Hugo de Sancto Caro

Psalmus 148

Numérotation du verset Ps. 148,1 

¶Alleluia 1*
¶Codd. : (Ps. 148) D30 ΩP ΩX ω1 Rusch PL113 Ps-G, def. Ω F
1Alleluia Ps-G (plerique codd. et edd.) D30 ΩX cum hebr. LXX (pauci codd.+ Sedulius) Ps-H ] + Alleluia F ΦR Ps-δ, + Aggei et Zacharie Ps-G (V) Rusch Ed1530 cum LXX (156 plerique codd.) Syrohex. Ps-a Ps-Med (Clm343) Ps-R (H) Glossa ordinaria (Rusch cum glossa magna) , + Vox apostolorum ad populum D30
Numérotation du verset Ps. 148,I 

Laudate Dominum de2 celis ¦
2 de] in ΦG
laudate eum in excelsis.
Numérotation du verset Ps. 148,2 II

Laudate eum
omnes angeli eius ¦
laudate eum omnes virtutes eius3.
3 eius D30 ΩX] om. ΩP*
Numérotation du verset Ps. 148,3 III

Laudate eum sol et luna ¦
laudate eum omnes stelle et lumen.
Numérotation du verset Ps. 148,4 IV

Laudate eum celi celorum ¦
et aque4
4 aque Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 ΩP ω1 Rusch cum LXX Ps-R Ps-H Ps-Med (Clm343) ] aqua Ps-G (R), + omnes Clementina cum Ps-Med ; cf. Dn. 3, 60; cf. Corpus antiphonalium officii § 3584
que super celos sunt5
5 celos sunt Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 ² ΩX ΩP ω1 Rusch cum hebr. LXX (+ Sedulius) Ps-R Ps-H ] celum est Ps-G (R F), celo sunt Ps-G (Q ΦRV) D30 *
Numérotation du verset Ps. 148,5 

laudent nomen Domini.
Numérotation du verset Ps. 148,V 

Quia
ipse dixit et facta sunt ¦ ipse mandavit et creata sunt.
Numérotation du verset Ps. 148,6 VI

Statuit ea
in eternum6 et in seculum seculi ¦ preceptum posuit
6 eternum Ω Rusch Clementina cum Ps-R ] seculum D30 ΩP Ps-G
et non preteribit.
Numérotation du verset Ps. 148,7 VII

Laudate Dominum de terra ¦ dracones et omnes abyssi.
Numérotation du verset Ps. 148,8 VIII

Ignis grando nix glacies7 spiritus procellarum ¦ que faciunt verbum eius.
7 glacies Ps-G D30 ΩX ΩP Rusch ] om. ΦR, + et ΩS cum Ps-Moz X
Numérotation du verset Ps. 148,9 IX

Montes et omnes colles ¦ ligna fructifera et omnes cedri.
Numérotation du verset Ps. 148,10 X

Bestie
et universa pecora ¦
serpentes et volucres pennate.
Numérotation du verset Ps. 148,11 XI

Reges terre
et omnes populi ¦ principes et omnes8 iudices terre.
8 omnes Ps-G D30 ΩP ΩX] om. Rusch
Numérotation du verset Ps. 148,12 XII

Iuvenes et virgines
senes cum iunioribus laudent nomen Domini ¦
Numérotation du verset Ps. 148,13 

quia exaltatum est
nomen eius solius.
Numérotation du verset Ps. 148,14 XIII

Confessio eius
super celum et terram ¦
et exaltavit9
9 exaltavit Ps-G (R F M ² ΦRGV K ΨB² D) D30 ΩM ΩS ΩP Rusch Ed1530 Clementina cum Ps-R ] exaltabit Fi179 ΩX Ps-G
cornu
populi sui.
Numérotation du verset Ps. 148,XIV 

Hymnus
omnibus sanctis eius ¦ filiis Israel
populo
appropinquanti sibi.

Psalmus 148

Numérotation du verset Ps. 148,1 
marg.| {354ra} Laudate Dominus de celis] Titulus.   [Alleluia Aggei et Zacharie] Aggeus et Zacharias, qui in Babylonica captivitate predixerunt liberationem terrene Hierusalem, multum nos erigunt ad futuram liberationem, sive libertatem, quam sub illa actuali intellexerunt et propterea Dominum laudaverunt, ut nos exemplo eorum hac Babylone contempta, hic laudem incipiamus, quam in eternum solvemus. Unde hic Propheta per paucorum commemorationem universam creaturam hortatur laudare Deum. Omnia enim laudant Deum, vel in se, vel in aliis. Sunt enim quedam, que habent spiritum laudandi Deum et laudant in illo affectu quo eis placet Deus. Quedam vero non habent intellectum, sed quia ipsa bona sunt in ordine suo et ad pulchritudinem universitatis referuntur, per se non laudant, sed ab ipsis accipitur laus Dei, quia de illis nascitur in nobis laus Dei, ad quam hic nos monet Propheta. Titulus igitur continet nomina illorum Prophetarum. Et est sensus tituli.   [Alleluia] id est laus Dei,   [Aggei et Zacharie] pro futura liberatione, pro qua predicti Prophete laudaverunt. Intentio monet ad laudem.
marg.| Modus. Bipartitus est Psalmus. Primo, celestia hortatur ad laudes. Secundo, terrestria, ibi : [Laudate Dominum de terra] Et congrue primum de celis laudatur Deus, postea de terra. Sicut ergo aliquibus bona operantibus applaudentes dicimus, agite, ita Propheta angelis Deum laudantibus congratulans, ait : O vos Angeli, qui estis de celis.
Numérotation du verset Ps. 148,I 
marg.| {a} Laudate Dominum] Non precipit, vel admonet Angelos hoc facere, sed adiungit congratulationem suam eis hoc facientibus. Ibi enumerantur illi, quos decet laudare Deum sub nomine celorum, Angelorum, virtutum, Solis et Lune, stellarum et luminis. Primo enim laudantes Deum ordinate, sunt celi conversatione. Phil. 3.d. Conversatio nostra in celis est. Item affectione. Col. 3.a. Que sursum sunt, sapite. Item caritatis amplitudine omnes amplectendo, sicut sphera superior continet inferiores, que moventur motu contrario. Mt. 5.g. Diligite inimicos vestros. Item maiora bona et meliora abscondendo, sicut celum. Is. 32.a. Et erit quasi, qui abscondit se a vento et celat se a tempestate, id est a detractione. Item iussa Domini nunciando. Ier. 1.d. Quecumque mandavero tibi, loqueris ad eos. Item Domino assistendo. Ier. 15.d. Coram facie mea stabis. Item debent esse Angeli inferioribus ministrando, sicut Christus, qui venit ministrare et non ministrari. Io. 12.d. Qui mihi ministrat, me sequatur. Item faciles ad bonum et difficiles ad malum, immo impassibiles, per gratiam confirmati. Item sollicite inferiores custodiendo. Ps. 90. Angelis suis mandavit de te. Item Dominum ardenter diligendo. Ps. 103. Qui facis Angelos tuos flammam ignis. Item laudantes Deum debent esse virtutes, pugnando pro eo. Iob. 25.a. Numquid est numerus militum eius ? Item Diaboli potentiam refrenando. Iob. 40.d. Ligabis eum ancillis tuis. Item malos puniendo et bonos remunerando. Item mirabilia faciendo, que non sunt contra cursum nature, sed contra consuetudinem. Item laudantes Deum debent esse Sol caritatis ardore. Eccl. 43.a. Custodiens fornacem in operibus ardoris. Sol eque calidus est, sicut a principio. Item lumine doctrine. Eccl. 50.a. Quasi Sol fulgens, sic ille refulsit in templo Dei. Item aliis cooperando, sicut Sol. Gal. 6.a. Alter alterius onera portate, etc. Item debent esse ut Luna, que est fons humoris pietate. Ier. 9.a. Quis dabit capiti meo aquam. Item docilitate. Luna enim recepit lumen a Sole. Prv. 9.b. Da sapienti occasionem et addetur ei sapientia. Item tractabilitate, quia Luna modo est cornuta, modo plena. 3Rg. 7.g. Salomon fudit vasa {2.354rb} Templi in terra argillosa. Et Dominus formavit Adam de limo terre. Item debent esse stelle per constantiam. Eccles. 10.a. Locum tuum ne dimiseris. Item aliis exemplum prebendo, quia stelle illuminant noctem. Phil. 2.b. Inter quos lucetis tamquam luminaria in caliginoso loco. Item nomina inferiorum, non naturam habendo. Quedam enim stella vocatur Venus, quedam Mars et huiusmodi, quorum tamen naturam non habent, ita nihil terrenum debent habere, sed totum spirituale. Item debent esse lumen, tenebras erroris a se et ab aliis expellendo. Hab. 3.a. Ante faciem eius ibit mors. Per faciem intelliguntur boni. ante quos debet fugere peccatum. Item avis ad cantandum invitando et homines ad operandum. Ps. 103. Exibit homo ad opus suum. Item feras fugando, id est feroces. Ps. 103. In cubilibus suis collocabuntur. Dicat ergo.
marg.| {a} Laudate Dominum] celi, Angeli, virtutes, etc. Angeli dicuntur laudare Deum.
marg.| {b} De celis] id est qui sunt in celis.
marg.| {c} Laudate eum in excelsis] id est vos, qui estis in celis, qui estis in excelsis ordinibus constituti, laudate Dominum.
Numérotation du verset Ps. 148,2 
II
marg.| {d} Laudate eum omnes Angeli eius] Omnes Angeli eius dicit, qui sunt in tribus hierarchiis et novem ordinibus.
marg.| {e} Laudate eum omnes virtutes eius] Ad laudem Dei invitatur specialiter ordo Virtutum, quia per Angelos illius ordinis fiunt effectus mirabiles, in admirationem divine potestatis homines inducentes.
Numérotation du verset Ps. 148,3 
III
marg.| {f} Laudate eum Sol et Luna] etc. Horum omnium servitium laus Dei est. Grandem honorem habes anima, Sol et Luna, stelle et celi, pro te currunt, pro te serviunt. Hec autem insensibilia, que hic numerantur, laudare Deum dicuntur, sicut dicit Hieronymus quia a suo officio et servitio non recedunt.
Numérotation du verset Ps. 148,4 
IV
marg.| {g} Laudate eum] etc. Celum Empyreum invitat ad laudem, quod in plurali ponit propter diversas mansiones electorum. Io. 14.a. In domo Patris mei mansiones multe sunt. Est ergo sensus, quod celum Empyreum dicitur celum celorum per continentiam, quia est super alios celos.
marg.| {h} Et aque] etc. id est celum crystallinum dicitur aqueum propter diaphaneitatem et similitudinem aque, sicut Empyreum dicitur igneum a claritate, laudant Deum, sic, eo modo quo dictum est. Et quasi quis quereret, quid eis contulit Deus, ut laudent ? subdit :
Numérotation du verset Ps. 148,V 
marg.| {i} Quia ipse dixit] etc. id est produxit verbum, per quod facta sunt omnia, quia verbum per dicere producitur a Patre et facta sunt, contra eos, qui dicunt Mundum Deo coeternum.
marg.| {k} Ipse mandavit] Verbo suo,   [et creata sunt] Prius dixit   [Facta] postea   [creata] Facere enim nos possumus, sed non creare, quia solus Deus creat.
Numérotation du verset Ps. 148,6 
VI
marg.| {l} Statuit] scilicet predicta celestia.
marg.| {m} In eternum] etc. id est semper duratura. Sed si aliquando dicat Scriptura : Erit celum novum et terra nova, hoc erit a Deo, qui idem celum et eamdem terram statuet in seculum seculi. Sic erunt etiam homines in corpore renovati in eternum permansuri.
marg.| {n} Preceptum posuit] id est legem et conditionem, ut laudent eum omnia in se, vel in aliis.
Numérotation du verset Ps. 148,7 
VII
marg.| {o} Laudate Dominum] etc. Hec est secunda pars, in qua enumeratis celestibus descendit ad terrestria. Conversus ergo ad illa tamquam exhortans nos, ut eorum consideratione laudemus Deum, dicit : O vos, qui estis de terra.   [Laudate Dominum] Primo, dracones, qui sunt animalia in speluncis aquaticis propter eorum igneam complexionem habitantia, omnium animantium terrestrium maxima. Unde Gn. 1.c. ubi habemus : Produxit Deus cete grandia, in Hebreo habetur, Dracones magnos. Horum cibus est Elephas diruptus. Est ergo sensus, quod Dracones laudant Deum, quia intellecta eorum magnitudine et quomodo in aera per pennas levantur et quod naturali fervore succensi in remedium temperamenti sui aquosis speluncis inhabitent, mirabilia Dei cognoscentes Deum laudamus.
marg.| {p} Et omnes abyssi] Nomine abyssi profunditates aquarum, maria, aer nebulosus et similia intelliguntur, sicut nubes, venti, tempestates, pluvie, coruscationes, tonitrua, grando, nix et generaliter quidquid de humido et caliginoso aere vult Deus fieri super terram, totum terre nomine appellavit. Et licet hec omnia turbata sint, habent tamen locum et ordinem suum et ad decorem Universi pertinent : Et sic laudant Deum, id est nos eorum consideratione.
Numérotation du verset Ps. 148,8 
VIII
marg.| {q} Ignis grando] sicut expositum est.
marg.| {r} Spiritus] autem   [procellarum] sunt venti facientes procellas in mari.
marg.| {s} Que faciunt] etc. Hoc ideo dicit, quia aliqui dixerunt Deum regere superiora tantum, inferiora vero {2.354va} casibus duci : Ideo dicit quod faciunt verbum, id est ei obediunt ad nutum.
Numérotation du verset Ps. 148,9 
IX
marg.| {a} Montes et omnes colles] etc. Hoc clarum est ad litteram.
Numérotation du verset Ps. 148,10 
X
marg.| {b} Bestie] maiores.
marg.| {c} Et universa pecora] minores.
marg.| {d} Serpentes et volucres pennate] patet.
Numérotation du verset Ps. 148,11 
XI
marg.| {e} Reges terre] tamquam maiores.
marg.| {f} Et omnes populi] Regibus subiecti.
marg.| {g} Principes] qui dominantur sub Regibus.
marg.| {h} Et omnes iudices] a Regibus et Principibus instituti ad causas determinandas.
Numérotation du verset Ps. 148,12 
XII
marg.| {i} Iuvenes et virgines] etc. id est omnis etas et sexus.
Numérotation du verset Ps. 148,13 
marg.| {k} Quia exaltatum est Nomen eius solius] quia illi omne genu flectitur, celestium, terrestrium et infernorum. Omnia illum confitentur, omnium pulchritudo vox eorum est. Ideo dicit Augustinus Attende celum, pulchrum est : attende terram, pulchra est, ipse fecit, ipse regit, ipsius nutu gubernatur. Cum vides hec et gaudes, attolleris in artificem et invisibilia eius per ea, que facta sunt, intellecta contueris.
Numérotation du verset Ps. 148,14 
XIII
marg.| {l} Confessio eius] etc. ac si dicat, laus ei fiat ab habitantibus in celo et in terra, quia per ipsum facta sunt omnia.
marg.| {m} exaltavit] id est exaltabit.
marg.| {n} Cornu] id est dignitatem, videlicet, virtutem et potestatem.
marg.| {o} Populi sui] scilicet fidelis, qui hic humiliatur et affligitur et persecutiones patitur. Huiusmodi enim populi exaltabitur virtus et potestas in die Iudicii, ubi omnis gloria eius manifestabitur. Dico   [exaltabit cornu populi sui] unde modo fit.
Numérotation du verset Ps. 148,XIV 
marg.| {p} Hymnus omnibus] etc. id est Sancti eius laudent Deum pro omnibus beneficiis suis. Adiecit.
marg.| {q} Filiis Israel] ut ostendat, quibus sanctis hymnus ille prestetur, scilicet filiis Israel, qui per fidem vident Deum et mandatorum obedientia sibi appropinquant : Unde subdit.
marg.| {r} Populo appropinquanti sibi] Longe enim a Deo sunt, qui iussa eius non implent, ut supra. Longe a peccatoribus salus. Est autem Hymnus laus Dei cum cantico. Hunc ergo modo dicant sancti, postea eternum hymnum cum Domino accepturi, qui tam miranda creavit.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Hugo de Sancto Caro. Postilla in totam Bibliam (Ps. Psalmus 148), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 12/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=hug&numLivre=26&chapitre=26_148)
Signaler un complément d'information

Notes :