Psalmus 142

Numérotation du verset Ps. 142,1 

¶Psalmus David cum persequebatur eum filius suus Absalom.
¶Codd. : (Ps. 142) D30 Rusch Ps-G | <divisio.> § I mea+ D30² § IV seculi+ D30² § V antiquorum+ D30² | cum persequebatur... Absalon Rusch ] quando filius eum persequebatur Ps-G
Numérotation du verset Ps. 142,I 

Domine exaudi orationem meam† auribus percipe
obsecrationem
meam ¦ in veritate tua
exaudi me
in tua iustitia.
Numérotation du verset Ps. 142,2 II

Et non1 intres in iudicium2
1 non Ps-G D30 ΩP Ps-R ] ne Rusch Ps-α Ps-Moz X |
2 iudicium Ps-G ( M ² Q² ΦP U G ² ΨB² V D edd. ) D30 ² (super ras.) Ω ΩP Rusch cum Ps-R (mult. codd. et edd. ) Ps-Med graeco] iudicio Ps-G D30 * cum Ps-R |
cum servo tuo ¦ quia non iustificabitur
in conspectu tuo
omnis vivens.
Numérotation du verset Ps. 142,3 III

Quia persecutus est
inimicus
animam meam ¦
humiliavit
in terra
vitam meam.
Numérotation du verset Ps. 142,IV 

Collocavit me
in obscuris
sicut mortuos seculi†
Numérotation du verset Ps. 142,4 

et anxiatus est
super me spiritus meus ¦
in me turbatum est cor meum.
Numérotation du verset Ps. 142,5 V

Memor fui dierum antiquorum†
meditatus sum
in omnibus operibus tuis ¦
in factis manuum tuarum meditabar3.
3 meditabar Ps-G (R F) Rusch Weber ] meditabor Ps-G (I ΦG ΨB* V*) D30 ² (super ras.) cum Ps-R
Numérotation du verset Ps. 142,6 VI

Expandi manus meas ad te ¦
anima mea
sicut terra sine aqua tibi.
Numérotation du verset Ps. 142,7 VII

Velociter4 exaudi me Domine ¦
4 Velociter] praem. diapsalma Ps-G
defecit spiritus meus.
Numérotation du verset Ps. 142,VIII 

Non avertas faciem tuam
a me ¦
et similis ero descendentibus in lacum5.
5 lacum Ps-G D30 Ps-R] lacu Rusch (hapax)
Numérotation du verset Ps. 142,8 IX

Auditam fac mihi6 mane misericordiam tuam ¦
6 f. m. Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-R (K)] inv. Ps-G (R F I²) cum Ps-R
quia in te speravi7.
7 speravi] + Domine Clm343* (thet.) Ps-Med
Numérotation du verset Ps. 142,X 

Notam fac mihi viam in qua ambulem ¦
quia ad te8
8 te Ps-G ] + Domine Clm343* (thet.) Ps-R Ps-Med
levavi animam meam.
Numérotation du verset Ps. 142,9 XI

Eripe me9 de inimicis meis
9 me] om. (hapax)
Domine10 ad te confugi ¦
10 Domine Ps-R Ps-G ] Deus quia Clm343* (quia thet. ) Ps-Med, cf. Sedulius : κυριε ότι
Numérotation du verset Ps. 142,10 

doce me
facere voluntatem tuam quia Deus meus es tu.
Numérotation du verset Ps. 142,XII 

Spiritus tuus
bonus11 deducet me in terram rectam12 :
11 bonus Ps-G D30 ] bonos Rusch (hapax) |
12 terram rectam Cor2 Clm343 Ps-G ( G ² K² ΨB V D) D30 Ω Rusch Ed1540 Clementina cum Ps-Med ] terra recta Cor2 (non est ibi TERRAM RECTAM secundum anti. et Hieron.) Ps-G |
Numérotation du verset Ps. 142,11 

propter nomen tuum Domine
vivificabis me
in equitate13
13 equitate tua Ps-R Ps-G ] iustitia tua Clm343 Ps-δ, tua iustitia Ps-α Ps-Med
tua.
Numérotation du verset Ps. 142,XIII 

Educes14 de tribulatione animam meam ¦
14 Educes Ps- α Ps- γ Ps- δ Ps-G ] Et praem. Clm343* (thet.) Ps-R Sedulius
Numérotation du verset Ps. 142,12 

et in misericordia tua
disperdes
inimicos meos.
Numérotation du verset Ps. 142,XIV 

Et perdes omnes
qui tribulant animam meam ¦ quoniam ego servus tuus sum.

Psalmus 142

Numérotation du verset Ps. 142,1 
marg.| Domine exaudi] etc. Titulus.   Psalmus David, quando persequebatur eum filius suus Absalon. Hec historia habetur 2Rg. 15. de qua ad litteram hic non agitur, sed de significato melius accipitur. David enim Christum signat et Ecclesiam eius : Absalon vero Iudam et persecutores Ecclesie, vel pravos motus. Psalmus iste septimus est penitentialium. Qui ideo sunt septem, ut eodem numero quo peccavimus, peccata diluamus. Sicut enim in hebdomada Mundi huius peccavimus, ita hoc numero psalmorum remedium penitentie peccatis opponitur. In quibus psalmis talis est forma, quia a lacrimis incipiunt et in gaudio finiunt, ne quis de venia desperet. Intentio monet ad penitentiam et orationem.
marg.| Modus. Quatuor sunt partes Psalmi. Primo, orat captans benevolentiam. Secundo, narrat mala sua et quid contra egerit, ibi : Quia persecutus est. Tertio, ponitur deprecatio causis confirmata, ibi : Velociter exaudi me. Quarto, ponitur leta conclusio, ibi : Spiritus tuus. Dicit ergo in persona totius Christi.
Numérotation du verset Ps. 142,I 
marg.| {e} Domine exaudi] etc. auribus percipe, etc. scilicet auditu clementie.
marg.| {f} In veritate tua] etc. id est ut verax et iustus videaris, qui promisisti.
marg.| {g} In tua iustitia] id est propter tuam iustitiam, que in me est, quam per fidem Passionis filii tui a te habeo. Vel iustitiam et veritatem dicit, qua parcit penitentibus et damnantes se absolvit. Et accipit pro eodem veritatem et iustitiam.
Numérotation du verset Ps. 142,2 
II
marg.| {h} Et non intres in iudicium] id est non districtum mecum agas in futuro. Indignum est cum servo in iudicio districte agere, ne dicam cum amico et si tu dicis me amicum, ego servum, misericordia indigeo, fugitivus ad te redeo, pacem quero, quia non sum dignus vocari filius tuus. Non ergo intres mecum in iudicium, quia nec ego tecum intrare in iudicium volo, nec iustitiam meam constituo. Intrant in iudicium cum Domino, qui suam iustitiam constituunt, quod iste humilis non facit. Unde Ier. 2.f. Quid vultis mecum in iudicio contendere, etc.
marg.| {i} Quia non] etc. intus ubi tu vides.
marg.| {l} Omnis vivens] in carne. Nemo enim hic vivens plene mundus est. Unde Salomon dicebat. Ante mortem non laudes hominem. Et Apostol. Nihil mihi conscius sum, non tamen in his iustificatus sum.
marg.| {k} Vel : In conspectu tuo] id est in tui comparatione.
marg.| {l} Omnis vivens] non solum homo, sed nec Angeli. Solus enim Deus est, in quo peccatum cadere non potest, in cuius conspectu astra non sunt munda. Timendum est valde intrare in iudicium cum Deo. Primo, quia omnes nascimur filii ire. Eph. 2.a. Et ita si Dominus nobiscum districte ageret, omnes damnaret.
marg.| Item, quia gratie Dei multotiens defuimus. Hbr. 12.d. Videte, ne quis desit gratie Dei.
marg.| Item quia gratiam Dei habitam multotiens repudiamus. Hbr. 10.e. Irritam quis faciens legem Moysi, sine ulla miseratione duobus, vel tribus testibus moritur, quanto magis putatis {2.349rb} deteriora mereri supplicia, quia filium Dei conculcaverit et sanguinem testamenti pollutum duxerit, in quo sanctificatus est et spiritui gratie contumeliam fecerit ?
marg.| Item quia multotiens et graviter peccavimus. 2Par. in fine. Peccavi super numerum arene maris. Ecce multitudo : Et incurvatus sum multo vinculo ferri et non est respiratio mihi. Ecce gravitas.
marg.| Item quia adhuc quotidie peccamus. Eccl. 7.c. Non est homo iustus in terra, qui non peccet. Io. 1.d. Si dixerimus, quia peccatum non habemus, etc.
marg.| Item quia pauca bona facimus in comparatione omissionis et commissionis. De primo Is. 5.c. Decem iugera vinearum facient lagunculam unam vini. De secundo Lc. 7. Cui plus committitur, plus ab eo exigitur.
marg.| Item, quia minima bona facimus in comparatione beneficiorum Dei. Iob. 9.a. Si voluerit homo contendere cum Deo, non poterit respondere unum pro mille. Is. 43.d. Narra quid habes, ut iustificeris.
marg.| Item quia parva bona negligenter facimus. Prv. 18.b. Qui mollis et dissolutus est in opere suo, frater est opera sua dissipantis. Item, quia bona facit homo fraudulenter querens gloriam, que Deo debetur. Ier. 48.b. Maledictus homo, qui facit opus Domini fraudulenter. Omnia enim bona sunt a Deo. Is. 36.a. Omnia opera nostra operatus es in nobis, Domine. De omnibus his reddituri sumus rationem. Iob. 31.b. Quid faciam, cum surrexerit ad iudicandum Deus et cum quesierit, quid respondebo illi ? Consilium ergo est. Eccl. 18.c. Ante iudicium interroga teipsum. Debet enim homo stricte computare omnia tempora sua. Primo : quia aliena sunt, que ei credita sunt, tam spiritualia quam temporalia. 1Cor. 4.b. Quid habes, quod non accepisti ? Eccl. 25.a. Tres species odivit anima mea, pauperem superbum, divitem mendacem et senem fatuum, id est luxuriosum. Dives mendax, qui sibi ascribit, quod suum non est. Item quia omnia sub numero cepit homo et sub numero reddet. Eccl. 42.b. Ubi manus multe sunt, claude et quodcumque trades, numera et appende, datum vero et acceptum omne describe.
marg.| Item, quia quanto plura committuntur, ab eo fenus exigitur, secundum dictum Christi Mt. 25.b. Homo quidam peregre proficiscens, etc. tradidit illis bona sua, etc. Item, quia de minimis redditurus est rationem usque ad novissimum quadrantem. Mt. 5.d.
Numérotation du verset Ps. 142,3 
III
marg.| {m} Quia per secutus] etc. Hec est secunda pars, ubi enarrat mala, que patitur. Quia inimicus, id est quicumque sive Diabolus, sive alius malus, aperte et occulte.
marg.| {n} Persecutus est animam meam] etc. quantum in se est.
marg.| {o} In terra] id est in terrenis. Quicumque enim persequitur, agit, ut relicta spe celesti, terrena sapiamus. Sed non hoc mihi contingat, dicenti.
Numérotation du verset Ps. 142,IV 
marg.| {p} Collocavit me in obscuris] id est in tenebris vitiorum.
marg.| {q} Sicut mortuos seculi] id est ceteros desperatos.
Numérotation du verset Ps. 142,4 
marg.| {r} Et anxiatus] etc. vicinitate periculi. Spiritus dico extensus super me visa miseria, apud Deum querens refugium. Vel quasi extra me factus.
marg.| {s} In me turbatum] etc. id est sapientia mea confusa est. Vel turbatum, ad penitentiam. Quia.
Numérotation du verset Ps. 142,5 
V
marg.| {t} Memor fui] etc. quibus punitus est Adam, unde mihi timor est. Recolens autem iste, quod Deus fecit celum et terram et quod bene fecit antiquis Patribus, quasi obliviscitur miserias Mundi et ex his, que Deus fecit, se consolatur, dicens.
marg.| {u} In factis manuum tuarum meditabar] Attendens enim, que et quanta antiquis contulisti, consolationem habeo, spem venie assumens. Potest etiam de Christo intelligi illud.
marg.| {p} Collocavit] etc. id est in passione, in sepulchro.
marg.| {q} Sicut mortuos] etc. Sed non ut mortuus seculi fuit quantum ad se, quia cur moreretur non habuit, sed iuxta opinionem crucifigentium, qui eum morte detineri putaverunt.
Numérotation du verset Ps. 142,6 
VI
marg.| {r} Et anxiatus] etc. secundum illud. Cepit Iesus pavere et tedere. Et iterum. Tristis est anima mea usque ad mortem. In quo nos figuramur. Transfiguravit enim se in corpus humilitatis nostre. Et nota, quod dicit : In me, non aliis, quia omnes deservierunt eum. Omnes enim, qui eum mori viderunt, aliud putaverunt et victi sunt a latrone, qui tunc confessus est, quando illi defecerunt.
marg.| {t} Memor fui] etc. Hoc dicunt membra, non caput in sua persona. Quomodo enim memor est dierum, per quem factus est omnis dies, quem numquam obliviscitur ? Et cum viderem omne bonum esse a te.
marg.| {x} Expandi] in oratione, manus meas ad te, formam Crucis significans, que est salus, Vel : Expandi, id est dilatavi affectus, vel opera, que prius erant contracta.
marg.| {y} Anima mea] que ex se est.
marg.| {z} Sicut terra] etc. {2.349va} supple heret non mihi, quia eam rigare non possum, tu ergo complue eam, ut fructum faciat.
Numérotation du verset Ps. 142,7 
VII
marg.| {a} Velociter exaudi me] Tertia pars, ubi ponitur deprecatio causis confirmata. Dicit ergo : Velociter exaudi me, Domine. Quia differebat Deus ad inflammandum desiderium, quasi si deficeret pluvia ad sedandam sitim.
marg.| {b} Defecit spiritus meus] Ideo impleat me spiritus tuus, iam enim sum pauper spiritu. In quo enim vivit spiritus suus, ille superbus est spiritu suo et extollitur contra Deum, Ps. 13. Auferes spiritum eorum et deficient. Est enim triplex anime defectus bonus. Primus, est ex magnitudine devotionis. Secundus, pre magnitudine admirationis. Tertius pre magnitudine exultationis. In primo liquefit anima. Ps. 38. In meditatione tua exardescit ignis. Et Ct. 5.b. Anima mea liquefacta est. In secundo defectu deficit in se anima. Ct. 6.d. Que est ista, que ascendit quasi aurora. Aurora enim habet commixtionem cum tenebris, sic anima. Prv. 4.c. Iustorum semita quasi lux splendens procedit. etc. Et 3Rg. 10.a. Videns Regina Saba sapientiam Salomonis admirabatur et non habebat spiritum. De tertio defectu legitur Ct. 8.b. Que est ista que ascendit. Et ideo in fine dicit : Assimilare capree. Unde in primo interrogat, in secundo meditatur, in tertio contemplatur. Et quia defecit spiritus meus, id est quia non sum superbus.
Numérotation du verset Ps. 142,VIII 
marg.| {c} Non avertas faciem tuam a me] humili, ut olim avertisti a superbo.
marg.| {d} Et similis ero] scilicet si averteris faciem tuam a me.
marg.| {e} Descendentibus in lacum] id est in peccati profundum. Ille enim descendit in profundum, qui etiam confessionem perdit, ut qui proponit sibi licentiam peccandi sine spe venie, habenis iniquitatis effusis, nec audit dicentem. Convertimini ad me et ego convertar ad vos. Non avertas, inquit, sed potius.
Numérotation du verset Ps. 142,8 
IX
marg.| {f} Auditam fac mihi mane] id est post noctem peccatorum, aut post finem seculi, quando clare videbimus, quod modo credimus. In nocte enim sumus, sed in te speravi, donec nocturna pertranseat iniquitas. Nox enim querit sapientiam in expectando, dies vero dabit letitiam. Et quia non sufficit in hac nocte sperare, sed aliquid opus est agere, quod per me non possum, ideo.
Numérotation du verset Ps. 142,X 
marg.| {g} Notam fac mihi viam, in qua ambulem] Hoc facit Deus, cum Propheticum sermonem accendit, cui intendere debemus tamquam lucerne in caliginoso loco, donec illucescat dies, 2. Pet. 1.d. Ideo etiam Christus se lumen in testa carnis sue posuit, ad quod lumen ambulemus. Hec est enim illa mulier, que accendit lucernam. Lc. 15.b. Et ad formam servi ambulando perveniemus ad lumen purum, quod est Verbum in principio apud Deum. Et qua fiducia hoc petit, subdit.
marg.| {h} Quia ad te levavi animam meam] non ad Mundum, nec contra te, sed ad te, apud quem est fons vite, ut vas ad te fontem attuli, imple ergo illud. Ad hunc fontem, qui est multiplex, recurrendum est cum vase cordis.
Est enim fons gratie. Nm. 20.a. Domine Deus, audi clamorem populi huius et aperi eis thesaurum tuum fontem aque vive. Et mundat. Za. 12.a. Erit fons patens domui David. Et Idt. 12.b. Exibat in vallem Bethulie et baptizabat se in fonte, etc.
Item rigat. Ioel. 3.d. Fons de domo Domini egredietur et irrigat torrentem spinarum.
Item fructum generat, Prv. 6.b. Si impiger fuerit, veniet ut fons messis tua.
Item est fons doctrine. Prv. 18.a. Aqua profunda verba ex ore viri et torrens redundans fons sapientie. Et Eccl. 1.a. Fons sapientie verbum Dei in excelsis. Et hic erudit : Prv. 16.c. Fons vite eruditio possidentis.
Item vitam adducit. Prv. 13.c. Lex sapientis fons vite, ut declinet a ruina mortis.
Item aquas consolationis tribuit. Is. 12.a. Haurietis aquas de fontibus Salvatoris.
Fontes sunt ipsi Apostoli qui omnibus tribuunt aquam perfectionis Evangelice. Ex. 15.d. Venerunt autem in Helim filii Israel, ubi erant duodecim fontes.
Item est fons temperantie. Ct. 4.c. Hortus conclusus, fons signatus. Deo quo hauritur aqua virginitatis. Gn. 24.b. Ecce ego sto prope fontem aque et filie habitatorum huius civitatis egredientur ad hauriendam aquam.
Item aqua honestatis. Prv. 5.c. Deriventur fontes tui foras.
Item aqua puritatis. Ct. 4.d. Fons hortorum, puteus aque vive.
Item fons misericordie. Sap. 11.a. Pro fonte quidem sempiterni {2.349vb} fluminis, humanum sanguinem dedisti iniustis. Hic est fons, qui exivit de latere Iesu Christi.
Et hic fons debet esse desiderabilis. Ier. 9.a. Quis dabit capiti meo aquam ?
Item indefectibilis et ideo dicitur ipsi misericordi. Is. 58.d. Eris sicut hortus irriguus et sicut fons aquarum, cui non deficient aque. Et propter hoc dicitur Est. 11.d. quod fons parvus crevit in fluvium magnum.
Item debet esse communicabilis Prv. 5.c. Deriventur fontes tui foras.
Item est fons glorie. Apc. 7.d. Agnus, qui in medio throni est, reget illos et deducet eos ad vite fontes aquarum. Et hic delectat. Ps. 35. Torrente voluptatis tue potabis eos.
Item desiderium ampliat. Ps. 41. Quemadmodum desiderat cervus ad fontes aquarum, etc.
Item satiat. Is. 49.c. Non esurient, neque sitient, quia miserator eorum reget eos et ad fontes aquarum potabit eos.
Isti sunt fontes, ad quos properare debemus. Reprobi autem fontem culpe bibunt. Os. 14.d. Adducet ventum Dominus et desolabit fontem eius.
Et hic fons est triplex.
Primus est avaritie. Hic fons ascendit de terra, Gn. 2.a. et irrigat universam terram, quia omnes student avaritie.
Secundus est fons luxurie. Eccl. 26. Sicut viator sitiens ad fontem os aperiet. Et loquitur de luxuria.
Tertius est fons mali exempli. Prv. 25.d. Fons turbatus et vena corrupta. A talibus eripi petit vir iustus, dicens.
Numérotation du verset Ps. 142,9 
XI
marg.| {i} Eripe me de inimicis meis. Domine] scilicet a Diabolo et a suis, quos implet. Non enim in solum Iudam intravit, sed multi sunt Iude, quos implet Satanas, illum non visum expugno, illos visos patior.
marg.| {k} Ad te confugi] non a te, sicut Adam, qui a te fugit et abscondit se inter ligna Paradisi. De quo Iob. 7.a. Sicut servus desiderat umbram. Ego autem ad te confugi.
Numérotation du verset Ps. 142,10 
marg.| {l} Doce me facere voluntatem tuam] non meam. Si enim non doces me, faciam voluntatem meam et deseret me Deus meus.
marg.| {m} Quia Deus meus es tu] Si ab alio factus essem, ad alium currerem. Tu enim es totum quod habeo, non solum dator hereditatis, sed ipsa hereditas. Tu me creasti per Verbum Deum manentem apud te et recreasti per Verbum carnem factum propter me.
Numérotation du verset Ps. 142,XII 
marg.| {n} Spiritus tuus] etc. Quarta pars, ubi est leta conclusio, quasi dicat, doce me ut Magister meus, quod utique facies, quia spiritus tuus bonus deducet me, non spiritus meus malus, qui deduxit me in terram perversam. Et hoc.
marg.| {o} Propter nomen tuum] non propter merita mea, id est ut rem nominis tui impleas, quod est Iesus.
marg.| {p} Vivificabis me] ego me occidi, sed tu vivificabis. Et hoc.
marg.| {q} In equitate tua] id est in tua iustitia, non mea, quia non ex meritis meis, sed propter nomen tuum, quod est Iesus. Gratia Dei hic commendatur, quia licet Deus omnia gratis faciat, iustitie tamen eius est, supplices iustificare, quos Demones videt impetere. Vel.
marg.| {o} Propter nomen tuum] id est ut inde lauderis.
Numérotation du verset Ps. 142,XIII 
marg.| {r} Educes de tribulatione] huius seculi, animam meam. Hoc fit, quando data venia de seculo iubet exire quasi de carcere.
Numérotation du verset Ps. 142,12 
marg.| {s} Et in misericordia tua] etc. quia nihil poterunt contra me in futuro iudicio.
Numérotation du verset Ps. 142,XIV 
marg.| {t} Et perdes omnes, qui tribulant animam meam] id est Diabolum et omnes obstinatos, qui tribulant me. Et quare tribulant me ? Quoniam ego servus tuus sum.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Hugo de Sancto Caro. Postilla in totam Bibliam (Ps. Psalmus 142), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 28/04/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=hug&numLivre=26&chapitre=26_142)
Signaler un complément d'information

Notes :