Psalmus 128

Numérotation du verset Ps. 128,1 

¶Canticum graduum.
¶Codd. : (Ps. 128) Hi D14 D30 Ω F ΩP Rusch Ps-G | graduum] + Vox Ecclesie D30
Numérotation du verset Ps. 128,I 

Sepe expugnaverunt
me
a iuventute mea ¦
dicat nunc Israel.
Numérotation du verset Ps. 128,2 II

Sepe expugnaverunt me
a iuventute mea ¦ etenim non potuerunt mihi.
Numérotation du verset Ps. 128,3 III

Supra dorsum meum
fabricabantur peccatores ¦ prolongaverunt
iniquitatem suam.
Numérotation du verset Ps. 128,4 IV

Dominus iustus concidet1 cervices peccatorum ¦
1 concidet Ps-G Δ Ω Fetc concidit Clementina
Numérotation du verset Ps. 128,5 

confundantur
et convertantur retrorsum
omnes qui oderunt
Sion.
Numérotation du verset Ps. 128,6 V

Fiant sicut fenum
tectorum ¦ quod priusquam
evellatur exaruit.
Numérotation du verset Ps. 128,7 VI

De quo
non implevit2 manum suam qui metet3 :
2 implevit Ps-G (R L Q ΨB² ) D14 Ω M Ω F Δ ΩP Rusch Clementina Ps-R (nonnuli codd. et edd. )] implebit Ps-R Ps-G Hi D30 Ed1530 |
3 metet Ps-G (Q Φ U G K ΨB V D) Hi D14 D30 Ω Ω F Δ ΩP Rusch Ed1530 Ps-R ( nonnuli codd. et edd. )] metit Ps-G |
et sinum suum qui manipulos colliget4.
4 colliget Ps-G ( M ² Q Φ U G K V D) Hi D14 D30 Ω Ω F Δ ΩP Rusch Ed1530 cum Ps-R ( nonnuli codd. et edd. )] colligit Ps-R Ps-G
Numérotation du verset Ps. 128,8 VII

Et
non dixerunt
qui preteribant benedictio Domini super vos ¦
benediximus vobis in nomine Domini.

Psalmus 128

Numérotation du verset Ps. 128,1 
marg.| Sepe expugnaverunt me] Hic est decimus gradus, scilicet patientia in adversis. Qui recte sequitur precedentem. Decens enim est, ut qui caste Deum timet, omnia pro ipso patienter sustineat. Intentio monet ad patientiam. Titulus, qui supra.
marg.| Modus. Bipartitus est Psalmus. Primo, exemplo sui consolatur infirmos, ne deficiant inter adversa. Secundo, ponit persequentium reprobationem, ibi : Dominus iustus, etc. Vir igitur iustus, quasi respondens querelis infirmorum murmurantium, quod tot sustineant mala. Primo, ostendit quod non est super hoc mirandum, nec murmurandum, quia non est novum hoc, scilicet quod boni tribulentur, immo diu est, quod incepit. Et hoc est.
Numérotation du verset Ps. 128,I 
marg.| {g} Sepe expugnaverunt me] qui non merui. Nec dicit, qui, ut innuat multos esse impugnatores iustorum. Unde supra Ps. 55. Multi bellantes adversum me. Et iterum. Ps. 33. Domine, quid multiplicati sunt, qui tribulant me. Nec incipit modo impugnatio. Immo.
marg.| {r} A iuventute mea] que etas vicina est innocentie et ideo magis favorabilis quam odibilis. Vel a principio conversionis mee, quia Pharao contemptus statim surgit in scandala. Et Egyptii filios Israel statim post exitum de Egypto persecuti sunt. Ex. 14.b. Iob. 24.c. Mane primo consurgit homicida. Ideo dicit Eccl. 2.a. Fili, accedens ad servitutem Dei, sta in iustitia et timore et prepara animam {2.330vb} tuam ad tentationem. Vel A iuventute mea, id est a principio temporis, scilicet ab Abel. Ex tunc enim cepit persecutio iustorum. Vel a iuventute mea, id est quia viderant me iuvenem insipientem et impotentem ad resistendum et ideo crudelior est eorum impugnatio. Ier. 31.d. Absorbuit me quasi draco, replevit ventrem suum teneritudine mea et eiecit me. Lam. 1.f. Audite me obsecro universi populi et videte dolorem meum, virgines mee et iuvenes mei abierunt in captivitatem. Et quia vir iustus vult omnes ad patientiam monere, subdit.
marg.| {s} Dicat nunc] dum tribulationes seviunt.
marg.| {t} Israel] id est vir iustus fide videns Deum. Hoc inquam dicat aliis, ut exemplo meo instruantur ad patientiam.
Numérotation du verset Ps. 128,2 
II
marg.| Quid dicat ? [Sepe expugnaverunt me] id est multoties et multis modis, id est multi inimici. 1Mcc.12.g. Quesierunt omnes gentes, que erant in circuitu eorum conterere eos. Ct. 1.b. Filii matris mee pugnaverunt contra me.
marg.| {x} A iuventute mea] Supra Ps. 118. Adolescentulus sum ego et contemptus. Et quare tam sepe, respondet.
marg.| {r} Etenim non potuerunt mihi] id est quia non prevaluerunt, iam toties attentaverunt, si quo modo possent trahere, sive deiicere in peccatum. Gregorius Diabolus tentationes continuat, ut saltem tedio vincat. Sed vir iustus non movetur, quia confidit in eo, qui non deserit sperantes in se. Mt. 16.c. Dabo tibi claves Regni celorum et porte Inferi non prevalebunt adversus eam. Eccl. 4.d. Certa pro iustitia et Dominus expugnabit pro te inimicos tuos.
Numérotation du verset Ps. 128,3 
III
marg.| Sequitur. {z} Supra dorsum] etc. Prius dixit iustus se bis impugnatum. Primo blanditiis et postea minis. Et quia modo sic, modo sic, nec prevaluerunt, addiderunt tertium genus impugnationis, quod est per verbera. Et hoc est quod persequitur.   [Supra dorsum] etc. id est post impugnationem verborum addiderunt impugnationem verberum. Et contra has duas impugnationes habet iustus duo remedia. Contra verba, sapientiam, contra verbera, patientiam. Et he sunt due ale ; que date sunt mulieri, id est Ecclesie, ut fugiat a facie Draconis in desertum. Apc. 12.d. Dorsum igitur Ecclesie, supra quod fabricant peccatores, est sapientia patiens et patientia sapiens. Sapientia patiens contra verborum impugnationem ; patientia sapiens, contra verberum impugnationem. Supra hoc dorsum Ecclesie fabricaverunt multoties multipliciter et usque hodie fabricant peccatores multiplices, scilicet heretici, Iudei, Pagani, Tyranni diversa genera persecutionum. Isti sunt quatuor fabri, de quibus. Za. 1.d. Ostendit mihi Dominus quatuor fabros et dixi, quid isti veniunt facere ? Et ait dicens. Hec sunt quatuor cornua, que ventilaverunt Iudam per singulos viros. Duo primi fabri, id est heretici et Iudei fabricant vasa ad potandum de argento et auro sophistico, id est doctrinam de sapientia non vera. De quibus Ier. 51.a. Calix aureus Babylonis inebrians omnem terram. Is. 1.f. Argentum tuum versum est in scoriam. Iob. 13.a. Ostendam vos fabricatores mendacii et cultores perversorum dogmatum. Ier. 51.b. Stultus factus est omnis homo a scientia, confusus est omnis conflator in sculptili, quia mendax conflatio eius, nec est spiritus in eis. Alii duo fabri fabricant vasa ad pugnandum, scilicet gladios et sagittas, ut sagittent in obscuro rectos corde, quia factis impugnant, sicut alii duo verbis. De quibus vasis dicitur Ier. 51.c. Collidis tu mihi vasa belli et ego collidam in te Gentes. Et supra in alio Ps. 7. Nisi conversi fueritis, gladium suum vibrabit, arcum suum tetendit et paravit illum et in eo paravit vasa mortis. Ecclesiastici 11.d.a : « Attende a pestifero, fabricat enim mala ». Eodem 27.c. Annuens oculo fabricat iniqua et nemo eum abiiciet. Sed certe dum hi fabri supra dorsum Ecclesie fabricare intendunt vasa mortis, fabricant ignari, disponente Domino, vasa vite. Unde recte figurantur per Egyptios, a quibus filii Israel vasa argentea et aurea mutuo acceperunt, sicut dicitur Ex. 12.f. Dedit enim Dominus gratiam populo Israel coram Egyptiis, ut commodarent eis et spoliarent Egyptios. Magnam siquidem gratiam reputant Sancti, quod dat eis Dominus aliquid pro ipso pati. Unde Phil. 1.d. Donatum est vobis, non solum ut in eo credatis, sed etiam ut pro eo patiamini. Et satis notabiliter dicitur commodarent, quasi recepturi, quia pro persecutione, quam inferunt Sanctis, recipiunt ab eis orationes. 1Cor. 4.c. Maledicimur et benedicimus, persecutionem patimur et sustinemus, blasphemamur et obsecramus. Fabricant igitur isti fabri supra dorsum Ecclesie nescientes vasa virtutum. Unde Is. 54.d. Ecce ego creavi fabrum sufflantem in igne prunas et proferentem vas in opus suum et ego creavi interfectorem ad disperdendum. Dum enim corpora lacerant et occidunt, eadem vasa glorie efficiunt. Unde Prv. 25.a. Aufer rubiginem de argento, id est mortem et mala sequentia de viro iusto et egredietur vas purissimum, id est corpus glorificatum. Iob. 22.d. Dabit pro terra silicem et pro silice torrentes {2.331ra} aureos. De his vasis dicitur Eccl. 27.a. Vasa figuli probat fornax et homines iustos tentatio tribulationis. Sequitur.
a Sir. 11, 35.
marg.| {a} Prolongaverunt iniquitatem suam] quasi dicat, non tantum sepe, immo et diu expugnaverunt me, dicit iustus, hoc est, multe et diutine sunt eorum impugnationes. Sicut enim restis, vel funis prolongatur, quando una alii adiungitur, sic ipsi peccatores iniquitatem addunt iniquitati, hoc est, inique cogitationi iniquum consensum iniquo consensui, iniquum opus iniquo operi, iniquam consuetudinem inique consuetudini, iniquam necessitatem inique necessitati : deinde sequitur vel iniqua palliatio, quod est hypocrisis, vel iniqua excusatio, vel iniqua defensio, vel iniqua gloriatio, quam sequitur impenitentia, seu desperatio, que est immediata ad damnationem eternam. De his dicitur Is. 1.b. Super quo percutiam vos ultra addentes prevaricationem ? Omne caput languidum et omne cor merens, a planta pedis usque ad verticem non est in eo sanitas. Os. 4.a. Maledictum et mendacium et homicidium et furtum et adulterium inundaverunt et sanguis sanguinem tetigit, id est peccatum peccato additum est. Sic Adam peccato comestionis addidit peccatum excusationis, Gn. 3.c. Mulier, inquit, quam dedisti mihi sociam, dedit mihi et comedi. Hypocrite peccato inique intentionis et male actionis addunt peccatum simulationis. Heretici peccato infidelitatis addunt peccatum defensionis. Et sic multi prolongant iniquitatem suam. Vel sic.
marg.| {a} Prolongaverunt iniquitatem suam] dicit iustus, id est procul a me elongaverunt eam, quia quanto plus mali persequuntur iustum, tanto amplius ab eo elongatur iniquitas eorum, dum patienter sustinet verbera et sapienter respondet ad verba.
Numérotation du verset Ps. 128,4 
IV
marg.| {b} Dominus iustus] etc. Secunda pars, ubi ostenditur pena persequentium, quasi dicat vir iustus, ita expugnaverunt me peccatores, sed hoc non facient semper, nec impune. Quia, Dominus iustus, qui habet et posse et velle. Posse, quia Dominus. Velle, quia iustus.
marg.| {c} Concidet cervices peccatorum] id est cervicosos peccatores destruet. Iob. 13.b. Memoria vestra comparabitur cineri et redigentur in lutum cervices vestre. In cervice enim superbia notatur, ut dicit Glossa unde Iob. 15.c. Cucurrit adversus Deum extento collo et pingui cervice armatus est. Sed quanto altius ascendit, tanto profundius descendit. Unde Iob. 20.a. Si ascenderit in celum superbia et caput eius nubes tetigerit, quasi sterquilinium in fine perdetur. Hieronymus Nihil magis displicet Deo quam cervix erecta post peccatum. Sed ne omnino pereant peccatores, vir iustus orat, ut ad penitentiam convertantur, dicens :
marg.| {d} Confundantur] bona confusione, que adducit gratiam et gloriam, ut dicitur Eccl. 4.c.
marg.| {e} Et convertantur retrorsum] a via sua mala, ad viam iustitie.
marg.| {f} Omnes, qui oderunt Sion] id est Ecclesiam fide Deum speculantem, vel in specula existentem. Vel de mala confusione potest exponi. Et tunc non orando, sed predicendo et voluntatem suam voluntati divine conformando dicit.
Numérotation du verset Ps. 128,5 
marg.| {d} Confundantur] eterna confusione, que numquam delebitur.
marg.| {e} Et convertantur retrorsum] id est inefficaces et impotentes appareant.
marg.| {f} Omnes, qui oderunt Sion] id est odio persecuti sunt finaliter Ecclesiam. Ier. 17.c. Confundantur, qui me persequuntur et non confundar ego. Eodem 20.c. Qui persequuntur me, cadent et infirmi erunt.
Numérotation du verset Ps. 128,6 
V
marg.| {g} Fiant sicut fenum tectorum] quod cito oritur et cito moritur, cuius viror parum durat ; sic gloria superborum parum durabit. Is. 28.a. Ve corone superbie ebriis Ephraim et flori decidenti. Eodem 40.b. Omnis caro fenum et omnis gloria eius quasi flos agri. Iob. 8.b. Numquid virere potest scirpus sine humore et crescere carectum sine aqua ? Cum adhuc sit {2.331rb} in flore nec carpatur manu, ante omnes herbas arescit, sic vie hominum, qui obliviscuntur Deum. Et quia superbi frequenter deiiciuntur in confusionem et opprobrium, antequam de vita tollantur. Ideo subdit.
marg.| {h} Quod prius, quam evellatur, exaruit] id est quam cito cepit crescere, tam cito cepit arescere et quanto citius crescit, tanto citius arescit et cum viret ex una parte, arescit ex alia, sic gloria superborum statim, ut incipit desinit et cum florent in uno, arescunt in alio. Unde supra Homo sicut fenum, dies eius tamquam flos agri. 1Pt. 1. Omnis caro fenum et omnis gloria eius tamquam flos feni, exaruit fenum et flos eius decidit.
Numérotation du verset Ps. 128,7 
VI
marg.| {i} De quo] feno id est de malis et aridis ab humore gratie.
marg.| {k} Non implevit] id est non implebit.
marg.| {l} Manum suam] etc. id est Angeli messores, qui in fine zizania, id est malos colligabunt per fasciculos ad comburendum : triticum autem congregabunt in horreum Domini, id est bonos in celum, ut dicitur Mt. 13.d. Ipsi de malis, qui impugnant bonos, non implebunt manum, vel sinum suum, id est non colligent ex eis aliquam bonam operationem, vel cognitionem remuneratione dignam. Vel ipse Christus metet agrum Mundi, quem seminavit bono semine, ut dicitur Mt. 13.d. Unde Apc. 14. Misit, qui sedebat super nubem falcem suam in terram et demessuit eam. Et idem.
marg.| {m} Manipulos colliget] id est bonos secundum ordinem suum in gloria collocabit. Is. 17.a. Erit sicut congregans in messe, quod restiterit et brachium eius spicas leget, id est pauperes et parvulos, qui per spicas designantur. Magni enim partes vulpium, id est Demonum, erunt. Unde Mi. 7.a. Ve mihi quia factus sum sicut, qui colligit in Autumno racemos vindemie. Dominus ergo de superbis non implebit manum suam, neque sinum suum, id est nec inter minores, nec inter maiores Sanctos computabit eos. Loquitur enim David iuxta similitudinem alicuius, qui res cariores in sinu suo abscondit, minus charas in manu portat. Ad hunc modum de minoribus Dominus implebit manum suam et de maioribus sinum. Sed superbi nec in manu inter minores, nec in sinu inter maiores recipientur. Ubi ergo ? Ibi erunt, ubi nullus ordo, sed sempiternus horror inhabitat, Iob. 10.d. De bonis vero Dominus implebit manum et sinum. Unde Is. 40.c. Sicut pastor gregem suum pascet in via, scilicet triplici pastu, scilicet doctrine, penitentie, Eucharistie ; in brachio suo congregabit agnos, id est minores, in sinu suo levabit fetas, id est maiores, ipse portabit utrosque. Deinde ostendit Propheta, qui sunt illi, qui non colligentur a Domino, qui per fenum designantur, illi, scilicet qui Prophetarum et Apostolorum predicationem non receperunt et ideo eorum benedictionem habere non meruerunt. Et hoc est, quod sequitur.
Numérotation du verset Ps. 128,8 
VII
marg.| {n} Et non dixerunt, qui preteribant] scilicet Prophete et Apostoli et eorum sequaces, qui per Mundum currentes ad patriam transierunt et transeunt, non mussitantes in terra : Benedictio Domini super vos. Et iterum non dixerunt eis.
marg.| {o} Benediximus vobis in nomine Domini] Hoc est, Prophete et Apostoli illis non predicaverunt, nec dederunt suam benedictionem. Mos fuit apud Hebreos, ut viatores benedicerent omnibus operantibus ; hic autem econtrario dicitur, quia illis superbis inaniter operantibus, nulla benedictio datur, aut dabitur. Boni vero operatores replebuntur benedictionibus. Dt. 33.b. Benedictio illius, qui apparuit in rubo, veniat super caput Ioseph. Eccl. 37.d. Vir sapiens implebitur benedictionibus.
marg.| Et nota quod est duplex Dei benedictio, scilicet benedictio sinistre et benedictio dextre. Benedictio sinistre, est bonorum temporalium multiplicatio ; sic benedixit Dominus Laban propter Iacob. De hac benedictione dicitur Gn. 27.f. De pinguedine terre et de rore celi erit benedictio tua. Iob. ult. c. Benedixit Dominus novissimis Iob, id est in fine multiplicavit eum bonis multis. Benedictio dextre, est collatio glorie, Mt. 25.c. Venite, benedicti Patris mei, etc. Ps. 147. Benedixit filiis tuis in te. Item infusio gratie. Ps. 83. Benedictionem dabit Legislator. Et iterum Ps. 66. Benedicat nos Deus, Deus noster. Item bonorum operum multiplicatio, Gn. 22.c. Benedicam tibi et multiplicabo semen tuum.
marg.| ¶Hominis vero benedictio similiter duplex est:
- Una respectu Dei, scilicet gratiarum actio. Tob. 12.b. Benedicite Deum celi. Item omnis boni ascriptio. Dn. 3.f. Benedicite servi Domini Domino. Item bona de ipso dicta. Ps. 33. Benedicam Dominum in omni tempore, id est bona de ipso dicam.
- Alia est respectu hominis, scilicet boni optatio. Sic benedixit Isaac filium suum Iacob, id est bona optavit ei. Gn. 27.d. Item boni, vel veri predictio. Sic Iacob filiis suis benedixit. Gn. 49. Item bona datio. Sic David a Nabal petiit benedictionem, 1Rg. 25.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Hugo de Sancto Caro. Postilla in totam Bibliam (Ps. Psalmus 128), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 29/04/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=hug&numLivre=26&chapitre=26_128)
Signaler un complément d'information

Notes :