Laudate Dominum] etc. Titulus   [Alleluia] Titulus patet quia laus Dei est hic Psalmus. In precedenti Psalmo egit de victoria Martyrum, hic in persona eorum omnes invitat ad laudandum Deum. Et est Psalmus iste primus atomus, id est indivisus, quodam compendio universa, que continentur in aliis, concludens. Est enim quasi punctus et centrum aliorum Psalmorum. quia omnes species aromatum, que sunt in aliis, referuntur ad misericordiam et veritatem, que continentur in isto Psalmo. Et est mirabilis et perutilis variatio, contra tedium, modo late, modo paucis salutaria dicere. Quia vero in persona martyrum in precedenti Psalmo dixerat : Vota mea reddam, etc. ne quis forte putaret Hierusalem solus Iudeos esse, qui et ipsi hoc nomine gloriantur, ideo in hoc Psalmo omnes gentes invitat ad laudandum Deum, unde dicit :
Numérotation du verset Ps. 116,I 
marg.| {h} Laudate] converse, corde, ore et opere. Est ergo hic aperta Prophetia de vocatione Gentium, unde dicit Ier. 16.d. Dominus fortitudo mea et robur meum, ad te gentes venient ab extremis terre, Rm. 15.b. Gentes autem super misericordia honorare Deum. Et hoc est, quod hic dicitur : Laudate, etc. Et de Gentibus et Iudeis quasi de diversis ovibus fiat unum ovile sub uno Pastore Christo, addit.
marg.| {m} Laudate, vel collaudate] etc. id est Iudei, qui quasi ratione utentes, eo quod sub lege vivebant, dicuntur populi respectu Gentium, que pecora irrationabilia per campos diversorum errorum vagantur, nulla lege utentes. Vos ergo, populi, tales collaudate, id est cum gentibus laudate eum, scilicet Deum. Quare ?
Numérotation du verset Ps. 116,1* 
moraliter
marg.| Moraliter : nota singula verba sic.
marg.| {h} Laudate] hoc est contra ingratos, 1Th. 5.d. In omnibus gratias agite, Eccl. 20.b. Non erit gratia in bonis illius.
marg.| {i} Dominum] hoc contra avaros, qui laudant donarios, Os. 2.b. Dedi eis aurum et argentum, que fecerunt Baal.
marg.| {k} Omnes] contra singulares, qui dicunt cum Phariseo, Lc. 18.b. Non sicut ceteri hominum.
marg.| {l} Gentes] contra Iudeos de lege gloriantes. Rm. 3.d. An Iudeorum tantum Deus, nonne et gentium ? Et
marg.| {m} Collaudate] id est pro invicem laudate, hoc contra invidos, qui non laudant Deum pro bonis proximorum, sicut Paulus 1Th. 3.c. Quam gratiarum actionem possumus Deo retribuere pro vobis ?
marg.| {m} Eum] scilicet Deum, hoc contra adulatores, qui laudant peccatorem, supra Ps. 9. Laudatur peccator in desideriis anime sue.
marg.| {o} Omnes] contra discordes, 1. Esd. 3.a. Congregatus est populus quasi vir unus in Hierusalem. Act. 4.f. Multitudinis credentium erat cor unum.
marg.| {p} Populi] hoc contra incompositos moribus, qui non sunt populi, id est rationales, sed pecora, 2Pt. 2.c. Hi autem velut irrationabilia pecora naturaliter in captionem et in perniciem et in corruptione sua peribunt. In summa autem notandum quod hic omnes ad laudem invitat, quod omnes debent facere propter multas rationes. Primo, quia Deus omnes creavit, Ps. 99. Iubilate Deo omnis terra, etc. Et addit causam : Scitote, quoniam Dominus ipse est Deus, ipse fecit nos et non ipsi nos. Secundo, quia omnes pascit. Ps. 135. Qui dat escam omni carni, confitemini Deo celi. Hymnus Per quem nec ales esurit. Tertio, quia omnes sustinet, Hbr. 1.a. Portans omnia verbo virtutis sue. Quarto, quia omnes redemit et ideo passus est in umbilico terre, Hbr. 2.c. Pro omnibus gustavit mortem. Quinto, quia paratus est omnes suscipere. Act. 10.e. In veritate comperi, quod non est personarum acceptor Deus, sed in omni gente, qui timet Deum et operatur iustitiam, hic acceptus est illi. Sexto, quia omnibus dat affluenter et improperat, sicut dicitur Iac. 1.a. 1Cor. 12.b. Dividens singulis prout vult. Septimo, quia omnes docet, Mt. 23.a. Unus est magister vester. Octavo, quia omnes defendit. Ps. 124. Dominus in circuitu populi sui. Et alibi : Custodit Dominus omnes diligentes se. Hec autem omnia non meritis nostris facit, sed de misericordia. Unde bene addit.
Numérotation du verset Ps. 116,2 
II
marg.| {q} Quoniam] etc. tam de Iudeis, quam de Gentibus conversis.
marg.| {r} Misericordia eius] cum in adventu Christi misericordiam, quam per Prophetas promiserat, exhibuit. Hec fuit firmata in Incarnatione, sed confirmata in Passione, unde dixit Io. 19.f. Consummatum est. Tunc enim ianua fuit aperta et rhomphea remota et hec misericordia, sic confirmata, in eternum manebit eo custode, qui {2.299va} Δ dedit. Quia. {a}   Et veritas] etc. id est Christus filius Dei, qui est via, veritas et vita, ut dicitur Io. 14.a.
marg.| {b} Manet] etc. cum Patre, Sicut enim numquam sine Filio fuit Pater, sic nec umquam sine veritate fuit.
Numérotation du verset Ps. 116,2† 
mystice
marg.| Vel sic, ut in persona Martyrum magis appropriate legatur.
marg.| {q} Quoniam] etc. id est per Spiritum S. nobis desuper de misericordia datum confirmati sumus in amore Christi, ita ut neque Θ mors, neque vita posset separare a caritate Christi, sicut dicit Apost. Rm. 8.g. Sed in hac fortitudine, ab ipso accepta, devicimus rabiem et potentiam Tyrannorum. Sicut clamavit Dacianus in Passione B. Vincentii dicens : Vincimur. Sed quid, numquid Martyres pro agone habebunt premia et Tyranni pro Tyrannide supplicia ? Ita : Quia.
marg.| {a} Et veritas Domini] qui victores Martyres coronat et devictos Tyrannos damnat.
marg.| {b} Manet] etc. et in seipsa et per effectum in ipsis salvatis et damnatis, quia hi ibunt in vitam eternam, illi vero in supplicium detrudentur eternum, sicut dicit Dominus, Mt. 25.d.
Numérotation du verset Ps. 116,2* 
moraliter
marg.| {q} Quoniam confirmata est super nos misericordia eius] ira, scilicet quod nos numquam derelinquet. Lam. 3.c. Misericordie Domini est, quod non sumus consumpti, quia non defecerunt miserationes eius. * Ps. 102. Misericordia Domini ab eterno, etc. Hec est magna misericordia, quam petebat super se confirmari Propheta, dicens Miserere mei, Deus, etc. scilicet secundum illam, que semper durabit, non secundum parvam, que cito transit, qua Deus dat temporalia ista, que Deus dat. Hanc tamen multi petunt et habent quibus dicitur Os. 6.b. Misericordia vestra quasi nubes matutina et sicut ros, etc. Nubes enim matutina et ros consumitur et evanescit adveniente Solis ardore, sic divitie temporales adveniente morte transeunt, licet multi faciant ac si putent eas semper permansuras. Et hanc temporalem misericordiam super se confirmari non dicit Propheta, sicut ille, qui dicebat, Lc. 12.c. Anima mea habes multa bona ; sed Dominus ostendit quod non erat confirmata, qui ei dixit : Stulte, hac nocte repetent animam tuam a te et que parasti, cuius erunt ? Ps. 75. Dormierunt somnum suum et nihil invenerunt omnes viri divitiarum in manibus suis. Propter ergo parvam et instabilem misericordiam amittunt magnam et confirmatam in eternum super eos, qui parvam non querunt. Unde signanter dicit super nos. Sed addens de veritate simpliciter dicit.
marg.| {a} Et veritas Domini manet in eternum] Non dicit super nos, quia super bonos et malos manebit veritas, dans bonis premia eterna et malis reddens eterna supplicia, sicut supra expositum est.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Hugo de Sancto Caro. Postilla in totam Bibliam (Ps. Psalmus 116), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 21/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=hug&numLivre=26&chapitre=26_116)
Signaler un complément d'information

Notes :