Psalmus 20
Numérotation du verset
Ps. 20,1
¶In finem Psalmus David.1*
¶Codd. : (Ps. 20)
D30
Rusch
Ps-G,
def.
C
1 In finem - Psalmus David Ω
X
Ps-G D30
]
inv. Rusch
Numérotation du verset
Ps. 20,2 I
Domine
in virtute
tua
letabitur rex ¦
et super salutare tuum exultabit
vehementer.
Numérotation du verset
Ps. 20,3 II
Desiderium cordis2 eius
2 cordis
Edmaior.
(
plerique codd. et edd.
)
D30 Rusch
cum Ps-α² γ η² Ps-Med anime
Ps-G
(R F I L*)
cum Ps-R
tribuisti ei ¦ et voluntate
labiorum eius non fraudasti eum3.
3 eius] + diapsalma
Ps-G
Numérotation du verset
Ps. 20,4 III
Quoniam prevenisti eum
in benedictionibus
dulcedinis ¦
posuisti in capite eius coronam de lapide pretioso.
Numérotation du verset
Ps. 20,5 IV
Vitam
petiit a te
et tribuisti ei ¦ longitudinem dierum
in seculum et in seculum seculi.
Numérotation du verset
Ps. 20,6 V
Magna est4 gloria eius
4 est
Edmaior.
(L ΦR ΨB² D*) ΩS
Rusch Ed1530 cum Ps-R
]
om. Ps-G D30
in salutari tuo ¦
gloriam
et magnum decorem impones super eum.
Numérotation du verset
Ps. 20,7 VI
Quoniam dabis eum in benedictionem5
5 benedictionem
Ps-G
(
plerique codd. et edd.
)
D30
] benedictionibus
Rusch (hapax)
in seculum seculi ¦
letificabis
eum
in gaudio cum vultu tuo.
Numérotation du verset
Ps. 20,8 VII
Quoniam rex
sperat in Domino ¦
et in misericordia Altissimi non commovebitur.
Numérotation du verset
Ps. 20,9 VIII
Inveniatur
manus tua
omnibus inimicis tuis ¦
dextera tua
inveniat omnes
qui te oderunt.
Numérotation du verset
Ps. 20,10 IX
Pones eos ut clibanum ignis ¦
in tempore
vultus tui ¦
Dominus in ira sua
conturbavit6 eos’
6 conturbavit
Ps-G
(L Q*)
Rusch cum Ps-R
(A* H² M S U*)] conturbabit
Ps-G D30
et devoravit7
7 devoravit
Ps-G
(F Q* ΦR)
Rusch cum Ps-R
(A* H² M S K C²)] devorabit
Ps-G D30
eos ignis.
Numérotation du verset
Ps. 20,11 X
Fructum eorum
de terra
perdes ¦ et semen eorum
a filiis hominum.
Numérotation du verset
Ps. 20,12 XI
Quoniam declinaverunt in te
mala ¦
cogitaverunt consilia
que non potuerunt stabilire.
Numérotation du verset
Ps. 20,13 XII
Quoniam pones eos
dorsum ¦ 8 in reliquiis tuis9
8
<divisio.> dorsum ¦
D30
] dorsum
Rusch
|
9 reliquiis
D30 Rusch
etc.
cum Ps-R
] reliquis
Ps-G
|
preparabis vultum eorum.
Numérotation du verset
Ps. 20,14 XIII
Exaltare
Domine
in virtute tua ¦
cantabimus et psallemus virtutes tuas.
Psalmus 20
Numérotation du verset
Ps. 20,1
marg.|
{44va}
Domine, in virtute]
etc. Titulus :
[Psalmus David in finem]
Titulus patet. In precedenti Psalmo egit Propheta de Christo, inquantum sacerdote et in quantum Rege. Sacerdos fuit inquantum homo, se pro nobis immolans et offerens in Cruce. Rex vero fuit inquantum Deus, secundum quod dicit Io. 18.g. Regnum meum non est de hoc mundo. In hoc Psalmo agit Propheta de utraque natura, describens Christum secundum utramque naturam. Intentio est, ut credamus Christum in utraque natura, scilicet Deum et hominem.
marg.|
Modus. Tripartitus est psalmus. Primo summatim meritum et premium Christi proponit. Secundo virtutes Christi et meritum describit, ibi : Quoniam prevenisti. Tertio agit de penis inimicorum, ibi : Inveniatur manus tua. Quod in fine precedentis Psalmi dixit deprecative, hic dicit assertive. Unde sic continuatur precedenti. Domine, salvum fac Regem, etc. Et vere ita erit. Quia.
Numérotation du verset
Ps. 20,2
I
I
marg.|
{a}
Domine, in virtute tua letabitur Rex]
id est in virtute et potentia tua, quam ei das.
marg.|
{b}
Letabitur Rex]
id est Christus, qui dicitur Rex. Ps. 71. Deus, iudicium tuum Regi da. Ier. 23.a. Et regnabit Rex et sapiens erit, etc. De hac virtute et potentia letatus est, quando fecit miracula, quando vicit mortem morte sua, Iudeum, mundum, Diabolum. Et cum surrexit a mortuis et cum in celos ascendit. Ps. 46. Ascendit Deus in iubilo.
marg.|
{c}
Et super salutare tuum]
id est quia fecisti eum salutarem et per eum operatus es salutem nostram in medio terre.
marg.|
{d}
Exultabit vehementer]
Unde supra. Ps. 18. Exultavit, ut Gigas ad currendam viam : dicitur autem letitia interior, exultatio exterior. Et hoc ideo. Quia.
Numérotation du verset
Ps. 20,3
II
II
marg.|
{e}
Desiderium cordis eius]
id est salutem animarum.
marg.|
{f}
Tribuisti ei]
Quam salutem desiderabat, cum dicebat, Io. 19.f. Sitio.
marg.|
{g}
Et voluntate labiorum eius non fraudisti eum]
id est quicquid dixit, se velle, concessisti ei : Io. 17.c. dixit : Quos dedisti mihi, volo, ut ubi ego sum et illi sint mecum. Et hac voluntate sciebat se non esse fraudatum, cum dixit latroni : Hodie mecum eris in Paradiso. Lc. 21.f.
Numérotation du verset
Ps. 20,*
moraliter
moraliter
marg.|
{a} Moraliter
Domine, in virtute tua letabitur Rex]
Rex, id est ille, qui bene regit se, ut Christo serviat. Qui dicitur servus Christi. Cui, ut dicit Boethius, servire, regnare est.
marg.|
{b}
Letabitur]
Intus in corde. In virtute tua : non in sua. Is. 1.g. Erit fortitudo vestra, ut favilla stupe. 1Rg. 2.b. Non in fortitudine sua roborabitur vir. Ps. 32. Non salvatur Rex per multam virtutem, supple, suam. Unde subdit ; Et Gigas non salvabitur in multitudine virtutis sue.
marg.|
{c}
Et super salutare tuum exultabit]
exterius ;
[vehementer]
Virtus Dei est in nobis ad resistendum tentationibus et ad bene operandum.
[Salutare]
Dei, dicit quantum ad sanitatem a peccato, quod est morbus periculosus. De quo debet homo dolere.
[Vehementer]
sicut dicitur Mi. 4.c. Dole, satage, filia Sion, quasi parturiens clama. Et Ps. 6. Anima mea turbata est valde. Unde quando sanatur ab infirmitate, debet exultare non parum, sed vehementer. Unde dicitur de Magis, quod cum abiissent ab Herode, videntes stellam, gavisi sunt gaudio magno valde. Herodes significat Diabolum ; stella illuminationem gratie : Eph. 5.d. Surge, qui dormis et exsurge a mortuis : et illuminabit te Christus. Sic letati sunt filii Israel post transitum Maris rubri. Ex. 15. Sic interfecto Holopherne exultaverunt, ut dicitur Idt. 15.d. Omnes populi gaudebant cum mulieribus et virginibus et iuvenibus, in organis et citharis. Salutare Dei est tribulatio presens. Ps. 115. Calicem
{2.44vb} salutaris accipiam, etc. In quo letandum est, 2Cor. 12.c. Libenter gloriabor in infirmitatibus meis, ut inhabitet in me virtus Christi.
marg.|
{e}
Desiderium cordis eius tribuisti ei et voluntate labiorum eius non fraudasti eum]
Cordis, non carnis. Iob. 39.a. Clamorem exactoris non audit. Sed videtur contrarium in Paulo, qui Dominum ter rogavit, ut amoveretur stimulus carnis ; et tamen non dedit ei Dominus illud desiderium, ut habetur 2Cor. 12.c. Hoc solvit Gregorius dicens : Tunc magis exaudiuntur ad meritum, cum non exaudiuntur ad votum, id est ad voluntatem.
marg.|
{g}
Et voluntate labiorum eius non fraudasti eum]
Quia oculi Domini super Iustos et aures eius in preces eorum. Sed mirum videtur, quod dicit :
[voluntate labiorum]
cum voluntas sit in corde, non in labiis. Solutio est in Eccles. 21.d. In ore fatuorum cor eorum et in corde sapientium os illorum. Unde duo labia, sunt intellectus et affectus. Hec sunt labia, quibus anima fidelis osculatur Deum, quando intellectus coniungitur veritati et affectus bonitati.
Numérotation du verset
Ps. 20,4
III
III
marg.|
{h}
Quoniam prevenisti eum]
etc. Secunda pars, in qua virtutes Christi et eius meritum describit. Sic continua. Dixit :
[Voluntate labiorum eius non fraudasti eum]
scilicet Christum, id est quicquid dixit, factum est. Et hoc :
[Quoniam prevenisti eum in benedictionibus dulcedinis]
id est in immunitate peccati.
[Prevenisti]
dicit, id est ante ortum donasti, quia in peccato non est conceptus Christus : Nos autem prevenimur in maledictione amaritudinis : quia in peccatis concipit nos mater nostra et nascimur filii ire. Dicit autem pluraliter :
[Benedictionibus]
quia non solum una, sed pluribus
{2.45ra}
Δ scilicet quatuor benedictionibus prevenit eum Deus Pater. Prima est immunitas peccati, de qua dictum est.
marg.|
Et de hac Ex. 25.c. Facies et candelabrum de auro mundissimo. Candelabrum est Christus, super quem sunt septem lucerne, id est septem dona Spiritus Sancti. Quod factum fuit de auro purissimo, id est de purissimo sanguine beate Virginis. Secunda benedictio fuit in unione duarum naturarum. De qua Lc. 1.e. Benedictus fructus ventris tui. Tertia in plenitudine gratie et virtutis. Io. 3.d. Dat Deus spiritum non ad mensuram, scilicet Christo, a quo nos accipimus cum mensura.
marg.|
Et Io. 1.b. Plenum gratie et veritatis. Quarta benedictio fuit glorie : quia ab instanti conceptionis fuit comprehensor. Is. 22.g. Erit, scilicet Christus, solium glorie domus Patris sui : et suspendam super eum omnem gloriam domus Patris eius.
marg.|
De his benedictionibus Dt. 33.d. Nephtalim abundantia perfruetur et plenus erit benedictionibus Domini. Nephtalim interpretatur dilatatio. Christus vero fuit Nephtalim, quia in caritate valde dilatatus. Fuit etiam plenus benedictionibus quatuor supra dictis.
marg.|
He sunt benedictiones dulcedinis. Terrene vero sunt amaritudinis, que sunt in divitiis. Hec dulcedo est odor ille, de quo Gn. 27.d. Ecce odor filii mei, sicut odor agri pleni, cui benedixit Dominus.
marg.|
{a}
Posuisti in capite eius]
id est in principio predicationis eius.
marg.|
{b}
Coronam de lapide pretioso]
id est de lapidibus pretiosis, scilicet duodecim Apostolis, qui eum predicantem, quasi corona caput, ambierunt. Unde Mt. 5.a. Videns Iesus turbas ascendit in montem : et cum sedisset, accesserunt ad eum Discipuli eius et aperiens os suum, etc. dicit ergo.
marg.|
{c}
De lapide pretioso]
id est de lapidibus pretiosis. Sed significantius posuit singulare.
marg.|
Hi Apostoli sunt duodecim lapides pretiosi, quos gestabat Summus sacerdos in rationali, Ex. 28.b. et 29.b. Iob. 29.d. Cum sederem, quasi Rex circumstante me corona ; eram tamen merentium consolator.
marg.|
Vel sic :
[Posuisti in capite eius coronam de lapide pretioso]
hoc est, coronam glorie eterne, que finem non habet. Que dicitur de lapide pretioso, videlicet, topazion, qui dicitur quasi topandion : Et dicit Gregorias, quod topandion dicitur, eo quod omni colore resplendeat. Est ergo sensus
[Posuisti in capite eius coronam de lapide pretioso]
id est coronam glorie, omnem decorem habentem. Ad hanc coronam venit Christus : et omnes, qui pervenerint ad eam, per laborem et certamen. 2Tim. 2.a. Non coronabitur, nisi qui legitime certaverit. Ecclesiastic. 50.b. Simeon Onie filius, quasi vas auri solidum, ornatum omni lapide pretioso.
marg.|
Simeon, qui interpretatur exauditus, vel exaudibilis, est Christus, qui exauditus est in omnibus pro sua reverentia. Hbr. 5.b. Quasi vas auri solidum, in passione, ornatum omni lapide pretioso, in Resurrectione.
Numérotation du verset
Ps. 20,5
IV
IV
marg.|
{d}
Vitam petiit]
Continuatio. Ideo posuisti : quia ipse sibi et membris suis :
[Vitam]
scilicet glorie.
marg.|
{f}
Et tribuisti ei]
in Resurrectione.
marg.|
{g}
Longitudinem dierum]
id est longam vitam.
marg.|
{h}
In seculum]
consecutivum.
marg.|
{i}
Seculi]
scilicet in eternum. Vel sic : Vitam gratie et longiturnitatem petiit a te pro membris suis ; Et tribuisti ei longitudinem dierum in seculi : id est usque ad consummationem seculi.
marg.|
De hac petitione Io. 17.c. Pater, sanctifica eos in veritate, id est confirma in fide. Et sequitur ibi : Non pro eis tantum rogo, scilicet pro Apostolis ; sed etiam pro eis, qui credituri sunt verbum eorum in me. Et tribuisti ei : sicut dicitur Is. 53.d. Si posuerit animam suam pro peccato, videbit semen longevum. Iob. 29.c. Sicut palma multiplicabo dies, etc. Quod
{2.45rb} sic exponit Gregorius . Palma, in imo gracilior est, superius iuxta fructus grossescit. Et bene convenit Ecclesie, secundum illud Canticorum 7.c. Statura tua assimilata est palme. Ecclesia enim temporibus primis fuit gracilis et parva ; sed in fine, cum convertentur Iudei, erit lata. Et secundum utrumque modum legendi hoc bene sequitur.
Numérotation du verset
Ps. 20,6
V
V
marg.|
{k}
Magna est gloria eius]
scilicet Christi, id est innotuit esse magna, tunc enim res esse dicitur, quando venit in notitiam.
marg.|
{l}
In salutari tuo]
id est in Resurrectione : Que salutaris Patris dicitur, eo quod auctoritate Patris ea salvati sumus.
marg.|
Magna est, dico, in se, secundum primum modum legendi. Vel secundum secundum modum.
[Magna]
est in membris salvatis : Iuxta illud Prv. 15.d. In multitudine populi dignitas Regis ; et in paucitate plebis ignominia Principis.
marg.|
{m}
Gloriam et magnum decorem impones super eum]
quando eum ad dexteram tuam collocabis.
marg.|
Et per hoc, quod dicit : Super eum, notatur humilitas, per quam meruit illam gloriam, secundum illud, quod dicitur Phil. 2.a. Humiliavit semetipsum, factus obediens usque ad mortem, mortem autem Crucis : propter quod et Deus exaltavit illum : et donavit ei nomen, quod est super omne nomen, etc.
marg.|
Iuxta hoc dicit Gregorius Si ad sublimitatis gloriam tenderent, prius viam humilitatis invenirent. Vel sic : Gloriam et magnum decorem, id est gloriosos et decoros Apostolos. Ps. 103. Confessionem et decorem induisti. Ps. 92. Dominus regnavit, decorem indutus est. Is. 33.c. Regem in decore suo videbunt.
marg.|
[Impones super eum]
qui est fundamentum Apostolorum : Eph. 2.d. Vel
[Gloriam et magnum decorem]
id est gloriosam Ecclesiam, non habentem maculam, aut rugam : Eph. 5.f. Et vere ita erit.
Numérotation du verset
Ps. 20,7
VI
VI
marg.|
{c}
In benedictione in seculum seculi]
duraturam, id est eternam, id est ipse erit in benedictione eterna benedictus et benedicens : quia per eum omnes benedicuntur, sicut promisit Deus Abrahe Gn. 22.d. In semine tuo benedicentur omnes Gentes : Gal. 3.c. Abrahe dicte sunt promissiones et semini eius. Non dicit in seminibus, quasi in multis ; sed quasi in uno et semini tuo, qui est Christus. Et que erit illa benedictio, subiungit.
marg.|
{d} Letificabis eum in gaudio] quod erit.
marg.|
{e}
Cum vultu tuo]
id est in tua presentia, in quo non solum ipse Christus ; sed etiam et sui gaudebunt, quando erit omnia in omnibus. Postea addit causam precedentium.
marg.|
{f}
Quoniam Rex]
Christus homo.
marg.|
{g}
Sperat in Domino]
non tamen est spes proprie ; sed certitudo.
marg.|
{h}
Et in misericordia Altissimi non commovebitur]
id est certus de misericordia Altissimi, cuius virtus obumbrabit ei.
marg.|
{i}
Non commovebitur]
scilicet totaliter in corpore et anima. Vel : Non commovebitur, quantum ad passionem et propassionem, sed incommotus in humilitate et obedientia, usque ad mortem permanebit. Prv. 28.a. Iustus quasi Leo confidens absque terrore erit.
Numérotation du verset
Ps. 20,*
moraliter
moraliter
marg.|
Moraliter {h}
Quoniam prevenisti eum in benedictionibus dulcedinis]
etc. Dominus prevenit hominem multis modis scilicet
- Dando voluntatem boni. Unde Augustinus Prevenit, ut velimus : sequitur, ne frustra velimus. Gregorius super Lucam 15. de filio prodigo : Nec illam voluntatem redeundi habuisset, nisi prius pater eam in occulto inspirasset. 1Io. 4.b. Non quasi nos dilexerimus eum ; sed quoniam ipse prior dilexit nos.
- Monendo. Is. 30.e. Aures tue audient verbum post tergum monentis.
- Ut lux ; que prevenit oculum. Io. 1.a. Lux in tenebris lucet.
- Exaudiendo, Ps. 9. Preparationem cordis eorum audivit auris tua. Is. 65.d. Antequam clament, ego exaudiam.
- In beneficiorum collatione. Tit. 3.b. Non ex operibus iustitie, que fecimus nos, sed secundum misericordiam suam salvos nos fecit.
- Querentes se, Sap. 6.b. Preoccupat, qui se concupiscunt, ut illis se priorem ostendat.
- Dando voluntatem boni. Unde Augustinus Prevenit, ut velimus : sequitur, ne frustra velimus. Gregorius super Lucam 15. de filio prodigo : Nec illam voluntatem redeundi habuisset, nisi prius pater eam in occulto inspirasset. 1Io. 4.b. Non quasi nos dilexerimus eum ; sed quoniam ipse prior dilexit nos.
- Monendo. Is. 30.e. Aures tue audient verbum post tergum monentis.
- Ut lux ; que prevenit oculum. Io. 1.a. Lux in tenebris lucet.
- Exaudiendo, Ps. 9. Preparationem cordis eorum audivit auris tua. Is. 65.d. Antequam clament, ego exaudiam.
- In beneficiorum collatione. Tit. 3.b. Non ex operibus iustitie, que fecimus nos, sed secundum misericordiam suam salvos nos fecit.
- Querentes se, Sap. 6.b. Preoccupat, qui se concupiscunt, ut illis se priorem ostendat.
marg.|
{i}
In benedictionibus]
Que consistunt in multis scilicet
- In amotione culpe. Eccl. 39.c. Benedictio illius, quasi fluvius inundabit, qui, scilicet lavat sordes.
- In collatione gratie, Gn. 27.d. Det tibi Deus de rore celi et de pinguedine terre abundantiam.
- In conservatione gratie, Dt. 33.b. Benedictio illius, qui apparuit in rubo, veniat super caput Ioseph et super verticem Nazarei inter fratres suos.
- In gratie multiplicatione, Hbr. 6.b. Terra sepe venientem super se bibens imbrem et generans herbam opportunam his, a quibus colitur, Ps. 83. Benedictionem dabit Legislator : ibunt de virtute in virtutem. Ps. 23. Hic accipiet benedictionem a Domino.
- In glorie largitione, Ecclesiast. 11.c. Benedictio Dei in mercedem Iusti festinat et in honore veloci processus illius fructificat. He sunt benedictiones dextere, quas solas merito vocat benedictiones dulcedinis : quia benedictiones sinistre, amaritudines sunt, que consistunt in collatione divitiarum et dignitatum et huiusmodi ; Ecclesiastic. 1.c.
- Vidi cuncta, que fiunt sub Sole et ecce universa vanitas et afflictio spiritus.
- In amotione culpe. Eccl. 39.c. Benedictio illius, quasi fluvius inundabit, qui, scilicet lavat sordes.
- In collatione gratie, Gn. 27.d. Det tibi Deus de rore celi et de pinguedine terre abundantiam.
- In conservatione gratie, Dt. 33.b. Benedictio illius, qui apparuit in rubo, veniat super caput Ioseph et super verticem Nazarei inter fratres suos.
- In gratie multiplicatione, Hbr. 6.b. Terra sepe venientem super se bibens imbrem et generans herbam opportunam his, a quibus colitur, Ps. 83. Benedictionem dabit Legislator : ibunt de virtute in virtutem. Ps. 23. Hic accipiet benedictionem a Domino.
- In glorie largitione, Ecclesiast. 11.c. Benedictio Dei in mercedem Iusti festinat et in honore veloci processus illius fructificat. He sunt benedictiones dextere, quas solas merito vocat benedictiones dulcedinis : quia benedictiones sinistre, amaritudines sunt, que consistunt in collatione divitiarum et dignitatum et huiusmodi ; Ecclesiastic. 1.c.
- Vidi cuncta, que fiunt sub Sole et ecce universa vanitas et afflictio spiritus.
marg.|
{a}
Ecce amaritudo posuisti in capite eius]
id est in mente Iusti, qui dicitur caput. Ecclesiastic. 9.b. Oleum de capite tuo non deficiat.
marg.|
{b}
Coronam de lapide pretioso]
id est ornatum virtutum.
marg.|
Hec corona habet quatuor lapides pretiosos, scilicet quatuor virtutes cardinales. Prudentiam habet ab anteriori parte, ut caveat a futuris. Iustitiam a posteriori, ut satisfaciat de preteritis. Temperantiam a dextris, ne elevetur in prosperis. Fortitudinem a sinistris, ne succumbat in adversis. Vel coronam de lapide pretioso, id est memoriam de Christo, qui est lapis pretiosus ; De quo Is. 28.d. Mittam in fundamentis Sion lapidem angularem pretiosum. Ct. 8.b. Pone me, ut signaculum super cor tuum. Cor est caput, de quo supra dictum, scilicet mens, signaculum est corona : Sicut fit in nuptiis et festis : omnes, qui sunt de familia sponsi, coronas deserunt in signum letitie. Hec dat Deus in presenti ; In futuro autem dabit vitam eternam : de qua subdit.
marg.|
{d}
Vitam]
scilicet eternam.
marg.|
{e}
Petiit]
a te, secundum illud Ps. 26. Unam petii a Domino, hanc requiram ; ut inhabitem in domo Domini, etc.
marg.|
{f}
Et tribuisti ei longitudinem dierum in seculum et in seculum seculi]
id est in eternum : Prv. 3.b. Longitudo dierum in dextera eius. Sancti retinent longam vitam ; et nos retinemus longam viam. Sapiens et eternus. Ideo letatur de longa via. Io. 14.a. Ego sum via, etc. Prv. 8.d. Qui me invenerit, vitam inveniet.
marg.|
Et in facilitate dandi notatur misericordia. Dicit enim
[Petiit et tribuisti]
Quid enim facilius, quam petere ? Propter quod redarguit Discipulos Dominus. Io. 16.f. Usque modo non petistis quicquam in nomine meo ; petite et accipietis, ut gaudium vestrum sit plenum.
marg.|
{k}
Magna est gloria]
id est Iusti.
marg.|
{l}
In salutari tuo]
id est in Christo, qui eum salvavit per Crucem. Unde Gal. ultim. d. Mihi absit gloriari, nisi in Cruce Domini nostri Iesu Christi. 2Cor. 10.d. Qui gloriatur, in Domino glorietur.
marg.|
{m}
Gloriam et magnum decorem impones super eum]
Gloriam, quantum ad dotes anime
[magnum decorem]
quantum ad dotes corporis, Iob. 40.a. Circumda tibi decorem, * et in sublime erigere et esto gloriosus. Hoc autem facies non exigentibus meritis, sed ex tua gratia. Hoc est, quod sequitur.
marg.|
{a}
Quoniam dabis]
ex gratia.
marg.|
{b}
Eum in benedictionem]
Illam. Venite benedicti Patris mei : possidete paratum vobis Regnum a constitutione mundi. Mt. 25.c. Ps. 28. Dominus benedicet populo suo in pace. Et in hac benedictione concurrunt duodecim. Que notantur Gn. 27.b. Det tibi Deus de rore celi et de pinguedine terre abundantiam frumenti et olei : et serviant tibi populi et adorent te Tribus.
marg.|
Esto Dominus fratrum tuorum et incurventur ante te filii matris tue. Qui maledixerit tibi, sit ille maledictus ; et qui benedixerit tibi, benedictionibus repleatur. Primum notatur in rore, scilicet refrigerium et protectio contra estum tribulationis. Ps. 65. Transivimus per ignem et aquam : et eduxisti nos in refrigerium.
marg.|
Secundum, in pinguedine terre, in quo notatur stabilitas et firmitas in bono : quia inter elementa firmior est terra. Unde Ps. 103. Qui fundasti terram super stabilitatem suam. Eccl. 1.a. Generatio advenit et generatio preterit ; terra autem in eternum stat.
marg.|
Tertium notatur, cum dicit. Frumenti, in quo significatur omnis defectus suppletio et amotio. Apc. 7.d. Non esurient, neque sitient amplius ; nec cadet super eos Sol, etc.
marg.|
Quartum, cum dicit, Veni : in quo notatur oblivio omnium miseriarum. Prv. 31.a. Date siceram merentibus et vinum eis, qui amaro sunt animo : bibant et obliviscantur egestatis sue et doloris sui non recordentur amplius. Is. 63.c. Oblivioni tradite sunt angustie priores.
marg.|
Quintum, in oleo, per quod notatur gaudium ineffabile. Ps. 103. Ut exhilarent faciem in oleo. Is. 51.d. Letitia sempiterna super capita eorum, gaudium et letitiam tenebunt : et fugiet dolor et gemitus.
marg.|
Sextum, cum dicit. Serviant tibi populi, per quod notatur, quod omnis creatura serviet voluntati eorum. Mt. 25.b. Euge, serve bone et fidelis : quia super pauca fuisti fidelis, supra multa te constituam.
marg.|
Septimum, cum dicit. Et adorent te Tribus, per quod significatur honor, quem habebunt. Sapientie 5.a. Ecce quomodo
{2.45vb} computati sunt inter filios Dei et inter Sanctos sors eorum est. Ps. 8. Gloria et honore coronasti eum, Domine, etc.
marg.|
Octavum notatur, cum dicit : Esto Dominus fratrum tuorum ; in quo significatur participatio bonorum omnium. Sicut enim lucente Sole omnes participant lucem, sine diminutione et preiudicio alicuius, ita quilibet Sanctus participabit gaudium alterius. Ps. 118. Particeps ego sum omnium timentium te.
marg.|
Nonum, cum dicit. Et incurventur ante te filii matris tue ; per quod intelligitur omnium rerum dominium. Ps. 8. omnia subiecisti sub pedibus eius.
marg.|
Decimum, ibi : Qui maledixerit tibi, sit ille maledictus : in quo notatur vindicta inimicorum. Apc. 6.c. Usquequo, Domine, sanctus et verus non iudicas et vindicas sanguinem nostrum de his, qui habitant in terra. Et date sunt illis singule stole albe, scilicet anime : et dictum est illis, ut requiescant tempus adhuc modicum, donec impleatur numerus conservorum eorum et fratrum eorum, qui interficiendi sunt, sicut et illi.
marg.|
Undecimum, cum dicit : Qui benedixerit tibi, sit ille benedictus, per quod notatur remuneratio amicorum et benefactorum. Mt. 10.d. Qui potum dederit uni ex minimis istis calicem aque frigide, non perdet mercedem suam.
marg.|
Duodecimum notatur in osculo Isaac : In quo significatur coniunctio Christi cum Ecclesia : quia sicut nulla est divisio inter osculantes ; ita nulla erit divisio inter Christum et Ecclesiam. Hoc est osculum Sponse. Ct. 1.a. Osculetur me osculo oris sui. He sunt duodecim stelle in corona Sponse. Apc. 12.a. In capite eius corona stellarum duodecim. He sunt duodecim benedictiones filiorum Israel : Gn. penult. Et Dt. penult.
marg.|
{d} Letificabis eum in gaudio] eterno.
marg.|
{e}
Cum vultu tuo]
id est cum filio tuo : quia, ut dicit Augustinus : Filius est Imago expressa a Patre, cum quo vultu semper erit Iustus in gaudio. Unde 1Th. 4.d. Simul rapiemur cum illis in nubibus obviam Christo in aera : et sic semper cum Domino erimus : itaque consolamini invicem in verbis istis. Ecce letificatio cum vultu Dei. Iob. 33.d. Videbit faciem eius in iubilo. Et hoc.
Numérotation du verset
Ps. 20,8
VII
VII
marg.|
{f}
Quoniam Rex sperat in Domino]
id est quoniam Iustus, qui se regit, sperat in Domino, ut eum regat in presenti et salvet in futuro. De primo Ps. 126. Nisi Dominus custodierit civitatem, frustra vigilat, qui custodit eam. De secundo : Philippens. 8.d. Salvatorem exspectamus Dominum nostrum Iesum Christum : quasi dicat, non alium exspectamus. Ps. 16. Qui salvos facit sperantes in se.
marg.|
{h}
Et]
quia sperat
[in misericordia Altissimi, non commovebitur]
id est ex misericordia Dei habebit, quod non commovebitur in presenti a gratia, nec in futuro a gloria. Lam. 9.c. Misericordie Domini, quia non sumus consumpti, a culpa presenti et pena futura.
Numérotation du verset
Ps. 20,9
VIII
VIII
marg.|
{k}
Inveniatur manus tua]
Hec est tertia pars, in qua agit Propheta de penis inimicorum Christi. Dicit ergo, convertens sermonem ad filium, qui ante loquebatur ad Patrem. O Christe, manus tua, id est ultrix potestas. Eccl. 10.a. In manu Dei potestas terre. Inveniatur, cum ad iudicium veneris.
marg.|
{l}
Omnibus inimicis tuis]
Et est predictio, non optatio : Quasi dicat, sentient te per vindictam, qui te, vel de te bene sentire noverunt per fidem et operantem caritatem. Ps. 9. Cognoscetur Dominus iudicia faciens, qui modo non cognoscitur misericordiam et pacem offerens.
marg.|
{m}
Et dextera tua]
id est asperrima vindicta.
marg.|
{n}
Inveniat omnes, qui te oderunt]
quasi dicat, quos non invenit hic in aliquo bono, inveniet in eterna miseria. Ecclesiastic. 26.b. Glorifica manum et brachium dextrum, excita furorem et confunde iram. Et nota, quod primo dicit passive,
[Inveniatur]
Et secundo active
[Inveniat]
ad notandum quod ex parte malorum erit passio et ex parte Dei erit actio : quia in presenti ipse passus est ; et ipsi agunt contra eum. Item prius dicit :
[Manus]
sine distinctione et postmodum cum discretione dicit,
[dextera]
quia ex parte illorum nulla est discretio, sed ex parte Christi fuit semper discretio. Vel cum dicitur :
[Inveniatur manus tua]
etc. ad Patrem loquitur Propheta et manus et dextera sumitur pro filio. Et legitur prima pars in bono, secunda in malo : Sic.
{2.46ra} Pater
[manus tua]
id est filius tuus
[Inveniatur]
in presenti per fidem et correctionem
[omnibus inimicis tuus]
ut convertantur.
[Et dextera tua]
id est filius districte iudicaturus, inveniat omnes, qui te oderunt, pertinaciter puniendos. Invenitur quandoque tribulatio et dolor ad correctionem, ut in Psalmo 114. Tribulationem et dolorem inveni : et nomen Domini invocavi. Quandoque autem tribulatio et dolor invenit homines ad puniendum eternaliter. Ut communiter solet dicere aliquis, quando male tractatur ab aliquo : iste invenit me. Sic ponitur hic Ps. 114. Pericula inferni invenerunt me.
Numérotation du verset
Ps. 20,10
IX
IX
marg.|
{a}
Pones eos ut clibanum ignis]
etc. In precedenti versu egit Propheta de pena malorum in genere. Hic incipit ostendere modum pene ; et quot et quibus penis punientur mali.
marg.|
Et in his duobus versibus assignat quinque penas. Prima est remorsio conscientie, ibi
[Pones eos]
etc. Secunda aspectus irati Iudicis, ibi : Dominus in ira sua conturbabit eos. Tertia ignis gehenne, ibi ; Et devorabit eos ignis, etc. Quarta amissio eterne beatitudinis, ibi : Fructum eorum, etc. Quinta inutilitas omnium operum suorum, ibi : Et semen eorum a filiis hominum, etc. Dicit ergo
[Pones eos]
scilicet malos.
marg.|
{b}
Ut clibanum ignis]
id est ; sicut ignis ardet in clibano interius ; sic vermis conscientie exuret eos. Os. 7.a. Omnes adulterantes, quasi clibanus succensus a coquente. Adulterantes sunt quicumque alii, quam Deo se coniungunt inordinate. Coquens est Diabolus, qui malas cogitationes ministrat, sicut coquens ligna. Lam. ultim. b. Pellis nostra velut clibanus exusta est a facie tempestatum famis. Sed quando erit hoc ?
marg.|
{c}
In tempore vultus tui]
etc. id est in tempore vultuositatis tue, id est tui moventis supercilia, quod est comminantis.
marg.|
Hoc erit, quando tuba canet. Surgite mortui, venite ad iudicium. Istud verbum erit asperum. De quo dicit. Ipse liberabit me de laqueo venantium et a verbo aspero.
marg.|
{d}
Dominus in ira sua]
etc. quam ostendet malis in vultu, non solum comminante, sed vehementer irato.
marg.|
{e}
Conturbabit eos]
disceptando cum eis. Esurivi et non dedistis mihi manducare : sitivi et non dedistis mihi potum. Et hoc verbum erit asperius. Et videre eum ira iratum magna est pena reprobis. Sap. 5.a. Videntes turbabuntur timore horribili et mirabuntur in subitatione insperate salutis, etc.
marg.|
Unde petebat Iob se interim protegi in inferno. Iob. 14.c. Quis mihi hoc tribuat, ut in Inferno protegas me et abscondas me, donec pertranseat furor tuus : et constituas mihi tempus, in quo recorderis mei ? Apc. 6.d. Absconderunt, id est abscondent se in speluncis montium et in petris et dicent montibus et petris : cadite super nos et abscondite nos a facie sedentis super thronum et ab ira agni : quoniam venit dies magnus ire ipsorum : et quis poterit stare ? Et post disceptationem.
marg.|
{f}
Devorabit eos ignis]
etc. cum dicet. Ite, maledicti, in ignem eternum. Hoc erit verbum asperrimum. Econtra. Iusti ab auditione mala non timebunt. Sed audient verbum suave in clangore tube. Suavius in disceptatione : Esurivi et dedistis mihi manducare : sitivi et dedistis mihi potum, etc. Suavissimum in diffinitione. Venite, Benedicti Patris mei : possidete paratum vobis regnum a constitutione mundi. Hunc versum sic exponit Gregorius
marg.|
Bene dicitur, quod pones eos, ut clibanum ignis, in tempore, etc. Quia veniente Iudice, cum visione Dei, malorum multitudo repellitur et intus per desiderium ardet conscientia et foris per terrorem cruciat gehenna. Sequitur.
Numérotation du verset
Ps. 20,11
X
X
marg.|
{g}
Fructum eorum de terra perdes]
Est duplex fructus, scilicet fructus bonorum.
marg.|
Et hic est simpliciter fructus, de quo Gal. 5.d. Fructus autem Spiritus est caritas, gaudium, pax, patientia, benignitas, bonitas, longanimitas, mansuetudo, fides,
{2.46rb} modestia, continentia, castitas. Et est fructus malorum, qui non est simpliciter fructus. Et ideo dicit
[Eorum]
de quo Mt. 7.c. A fructibus eorum cognoscetis eos.
marg.|
Uterque fructus premiabitur proprio premio. De premio bono. Prv. ultim. d. Date ei de fructu operum suorum. Sap. 3.d. Bonorum laborum gloriosus est fructus. Apc. 22.a. Ostendit mihi flumen et ex utraque parte fluminis lignum vite afferens fructus duodecim, per singulos menses reddens fructum suum et folia ligni ad sanitatem Gentium.
marg.|
De malo. Prv. 1.d. Comedent fructus vie sue. Et quia iste fructus eorum non meretur bonum premium, dicit fructum eorum de terra, scilicet viventium.
marg.|
{h}
Perdes]
ut ibi nihil habitet, Is. 26.b. Iniqua gessit in terra Sanctorum, quasi dicat forefecit eam. Et ideo sequitur. Et non videbit gloriam Domini. Vel sic construe ; Fructum eorum de terra, id est terrenum, perdes. Et semen eorum, id est opera ;
[Perdes a filiis hominum]
id est a bonis, ne cum eis sint heredes. Is. 59.a. Tele eorum non erunt in vestimentum, neque operientur operibus suis : opera eorum, opera inutilia et opus iniquitatis in manibus eorum. Et hoc est, quod dicit.
marg.|
{i}
Et semen eorum]
etc. Causa est eius, quod premisit, Fructum eorum, etc. Quia enim cum bonis non seminaverunt hic, illic non metent fructus eternos. 2Cor. b. Qui parce seminat, parce et metet : et qui seminat in benedictionibus, de benedictionibus et metet. Propter hoc in Ps. 125. primo dicit. Euntes ibant et flebant, mittentes semina sua. Et postmodum sequitur. Venientes autem venient cum exultatione, portantes manipulos suos. Hic est enim necessarius et rectus ordo. Primo seminare et postea metere et colligere fructus. Preter has quinque penas, possunt assignari multe alie, licet non ponantur hic, quas mali sustinebunt in Inferno.
marg.|
Una est fames insatiabilis. Is. 65.b. Servi mei comedent et vos esurietis. Dt. 32.d. Consumentur fame.
marg.|
Secunda erit sitis inextinguibilis. Is. 65.c. Servi mei bibent et vos sitietis. Unde et dives epulo, ardens in lingua, petiit guttam aque, quam tamen non habuit. Lc. 14.f. Pater Abraham, mitte Lazarum, ut intingat extremum digiti sui, etc.
marg.|
Tertia, estus irremediabilis. Apc. 16.b. Estuaverunt, id est estuabunt homines estu magno.
marg.|
Quarta erit frigiditas intolerabilis. Iob. 14.c. A nimio calore transient ad aquas nivium. Ecce simul frigus et calor. Mt. 22.b. Ibi erit fletus et stridor dentium.
marg.|
Quinta erit ignis inextinguibilis. Apc. 14.c. Cruciabitur igne et sulphure in conspectu Angelorum sanctorum. Is. 30.g. Preparata ab heri Tophet, a Rege preparata profunda et dilatata.
marg.|
Sexta fetor. Is. 30.g. Torrens sulphuris succendens eam. Ps. 10. Ignis, sulphur et spiritus procellarum pars calicis eorum.
marg.|
Septima fumus. Is. 34.c. Ascendet fumus eius a generatione in generationem, desolabitur in secula seculorum.
marg.|
Octava, laceratio bestiarum. Ecclesiastic. 39.d. Omnia hec ad vindictam creata sunt, bestiarum dentes et scorpii et serpentes et rhomphea vindicans in exterminium impios. Dt. 32.d. Devorabunt eum aves morsu amarissimo.
marg.|
Nona, dolor vehementissimus. Apc. 16.b. Commanducaverunt linguas suas pre dolore. Is. 13.b. Torsiones et dolores tenebunt, supple eos, quasi parturientes dolebunt.
marg.|
Decima horror ex aspectu Demonum. Iob. 10.d. Sempiternus horror inhabitat Ioel. 2.b. A facie eius, id est Diaboli, cruciabuntur populi.
marg.|
Undecima clausio carceris. Mt. 21.b. Ligatis manibus et pedibus, eiicite eum in tenebras exteriores. Is. 24.d. Claudentur ibi in carcere.
marg.|
Duodecima, desperatio. Sap. 5.c. Spes impii, quasi lanugo, que a vento tollitur.
marg.|
Decimatertia, timor semper impetentis mali et ira contra seipsos. Ecclesiastic. 40.a. Timor mortis et iracundia perseverans, etc.
marg.|
Decimaquarta, invidia. Ps. 111. Peccator videbit et irascetur, dentibus suis fremet et tabescet. Decimaquinta, vermis comedens eos, Is. ult. g. Vermis eorum non morietur. Eccl. 10.b. Cum morietur homo, hereditabit serpentes, bestias et vermes.
marg.|
{a}
{2.46va}
Quoniam declinaverunt in te mala]
In precedentibus tribus versibus habitum est de pena, quam sustinebunt mali in Inferno, tam Iudei, quam alii. Nec alio modo exposuimus de Iudeis, quam de aliis, quia etsi sit differentia inter penas horum et illorum ; non tamen ita nobis nota est differentia illa hic. Hic autem ponit causam illarum penarum, scilicet mala opera. Et quia inter mala Iudeorum et aliorum, diversitatem in specie videmus. Primo de Iudeis quasi allegorice. Secundo de aliis malis, quasi moraliter exponemus. Dicit ergo.
marg.|
{a}
Quoniam declinaverunt in te mala]
quasi dicat : Ideo supradicta supplicia Iudei patientur. Quoniam declinaverunt in te mala, etc. Et ponuntur hic duo merita Iudeorum. Primum est blasphemie, ibi : Quoniam declinaverunt in te mala. Secundum est malitie, quia nomen Christi voluerunt extinguere.
marg.|
{b}
Cogitaverunt consilia]
etc. Vel primum est Christi persecutio. Secundum contra eum iniqua conspiratio. Primum notatur ibi : Declinaverunt in te mala blasphemando, dicentes : Demonium habes, Io. 8.f. et multa alia dicendo. Item eum persequendo et occidendo, ne eis persecutio immineret. Unde dixerunt, Io. 11.f. Si dimittimus eum sic, omnes credent in eum et venient Romani et tollent locum nostrum et Gentem. Et sic declinaverunt in eum mala, que non habuit, blasphemantes et mala, que non meruit, persequentes.
marg.|
Et secundum notatur, ibi : Cogitaverunt consilia, secundum quod dicitur Io. 11.f. Collegerunt Pontifices et Pharisei concilium adversus Iesum et dicebant, quid facimus, quia hic homo multa signa facit ? Ier. 11.d. Cogitaverunt super me consilia dicentes : mittamus lignum in panem eius et eradamus eum de terra viventium et nomen eius non memoretur amplius. Panis iste est Christus, qui dicit Io. 6.e. Ego sum panis vivus, qui de celo descendi, etc. In quem miserunt lignum crucis, de quo Sap. 14.a. Benedictum est lignum per quod fit iustitia.
marg.|
{c}
Que non potuerunt stabilire]
quia sicut dicitur Sap. 2.d. Hec cogitaverunt et erraverunt, quia comprehensi sunt in consiliis suis. Etenim hoc ipso amiserunt Regnum et Gentem, quia Christum occiderunt : quem tamen occiderunt, ne amitterent locum et gentem. Ps. 9. Comprehenduntur in consiliis, quibus cogitant. Hec premissa fient eis in futuro.
marg.|
{d}
Quoniam]
in presenti.
marg.|
{e}
Pones eos]
id est poni permittes.
marg.|
{f}
Dorsum]
ut fugiant a te non habentes illuminationem vultus tui ; sed dabis eos in reprobum sensum.
marg.|
{h}
Et preparabis vultum illorum]
id est cogitatione tui, que deberet esse eorum, quibus legem dederas et de quibus secundum carnem natus fueras.
marg.|
{g}
In reliquiis tuis]
etc. id est in Gentibus, quas tibi reservasti. Hec preparatio fuit excecatio, ut intraret plenitudo Gentium. Rm. 11.d. Illi non cognoverunt.
marg.|
{b}
In virtute tua]
etc. id est in ostensione virtutis tue. Vel in virtute tua, etc. non in alterius virtute, vel auxilio : sicut alii, qui resurgent a mortuis et ascendent in celum, sed non in virtute sua, sed Dei, secundum quod dicitur. Ascensio Christi et Assumptio beate Virginis, quia Christus propria virtute ascendit et ipsa virtute Dei et ministerio Angelorum est assumpta. Tu ergo exaltare et nos.
marg.|
{c}
Cantabimus]
ore.
marg.|
{d}
Et psallemus]
opere.
marg.|
{e}
Virtutes tuas]
id est miracula tua. Hoc precipue in persona Apostolorum proprie dicitur, quia etiam in ipsa Ascensione iubilaverunt Deo, secundum quod dicitur in Ps. 46. Ascendit Deus in iubilatione. Et postea predicaverunt ubique et virtutes fecerunt, Domino cooperante et sermonem confirmante sequentibus signis.
Numérotation du verset
Ps. 20,*
moraliter
moraliter
marg.|
Moraliter potest dici de multis.
Numérotation du verset
Ps. 20,12
XI
XI
marg.|
{a}
Quoniam declinaverunt in te mala]
O Domine, volentes se per te excusare. Et hoc faciunt multis modis.
marg.|
Primo excusantes se per Dei operationem, sicut fecit Adam, Gn. 3.c. Mulier, quam dedisti mihi sociam, dedit mihi de ligno, etc. Dicunt enim, quare fecit nos Dominus, ut possimus peccare ? Sed considerare deberent, quod Dominus fecit eos tales, ut possent non peccare, si vellent, saltem moraliter. In arbitrio enim illorum est peccare, vel non. Ecclesiast. 15.d. Apposui tibi aquam et ignem : ad quod volueris, porrige manum tuam.
marg.|
Secundo, per Dei permissionem. Dicunt enim, quod Dominus permisit eos cadere in peccatum. Sed considerare deberent, quod ipsi renuunt auxilium Domini, dicentis Prv. 1.c. Extendi manum meam, scilicet ad adiuvandum et non fuit, qui aspiceret.
marg.|
Tertio per Dei dispensationem. Dicunt enim, quod Dominus permisit eos cadere, ut fortiores resurgerent : et sic appareret Dei misericordia et gratia in redimendo. Contra quos
{2.46vb} Rm. 6.a. Permanebimus in peccato, ut gratia abundet ? Absit. Item Rm. 3.a. Si iniquitas nostra iustitiam Dei commendat, quid dicemus ? Numquid iniquus est Deus, qui infert iram ? Secundum hominem dico. Absit.
marg.|
Quarto, per gratiam deficientem. Dicunt enim se peccare, eo quod Dominus non dat eis gratiam, secundum illud Rm. 9.d. Non est volentis, neque currentis ; sed isti considerare deberent, quod ipsi desunt gratie Dei et non gratia eis, quia semper presto est. 1Pt. 1.c. Estote parati in eam, que vobis offertur, gratiam.
marg.|
Quinto, per Dei previdentiam. Dicunt enim, quod Dominus ita previdit, ut peccent. Sed considerare deberent, quod previdentia Dei non infert necessitatem rebus, sicut nec memoria preterite rei infert necessitatem, ut propter hoc illam contingat esse.
marg.|
Ita licet Dominus previderit, quod facturi sunt ; tamen in voluntate eorum est non peccare et peccare. Ezechiel. 2.b. Si forte vel ipsi audiant et si forte quiescant.
marg.|
{b}
Cogitaverunt consilia]
De quibus multa habita sunt in 1. Psalmo, in principio. Beatus vir, qui non abiit in consilio impiorum.
marg.|
{c}
Que non potuerunt stabilire]
etc. quia ut dicitur Iob. 5.b. Dominus dissipat cogitationes malignorum, ne possint manus eorum implere, quod ceperant. Qui apprehendit sapientes in astutia sua et consilium pravorum dissipat. Sicut patet Lc. 12.c. De divite, qui cogitabat intra se hoc consilium, dicens : Destruam horrea mea et maiora faciam : et illuc congregabo omnia bona mea et que nata sunt mihi et dicam anime mee : Anima, habes multa bona posita in annos plurimos : requiesce, comede, bibe, epulare. Hoc consilium cogitavit, sed non potuit stabilire, quia sequitur ibi :
marg.|
Dixit autem illi Deus. Stulte, hac nocte repetent animam tuam a te, etc. Iob. 24.d. Elevati sunt ad modicum et non subsistent.
marg.|
Ubi Gregorius dicit. Subsistere nequeunt, qui ab eterne essentie soliditate dividuntur. Quam divisionem facit peccatum, secundum illud Sap. 1.a. Perverse cogitationes separant a Deo. Et bene dico, quod non potuerunt stabilire.
Numérotation du verset
Ps. 20,13
XII
XII
marg.|
{d}
Quoniam]
etc. Tu, qui pravorum consilia dissipas.
marg.|
{e}
Pones eos dorsum]
etc. sicut ipsi modo te ponunt dorsum. Sunt enim due vie. Una ad Deum, alia a Deo. Ad Deum est via caritatis ; a Deo, via cupiditatis. Qui ergo a Deo vertitur ad terram, Deum ponit dorsum, scilicet a dorso. Unde Ier. 2.f. Verterunt ad me tergum et non faciem. Et Za. 7.c. Averterunt scapulam recedentes ; et aggravaverunt aures suas, ne audirent et posuerunt cor suum, ut adamantem, ne audirent legem.
marg.|
Ecce quomodo ipsi ponunt Deum dorsum. Sed sequitur ibi, quomodo Deus ponet eos dorsum. Et factum est, id est fiet, sicut locutus sum et non audierunt : sic clamabunt et non exaudiam.
marg.|
{g}
In reliquiis tuis preparabis vultum eorum]
Hoc potest legi de presenti, vel de futuro. De presenti sic. Dico,
[quoniam pones eos dorsum]
quia posuerunt te dorsum. Hoc est, quia
[in reliquiis tuis preparabis]
id est preparari permittes.
marg.|
{i}
Vultum eorum]
id est voluntatem. Reliquie Domini sunt terrene divitie, delitie et honores, que Dominus et commensales eius tamquam insipida reliquerunt. In quibus preparantur vultus cupidorum, delitiosorum, ambitiosorum : quia ad illa toto corde anhelant. Et notabiliter dicit.
marg.|
{h}
Preparabis]
Tum quia ad ea, que habere non possunt, preparati sunt recipienda. Tum quia hoc appetere est preparatio ad damnationem, secundum illud 1Tim. 6.b. Qui volunt divites fieri, incidunt in tentationem et laqueum Diaboli et desideria multa inutilia et nociva, que mergunt hominem in interitum et perditionem.
marg.|
Radix enim omnium malorum est cupiditas. Unde acquiescendum esset consilio Apostoli, quod ibidem premittit. Habentes alimenta et quibus tegamus, his * contenti simus. Vel de futuro sic, in reliquiis tuis, etc. Reliquie Domini sunt Infernus et terra. Deus enim est lux et reliquie lucis sunt tenebre. De quibus Mt. 25.c. Inutilem servum eiicite in tenebras exteriores. Et bene dicuntur exteriores, quia extra Deum lucent. In his reliquiis, sive ad has reliquias preparabit Dominus vultus malorum, quando in die iudicii separabit oves ab hedis, statuens oves a dextris, hedos autem a sinistris. Et cum dicet : Esurivi et non dedistis mihi manducare ; sitivi et non dedistis mihi potum, etc. Vultum eorum ; non nominat aliquem sensum determinate, sed simul omnes sensus. Visus enim erit in tenebris, secundum illud Is. 59.b. Impegimus in meridie, quasi in tenebris ; in caliginosis quasi mortui, etc. Auditus erit in clamore horribili, secundum illud, quod ibi sequitur Is. 59.b. Rugiemus quasi ursi omnes. Et Sophonie 1.c. In die illa dicit Dominus, vox clamoris a porta piscium et ululatus a secunda. Odoratus erit in fetore. Apc. 19.d. Missi sunt in stagnum ignis ardentis et sulphuris. Gustus in amaritudine maxima. Ier. 9.e. Ego cibabo populum istum absynthio : et potum dabo eis aquam fellis. Tactus erit in ardore. Is. 33.b. Quis poterit habitare de vobis cum igne devorante ? Aut quis habitabit ex vobis cum ardoribus sempiternis ?
Numérotation du verset
Ps. 20,14
XIII
XIII
marg.|
{a}
Exaltare, Domine]
Conclusio est iusti desiderantis retributionem bonorum, exaltare, Domine Christe.
marg.|
{b}
In virtute tua]
iudiciaria potestate. Is. 5.d. Exaltabitur Deus in iudicio : et Deus sanctus sanctificabitur in iustitia, quam sumet de malis. Et nos, scilicet iusti introducti ad nuptias.
marg.|
{c}
Cantabimus et psallemus virtutes tuas]
id est te et virtutem tuam laudabimus in eternum, Ps. 83. Beati, qui habitant in domo tua, Domine : in secula seculorum laudabunt te.
Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Hugo de Sancto Caro. Postilla in totam Bibliam (Ps. Psalmus 20), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 12/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=hug&numLivre=26&chapitre=26_20)
Martin Morard, ed., Hugo de Sancto Caro. Postilla in totam Bibliam (Ps. Psalmus 20), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 12/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=hug&numLivre=26&chapitre=26_20)
Notes :