Psalmus 19

Numérotation du verset Ps. 19,1 

¶In finem psalmus David1.
¶Codd. : (Ps. 19) D30 Rusch Ps-G, def. C
1 David] + cum una agentibus iusto D30
Numérotation du verset Ps. 19,2 I

Exaudiat te
Dominus
in die tribulationis ¦
protegat te
nomen Dei Iacob.
Numérotation du verset Ps. 19,3 II

Mittat tibi
auxilium de sancto ¦
et de Sion tueatur te.
Numérotation du verset Ps. 19,4 III

Memor sit
omnis sacrificii tui ¦ et holocaustum tuum
pingue fiat2.
2 fiat] + diapsalma Ps-G
Numérotation du verset Ps. 19,5 IV

Tribuat tibi
secundum cor tuum ¦ et omne consilium
tuum
confirmet.
Numérotation du verset Ps. 19,6 V

Letabimur
in salutari tuo ¦ et in nomine Dei
nostri
magnificabimur.
Numérotation du verset Ps. 19,7 VI

Impleat
Dominus omnes petitiones tuas ¦
nunc cognovi
quoniam salvum
fecit Dominus
christum suum.
Numérotation du verset Ps. 19,VII 

Exaudiet3 illum de celo sancto suo4 :
3 Exaudiet Ps-G Ω etc. D30 cum Ps-R ] Exaudiat Ps-G (Q* ΦP D) Rusch |
4 suo Ps-G D30] et Rusch (hapax) |
in potentatibus
salus dextere eius.
Numérotation du verset Ps. 19,8 VIII

Hi in curribus
et hi in equis ¦
nos autem in nomine Domini
Dei nostri invocabimus.
Numérotation du verset Ps. 19,9 IX

Ipsi obligati sunt
et ceciderunt ¦
nos autem5
5 autem Edmaior. ( plerique codd. et edd. ) Ω M² D30 Rusch] vero Ps-G (R F I L) cum Ps-R
surreximus
et erecti sumus.
Numérotation du verset Ps. 19,10 X

Domine salvum fac
regem ¦
et exaudi nos
in die
qua invocaverimus te.

Psalmus 19

Numérotation du verset Ps. 19,1 
marg.| {2.43ra} Exaudiat te] etc. Titulus   [in finem Psalmus David] titulus patet. Supra egit de beneficiis collatis Ecclesie. Sed quia maxime collata sunt per Christum Regem et Sacerdotem ; ideo agit hic Propheta de Christo Rege et Sacerdote. Primo agit de eo, in quantum assumpsit Sacerdotis officium. Secundo inquantum Rex fuit. Sacerdos fuit in Passione, Rex in Resurrectione. Intentio est monere infirmos ad compatiendum patienti et congaudendum resurgenti.
marg.| Modus. Bipartitus est Psalm. Primo optat et predicit, que Christo vult fieri tempore passionis. Secundo, que tempore gaudii resurrectionis, ibi [Tribuat tibi] Primo ergo agens de Passione, in qua fuit Sacerdos, offerens se pro nobis hostiam Deo Patri, de eo loquitur, ut de Sacerdote. Cuius triplex est officium, scilicet orare, offerre, consulere. Quantum ad primum officium dicit   [Exaudiat te] Quantum ad secundum dicit   [Memor sit omnis sacrificii tui] Quantum ad tertium dicit   [Omne consilium tuum] etc. Et hoc tertium deducit in secunda parte, que incipit : Tribuat tibi. Quantum igitur ad primum officium dicit.
Numérotation du verset Ps. 19,2 
I
marg.| {a} Exaudiat te] o Christe, qui es verbum Patris.
marg.| {b} Dominus] Pater.
marg.| {c} In die tribulationis] id est Passionis. Et tota vita Christi tribulatio fuit. Hbr. 5.b. Qui in diebus carnis sue, id est mortalitatis, preces, supplicationesque ad eum, qui possit illum salvum facere a morte, cum clamore valido et lacrimis offerens, exauditus est pro sua reverentia. Ecce, quod hic Propheta optabat et predicabat faciendum, Apostolus testatur factum. Et bene dicit   [In die tribulationis] quia in passione vere fuit dies : quia tunc luxit dies iustitie super terram in Cruce. Fuit tamen Iudeis dies illa dies ire, dies calamitatis et miserie ; sed credentibus fuit lux. Iob. 5.c. Per diem incurrent tenebras et quasi in nocte, sic palpabunt in meridie. In Passione enim fuit meridies : quia tunc maxime calorem suum ostendit Sol Christus. Sic mutatio facta est olim, cum nox esset et tenebre apud Egyptios : dies erat et lux clara, ubicumque Iudei essent. Ex. 10.f. Nunc econtrario fuit Iudeis tenebrosa dies Passionis et Gentibus lux. Eccles. 36.a. Innova signa, immuta mirabilia.
marg.| {d} Protegat te] o Christe.
marg.| {e} Nomen Dei Iacob] id est invocatio Dei Patris, vel bonitas eius, que protexit Christum, secundum quod homo, dando patientiam, ut non descenderet de Cruce. Gregorius Melius liberat, cum patientiam dat.
Numérotation du verset Ps. 19,mystice 
marg.| Mystice. De Ecclesia, vel de quolibet Iusto.
marg.| {a} Exaudiat] id est exaudiat te.
marg.| {b} Dominus] Deus Trinitas.
marg.| {c} In die tribulationis] quo magis orare debemus et quando magis opportunum est auxilium. Ps. 119. Ad Dominum, cum tribularer, clamavi, etc. Ps. 9. Adiutor in opportunitatibus, in tribulatione. Et nota, quod dicit in die tribulationis. Tribulatio enim dies dicitur, quia illuminat. Is. 28.e. Vexatio dabit intellectum.
marg.| {d} Protegat te] secundum illud Is. 49.a. In umbra manus sue protexit me, Ps. 63. Protexisti me a conventu malignantium, etc.
marg.| {o} Nomen Dei] filius : Io. 1.b. Unigenitus filius eius, qui est in sinu Patris, ipse enarravit. Prv. 18.b. Turris fortissima nomen Domini.
marg.| {f} Dei Iacob] id est populi iunioris, id est conversi Gentilis, quem elegit, ut Iacob ; reprobatis Iudeis, ut Esau.
prol.| Vel Moraliter Dei Iacob, id est Dei supplantantis vitia. Non est enim Deus vitiosorum : secundum quod dicit Augustinus quod unusquisque colit et veneratur, hoc sibi Deus est. Unde de gulosis dicit Apostolus Phil. 3.d. Quorum Deus venter est.
marg.| Et nota, quod multiplex est effectus tribulationis quia tribulatio
- Erudit : Ier. 6.b. Erudire, Hierusalem, etc. secundum aliam litteram. Per omne flagellum erudieris, Hierusalem.
- Convertit. Unde Ps. 15. Multiplicate sunt infirmitates eorum, postea acceleraverunt. Ps. 82. Imple facies eorum ignominia, etc.
- Probat hominem : Eccl. 27.c. Vasa figuli probat fornax, etc.
- Viros sanctos letificat. Iac. 1.a. Omne gaudium existimate, fratres, cum in varias tentationes incideritis : Act. 5.g. Ibant Apostoli gaudentes, etc. Ps. 89. Letari sumus pro diebus, quibus nos humiliasti.
- Humiliat : Iob. 6.a. Sagitte Domini in me sunt, quarum indignatio ebibit spiritum meum.
- Confortat : Iob. 6.b. Hec mihi sit consolatio, ut affligens me dolore non parcat.
- Fecundat in dono gratie : Ex. 1.c. Quanto magis opprimebantur, tanto magis multiplicabantur.
- Perficit virum iustum et consummat : 2Cor. 12.c. Virtus in infirmitate perficitur. Unde Dominus in articulo {43rb} sue tribulationis dixit. Consummatum est. Io. 19.f.
- Coronat 2Tim. 4.b. Bonum certamen certavi, cursum consummavi, fidem servavi ; de reliquo reposita est mihi corona iustitie. Et in ead. 2.a. Non coronabitur, nisi qui legitime certaverit. Iac. 1.b. Beatus vir, qui suffert tentationem, etc.
Numérotation du verset Ps. 19,3 
II
marg.| {g} Mittat tibi auxilium] Pater, o Christe.
marg.| {h} De sancto] id est de seipso, id est de celo, scilicet Angelos. Vel   [Mittat tibi auxilium de sancto] id est sanctificet Ecclesiam, quod est tuum auxilium, o Christe, qui ideo passus es, ut eam sanctificares. Eph. 5.e. Christus dilexit Ecclesiam et tradidit seipsum pro ea, ut eam sanctificaret. Et secundum hoc cum dicitur de sancto, ablativus cum prepositione ponitur pro genitivo. Et est sensus, de sancto, id est sanctitatis. Hoc autem factum est, quando misit Spiritum sanctum. Act. 2.a. Gn. 1.d. Faciamus ei adiutorium simile sibi. 1Cor. 3.b. Dei adiutores sumus. Vel de Ecclesia, vel fideli anima legitur sic : Mittat tibi auxilium de Sancto, id est de filio incarnato, qui antonomastice dicitur Sanctus. Unde Lc. 1.d. Quod nascetur ex te Sanctum, vocabitur filius Dei. Dn. 9.f. Cum venerit Sanctus Sanctorum. Unde de hoc auxilio cantatur in vigilia Nativitatis Domini : Constantes estote, videbitis auxilium Domini super vos. Et sumitur 2Par. 20.d. ubi dicitur : State confidenter ; et videbitis auxilium Domini super vos, o viri Iuda et Hierusalem : Nolite timere, cras egrediemini contra eos ; et Dominus erit vobiscum in carne factus homo. Is. 7.c. Ecce Virgo concipiet et pariet filium : et vocabitur nomen eius Emanuel, id est nobiscum Deus.
marg.| Vel de sancto, id est Christo passo, qui in Passione sanctificavit se pro nobis. Io. 17.c. Pro eis sanctifico meipsum, ut sint et ipsi sanctificati in veritate. De auxilio, quod impendit iste Sanctus, figura habita est 1Rg. 11.c. Sic dicetis viris, qui sunt in Iabes Galaag ; cras erit vobis salus, cum incaluerit Sol, id est in meridie Passionis Christi, de qua supra dictum est.
marg.| {i} Et de Sion] id est de Christo, qui est speculum nostrum, in quo debemus nos mirari.
marg.| {k} Tueatur te] id est membra tua, sive filios tuos, o Ecclesia, ne abscindantur a te per peccatum. Vel de Sion, quod interpretatur speculatio, id est spe eterne beatitudinis, tueatur te, corda tuorum a terrenis elevando. Et sic tuebitur te in eis, ne eiiciaris ab eis, sicut homo eiicitur de domo, vel castro suo, quando prevalent inimici sui. Tunc autem tuetur Dominus Ecclesiam de Sion, quando contemplando superna et sperando sic roboratur, quod ad hec infima non potest allici. Unde Ps. 90. Altissimum posuisti refugium tuum : non accedet ad te malum. Gregorius de Iob. In altum mentem fixerat et ideo ad eum Diabolus irrumpere non valebat. Vel sic exponitur.
marg.| {g} Mittat tibi auxilium de Sancto] id est de quolibet sancto homine : quia Sancti se coadiuvant. Unde Prv. 18.c. Frater, qui adiuvatur a fratre, quasi civitas firma. Propter hoc dixit Ioab Abisai fratri suo, 2Rg. 10.c. Si prevaluerint adversum me Syri, eris mihi in adiutorium : si autem filii Ammon prevaluerint adversum te, auxiliabor tibi.   [Et de Sion tueatur te] id est de celo, ubi habitat per evidentiorem effectum potentie, sapientie, ac bonitatis sue. Ps. 112. Quis sicut Dominus Deus noster, qui in altis habitat et humilia respicit ? Vel per Sanctum, significatur activus, qui sanctus est in operibus suis : Per Sion contemplativus : Per quem statum utrumque et Ecclesia et fideles in ea adiuvantur et defenduntur.
Numérotation du verset Ps. 19,4 
III
marg.| {l} Memor sit omnis sacrificii tui] supra dictum est de primo officio Christi Sacerdotis, quod est orare : Sequitur hic de secundo, quod est offerre : de quo dicit   [Memor sit] id est memores eos faciat Deus Pater.
marg.| {m} Omnis sacrificii tui] quo te ei pro nobis obtulisti. Et dicit : Omnis, quia plura sunt eius sacrificia, videlicet, per totam vitam suam ab initio, scilicet ab incarnatione usque ad mortem. Unde cum tempore Passionis cantet Ecclesia et invitet fideles ad cantandum de Passione Christi et suo sacrificio, dicens,
prol.| Pange lingua gloriosi Prelium certaminis. Et super Crucis tropheum Die triumphum nobilem, Qualiter Redemptor Orbis Immolatus vicerit.
marg.| {2.43va} Postmodum a principio sumit exordium, dicens : «Vagit infans inter arcta Positus presepia » etc.
marg.| Huius sacrificii nos esse memores admonet Lam. 3.c. Recordare paupertatis et transgressionis mee, absinthii et fellis. Propterea dicebat Sponsa Ct. 1.d. Fasciculus myrrhe Dilectus meus mihi, inter ubera mea commorabitur. Vel dicit [Omnis] id est perfecti sacrificii, ad differentiam sacrificiorum veteris legis. De qua Hbr. 7.c. Nihil ad perfectum adduxit lex.
marg.| {a} Et holocaustum tuum] holocaustum dicitur ab Holon, quod est totum : et cauma, quod est incendium : in quod notatur maxima caritas Christi : Io. 15.b. Maiorem hac dilectionem nemo habet, quam ut animam suam ponat quis pro amicis suis. Et beatus Bernardus addit. Et tu, Domine, maiorem habuisti, ponens eam pro inimicis tuis.
marg.| {b} Pingue fiat] id est placens Deo, sicut in veteris Testamenti sacrificiis pinguia animalia magis placebant Deo.
marg.| Vel [Pingue] effective in nobis, ut nos impinguemur per illud. Eccl. 38.a. Unguentarius faciet pigmenta suavitatis et unctiones conficiet sanitatis. Ps. 62. Sicut adipe et pinguedine repleatur anima mea.
marg.| Vel de Ecclesia, vel anima fideli [Memor sit] Dominus omnis sacrificii tui, quod est triplex ; ut omnis distribuat inter tria. Est enim sacrificium operis, oris et cordis. De primo Ps. 50. Tunc acceptabis sacrificium iustitie. Et Ps. 4. Sacrificate sacrificium iustitie. Rm. 12.b. Obsecro vos per misericordiam Dei, ut exhibeatis corpora vestra hostiam viventem, etc. De secundo Ps. 49. Sacrificium laudis honorificabit me. Os. 14.b. Reddemus vitulos labiorum. De tertio, Ps. 50. Sacrificium Deo spiritus contribulatus. Et est memor Deus sacrificii nostri in presenti, quando non permittit nos succumbere tentationi et preservat a malo : et in futuro, quando retribuet nobis. Et dicitur sacrificium, quantum ad imperfectos, qui partem, non totum offerunt. Holocaustum vero, quantum ad perfectos, qui non solum partem, sed totum offerunt. Mt. 19.c. Si vis perfectus esse, vade et vende omnia, que habes et da pauperibus. Illud holocaustum pingue est, quando fit ex caritate et cum devotione. Sunt autem aliqui, qui faciunt holocaustum, sed non pingue, quia omnia relinquunt non ex caritate, sed propter vanitatem : sicut Philosophus, qui omnibus suis venditis, pretium eorum comminuit et in mare proiecit ad ostentationem. De quo dicit Hieronymus Philosophus popularis aure vile mancipium, totam sarcinam suam deposuit : et tu, Christiane, putas te in culmine virtutum positum, si auferas partem de toto : Propter hoc dicit   [Holocaustum tuum pingue fiat] per caritatem et devotionem.
Numérotation du verset Ps. 19,5 
IV
marg.| {c} Tribuat tibi] Hic incipit secunda pars, in qua optat et predicit ea, que in tempore Resurrectionis futura erant : Nondum tamen adhuc egit de tertio officio Christi Sacerdotis, quod est consulere. Licet hic incipiat agere de Christo, inquantum fuit Rex et victor. Sed quia agit de officio illo, quod est consulere, non quantum ad deliberationem consilii, sed quantum ad confirmatum. Et consilium Christi plene non fuit ante Resurrectionem ; ideo particulam illam, in qua agit de consilio Christi, merito posuit inter illa, que de tempore Resurrectionis dicit et non ante. Dicit ergo   [Tribuat tibi] o Christe, Deus Pater.
marg.| {d} Secundum cor tuum] id est secundum voluntatem tuam, que est de genere humano salvando. Io. 17. Pater, quos dedisti mihi, volo, ut ubi ego sum et illi sint mecum.
marg.| {e} Et omne consilium tuum] scilicet quod excecatis Iudeis, illuminentur Gentiles.
marg.| {f} Confirmet] duo dicit. Firmatum est enim Dei consilium in predestinatione. Firmatum in extrema definitione, scilicet tempore primitive Ecclesie, quando factum fuit : vel in die iudicii, quando omnibus patebit. Is. 49.c. Ego sum Deus annuntians ab exordio novissima : et ab initio, que nondum facta sunt, dicens. Ecce predestinatio ; et consilium meum stabit : Ecce confirmatio. Et omnis voluntas mea fiet : Ecce quod supra dictum est   [Secundum cor tuum] Nota, quod est consilium indigentie, hoc non est apud Deum : Et est consilium ineffabilis presentie, quod est apud Deum et est firmum. Unde dicit Gregorius Sicut est immutabilis {2.43vb} Dei scientia ; sic et voluntas : semel fixa iudicia nequaquam mutari possunt. Et sic confirmato consilio.
Numérotation du verset Ps. 19,6 
V
marg.| {g} Letabimur] Loquitur Propheta in persona Ecclesie et ostendit se esse unum de Ecclesia.
marg.| {h} In salutari tuo] O Deus Pater, id est in Christo, de quo Lc. 2.e. Quia viderunt oculi mei salutare tuum. Vel ad Christum loquitur :   [Letabimur in salutari tuo] id est in te salvato ; vel in salute facta per te Gentibus. Is. 35.d. Redempti a Domino convertentur, scilicet Gentiles : et venient in Sion, scilicet Ecclesiam, cum laude et letitia sempiterna super caput eorum, id est super Christum, qui est caput Ecclesie. Eph. 1.d. Ipsum dedit caput super omnem Ecclesiam.
marg.| {i} Et in nomine Dei nostri] Christi.
marg.| {k} Magnificabimur] Hoc nomen est, de quo Mt. 1.d. Vocabis nomen eius Iesum. Act. 4.b. Nec enim est nomen aliud sub celo datum hominibus, in quo oporteat nos salvos fieri. Hoc est nomen, quod est super omne nomen : Phil. 2.b. In hoc nomine   [magnificabimur] quia magnum est vocari Christianum et esse. Unde Is. 62.a. Vocabitur tibi nomen novum, quod os Domini nominavit, scilicet ad honorem et utilitatem tuam. Vel   [magnificabimur] id est magnifici, scilicet magna facientes, efficiemur in nomine isto. Hoc est enim nomen tetragrammaton, principium vite, per passionem, quod in signum magnificentie, vel honoris scribebatur antiquitus in frontibus Sacerdotum, id est in lamina, que pendebat in frontibus : ad notandum quod sicut Dominus fuit principium vite per Passionem, sic debet esse Sacerdos, immo etiam quilibet Christianus : quia per multas tribulationes oportet intrare in regnum celorum, sicut dicitur Act. 14.d.   [Impleat] quasi dicat, ex quo, ex Passione et Resurrectione tua, o Christe, quam petisti, sequitur tanta letitia. Ergo   [Impleat Dominus omnes petitiones tuas] quas fecisti pro te, Io. 17.a. Clarifica me, Pater, apud teipsum claritate, quam habui, prius quam mundus esset apud te. Item petitiones, quas fecisti pro nobis in via.
Numérotation du verset Ps. 19,7 
VI
marg.| Vel [Impleat Dominus omnes petitiones tuas] quas docuisti in terra : Mt. 6.b. Fiat voluntas, in Pater noster, etc. Tres prime de bonis adipiscendis, tres ultime de malis amovendis, media confirmatio utrarumque. Ier. 33.a. Et revelabo illis deprecationem pacis et veritatis, Io. 18.b. Pater, serva eos in nomine meo, quos dedisti mihi. Et fere per totum illud capitulum usque in finem habetur de petitione, quam pro nobis fecit ad Patrem.
marg.| Item [petitiones] quas facit pro nobis in patria. Hbr. 7.d. Salvare in perpetuum potest accedens per semetipsum ad Deum, semper vivens ad interpellandum pro nobis. Unde Bernardus Securum habes accessum, o homo, ad Deum : habes filium ante Patrem, ante filium matrem. Filius ostendit patri latus et vulnera ; mater ostendit filio pectus et ubera. Nulla potest esse repulsa, ubi tot occurrunt caritatis insignia, id est in forma desiderandi. Et quia hoc desiderando dixerat, ne quis de hoc ipsum dubitare crederet, vel etiam dubitaret, inde propter hoc subdit.
marg.| {m} Nunc] scilicet tam longe ante Incarnationem et Resurrectionem, dicit Propheta pro tempore suo.
marg.| {n} Cognovi] per Spiritum prophetie. Vel   [Cognovi] fide et spe.
marg.| {o} Quoniam salvum fecit Dominus] Pater, id est salvum faciet.
marg.| {p} Christum suum] eum suscitando a mortuis, scilicet. Ps. 15. Non dabis Sanctum tuum videre corruptionem. Salvo autem capite, salvabuntur et membra. Unde subdit.
Numérotation du verset Ps. 19,VII 
marg.| {q} Exaudiet illum] scilicet Christum orantem pro membris, ut supra dictum est. Unde in suscitatione Lazari, per quam nostra resurrectio spiritualis designatur, dixit Io. 11.e. Pater, gratias ago tibi, quia audisti me : ego autem sciebam, quia semper me audis. Et super Nm. 14.d. ubi Moyses orans pro populo, exauditus est, dicit Hieronymus Habemus advocatum, qui interpellat pro nobis, multo meliorem Moyse : qui tamen pro populo illo exauditus est. Et forte hoc factum fuit, ut multo magis confidamus, quoniam Advocatus noster veniam impetrabit a Patre. Hucusque sunt verba Hieronymi.   [Exaudiet] dico illum orantem.
marg.| {r} De celo sancto suo] ut sedens ad dexteram Patris, interpellet pro nobis. Vel   [de celo sancto suo] supple dando fidelibus, quod oratur. Mt. 6.d. Querite primum Regnum Dei, etc.
marg.| {s} In potentatibus] Continuatio. Vere exaudivit eum petentem pro nobis : quod patet, quia potentes sumus auxilio eius : hoc est, quod dicit.
marg.| {t} Salus dextere eius] id est favor gratie eius, est in potentatibus nostris, quia per eum potentes sumus. Vel sic   [Salus dextere eius] id est tribulatio, quecumque est   [in potentatibus] id est facit potentes spiritualiter. Est autem salus dextere et salus sinistre. Salus sinistre est salus corporalis ; salus dextere tribulatio. De qua Iob. 5.c. Beatus homo, qui corripitur a Domino. {2.44ra} Increpationem ergo Domini ne reprobes : quoniam ipse vulnerat et medetur : percutit et manus eius sanabunt. Percutit corpus, sanat animam. Et hec salus dextere eius, est a potentatibus, id est facit potentem spiritualiter, 2Cor. 12.d. Cum infirmor, tunc potens sum. Vel. Salus dextere eius est in potentatibus : quia eam appetunt illi, qui eterna sapiunt. Et hi vere sunt potentes, quos neque mors, neque vita, neque tribulatio potest separare a Deo. Unde Rm. 8.g. Cum induxisset Apostolus illud Ps. 45. Propter te mortificamur tota die, estimati sumus, sicut oves occisionis, adiunxit. Sed in his omnibus superamus, propter eum, qui dilexit nos. In primo notatur salus dextere. In secundo fortitudo, sive potentatus. Salutem vero sinistre appetunt, qui terrena sapiunt. De quibus subdit.
Numérotation du verset Ps. 19,8 
VIII
marg.| {a} Hi in curribus] etc. Nec ponitur hic hoc pronomen, hi, demonstrative, sed quasi partitive, ut Mt. 25.d. Ibunt hi in supplicium eternum, illi autem in vitam eternam. Dicit ergo   [Hi] id est quidam.
marg.| {b} In curribus] id est in volubili successu temporalium, supple, confidunt.
marg.| {c} Et hi] id est alii.
marg.| {d} In equis] id est in fastu mundi. Hi duo sunt de salute sinistre, in quibus mali confidunt. Et ideo non sunt vere potentes, quia confidunt in nihilo.
marg.| {e} Nos autem] cum pondere, scilicet nos servi Dei.
marg.| {f} In nomine Domini Dei nostri invocabimus] Et ideo potentes erimus, quia sicut dicitur Prv. 18.b. Turris fortissima nomen Domini.   [In curribus] tangit duo genera superbie, quantum ad litteram. Unum maius, alterum minus. Maius dicebatur laureatum ; et fiebat in curru pro aliqua magna victoria. Alterum minus dicebatur ovatio ab ovibus cesis : et fiebat in equo albo. Et in his duobus ad litteram multum gaudebant. Sed moraliter notatur, quod curru trahitur quis et fertur ; sed equo tantum fertur et a terra elevatur. Currus igitur est cupiditas, equus superbia. Ex. 15.c. Ingressus est eques Pharao cum curribus et equitibus eius in mare. Et hoc fecit, ut persequeretur filios Israel, fugientes ab eo. Sic Diabolus, qui per Pharaonem designatur, fugientes a mundo persequitur cupiditate et fastu seculi. Currus isti sunt plaustra, quibus descenderunt filii Israel in Egyptum. Gn. 46.a. Equus est dignitas terrena. Eccl. 18.b. Vidi servos in equis. Servi sunt, qui Diabolo serviunt in peccato. Io. 8.d. Omnis, qui facit peccatum, servus est peccati. De equis et curribus Ios. 11.b. Dixit Dominus ad Iosue. Equos eorum subnervabis et currus igne combures. Equus subnervatur, quando homo in dignitate humiliatur. Eccl. 3.c. Quanto magnus es, humilia te in omnibus. Currus comburitur, quando estus cupiditatis igne Spiritus sancti extinguitur. Illi ita : nos autem, qui non sumus de eis, non in his curribus et equis confidentes ; sed in nomine Domini Dei nostri invocabimus : et ideo salvi erimus. Ioel. 2.g. Omnis, qui invocaverit nomen Domini, salvus erit. Io. 16.g. Si quid petieritis Patrem in nomine meo, dabit vobis.
marg.| ¶Sunt autem currus boni
- Ecclesia, Ps. 67. Currus Dei decem millibus multiplex, millia letantium, etc. Ct. 1.c. Equitatui meo assimilavi te.
- Exercitus Angelorum. 4Rg. 6.d. Aperuit Dominus oculos pueri, vidit : et ecce mons plenus equorum et curruum igneorum.
- Cetus Predicatorum, Gn. 50.b. Ascendente Ioseph, ierunt cum eo omnes senes domus Pharaonis, habuitque in comitatu suo currus et equites.
- Claustrum, seu Religio, Gn. 46.c. Iuncto Ioseph curru suo, ascendit obviam patri suo. 2Par. 35.d. Transtulerunt eum de curru in alterum currum. Idem 4Rg. 23.f.
- Bonus prelatus, 4Rg. 2.c. Pater mi, pater mi, currus Israel et auriga eius.
- Chorus virtutum, 4Rg. 2.b. Cum incederent et sermocinarentur, ecce currus igneus et equi ignei diviserunt utrumque.
- Superbia, Ex. 15.a. Currus Pharaonis et exercitum {44rb} eius proiecit in mare. 2Rg. 10.d. Occidit David de Syris septingentos currus. Equi, divitie, nobilitas.
- Currus mali.
marg.| Ira. Naum 2.a. Viri exercitus in coccineis, ignee habene currus in die preparationis eius, agitatores eius consumpti sunt. Equi, rixa, contumelia.
- Avaritia, Iud. 1.d. Non potuit Iudas delere habitatores vallis, id est mundi : quia falcatis curribus utebantur. Equi, amor parentum, ambitio dignitatum.
- Luxuria, Ios. 11.b. Equos subnervavit, currusque combussit. 2Rg. 8.a. David subnervavit omnes iugales curruum. Equi, ventris ingluvies, vestis mollities.
- Adulatio, Apc. 9.b. Vox alarum earum, sicut vox curruum. Equi, amor placendi, cupiditas acquirendi.
- Iactantia, 4Rg. 23.c. Currus quoque Solis combussit igni. Equi, presumptio et ignorantia.
- Et quid utrisque, scilicet bonis et malis, accidat, subdendo declarat.
Numérotation du verset Ps. 19,9 
IX
marg.| {g} Ipsi obligati sunt] Alia littera :   [Incurvati sunt , etc.  Ipsi] scilicet mali   [obligati sunt] id est valde ligati, scilicet sollicitudine acquirendorum et amore habitorum. De sollicitudine 1Tim. 6. Qui volunt divites fieri, incidunt in tentationem et in laqueum Diaboli. Et 2Tim. 2.a. Nemo militans Deo implicat se negotiis secularibus. Prv. 28.c. Qui festinat ditari, non erit innocens. Item eo ipso, quod volunt ascendere currus et equos, obligati sunt ad descensum ; sicut Lucifer, qui dixit : Conscendam in celum, super astra celi exaltabo solium meum : Is. 14.d. Et Dominus dixit ei : Verumtamen ad Infernum detraheris in profundum laci.   [Obligati] debitis, desideriis et peccatis. Ps. 41. Abyssus abyssum invocat, etc. Prv. 5.d. Vinculis peccatorum suorum constringitur. Unde sequitur :
marg.| {h} Et ceciderunt] Ps. 21. Cadent omnes, qui descendunt in terram. Is. 38.c. Expecta, reexpecta, modicum ibi, modicum ibi ; ut vadant et cadant retrorsum et conterantur et illaqueentur et capiantur. Quod sic expone ; ut vadant in cogitatione, cadant in intentione, vel consensu, conterantur in executione, illaqueentur consuetudine, capiantur in morte eterna.
marg.| {i} Nos autem surreximus] ab infidelitate ad fidem, a vitiis ad virtutes, a desperatione ad spem, a cupiditate ad caritatem, ab activa ad contemplativam, a morte ad vitam, a miseria ad gloriam. Et nota, quod duo dicit de malis ; et duo contraria de bonis. Sed ordine converso, iuxta illud Prv. 12.a. Verte impios et non erunt.
marg.| {k} Et erecti sumus] per veram humilitatem. Unde dicit Gregorius Surgunt et non eriguntur, qui per superbiam de virtutibus extolluntur. Et idem Gregorius super Machabeorum, ubi loquitur de Eleazaro, qui occidit elephantem, etc. dicit : Sub bestia, quam sternit, moritur, qui de culpa, quam superat, elevatur. Post convertit sermonem ad Deum Patrem.
Numérotation du verset Ps. 19,10 
X
marg.| {l} Domine salvum fac Regem] Quasi dicat. Ex quo sicut supra dictum est, salvo Rege Christo, salvi erimus. Ergo   [salvum fac Regem] scilicet Christum Regem Iudeorum, id est vere confitentium. Rm. 10.b. Corde creditur ad iustitiam, ore autem confessio fit ad salutem. Et ipso mediante, qui est Advocatus noster, ut supra dictum est.
marg.| {m} Exaudi nos in die, qua invocaverimus te] In die illucescentis gratie, qua intus habita vocaverimus te. Tunc enim exauditur homo a Deo. Ps. 126. Vanum est vobis ante lucem surgere, in die prosperitatis, non tantum in nocte adversitatis, Is. 21.d. Venit mane et nox. Si queritis, querite, convertimini et venite.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Hugo de Sancto Caro. Postilla in totam Bibliam (Ps. Psalmus 19), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 28/04/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=hug&numLivre=26&chapitre=26_19)
Signaler un complément d'information

Notes :