Psalmus 41

Numérotation du verset Ps. 41,1 

¶In finem intellectus
¶Codd. : (Ps. 41) Hi (154) D30 ΩM (163rb) ΩS (265va) ΩX (227rb) P15205 (75vb) P1076 P10489  ; ω 1 (74va) Ps-G, def. ΩF
filiis Chore1.
1 In finem] + Psalmus D30 , Explicit liber primus incipit secundus praem. P106 | intellectus D14 D30 ΩSX P15205 P15205 ² plerique codd. et edd. cum Ps-R ] intellectum Ps-G (R L Q ΦRGV U), + vel (+ in V) intellectu V P15205  ; in praem. D14 ; i in intellectum restit. Ps-G | filiis ΩSX P15205 D14 D30 Rusch Ps-G ] filius ΦV, om. P15205 ², filiorum P106 | Chore D14 D30 ΩSX P15205 ² Rusch ] + vox penitentium et desiderantium ad fontem lacrimarum D30
Numérotation du verset Ps. 41,2 I

Quemadmodum desiderat
cervus2
2 Quemadmodum desiderat cervus] Sicut cervus desiderat SP150 (=Ps-R)
ad fontes aquarum ¦
ita desiderat
anima mea
ad te Deus.
Numérotation du verset Ps. 41,3 II

Sitivit
anima mea
ad Deum fontem3 vivum ¦
3 fontem Hi D14 D30 Ω P10489 ω1 Ps-G (I² M² Q² D) cum Hier. tract. p. 411, cf. Greg. Moral. 26, 38, 70 (al. codd.) et in 1Rg. 1, 2, 1 (non tamen in Cavensi 9), cf. Ps-H (C B I² O ΩM) ] fortem Ps-η* Ps-G (I* L* M* Q*) Ed1455, om. L² SP150 cum LXX Ps-R, Cor2 (hebr. et anti. et Ieronymus habent FORTEM et de “fonte” nichil et ne crederetur casu a scriptoribus vel a LXX deceptis factum, Ieronymus sub asterisco apposuit in LXX et postea transtulit FORTEM VIVENTEM )
quando veniam 4
4 <divisio.> veniam ’ ΩS
et apparebo5
5 apparebo D30 Cor2 Ω ω1 P10489 Ps-G (ω1* I M² ΨB V D) cum Hier. tract Rusch] parebo D14² (ut videtur, in ras.?) Ps-G (R² F C ) apparebo] parebo Ps-G (R² F C M*)
ante faciem Dei6* :
6 Dei S150 D30 P106 Ps-G (omnes codd. recensiti ] + mei Ps-R (η² κ) Rusch, denti ! ΩM*
Numérotation du verset Ps. 41,4 III

Fuerunt
mihi lacrime mee panes7
7 <divisio.> mee’ ΩM | panes plerique codd. et edd. cum Ps-R , Hier. Ep. 122] panis Ps-G (R L F Q*) cum LXX He., Hier. Ep. 108
die
ac nocte ¦
dum dicitur mihi
quotidie ubi est Deus tuus ?
Numérotation du verset Ps. 41,5 IV

Hec recordatus sum ¦
et effudi in me
animam meam ¦
quoniam transibo in locum8
8 locum plerique codd. et edd. cum Ps-R ] loco Ps-G (R* F Hier. ep. 78)
tabernaculi admirabilis9 usque ad domum Dei.
9 <divisio.> admirabilis ’ω1
Numérotation du verset Ps. 41,V 

In voce exultationis
et confessionis ¦
sonus
epulantis.
Numérotation du verset Ps. 41,6 VI

Quare tristis es anima mea ¦
et quare conturbas me ?
Numérotation du verset Ps. 41,VII 

Spera
in Deo10
10 Deo] Deum ΦRGVP² Cor2 (anti.)
quoniam adhuc11 confitebor
11 adhuc plerique codd. et edd. ] om. Ps-G (R F* L) cum LXX Ps-R Hier.
illi ¦ salutare vultus
mei
Numérotation du verset Ps. 41,7 

et12 Deus meus. 13
12 et L² ΦG*P* V D ΩS ω 1 Ed1455 Rusch Clementina cum Ps-R Hier. Cor2 (attest.) ] om. ΩM Cor2 (quod dicitur ET hebr. et lat. non habent et in greco superfluit) Ps-G |
13 <divisio.> Deo... illi ¦... mei ] ... mei ’ ω 1, Deo ’... ΩS |
Numérotation du verset Ps. 41,VIII 

Ad meipsum
anima mea conturbata est ¦ 14
14 conturbata] turbata L² ΨB* cum Ps-R
propterea memor ero tui de terra Iordanis15
15 <divisio.> Iordanis’ ΩM, Iordanis ¦ ΩX
et Hermoniim16*
16 Hermoniim Hi D30² (ut videtur) Ω ω1 (Hermonyim) Ps-G ] Hermonii P10489 Rusch Ps-G (M F), Hermoni P15205
a monte modico.
Numérotation du verset Ps. 41,8 IX

Abyssus17 abyssum invocat ¦
17 abyssum plerique codd. et edd. cum LXX Ps-R Ps-H He etc ad praem. R ΦR²GV D14² (AD interl.) Ps-G, ad L Q* ΦR Cor2 (anti. habent AD et est appositum sub asterisco AD , tamen in translatione Ieronymi non invenio sed revera ipsum de hebreo apposuit in antiquo. Unde qui vult sequi correctionem Ieronymi debet habnere, licet grecus non habeat)
in voce
cataractarum tuarum.
Numérotation du verset Ps. 41,X 

Omnia
excelsa tua
et fluctus tui ¦ 18
18 <divisio.> tua... tui ¦ D30 ΩM X ω 1 ] tua  ¦... tui ΩS
super me transierunt.
Numérotation du verset Ps. 41,9 XI

In die
mandavit Dominus misericordiam suam ¦ et nocte19 canticum eius.
19 nocte] in praem. V C (ut videtur) I (sub ÷)
Numérotation du verset Ps. 41,XII 

Apud me
oratio Deo vite mee ¦
Numérotation du verset Ps. 41,10 

dicam Deo susceptor meus es.20
20 es] om. C cum hebr. Ps-MozC Ps-H LXX (A)
Numérotation du verset Ps. 41,XIII 

Quare oblitus es mei
et21 quare contristatus22
21 et V D Cor2 (in greco tamen est) Ω Ed1455 Rusch Clementina cum LXX (A) Ps-R ] om. Cor2 (hebr. et anti non interponunt ET ) Ps-G |
22 contristatus] + es P10489 ( lapsus ) |
incedo ¦
dum
affligit me
inimicus ?23
23 <divisio.> mei  ¦ … incedo ’ D30 ΩM ω 1 ] mei ’… incedo Hi ( finis linee ) ΩS ; mei… incedo  ¦ ΩX P15205
Numérotation du verset Ps. 41,11 XIV

Dum24
24 Dum Rusch etc.] Cum Ed1455
confringuntur25 ossa mea26 ¦
25 confringuntur Ω P10489 ω 1 Ps-G ] confruitur P15205 |
26 mea] + et ΩS |
exprobraverunt27 mihi28 qui tribulant me inimici mei29 30.
27 et ΩS ΩX* P15205] om. ΩM ΩX² ω1 P1076 P10489 Hi Ps-G |
28 mihi] me L² ΨB² cum Ps-R |
29 me inimici mei F² plerique codd. et edd inimici mei L² cum Ps-λ Ps-med LXX (A) Ps-H, me Ps-G (R F* C I L* LXX cum Ps-R Hieron. ep. 106) |
30 <divisio.> mea  ¦… michi D30 Ω ω1 ] mea… michi  ¦ P15205 |
Numérotation du verset Ps. 41,XV 

Dum
dicunt mihi per singulos dies ¦ ubi est Deus tuus ?
Numérotation du verset Ps. 41,12 XVI

Quare tristis es anima mea ¦
et quare conturbas me ? 31
31 <divisio.> Dum… dies  ¦… tuus. || Quare… mea  ¦… conturbas me Hi Ω P10489 P15205 P15205 ² P16311 P16271* ] XV Dum… dies’… tuus ¦ quare… mea (mea’ D30) … me D30 ω 1 P1076 (=XV+XVI)
Numérotation du verset Ps. 41,XVII 

Spera
in Deo32 33 quoniam adhuc34
32 Deo plerique codd. et edd Deum Cor2 P15205 Ps-G (R L* Φ) cum Hieron. ep. 106 |
33 <divisio.> Deo... mei D30 ΩMX ω1 ] Deo ’... mei ’ ΩS |
34 adhuc D30 Cor2 plerique codd. et edd praem. R ΦRG²P² K D14 cum Hier. ep. 106, om. L² ΨΒ² LXX Ps-R Hier., cf. supra Ps. 41, 6. |
confitebor illi ¦
salutare vultus mei et35 Deus meus.
35 et D30 Cor2 (grecus habet) plerique codd. et edd. cum Ps-R ] praem. R M Φ Κ ΨΒ D14 cum Hier. ep. 106, om. Q² cum LXX , Cor2 (Hic apposuit Ieron. sub asterisco quod dicitur ET sed postea in sua translatione apposuit de hebreo et grecus habet)

Psalmus 41

Numérotation du verset Ps. 41,1 
marg.| {109rb} Quemadmodum desiderat] etc. Titulus.   [In finem intellectus filiis Chore] In precedenti Psalmo egit de fide. Et quia fides sine caritate mortua est, ideo bene sequitur iste Psalmus, in quo agit de caritate. Et est sensus tituli talis.   [Intellectus] huius Psalmi, qui de caritate tractat, dirigens nos   [In finem] id est ad Christum diligendum, convenit   [filiis Chore] id est imitatoribus crucifixi, quia sicut dicitur Io. 15.b. Maiorem hac dilectionem nemo habet, quam ut animam suam quis ponat pro amicis suis. In hoc Psalmo loquitur fidelis solum Deum sitiens. Materia, de qua loquitur, est caritas. Intentio, est monere, ne desiderium temporale preferatur desiderio eterne vite.
marg.| Modus. Bipartitus est Psalmus iste. Primo ostendit vir iustus esse desiderium suum, ad Deum esse. Secundo spe Dei confortat sensualitatem suam contra perturbationes, ibi : [Quare tristis es anima mea] Agens ergo de caritate, quia desiderare est primus motus caritatis, a desiderio incipit, dicens.
marg.| {i} Quemadmodum desiderat cervus ad fontes aquarum] etc. Notandum quod in Glossis dicitur quod cervus caligantibus oculis extrahit serpentem a cavernis, suis naribus, quem cum comederit, protinus currit ad fontem et bibit et deinde proiicit cornua et totus immutatur. Sicut ergo cervus desiderat hausto veneno venire ad fontem aquarum ; ita anima fidelis hominis hausto peccato, id est revocato ad memoriam, desiderat venire ad Deum : et venit ad fontem penitentie, in quo refrigerium invenit contra peccatum. Comparatur autem vir iustus cervo propter multas rationes, videlicet, propter proprietates cervi, que in viro iusto reperiri debent. Que notari possunt his versibus. Versus : « Clune natans portat, vorat hydros, cornua mutat. Cor senis ossescit, salit et sitit et iuvenescit. Silvester, sapidus, vivax, velox, sine cauda. Pes durus, fulvusque pilus, venatio, fetus. Pugnat ob uxores, fusa pinguedine squalens : Surdus demissis, bene rectis auribus audit ».
marg.| He proprietates competunt viro iusto. Ipse enim clune portat, secundum illud Gal. 6.a. Alter alterius onera portate. Et hoc natans in hoc mari magno et spatioso, quod est mundus. Item Iustus vorat hydros, id est peccata annihilat. Os. 4.b. Peccata populi mei comedent : Item cornua mutat, secundum illud Rm. 9.d. Sicut exhibuistis membra vestra servire immunditie et iniquitati ad iniquitatem, ita nunc exhibete membra vestra servire iustitie in sanctificationem. Is. 40.g. Qui sperant in Domino mutabunt fortitudinem. Item cor iusti ossescit, id est magis et magis in bono solidatur. Durum enim fuit cor Apostoli, cum dixit ad Rm. 8.g. Certus sum, quod neque mors, neque vita, neque Angeli, neque principatus, neque potestates, etc. poterunt nos separare a caritate Christi. Et Rm. 5.a. Gloriamur in tribulationibus. Item Iustus salit ultra spinas divitiarum et lutum, vel foveam luxurie. Is. 35.b. Tunc saliet sicut cervus claudus. Item Iustus sitit, sicut dicitur hic. Item iuvenescit, sicut dicitur Eph. 4.f. Renovamini spiritu mentis vestre. Glossa 5.b. Expoliantes vos veterem hominem. Ps. 102. Renovabitur, ut Aquile, iuventus tua. Item Iustus est silvester, id est in montibus et excelsis habitans. Ps. 103. Montes excelsi cervis, petra refugium herinaciis. Item est sapidus. Eccles. 49.a. In omni ore, quasi mel, indulcabitur memoria eius. Item est vivax, quia vita contemplativa hic incipit et numquam desinit. Sap. 5.c. Iusti autem in perpetuum vivent. Item est velox. Eccl. 31.c. In omnibus operibus tuis esto velox. Item est sine cauda, id est sine operculo peccatorum per hypocrisim. 1Pt. 2.c. Neque velamentum habentes malitie libertatem. Item habet pedem durum, id est affectum solidum. Hab. 3.d. Ponet pedes meos quasi cervorum. Item habet pilum fulvum, id est carnem pallidam, secundum quod dicit Poeta : « Palleat omnis amans, color est hic aptus amanti ». Mt. 3.a. Ioannes erat vestitus pilis camelorum. Item Iustus venatio Diaboli et malorum hominum. Eccl. 13.c. Venatio leonis onager in Eremo ; et sic et pascua divitum sunt pauperes. Item multos habet fetus, id est multa bona opera, quorum matres sunt virtutes. Iud. 8.g. Habuit {2.109va} Ierobaal septuaginta filios, eo quod plures habuit uxores. Item pugnat ob uxores, quia pro virtutibus, Eccles. 4.d. Pro iustitia agonizare pro anima tua usque ad mortem, certa pro iustitia. 2Tim. 2.a. Labora sicut bonus miles Christi. Item Iustus fusa pinguedine, id est amissa devotione squalet. infra Ps. 101. Ossa mea sicut cremium aruerunt : percussus sum, ut fenum et aruit cor meum, quia oblitus sum comedere panem meum. Item surdus est, cum aures demittuntur ad temporalia ; sed bene audit, cum eriguntur : Is. 50.b. Erigit mane, mane erigit mihi aurem. Ps. 84. Audiam, quid loquatur in me Dominus Deus. Igitur bene dicit : Quemadmodum desiderat cervus ad fontes aquarum ; ita desiderat anima mea ad te, Deus. Desiderat, Is. 26.b. Anima mea desideravit te in nocte. Et eodem, supra : Nomen tuum et memoriale tuum in desiderio anime. Prv. 13.b. Lignum vite desiderium veniens. Anima. Infra dicit etiam caro : Ps. 62. Sitivit in te anima mea, quam multipliciter tibi caro mea, ad te, supple, currere, vel trahi. Ct. 1.a. Trahe me post te, curremus in odore unguentorum tuorum. Beatus Bernardus : Qui amat ardentius, currit velocius et pervenit citius. Io. 20.a. Currebant duo simul ; sed ille alius discipulus currebat citius Petro. Vel Ad te, vocari, vel ferri, sicut lata fuit anima Lazari, ut habetur Lc. 16.f. Hic reprehenduntur pigri, qui tardant venire ad Deum. Tales non sunt cervi. Ecclesiast. 31.c. In omnibus operibus tuis esto velox. Prv. 21.d. Desideria occidunt pigrum, supple, que numquam prorumpunt in opus. Eccl. 24.d. Ego quasi Tigris. Tigris interpretatur velox et etiam Tigris est animal velox. Alia littera habet : Sicut areola preparata ad irrigationes aquarum ; sic anima mea preparata est ad te, Deus.
marg.| {a} Sitivit anima mea] Dico, quod desiderat, nec nunc primo incipit desiderare, sed iam olim, sitivit anima mea ad Deum. Et merito, quia.
marg.| {b} Fontem] a quo omnia bona fluunt et ideo, vivum. Et quid sitierit, aperit.
marg.| {c} Quando veniam et apparebo ante faciem Dei] quasi dicat, tarde est mihi, quod veniam et appaream : quia tunc satiabor fonte vivo. Unde in Ps. 16. Satiabor, cum apparuerit gloria tua, id est cum gloriosus apparebo ante faciem tuam, quam gloriam a te habebo. Et propter hoc melius dicit : Apparebo ante faciem Dei, quam si diceret, apparebit mihi facies Domini : quia sicut dicitur 1Io. 3.a. Nondum apparuit, quid erimus ; scimus autem, quoniam cum apparuerit, similes ei erimus. Et nota per hoc, quod dicit : Sitivit, quod sitis ex salis usu provenit : et similiter sitire Deum ex sale sapientie. Eccl. 24.c. Qui bibunt me, adhuc sitient. Mt. 5.a. Beati, qui esuriunt et sitiunt iustitiam. Est autem aliud sal huic contrarium, scilicet sapientia mundi, de quo 1. Esdr. 4.c. Memores salis, quod in palatio comedimus, hoc est, sal avaritie, quod in palatiis multum est in usu.
marg.| {b} Fontem vivum] Ier. 2.c. Me dereliquerunt fontem aque vive. Ps. 35. Quoniam apud te est fons vite.
marg.| {c} Quando veniam et apparebo] etc. Sicut hoc desiderabile est Iustis et delectabile erit eis, ita econtrario malis erit horribile et intolerabile ; quia apparebunt in conspectu Domini sordidi et vacui. Mt. 22.b. Quomodo huc intrasti non habens vestem nuptialem ? Ex. 23.b. Non apparebis in conspectu meo vacuus. Et de hoc dicit Anselm. Latere erit impossibile, apparere intolerabile.
marg.| {d} Ante faciem] bonis delectabilem : malis terribilem. Iob. 33.d. dicit de bonis : Placabilis erit ei et videbit faciem eius in iubilo. De malis, Apc. 6.d. Dicent montibus et petris : cadite super nos et abscondite nos a facie sedentis super thronum. Et nota, quod hic notatur triplex status, videlicet, incipientium, proficientium, perfectorum. Incipientes querunt refrigerium. Et hoc notatur, ibi : Quemadmodum desiderat cervus, etc. Proficientes querunt delectari et gustare dulcedinem Dei, quod notatur, ibi : Sitivit anima mea, etc. Perfecti cupiunt dissolvi et esse cum Christo, quod notatur ibi : Quando veniam, etc. Sed qui tantum Deum desiderat, de incolatu huius miserie et dilatione patrie plorat. Unde addit :
marg.| {e} Fuerunt mihi lacrime mee] etc. Hic etiam aperit causam sitis. Qui enim comedit cibum salsum et amarum, cito sitit. Unde et Christus, cui dederunt in escam {2.109vb} suam fel, dicit in Passione : Sitio. Io. 19.f. Lacrime ad litteram, salse sunt et amare. Dicit ergo :   [Fuerunt mihi lacrime mee] etc. quasi dicat, ego ploravi pro irriguo superiori et inferiori, id est pro dilatione patrie et incolatu huius miserie, sicut Axa : Ios. 15.d. et Idc. 1.c.
marg.| {f} Panes] id est refectio spiritualis. Ps. 101. Quia cinerem tamquam panem manducabam et potum meum cum fletu miscebam.
marg.| {g} Die] quando sit prandium.
marg.| {h} Ac nocte] quando fit cena, quasi dicat, in prandio et cena comedi istos panes. Vel die prosperitatis : ac nocte adversitatis : Vel et in vita et in morte. Super hunc versum Richard. Huiusmodi panem aliquando homo interior solus comedit, aliquando domesticum suum, ut secum comedat, multa fatigatione compellit. Spiritus quidem solus comedit, quando nimis de peccatis doles, sed lacrimas nulla ratione valet extorquere. Panem doloris et vinum compunctionis pariter sumunt, cum interior homo ingemiscit et exterior ubertim lacrimas fundit. Qui vero iam ex eternorum desiderio lacrimatur, cibis profecto dulcibus saginatur. Has etiam lacrimas excitant iugiter malorum opprobria. Unde addit :
marg.| {i} Cum dicitur mihi quotidie] a malis.
marg.| {k} Ubi est Deus tuus] Quia enim eum non vident, cum non esse reputant. Et est maxima ignorantia, nescire ubi ille est, qui ubique est. Sap. 2.d. Excecavit illos malitia eorum et nescierunt sacramenta Dei, neque mercedem speraverunt iustitie. Et ideo dicunt : Ubi est Deus tuus ; id est quem quasi mercedem expectas, nec aliud habere desideras. Gregorius Bona mens nil suum reputat, donec istud, quod singulariter appetit, apprehendat. Postea probat, quod ista opprobria excitaverunt in eo lacrimas et devotionem, dicens.
marg.| {l} Hec] opprobria   [recordatus sum] quasi, non exivi extra me, ubi non invenirem nisi asperitatem et punctiones exprobrantium ; sed intra me quesivi consolationem. Et hoc est.
marg.| {m} Effudi] Lam. 2.f. Effunde sicut aquam cor tuum in conspectu Domini.
marg.| {n} In me] per devotionem, non extra me, per ostentationem, vel curiositatem.
marg.| {o} Animam meam] Anima ferrea non liquefit, nisi magno igne. Ier. 6.g. Es et ferrum universi corrupti sunt. Sed anima cerea cito liquefit. Ct. 6.b. Anima mea liquefacta est, ut dilectus locutus est. Lapidea vero numquam liquefit. Za. 7.c. Cor suum posuerunt, ut adamantem, ne audirent legem. Posuit causam impulsivam sue devotionis : Postea ponit causam efficientem, vel finalem, dicens.
marg.| {p} Quoniam transibo et cetera] quasi dicat : Illi per opprobria sua me impellebant ; sed pregustatio celestis dulcedinis me attrahebat : Hoc est. Quoniam transibo, mare mundi, murum carnis, spinas peccati transiliens.
marg.| {q} In locum tabernaculi admirabilis] id est Ecclesie militantis, cuius locus est Christus, quia in Christo fundata est. Dicitur autem Ecclesia militans tabernaculum, quia in ea peregrinantes et militantes Deo, pascunt et cubant. Ct. 1.b. Indica mihi, ubi pascas, ubi cubes in meridie. Item quia ibi armantur, 2Cor. 10.b. Arma militie nostre non sunt carnalia, sed potentia Deo ad destructionem munitionum, etc. Item quia ibi vulnerati sanantur. Lc. 10.f. Samaritanus duxit sauciatum in stabulum et curam illius egit. Dicitur autem admirabile istud tabernaculum propter Sacramentorum efficaciam. Item propter Sacramentorum continentiam. Item propter eorum, que in Ecclesia fiunt : admirabilem ordinem. Transibo ergo in locum huius   [tabernaculi] id est ad Christum contemplandum per fidem. Vel in locum tabernaculi, id est in ipsam Ecclesiam, que est locus, in quo Christus cum fidelibus habitat. Nec extra locum istum invenitur. Nec ibi sistam, sed pertransibo.
marg.| {r} Usque ad domum Dei] id est Ecclesiam triumphantem, de qua Bar. 3.c. O Israel, quam magna est domus Dei. Io. 14.a. In domo Patris mei mansiones multe sunt. Ad hanc domum transit in presenti vir iustus spe ; in futuro autem transit re. Ps. 121. Letatus sum in his, que dicta sunt mihi, in domum Domini ibimus. Et quomodo transeat, subdit,
marg.| {a} {2.110ra} In voce exultationis] etc. De presenti sic legitur :   [Exultationis] de Dei beneficiis.
marg.| {b} Et confessionis] de propriis peccatis. Primam vocem dat devotio : Secundam contritio. Prima est contra acediam. Secunda contra superbiam. De his in Ps. 117. Vox exultationis et salutis in tabernaculis Iustorum. Confessio salus dicitur, quia per eam sanantur vulnera peccatorum. Rm. 10.b. Corde creditur ad iustitiam ; ore autem confessio fit ad salutem. De futuro sic legitur : Exultationis, quantum ad suam felicitatem, de qua exultabit. Et confessionis, scilicet laudis, quantum ad Dei bonitatem. De his Is. 51.b. Gaudium et letitia invenietur in ea, gratiarum actio et vox laudis. In voce, dico, que est.
marg.| {c} Sonus epulantis] quia in presenti epulatur anima, cum Dei beneficiis reficitur. Apc. 3.d. Intrabo et cenabo cum ipso et ipse mecum. Item cum de peccatis contritus homo confitetur, supra Ps. 117. Fuerunt mihi lacrime mee panes die, ac nocte. Item in futuro splendide epulabitur. Ps. 16. Satiabor, cum apparuerit gloria tua. Is. 65. Servi mei comedent et vos esurietis. Et de his diversis refectionibus procedunt iste diverse voces. Unde bene dicitur : Vox exultationis et confessionis sonus epulantis.
marg.| {d} Quare tristis es, anima mea] etc. Secunda pars, in qua ratio, que predictas consolationes habet, increpat et confortat sensualitatem, que de presentibus malis tristatur. Unde dicit : Ex quo, scilicet tot bona habes et habebis, que potius gaudere deberes : Et quare conturbas me, id est rationem, secundum quod supra dictum est. Ps. 6. Anima mea turbata est valde. Mala enim tristitia turbat rationem, sicut fumus oculum. Unde notandum quod est tristitia mala et tristitia bona et quelibet multiplex.
marg.| ¶Tristitia :
- Naturalis timoris, scilicet horror mortis. Mt. 26.d. Tristis est anima mea usque ad mortem.
- Gravitas religionis. 2Cor. 6.b. Quasi tristes ; semper autem gaudentes.
- Corporalis infirmitas ; Iac. 5.c. Tristatur aliquis vestrum ? oret : equo animo est ? psallat.
- Penitentie, 2Cor. 7.c. Que secundum Deum est tristitia, penitentiam in salutem stabilem operatur. Mal. 3.d. Ambulavimus tristes coram Domino.
- Bona.
- Compassionis. Rm. 9.a. Tristitia mihi magna est et continuus dolor cordi meo.
- Increpationis. Eccl. 22.d. Si aperuerit os triste, ne metuas.
- Hesitationis. Mt. 26.b. Contristati valde ceperunt singuli dicere : Numquid ego sum, Domine ?
- Stuporis. Lc. 22.e. Invenit eos dormientes pre tristitia.
- Sollicitudinis. Eccl. 30.d. Tristitiam ne des anime tue et ne affligas temetipsum.
- Acedie. Eccl. 25.c. Omnis plaga tristitia cordis est. Prv. 17.d. Spiritus tristis exsiccat ossa.
- Amaritudinis. Is. 42.a. Non erit tristis, neque turbulentus.
- Avaritie. Eccl. 4.a. Declina pauperi sine tristitia.
- Mala.
- Desperationis. 2Cor. 2.b. Consolemini, ne forte abundantiori tristitia absorbeatur. 1. Thessal. 4.c. Nolumus vos ignorare de dormientibus, ut non contristemini, sicut ceteri, qui spem non habent.
- Fictionis. Mt. 6.b. Nolite fieri, sicut hypocrite tristes.
- Seculi. Mt. 19.c. Cum audisset adolescens verba hec, abiit tristis. 2Cor. 7.c. Tristia seculi mortem operatur.
- Quelibet pena temporalis. Eccl. 5.b. Ne dixeris, peccavi et quid mihi accidit triste ?
- Gehenne. Sap. 27.a. Persone tristes illis apparuerunt.
prol.| {2.110rb} De mala ergo tristitia, non de bona dicit hic : Quare tristis, es anima mea et quare conturbas me ? Hoc pertinet ad increpationem. Postea sequitur confortatio.
marg.| {e} Spera in Deo] Ps. 52. Et in Domino sperans non infirmabor. Et sperare potes.
marg.| {f} Quoniam adhuc] in presenti.
marg.| {g} Confitebor illi] id est simul omnia peccata fatebor. Vel Confitebor, id est totus fatebor, scilicet corde, ore, opere : Non sicut dicitur Is. 29.d. Populus hic labiis me honorat, cor autem eorum longe est a me.   [Illi] qui est.
marg.| {h} Salutare] id est Salvator et Creator.
marg.| {i} Vultus mei] id est in vultu meo, quasi dicat, in eadem natura, in qua et ego. Iob. 19.b. In carne mea videbo Deum Salvatorem meum. Est ergo salutare per recreationem, ipse idem.
marg.| {k} Deus meus] per creationem ; postea ostendit, unde anima habeat tristitiam hanc. Unde addit :
marg.| {l} Ad meipsum anima mea] supple, conversa.
marg.| {m} Conturbata est] id est a seipsa habet conturbationem. Gregorius Iustum est, ut in se semper dolores inveniat, qui relicto vero gaudio in se gaudia querebat. Ps. 142. In me turbatum est cor meum. Posita turbatione, ponit remedium turbationis, scilicet memoriam Dei. Unde dicit.
marg.| {n} Propterea] id est quia in me non invenio nisi turbationem.
marg.| {o} Memor ero tui] in presepio vagientis, ad humiliandum.   [Tui] in Cruce morientis, ad diligendum.   [Tui] ad iudicium venientis, ad timendum.   [Tui] in celo regnantis, ad sperandum : Sic   [memor ero tui] o Christe, ut in tui memoria consolationem admittam. Ps. 76. Renuit consolari anima mea : memor fui Dei et delectatus sum. Et ostendit multiplices causas, quare debeamus esse memores Dei, scilicet diversa beneficia Dei.
marg.| Prima causa est innocentia baptismalis. Qui enim ante Baptismum fuimus filii ire et in Baptismo facti sumus filii gratie et heredes glorie, debemus multum commendare memorie tantum beneficium et ipsum Dominum beneficii. Et hoc est, quod dicit : [Memor ero tui de terra Iordanis] id est pro eo quod in Baptismo, qui per Iordanem designatur, facti sumus terra fertilis, qui prius eramus terra deserta et sterilis. Is. 35.a. Letabitur deserta et invia. Ibi dicunt Septuag. Florebunt et exultabunt deserta Iordanis.
marg.| Secunda causa est beneficium Dei, quod dat homini, ut contemnat mundum. Unde addit {p} Et Hermonii] quod interpretatur anathematizatio, pes quod contemptus mundi notatur. Qui enim contemnit mundum, dicit, sicut dixit Iosue de Iericho : Ios. 6.c. Sit civitas hec anathema : et omnia, que in ea sunt. Iericho enim, quod interpretatur Luna, significat mundum deficientem. Iosue autem interpretatur Salvator et significat Salvatorem nostrum, qui anathematizat mundum, dicens : Ve vobis divitibus : Lc. 6.d. et Mt. 18.a. Ve mundo a scandalis. Scandala sunt omnia temporalia, quibus anima offendit. Item 1Io. 4.e. Nolite diligere mundum, neque ea, que in, etc.
marg.| ¶Anathematizare debemus :
- Carnalia desideria. Eccl. 18.d. Post concupiscentias tuas ne eas.
- Propriam voluntatem. Mt. 16.d. Si quis vult venire post me, abneget semetipsum et tollat crucem suam, etc.
- Diabolum. Mt. 4.b. Vade, Satana.
- Mundum. Lc. 14.g. Qui non renunciaverit patri, aut matri, etc.
marg.| Tertium est humilitas virtutum, quando, scilicet homo habens cultum virtutum non superbit, sed humiliter de se sentit et sibi displicet. Unde Ez. 20.g. Displicebitis vobis in conspectu vestro, etc. Unde dicit.
marg.| {q} A monte modico] per montem intelligitur culmen virtutum : per modicum humilitas. Eccl. 3.c. Quanto maior es, humilia te in omnibus. Hermon, ad litteram mons est modicus iuxta Iordanem. Et sic potest construi.   [De terra Iordanis et de terra Hermonii, scilicet a monte modico] Vel sic :   [A monte modico Hermonii] et redit in idem. Quarta causa est duorum Testamentorum sui adhuc concors provocatio : Unde dicit.
marg.| {2.110va}{a} Abyssus] id est novum Testamentum.
marg.| {b} Abyssum invocat] id est vetus Testamentum, supple, ad testimonium. Io. 5.f. Scrutamini Scripturas : ille sunt, que testimonium perhibent de me. Et post. Si crederetis Moysi, forsitan crederetis et mihi : de me enim ille scripsit. Vel vetus invocat novum ad sui complementum. Mt. 5.b. Nolite putare, quoniam veni solvere legem, aut Prophetas, non veni solvere, sed adimplere. Et bene dicit : Invocat, id est intus vocat : Unum enim testamentum est in alio, sicut rota in medio rote. Dicuntur autem duo Testamenta abyssi, pluribus rationibus. Primo, quia sunt inscrutabilia. Ecclesiast. 1.a. Altitudinem celi et latitudinem terre et profundum abyssi quis dimensus est ? Sapientiam Dei precedentem omnia, quis investigavit ? Secundo, quia exhauriri non possunt. Ecclesiast. 24.d. A mari enim abundabit cogitatio eius et consilium eius in abysso magna. Cogitatio potest referri ad vetus Testamentum, consilium ad novum. Tertio, quia omnes rivi scientiarum ab ipsis emanant. Gn. 7.b. Rupti sunt omnes fontes abyssi magne. Quarto propter obscuritatem : Gn. 1.a. Tenebre erant super faciem abyssi. Ps. 17. Tenebrosa aqua in nubibus aeris. Quinto, quia omnes alias facultates recipit scientia duorum Testamentorum. Eccl. 1.b. Omnia flumina intrant mare et mare non redundat. Sic ergo : Abyssus abyssum invocat. Et hoc :
marg.| {c} In voce cataractarum tuarum] id est per doctrinam Prophetarum et Apostolorum, a quibus fluenta doctrine nobis manant, sicut a cataractis flumina aquarum. Ad litteram enim cataracte dicuntur ostia illa, per que, quasi per subtiles meatus, effluunt aque : secundum Gregorium sic exponitur : Abyssus dicitur iudicium. Unde in Ps. 35. Iudicia tua abyssus multa. Abyssus ergo abyssum invocat, cum homo timore futuri iudicii provocatur interius in corde ad iudicandum seipsum. Gregorius Abyssus abyssum invocare, est de iudicio ad iudicium pervenire. Et hoc fit : In voce cataractarum tuarum, id est in exhortatione sanctorum Predicatorum. Unde ad hoc hortatur Apostolus 1Cor. 11.g. Si nosmetipsos diiudicaremus, non utique iudicaremur. Vel in malo sic : Abyssus expensarum, Abyssum invocat rapinarum. Ecclesiast. 5.c. Ubi multe sunt opes et multi sunt, qui comedunt eas. Vel malus homo, malum hominem. Prv. 1.b. Fili, si te lactaverint peccatores, ne acquiescas eis : si dixerint, veni nobiscum, insidiemur sanguini, etc. Vel peccatum, peccatum : sicut superbia, avaritiam ; gula, luxuriam ; ira, homicidium, etc. Mt. 12.d. Assumit septem Spiritus nequiores se. Gregorius super Ez. 3. Peccatum, quod per penitentiam non deletur, mox pondere suo trahit ad aliud. Is. 34.c. Occurrent Demonia, onocentaurus et pilosus clamabit alter ad alterum. Et hoc   [in voce cataractarum tuarum] id est testimonio Sanctorum, sicut ostenditur per diversa loca Scripture. Item abyssus misericordie Christi abyssum invocat miserie generis humani. Et hoc, in voce cataractarum, id est in virtute plagarum, que clamant misericordiam. Hbr. 12.f. Accessistis ad Sion montem et Iudicem omnium et Testamenti novi mediatorem Iesum et sanguinis aspersionem melius loquentem, quam Abel : videte, ne recusetis loquentem. Quinta causa memorie Dei est, quia ad hoc nos stimulant tribulationes. Unde sequitur :
marg.| {d} Omnia excelsa tua] etc. Excelsa dicit imbres, que de excelso descendunt.
marg.| {e} Fluctus] dicit mare. Est ergo sensus : Omnia excelsa tua, id est minores tribulationes. Et fluctus tui, id est maiores tribulationes.
marg.| {f} Super me transierunt] opprimentes me. Et ideo, memor ero tui, quia vexatio dat intellectum, ut dicitur Is. 28.e. Ion. 2.d. Cum angustiaretur in me anima mea, Domini recordatus sum. Et nota, quod dicit : Transierunt, non steterunt. Super Electos enim transit tribulatio, quasi virga super dorsum pueri. 2Cor. 4.d. Id enim, quod in presenti est momentaneum et leve tribulationis nostre, etc. Sed super reprobos stabit in eternum. Is. 30.g. Erit transitus virge fundatus : quam requiescere faciet Dominus super eum. Tribulationes vero dicuntur excelsa, quia {2.110vb} in celum elevant : fluctus vero, quia humiliando deprimunt. De primo, Gn. 7.b. Inundaverunt aque diluvii, etc. De secundo, Iob. 6.a. Sagitte Domini in me sunt, etc. Sexta causa, quare homo debet esse memor Dei, est, quia tenetur ad Dei mandata implenda et non potest eius mandata implere, qui eius obliviscitur. Et ideo sequitur.
marg.| {g} In die mandavit Dominus misericordiam suam] quasi dicat, ideo memor ero, quia in die prosperitatis mandavit, id est precepit,   [misericordiam suam] que est, quod corrigit nos in presenti, ut in eternum parcat. Gregorius Magna misericordia est, in presenti misericordiam non consequi. Est ergo sensus, Mandavit Dominus, ut cum simus in presenti prosperitate, timeamus eternam adversitatem et parati simus tribulationem sustinere : quia dicit Augustin. Illis ad tempus parcit, quos in eternum damnabit. Secundo mandat Dominus, ut in habita tribulatione gaudeamus. Unde addit :
marg.| {h} Et nocte] adversitatis [mandavit Dominus]
marg.| {i} Canticum eius] id est ut in eo gaudeamus, attendentes, quod quem Dominus diligit, castigat et flagellat omnem filium, quem recipit. Hbr. 12.b. et quod per istas tribulationes intrabimus in regnum celorum. De his duobus mandatis, Ecclesiast. 11.c. In die bonorum ne immemor sis malorum : et in die malorum ne immemor sis bonorum. Vel in die prosperitatis mandavit Dominus misericordiam suam, id est sibi fieri ; dando eleemosynas, secundum quod dicitur Tob. 4.b. Si multum tibi fuerit, abundanter tribue. In antecedente notatur prosperitas, cum dicitur : Si multum, etc. In consequente misericordia, cum dicitur : Abundanter tribue. Et nocte, ut supra expositum est. Vel in die, ad litteram mandavit Dominus misericordiam suam, id est ut de die operibus misericordie insistatur.   [Et nocte canticum eius] id est ut de nocte eius laudibus et ei vacetur. Sic Dominus faciebat de die predicans et de nocte orationibus vacans. Unde dicitur Lc. 6.c. Exiit in montem orare et erat pernoctans in oratione. Et cum dies factus esset, vocavit Discipulos suos et descendens de monte cum illis, stetit in loco campestri : E tunc fecit sermonem illum magnum, incipiens sic : Beati pauperes spiritu, etc. Post sermonem sanavit egros. Et sic implevit prius, quod mandaturus erat. Cepit enim primo facere et postea docere : Act. 1.a.
marg.| {k} Apud me] etc. Supra quesivit synderesis a sensualitate, seu spiritus ab anima, vel ratio a voluntate, quare tristatur a tribulationibus, ibi : Quare tristis es anima mea, etc. Et postea posuit unum remedium contra tristitiam, scilicet memoriam Dei, ibi : Propterea memor ero tui. Hic autem ponitur secundum remedium, scilicet oratio. Unde dicit : Apud me oratio, quasi dicat, propter tristitiam anime mee memor ero Dei et etiam est et erit, apud me oratio, quasi dicat, non oportet me multum laborare exterius querendo oblationes, sicut Iudei faciebant. Unde Ier. 6.e. Ut quid mihi thus de Saba affertis et calamum suave olentem de terra longinqua ? Sed ego in me habeo, quod Deo gratum offeram, scilicet orationem. Et hoc est, quod dicit : Apud me est oratio, supple, exhibenda Deo. Item, Apud me, id est in secreto conscientie, non apud homines per iactantiam, est oratio exhibenda.
marg.| {l} Deo] non Regi terreno. De his duobus : Mt. 6.a. Tu autem cum oraveris, intra cubiculum tuum et clauso ostia ora Patrem tuum. Deo, dico.
marg.| {m} Vite mee] id est qui est vita mea. Dt. 30.d. Ipse est enim vita tua. Vel Deo vite mee, triplici, scilicet vite nature, vite gratie, vite glorie, supple datori et conservatori et defensori. Ps. 26. Dominus illuminatio mea et salus mea : quem timebo ? Dominus protector vite mee, etc. Et quid oret, subiungit.
marg.| {n} Dicam Deo] gaudendo et gratias referendo.
marg.| {o} Susceptor meus es] id est susceptor mee nature. Ps. 72. Et cum gloria suscepisti me. Et per hoc confitetur in Christo utramque naturam, scilicet suscipientem et susceptam, scilicet divinam et humanam. Et hoc confiteri, est orare et allegare, quod debeat nos custodire, qui nostram naturam suscepit. Vel sic : Susceptor meus es, id est me ad penitentiam non tantum suscipis ; sed etiam assuetus es suscipere. Susceptor enim notat usum et consuetudinem, sicut scriptor et huiusmodi verbalia nomina. De hac susceptione, Ieremie 3.a. Fornicata es cum amatoribus multis ; tamen revertere ad me et ego suscipiam te. Hunc duplicem modum susceptionis et in primo, duplicem Christi naturam innuit Lc. 18.g. ubi dixit cecus : Iesu fili David, miserere mei. Iesu fili David, Ecce prima susceptio. In Iesu notatur Divinitas : in filio David humanitas, quam suscepit. Miserere mei, dicit secundam susceptionem, in {2.111ra} qua misericordia Salvatoris suscipit peccatorem ad penitentiam. Vel Susceptor meus, id est sursum captor in contemplatione celestium, secundum illud Prv. 29.d. Qui sperat in Domino, sublevabitur. Ps. 3. Ego dormivi et soporatus sum, scilicet contemplatione eorum, que facta sunt in Christo homine et exsurrexi ad contemplandum Divinitatem : et Dominus suscepit me, quasi sursum cepit et traxit : quia per me non poteram ascendere : Sic Paulus dicit, non se ascendisse, sed raptum fuisse usque ad tertium celum. 2Cor. 12.a. Et nota, quod hec quatuor necessaria sunt in oratione : Pie, pro se, perseveranter, ad salutem, que innuuntur in hoc versu. Per hoc, quod dicit Deo, innuitur pie, per vite, ad salutem, per mee, pro se, per hoc, quod dicit, dicam, notatur perseveranter. Positis remediis contra tristitiam in sua oratione, exponit Domino causas tristitie, quasi conferendo, dicens.
marg.| {a} Quare oblitus es mei] ex quo susceptor meus es ? Prima ergo causa tristitie est dilatio patrie, de qua conqueritur Domino, cum dicit : Quare oblitus es mei, id est videris esse oblitus, promissa gaudia differendo ? Ps. 12. Usquequo, Domine, oblivisceris me in finem ? usquequo avertis faciem tuam a me ? Dicitur etiam Deus oblivisci, quando non miseretur et quando non punit. De primo, Iob. 24.d. Obliviscaris eius misericordia. De secundo, Ps. 136. Memor esto, Domine, filiorum Edom. Bonorum autem numquam obliviscitur Deus. Is. 49.d. Numquid oblivisci potest mulier infantem suum, ut non misereatur filio uteri sui ? Et si illa oblita fuerit ; ego tamen non obliviscar tui. Secunda causa est miseria, quam patitur a sensualitate. Unde dicit.
marg.| {b} Et quare contristatus incedo] secundum sensualitatem. Mt. 26.d. Tristis est anima mea usque ad mortem. Et in eodem : Spiritus quidem promptus est ; caro autem infirma. Sed sicut per   [contristatus] notatur tribulatio ; ita per   [incedo] notatur profectus. Et ideo bene coniunguntur hec duo, cum dicit :   [Contristatus incedo] quia tribulatio et tristitia talis est stimulus urgens nos ad incedendum. Gregorius Mala, que nos hic premunt, ad Deum nos ire compellunt. Sed brevitas tribulationis exprimitur, cum addit.
marg.| {c} Dum affligit me inimicus] Et notatur hic tertia causa tristitie, scilicet tribulatio, quam patitur ab inimicis invisibilibus, tam corporaliter, quam spiritualiter. De corporali afflictione dicit : Dum affligit me inimicus, scilicet ; Diabolus, sicut afflixit Iob in rebus. Unde Iob. 1.c. Ecce universa, que habet, in manu tua sunt. Item in corpore. Unde Iob. 2.b. Ecce in manu tua est, etc. De spirituali autem afflictione, sequitur.
marg.| {d} Dum confringuntur ossa mea] id est virtutes comminuuntur per peccatum, aut vires anime tentatione concutiuntur. Quarta causa, est tribulatio, quam sustinet ab inimicis visibilibus. Unde addit :
marg.| {e} Exprobraverunt mihi, qui tribulant me inimici mei] scilicet mali homines, qui tribulant inferendo plura mala : Quorum primum est exprobratio peccati. Unde dicit : Exprobraverunt mihi. Secundum est improperium de religione, sive sanctitate. Unde sequitur :
marg.| {f} Dicunt mihi per singulos dies, ubi est Deus tuus] quasi dicat, nusquam : aut si est, non curat de te : et ita stultum est tali Deo servire. De Ecclesia autem proprie legitur hoc :
marg.| {d} Dum confringuntur ossa] etc. Hec est enim lamentatio Ecclesie, cuius ossa confringuntur, quando prelati, vel viri Ecclesiastici, in quibus fortitudo Ecclesie consistit, per peccatum a statu rectitudinis deiiciuntur et comminuuntur, contra illud Ex. 12.g. Os non comminuetis ex eo et Io. 19.g. Et nota, quod ossa arida de facili franguntur et difficile renovantur : Sic est de prelatis et clericis. Ps. 101. Ossa mea sicut cremium aruerunt. Et causam dicit Iob. 30.d. Ossa mea aruerunt pre caumate, scilicet ardore cupiditatis et ambitionis. Et Prv. 17.d. Spiritus tristis exsiccat ossa, scilicet tristitia seculi. Propter hoc dicit Ier. 30.b. Insanabilis fractura tua. Et nimis fragile est illud os, quod lingua potest frangere. Eccles. 28.c. Plaga lingue comminuet ossa. Et bene dicit : Confringuntur. Et quia omnes exceptis paucis franguntur : et quia cum eis alii franguntur per malum eorum exemplum : Unde bene coniungit, Dum confringuntur ossa {2.111rb} mea, exprobraverunt mihi, qui tribulant me inimici mei, heretici et mali Christiani. Hoc enim est, quod precipue exprobrant heretici sancte Ecclesie, videlicet, peccata prelatorum.
marg.| {f} Dum dicunt mihi] ecce exprobratio.
marg.| {g} Per singulos dies] ecce instantia. Qui dixerunt ?
marg.| {h} Ubi est Deus tuus] quasi dicat, exemplum vite Christi, ubi relucet ? In prelatis et clericis, in quibus maxime deberet relucere, ibi non relucet. Christus enim pauper ; ipsi divites ; Christus humilis, ipsi superbi ; Christus laboravit, ipsi otio et voluptatibus vacant. Et propter hoc dicit beatus Bernardus : Ministri Christi sunt et serviunt Antichristo. Non sic Apostolus, qui in se Christum aliis ostendebat, dicens : Imitatores mei estote, sicut et ego Christi, 1Cor. 11.a. et 2Cor. 13.a. An experimentum queritis eius, qui in me loquitur Christus ? Quasi quererent ab eo : Ubi est Deus tuus ? Item super illud verbum : Dum dicunt mihi per singulos dies : potest distingui dies bona et dies mala, ut patet.
marg.| ¶Dies :
- Angeli boni. Ps. 18. Dies diei eructat verbum.
- Homines electi. Ps. 95. Annuntiate de die in diem Salutare eius.
- Vita vie. Io. 11.b. Qui ambulat in die, non offendit.
- Tempus gratie. Ioa. 8.g. Abraham exultavit, ut videret diem meum.
- Etas hominis. Gn. 8.d. Nox et dies non requiescent.
- Fides. Rm. 13.d. Nox precessit ; dies autem appropinquavit.
- Intelligentie. 1Cor. 2.a. Mihi pro minimo est, ut a vobis iudicer, aut ab humano die.
- Visitationis. 1Pt. 2.c. Glorificent Deum in die visitationis.
- Innovationis. Lam. 5.d. Innova dies nostros, sicut a principio.
- Penitentie. Rm. 14.a. Alius iudicat inter diem et diem.
- Bona.
- Salutis. 2Cor. 6.a. Ecce nunc dies salutis. Sumitur de Is. 49.c.
- Consolationis. Lam. 1.g. Adduxisti diem consolationis.
- Desiderii celestis. Canticorum 2.d. Pascitur inter lilia, donec aspiret dies.
- Iudicii. Phil. 1.a. Qui cepit in vobis opus bonum, perficiet usque in diem Domini nostri Iesu Christi.
- Eternitatis. 2Pt. 3.d. Ipsi gloria nunc et in diem eternum. Za. 14.b. Erit dies una, que nota est Domino. Ps. 83. Melior est dies una, etc.
- Culpe. Iob. 3.a. Pereat dies, in qua natus sum, etc. Ier. 20.d. Maledicta dies, in qua natus sum.
- Mortalitatis. Eccl. 7.a. Melior dies mortis die nativitatis.
- Angelus apostata. Iob. 3.a. Dies illa vertatur in tenebras.
- Prosperitas seculi. Ps. 120. Per diem Sol non uret te, neque Luna per noctem.
- Mala.
- Delectatio. Iob. 21.b. Ducunt in bonis dies suos.
- Gloria Antichristi. Ier. 17.c. Diem hominis non desideravi : tu scis.
- Timoris mundani. Is. 37.a. Dies tribulationis et angustie dies hec.
- Ultionis. Ex. 32.g. Ego autem in die ultionis visitabo contra peccatum eorum.
- Damnationis. Sophon. 1.d. dies ire, dies illa, dies tribulationis et angustie.
marg.| {2.111va} Positis causis tristitie, iterum consolatur animam suam, sicut prius, dicens : Quare tristis es, anima mea et quare conturbas me ? Spera in Deo, quoniam adhuc confitebor illi, Salutare vultus mei et Deus meus. Isti duo versus supra habiti sunt et expositi. Sed ideo repetit, quia cum frequens sit tribulatio, necessaria est frequens consolatio. Similis repetitio habetur Io. 1.c. Confessus est et non negavit et confessus est, quia non sum ego Christus. Idem enim sepe respondit, quia sepe fuit ei obiectum. Et nota, quod tristitia expellenda est multis rationibus. Primo, quia universaliter vulnerat. Eccl. 25.c. Omnis plaga tristitia cordis est. Secundo, quia interficit. Tertio, quia inutilis est. De his duobus Eccl. 30.d. Tristitiam longe expelle a te : Multos enim tristitia occidit et non est utilitas in ea. Quarto, quia bonos mores dissipat. Prv. 25.c. Sicut tinea vestimento ; sic tristitia cordi. Quinto, quia devotionem extinguit. Prv. 17.d. Spiritus tristis exsiccat osse. Sexto, quia gaudium spirituale exsufflat. Eccl. 30.c. Non est oblectamentum super cordis gaudium. Septimo quia inducit fastidium spiritualium. Nm. 21.b. Tedere cepit populum itineris et laboris et dixit : Anima nostra iam nauseat super cibo isto levissimo. Octavo, quia facit hominem ineptum bello spirituali. Dt. c. 20.b. Quis est formidolosus et corde pavido, revertatur in domum suam. Eccl. 38.b. A tristitia festinat mors et cooperit virtutem et tristitia cordis flectit civitatem.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Hugo de Sancto Caro. Postilla in totam Bibliam (Ps. Psalmus 41), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 29/04/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=hug&numLivre=26&chapitre=26_41)
Signaler un complément d'information

Notes :