Psalmus 149

Numérotation du verset Ps. 149,1 

¶Alleluia.1
¶Codd. : (Ps. 149) D14 D30 Δ (ω1 ) ΩS ΩP Rusch Ps-G (cum apparatu) , def. Ω F
1 Alleluia Ps-G D30 Rusch Clementina ] + Alleluia ΦRV F U D14, + Vox Christi D30
Numérotation du verset Ps. 149,I 

Cantate Domino canticum novum ¦
laus eius in ecclesia2 sanctorum.
2 ecclesia] ecclesiis W cum Ps-Moz X
Numérotation du verset Ps. 149,2 II

Letetur
Israel in eo qui fecit eum ¦
et filie3 Sion
3 filie Ps-G (ΨB*3 V D) D30 Δ Ω ΩP Rusch Ed1530 cum Ps-R (mult. codd.) ] filii Cor2 (hebr. et anti. et Hieron. habent FILII et grecus similiter) ΨB² Ps-G Clementina
exultent in rege suo.
Numérotation du verset Ps. 149,3 III

Laudent nomen eius in choro ¦
in tympano
et psalterio psallant ei.
Numérotation du verset Ps. 149,4 IV

Quia beneplacitum est Domino in populo suo4 ¦
4populo suo] beneplacito populi sui D14 tantum
et exaltavit5*
5exaltavit Ps-G (V*) ΩP ΩS Clementina (Ed1592*) cum Ps-R ] exaltabit Hi D14 D30 Fi179 ω1 Ed1455 Ps-G , exultabit , exultavit Rusch
mansuetos in salutem6.
6 salutem Ps-G ( plerique codd. et edd.) D14 D30 Δ Rusch cum Ps-R ] salute Ps-G (R M ΦRV U) cum LXX Ps-α Ps-γ
Numérotation du verset Ps. 149,5 V

Exultabunt sancti
in gloria ¦
letabuntur in cubilibus suis.
Numérotation du verset Ps. 149,6 VI

Exultationes7* Dei
7 Exultationes Cor2 (anti.) plerique codd. et edd., F² U Fi179 D14 D30 Δ ΩS Ed1455 cum Ps-R ] Exultatione F*, Exaltationes Cor2 (hebr. et grecus) R Clementina cum hebr. LXX Ps-α Ps-γ Ps-ς Ps-H
in gutture8
8 gutture] guttur K* ΨB*
eorum ¦ et gladii
ancipites
in manibus eorum.
Numérotation du verset Ps. 149,7 VII

Ad faciendam vindictam in nationibus ¦
increpationes9
9 increpationes] increpationem F ΨB² cum Ps-H
in populis.
Numérotation du verset Ps. 149,8 VIII

Ad alligandos reges eorum in10 compedibus ¦
10 in] om. F*
et nobiles eorum in manicis11
11 manicis] vinculis F* cum Ps-R
ferreis.
Numérotation du verset Ps. 149,9 IX

Ut faciant in eis iudicium conscriptum ¦
gloria hec est omnibus sanctis eius12.
12 eius] + Alleluia Ed1455 Clementina cum hebr. Ps-H

Psalmus 149

Numérotation du verset Ps. 149,1 
marg.| Cantate Domino Canticum novum] Titulus.   [Alleluia] ut supra. In precedenti Psalmo Propheta monuit omnes creaturas ad laudandum Deum, eo quod ab ipso create sunt ; hic proprius et specialius invitat populum Israel ad novum canticum pro novitate sibi facta, que est mirabilior operatio Dei, scilicet sanctificatio Israel, que de veteri facta est nova. Intentio monet ad laudem.
marg.| Modus. Bipartitus est Psalmus. Primo, monet laudare Regem multis modis, quia eis benevolus et beneficus est. Secundo, agit de gaudiis et potestate Sanctorum, ibi : [Exultabunt] Ait ergo.
Numérotation du verset Ps. 149,1 
I
marg.| {s} Cantate Domino] etc. et de mysterio redemptionis, de promissione hereditatis. Qui vult hoc novum canticum cantare diligat eterna et fiat novus spiritu mentis sue. Hoc enim Canticum est de eternis. Nam vetus homo Canticum cantat de terrenis : Novum Canticum est pacis et caritatis et divine laudis, quod cantat novus homo de spiritualibus. Quisquis enim sequitur animositatem, non novam caritatem, novum Canticum non cantat. Deinde determinat ubi et a quibus debeat cantari, dicens.
marg.| {t} Laus eius] etc. Hec enim laus non ubique, vel a quibuscumque cantanda est, sed in Ecclesia Catholica et a Sanctis, qui sunt Israel, videntes Deum per fidei vere cognitionem. {2.354vb} Ubi notandum quod circa laudem divinam aliqui cantant canticum vetus et aliqui novum, aliqui silent, alii blasphemant, alii insaniunt, alii flent, soli filii Israel cantant. Aliqui igitur silent a laude Dei, ut infideles, de quibus Ps. 113. Os habent et non loquentur. Et hoc est propter ignorantiam, de qua sequitur : Oculos habent et non videbunt. Am. 6.c. Tace et non recorderis nominis Domini. Aliqui blasphemant Dominum, ut heretici prava docendo et predicando et mali Christiani ignominiosa de Deo dicendo, qui acerrime puniendi sunt. Unde dicitur Lev. 24.c. Educ blasphemum extra castra, scilicet Ecclesie et lapidet eum universus populus, sive Christianus malus sit, sive hereticus. Aliqui insaniunt et ululant, ut clerici ad gloriam cantantes. Ps. 93. Non respexit ad vanitates et insanias falsas. Am. 5.f. Aufer a me tumultum carminum tuorum et cantica lyre tue non exaudiam. Flent aliqui, quia non possunt complere voluntatem suam malam. Ez. 8.f. Ecce mulieres plangentes Adonidem, scilicet amatorem Veneris. Alii flent ex desperatione, ut Esau, qui non invenit locum penitentie, quamvis cum lacrimis quesisset eam. Ad Hbr. 12.d. Alii flent propter peccata sua et desiderium patrie. Ps. 136. Super flumina Babylonis illic sedimus et flevimus. Cantant aliqui per pacatam conscientiam. Is. 23. Erit tyro quasi canticum meretricis : Que multum gaudet, reversa ad virum suum ; sic anima conversa ad Dominum, que fuit in peccato. Filii autem Israel cantare debent in Domino. Ps. 32. Exultate iusti in Domino. Item de Domino. Ps. 70. In te, id est de te, cantatio mea semper. Item pro Domino, non pro lucro temporali, ut clerici, similes histrionibus, qui cantant pro pretio. Mal. 1.c. Quis est in vobis, qui claudat ostia mea et altaria mea incendat gratuito ? Item Domino, id est ad honorem Domini, querendo que sunt eius. Phil. 2.c. Omnes, que sua sunt, querunt. Tales invitat Propheta, qui scilicet sunt Israel. Unde sequitur :
Numérotation du verset Ps. 149,2 
II
marg.| {u} Letetur Israel] etc. Idem sunt Israel et filie Sion, ac si dicat, omnis populus Christianus utriusque sexus, vel omnes anime fideles, isti.
marg.| {y} Exultent in Regulo suo] id est in Christo, qui ut Rex pugnavit pro nobis, de Cruce diabolum vincens et ut Sacerdos se pro nobis obtulit, nihil in hominibus inveniens, quod pro ei offerat.
marg.| {x} Filie ergo [Sion] id est anime fideles   [exultent] Dicuntur enim anime filie Sion, quia concipiuntur in cathecumeno. Gn. 25.c. Dedit Dominus conceptum Rebecce. Item vivunt in Baptismo. Ez. 47.c. Omnia, ad que venerit torrens, Baptismi scilicet vivent. Item nutriuntur Sacramento. Ps. 77. Panem Angelorum manducavit homo. Item erudiuntur predicatione. Eccl. 7.c. Filii tibi sunt, erudi illos. Item roborantur exercitatione bonorum. Eccl. 30.b. Tunde latera eius. Item sunt timide. Eccl. 27.a. Si non in timore Domini tenueris te instanter, cito subvertetur domus tua. Item reputare debent se fragiles et infirme ad malum. 2Cor. 12.c. Cum infirmor, tunc fortior sum. Item sunt officiose. Ps. 2. Servite Domino, etc. Item sunt verecunde. Contra quod dicitur Ier. 3.b. Frons mulieris meretricis, etc. Sequitur.
Numérotation du verset Ps. 149,3 
III
marg.| {z} Laudent nomen eius in choro] id est in concordia morum, vel in societate fidelium caritate concordi.
marg.| {a} In tympano] id est carnis mortificatione. Pelles enim antequam tympanis aptentur, mortificantur et extenduntur et sic faciendum est de corpore nostro, ut acceptam laudem reddat Deo, aliter reprobatur. Unde Paulus, ut bene laudaret Deum in tympano, de seipso ait : Castigo corpus meum, etc.
marg.| {b} In psalterio] quod manibus pulsatur, id est in bona operatione. Augustinus In tympano corium extenditur, in psalterio chorde extenduntur, in utroque organo caro crucifigitur. In tympano ergo et psalterio, id est in spirituali operatione   [psallant ei] Et rationem subdit.
Numérotation du verset Ps. 149,4 
IV
marg.| {c} Quia beneplacitum est Domino] In prima rerum conditione dicitur, quod omnia placuerunt Deo, qui tamen penituisse postea dicitur et homine penitentiam agente nunc dicitur, quod   [beneplacitum est Domino in populo suo] qui, scilicet penitentiam egit. Vel potest intelligi.
marg.| {t} Laus in Ecclesia Sanctorum] id est in superna Hierusalem, ubi exultabunt.
marg.| {x} Filie Sion] etc. Christo, facie ad faciem viso et laudabunt.
marg.| {z} Nomen eius] etc. perfecte caritatis.
marg.| {a} In tympano et psalterio] in presenti vita pulsato. Et tunc.
marg.| {c} Beneplacitum] erit   [Domino] in eis, quia erunt equales Angelis. Ideo sequitur,
marg.| {d} Exaltabit mansuetos] etc. vite eterne, que numquam deficiet. Dicuntur autem hic mansueti potissime illi, qui dulciter sustinent oppressiones malorum, qui in Iudicio futuro et in illa eterna patria erunt exaltati. Unde subditur.
Numérotation du verset Ps. 149,5 
V
marg.| {a} {2.355ra} Exultabunt Sancti in gloria] Hec est secunda pars, ubi agit de gaudiis Sanctorum et potestate eorum in presenti et in futuro. In presenti de frequenti laudatione Dei et de tuta conscientia, de qua hic dicitur : Letabuntur in cubilibus suis. In patria autem exultabunt, quia tristitia eorum versa erit in gaudium. Io. 16.d. Nam in presenti est deformitas sine pulchritudine, gravitas sine agilitate, imbecillitas sine potestate, infirmitas sine sanitate, servitus sine libertate, anxietas sine voluptate, mors sine vita, ignorantia sine doctrina, inimicitia sine caritate, discordia sine pace, dedecus sine honore, invaliditas sine fortitudine, timor sine securitate, tristitia sine gaudio. Que omnes tristitie in gaudia vertentur, quia ibi erit pulchritudo integra, agilitas libera et sic de singulis iam positis.   [Exultabunt] etenim   [Sancti] in cena agni, de qua dicitur Apc. 19.b. Beati, qui ad cenam nuptiarum Agni vocati sunt. In ista enim cena erunt proportionabiliter, que sunt in nobili cena, qualia fuerunt in convivio Assueri Regis. Requiruntur autem decem circumstantie ad nobilem cenam. Prima temporis opportunitas. Secunda, loci congruitas. Tertia, invitantis hilaritas. Quarta, ferculorum diversitas. Quinta, commensalium dignitas. Sexta, ministrantium urbanitas. Septima, luminarium claritas. Octava, sonorum varietas. Nona, cene diuturnitas. Decima, quietis securitas. Cene eterne vite fit post aquas tribulationis, post ventos tentationis, post transactam hyemem persecutionis, sicut nuptie temporales, observato tempore leto fieri solent. Locus amenus erit celum Empyreum omni consolatione refertum. Invitator erit, qui dixit : Venite omnes ad me, qui laboratis et onerati estis et ego reficiam vos. Mt. 11.d. et iterum : Ecce ego dispono vobis, sicut disposuit Pater meus Regnum, ut edatis et bibatis. Lc. 22.c. Diversitas ferculorum est beatitudo diversorum obiectorum : Nam primarium obiectum beatorum est essentia divina, quam perfectiones essentiales ab eo formaliter distincte, quasi circumstant, tamquam pelagus infinitum, secundum Damascenum. Et tam ille perfectiones, quam etiam divine persone dici possunt obiecta secundaria : Creatura etiam in mente divina similiter. Est ergo diversitas ferculorum essentialis et accidentalis anime et corporis, sicut declarant Theologi. Commensales illis felicibus nuptiis dignissimi et nobilissimi, sunt huic obiecto tamquam mense nuptiali intendentes. Inter quos primo est divina voluntas huic obiecto primo per se necessario et immobiliter in herens. Secundo est voluntas creata beata, id est omnes beati spiritus, quorum primus est Filius Dei Iesus Christus homo, Virgine beata matre eius comitante. Et sic ordine suo Sancti, quibus correspondet premium patrie merito vite. Ministri beatarum animarum in patria sunt Angeli, pro quanto animas beatas in Paradisum portant, secundum illud Lc. 16.e. Factum est, ut moreretur Lazarus et portaretur ab Angelis. Ex quarum animarum presentia anime beate gaudent et ministrare fercula glorie dicuntur. Luminarium claritas erit lucerna agni et corporum beatorum « Hic noctem flammis funalia vincunt ».
prol.| Sonorum varietas erit citharedorum citharizantium incitharis suis. Cene diuturnitas eterne vite continuitas. Nam actus beatificus Sanctorum, id est fruitio, numquam interrumpitur et in eternum idem est sine interpolatione. Tandem erit securitas numquam amittendi illam gloriam. Merito ergo dicuntur, quod [exultabunt Sancti in gloria] Nam exultationis materiam certe habebunt.
marg.| {b} Letabuntur in cubilibus suis] id est in mansionibus sibi ad usum eternum, sive rectius ad fruitionem eternam collatis. Et dicitur pluraliter   [in cubilibus] pro diversis glorie gradibus, sive mansionibus. Item notanter   [in cubilibus] quia cubile est locus quietis et mansio pausationis. De quibus glorie gradibus et mansionibus dicitur. Io. 14.a. In domo Patris mei mansiones multe sunt. Et quia tunc in corporibus {2.355rb} gloriosis erit laus vocalis, ut dicunt aliqui  DD. et probabiliter : Ideo subdit.
Numérotation du verset Ps. 149,6 
VI
marg.| {c} Exultationes Dei] etc. quia laus vocalis incipit a gutture et arteriis.
marg.| {d} Et gladii ancipites] id est ex utraque parte scindentes, videlicet sententia Iudicii ad iudicandum cum Domino bonos et malos.
marg.| {e} In manibus eorum] id est in potestate eis data a Christo, quod dicit Mt. 19.d. Sedebitis et vos iudicantes duodecim tribus Israel.
Numérotation du verset Ps. 149,7 
VII
marg.| {f} Ad faciendam] etc. Per hoc intelligitur constantia Sanctorum et potentia eorum in extremo Iudicio, contra eos, qui iniuste oppresserunt eos in hoc Mundo, secundum illud Sap. 5.a. Tunc stabunt iusti in magna constantia adversus eos, qui se angustiaverunt, etc. Ecce quanta gloria Sanctorum, quando qui erant pauperes hic et derisi ab impiis, poterunt vindicare in superbos et facere.
marg.| {g} Increpationes in populis] tunc sibi subditis, malis, scilicet et iniquis persecutoribus Dei et suis.
Numérotation du verset Ps. 149,8 
VIII
marg.| {i} Ad alligandos] etc. Quia tunc Tyranni ligabuntur compedibus Inferni, de quibus non erit liberum exire, iuxta illud Mt. 21.b. Ligatis manibus et pedibus proiicite eum in tenebras, etc. Sequitur.
Numérotation du verset Ps. 149,9 
IX
marg.| {m} Ut faciant] etc. id est ut sic eos iudicent, quomodo in Scripturis sanctis veteris et novi Testamenti.
marg.| {n} Conscriptum] id est simul et concordanter scriptum : Nam utrumque testamentum hoc iudicium et hanc potestatem Sanctis et electis Dei pollicetur. Et ne forsitan solos Apostolos iudicaturos putares, quibus hoc Dominus in Evangelio promisit, addit.
Numérotation du verset Ps. 149,9 
mystice
marg.| {a} {2.355va} Θ Gloria hec est omnibus Sanctis eius] Omnes enim Sancti cum Christo iudicabunt et hec erit maxima gloria eius.
Numérotation du verset Ps. 149,9 
moraliter
marg.| {a} * Gloria hec est omnibus Sanctis eius] ita scilicet ut dictum est per omnes gentes : Hoc agunt Sancti, sic gloriantur, sic exultabunt in faucibus, in cubilibus, sic cantabunt canticum novum, sic dicent alleluia corde, ore et opere. Vel sic :   [Gloria hec est omnibus Sanctis eius] id est ita consequentur eternam gloriam, in qua gloriabuntur, ut predictum est ; ad quam ille nos perducat, qui regnat in secula seculorum.
marg.| {a} Exultabunt Sancti in gloria] Potest etiam hoc exponi de Sanctis, sive de filiis Israel in patriam suam Hierusalem reversis ex Babylonica captivitate, sicut dictum est in principio, qui exultabunt in cubilibus suis et exultatio erit in corde et lingua, tamquam in cubilibus et faucibus. Vel sic secundum Glossam potest legi de presenti.
marg.| {a} Exultabunt] hic   [Sancti in gloria] que est bonorum actuum frequens laudatio, de qua iusti.
marg.| {b} Letabuntur] ubi non extra in populari favore, sed   [in cubilibus suis] scilicet in conscientia, quia habent tam bonum Dominum, qui dat peccantibus gratiam.
marg.| {c} Exultationes Dei in gutture eorum] id est in lingua. Si enim letantur in cubilibus et faucibus, id est in corde et lingua, ut non sibi tribuant quod sunt, sed Deo, a quo acceperunt quod sunt et sperant id, quod nondum sunt. Sequitur.
marg.| {d} Et gladii ancipites in manibus eorum] id est sermo Christi anceps, id est utraque parte acutus veteris et novi Testamenti, erit in manibus, id est in potestate eorum, ut predicent, ubi, cui, quando et quid velint ad peccatorum conversionem. Nam sermo Christi veteris et novi Testamenti, est tam ab antiquis quam ab Apostolis annuntiatus ad conversionem malorum. De quibus sequitur.
marg.| {f} Ad faciendam vindictam in nationibus] id est ad hoc, ut occidant illos peccatores illo gladio bis acuto, ut sic vivificentur, secundum illud : Ego occidam et vivere faciam. Et que vindicta sit, dicit.
marg.| {g} Increpationes] id est obiurgationes.
marg.| {h} In populis] convertendis per istam sanctam vindictam.
marg.| {i} Ad alligandos Reges eorum] id est Principes malorum.
marg.| {k} In compedibus] id est in preceptis Dei.
marg.| {l} Et nobiles eorum in manicis ferreis] Manice sunt vincula manuum, secundum illud : Manicas, atque arcta levari vincula iubet. Est ergo sensus, quod tam pedes, id est affectus pedum nomine significati, compedibus ligantur et arctantur ad mandata Dei affectanda, quam manus, id est opera, manicis, id est vinculis manuum. Et dicuntur mandata Dei manice, sive vincula indissolubilia, sicut est illud : Alligatus es uxori, etc. Et illud : Quod Deus coniunxit, homo non separet. Ideo dicit   [ferreis] ad ostendendum indissolubilitatem. His vinculis mandatorum et preceptorum Dei ligantur gentium Reges et nobiles seculi, ab infirmis et contemptibilibus huius Mundi, quos elegit Dominus, ut fortia confundat et implevit eos Spiritu Sancto, deditque eis frameas bis acutas, ut ad Christi timorem nobilium corda converterent et seculari nobilitate contempta paupertatem eligerent in Christo, qui voluit Imperatorem per piscatorem convertere et non econverso. Per hos ergo ligavit Reges et nobiles in vinculis ferreis, ne progrederentur ad illicita. Et hoc est iudicium, quod faciunt Sancti habentes glodios in manibus. Ad hoc scilicet.
marg.| {m} Ut faciant in eis iudicium conscriptum] id est a patribus sancitum. Ista enim ante scripta sunt et modo complentur, prius legabantur et modo fiunt.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Hugo de Sancto Caro. Postilla in totam Bibliam (Ps. Psalmus 149), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 29/04/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=hug&numLivre=26&chapitre=26_149)
Signaler un complément d'information

Notes :