Psalmus 138
Numérotation du verset
Ps. 138,1
¶In finem
psalmus
David.
¶Codd. : (Ps. 138)
D30
Rusch
Ps-G
| psalmus David]
inv.
Ps-G
| David] + Vox Petri apostoli penitentis
D30
Numérotation du verset
Ps. 138,2 I
Domine probasti me
et cognovisti me ¦
tu cognovisti
sessionem meam
et resurrectionem meam1.
1 resurrectionem
Ps-G
(
plerique codd. et edd.
)
D30 Rusch cum Ps-R
] surrectionem
Ps-G
(
R L
)
cum Ps-H
| <divisio.> me ¦... meam1
D30
] me... meam
Rusch
Numérotation du verset
Ps. 138,3 II
Intellexisti cogitationes meas de longe ¦ semitam meam
et funiculum meum
investigasti.
Numérotation du verset
Ps. 138,4 III
Et omnes vias meas
previdisti ¦ quia non est sermo
in lingua mea.
Numérotation du verset
Ps. 138,5 IV
Ecce Domine tu2 cognovisti omnia novissima et antiqua ¦ tu formasti me
2 Domine tu
Ps-G
D30 ω1 ΩP] inv.
Ps-G
(R² I ΨB*) Ω
M Ed1530
cum Ps-R
,
om. Rusch
et posuisti
super me manum tuam.
Numérotation du verset
Ps. 138,6 V
Mirabilis
facta est scientia tua
ex me ¦
confortata est
et non3
3 et
Ps-G
(
plerique codd. et edd.
) D30 ω1 Rusch]
om. Ps-G
(F L)
potero ad eam.
Numérotation du verset
Ps. 138,7 VI
Quo ibo
a spiritu tuo4 et quo a facie tua
4 a
Ps-G
(
plerique codd. et edd.
) D30 Rusch] ab
Ps-G
(R F)
fugiam ?
Numérotation du verset
Ps. 138,8 VII
Si ascendero in celum
tu illic es ¦
si descendero
ad5 infernum
5 ad
Rusch Ps-G
] in
Ps-G
(R M² Q ΩS) D30 edd.
cum Ps-R
ades.
Numérotation du verset
Ps. 138,9 VIII
Si sumpsero
pennas meas
diluculo ¦
et habitavero in extremis maris.
Numérotation du verset
Ps. 138,10 IX
Etenim
illuc manus tua deducet me ¦
et tenebit me
dextera tua.
Numérotation du verset
Ps. 138,11 X
Et dixi6
6
<divisio.> dixi+
D30
²
forsitan
tenebre
conculcabunt me ¦ et nox
illuminatio mea7
7 mea
Ps-G
(ΨB V D)
D30
ΩS
ω
1 ΩP
Rusch Ed1530 Clementina cum Ps-R
]
om. Ps-G
in deliciis meis.
Numérotation du verset
Ps. 138,12 XI
Quia tenebre
non obscurabuntur a te
et nox
sicut dies
illuminabitur ¦
sicut tenebre
eius
ita
et lumen eius.
Numérotation du verset
Ps. 138,13 XII
Quia tu possedisti renes meos ¦
suscepisti me
de utero matris mee.
Numérotation du verset
Ps. 138,14 XIII
Confitebor tibi
quia8 terribiliter
8 quia
Ps-G D30
] quoniam
Rusch Ed1530
magnificatus es ¦
mirabilia9
opera tua’
9 mirabilia
Ps-G
ΩP
Rusch
] mirabiliter Ω
M
(hapax)
et anima mea
cognoscet nimis10.
10 cognoscet
Ps-G
(
plerique codd. et edd.
) D30 ΩP
Rusch
] cognoscit
Ps-G
(L M ΦB)
Clementina
Numérotation du verset
Ps. 138,15 XIV
Non est occultatum os meum
a te11 quod fecisti in occulto ¦
11 a] ad Ω
K*
et substantia mea
in inferioribus terre.
Numérotation du verset
Ps. 138,16 XV
Imperfectum meum viderunt oculi tui12
12
<divisio.> tui+
D30
²
et in libro tuo
omnes scribentur ¦
dies13
13 dies
Ps-G
(
M
Q² W U
G
K ΨB V D)
D30
Ω ΩP
edd. Rusch cum Ps-R
Ps-H] die
Ps-G
, dii
Ps-G
(R* ΦRG) cum
Ps-Moz
X
formabuntur et nemo in eis.
Numérotation du verset
Ps. 138,17 XVI
Mihi autem nimis
honorificati sunt
amici tui Deus ¦ nimis
confortatus est14 principatus eorum.
14 confortatus est
Ps-G
(
plerique codd. et edd.
)
D30
ΩP
Rusch cum Ps-R
] confirmati sunt
Ps-G
(R² F L), confortati sunt
Ps-G
(R* Q W ΦV U
G
²)
Numérotation du verset
Ps. 138,18 XVII
Dinumerabo eos
et super arenam
multiplicabuntur ¦ exsurrexi
et adhuc sum tecum.
Numérotation du verset
Ps. 138,19 XVIII
Si
occideris Deus peccatores15 :
15 occideris
D30
ΩP
Rusch
] occiderit ΩS
viri sanguinum16
16 viri
Ps-G
(
plerique codd. et edd.
) D30 ΩP Rusch
cum Ps-R
] et praem.
Ps-G
(L I V), et virum
Ps-G
(F)
declinate a me.
Numérotation du verset
Ps. 138,20 XIX
Quia dicitis17
17 dicitis
Ps-G
(
plerique codd. et edd.
) D30 ΩP Rusch
cum Ps-R
] dices
Ps-G
(F),
Ps-G
(R I L)
in cogitatione ¦
accipiant18
18 accipiant
Ps-G
(I ΦRP D)
D30
* Ω ΩP
Rusch Ed1530
] accipient
D30
² (super ras.)
Ps-G
in vanitate
civitates suas19.
19 suas
Ps-G
(
plerique codd. et edd.
) D30 ΩP Rusch
cum Ps-R
] tuas
Ps-G
(F L ΦRGV
G*
K* Clementina )
Numérotation du verset
Ps. 138,21 XX
Nonne qui oderunt te Domine oderam ¦ et super inimicos tuos tabescebam ?
Numérotation du verset
Ps. 138,22 XXI
Perfecto odio oderam illos ¦ inimici
facti sunt mihi.
Numérotation du verset
Ps. 138,23 XXII
Proba me
Deus20
20 Deus
Ps-G
D30 ΩP] Domine
Rusch
cum Ps-α Ps-Moz Ps-Med
et
scito
cor meum ¦ interroga me
et cognosce semitas meas.
Numérotation du verset
Ps. 138,24 XXIII
Et
vide si via iniquitatis in me est ¦
et deduc me
in via eterna.
Psalmus 138
Numérotation du verset
Ps. 138,1
marg.|
Domine, probasti me]
Titulus. In finem Psalmus David. Psalmus iste obscurissimus est et profunditate mysteriorum plenus, in quo David in persona Christi loquitur. Christus autem et Ecclesia tamquam sponsus et sponsa sunt una caro, ideo in hoc Psalmo aliquando est vox capitis, aliquando membrorum. Quicquid ergo hic loquitur ex persona suscepte carnis et ad caput pertinet, quod iam ascendit in celum et ad membra, que adhuc peregrinantur in terra, in persona superioris captivi, qui iam spe in Hierusalem restitutus memor discessionis sue, in qua Deum latere non potuit et in qua, cum se ulta sit manus Domini, deliberat non esse ulterius ab eo fugiendum, sed ad eum pergendum et hoc ex persona totius humane nature revertentis ad Deum, tamquam ex voce filii prodigi de longinqua regione redeuntis ad patrem. Sensus tituli
{2.344rb} talis est. Psalmus iste dirigens nos in finem, id est in Christum, attribuitur toti Christo, in cuius persona loquitur hic propheta. Intentione monet, non fugere a Deo, sed ad ipsum.
marg.|
Modus. Quatuor sunt partitiones Psalmi. Primo, agit de notitia Dei, que comprehendit omnia opera et superioris captivi reversi et exultantis, que quasi cogit eum, qui latere non potest, reverti, maxime cum manus Dei ibi cum tetigerit. Secundo, dicit non esse a Deo fugiendum, sed ad ipsum recurrendum, ibi : Quo ibo. Tertio dicit. quanta sit exultatio revertenti ad Deum, ibi : Confitebor. Quarto, quomodo mali ei non noceant, aperit, ibi : Si occiderit. Agit ergo Propheta prius ex persona capitis loquentis ad patrem. O.
Numérotation du verset
Ps. 138,2
I
I
marg.|
{i}
Domine]
Hoc dicit Christus Patri secundum quod homo, non enim Dominus eius est pater eius, nisi quia dignatus est nasci secundum carnem. Pater, est Dei, Dominus, hominis. Ergo quia pater et Dominus est, pater est forme Dei, Dominus est forme servi. Unus tamen et idem Dei et hominis filius, qui secundum quod homo ad Patrem ait.
marg.|
{i}
Domine, probasti me]
experimentis, ut in tentatione Diaboli in deserto. Mt. 4.a. In persecutionibus Iudeorum, ut in Passione.
marg.|
{k}
Et cognovisti me]
in resurrectione. Non dicit eum novisse tunc, quod ante non noverat, sed aliis tunc notum fecit, quem ante non fecerat, ita ut probatum aliis ostendit. Ac si dicat. Cognovisti me, id est me cognosci fecisti. Sicut ad Abraham dixit Gn. 22.c. Hunc cognovi quod timeas Deum, id est cognoscere feci Et.
marg.|
{l}
Tu Domine, cognovisti]
id est quod voluisti et approbasti, secundum voluntatem tuam factum est. Quid cognovisti ?
marg.|
{m}
Sessionem meam]
id est humilitatem in Passione.
marg.|
{n}
Et resurrectionem meam]
id est glorificationem in Resurrectione. Potest et hoc accipi ex voce membrorum. Ut enim Christus caput sedit et resurrexit, sic et sui sedent humiles in patientia, surgent recti in spe vite eterne. Rm. 5.a. Gloriamur in tribulationibus, scientes, quod tribulatio patientiam operatur, patientia autem probationem, probatio vero spem, spes autem non confundit. Item sedent confitentes peccata sua, surgent iustificati gratia sua. Dicamus ergo et nos.
marg.|
{i}
Domine, probasti me]
etc. quod scilicet in humilitate patientiam habeo et peccata confiteor.
marg.|
{n}
Et resurrectionem]
etc. scilicet quod per gratiam iustificatus surgo et in spem vite eterne erigor.
marg.|
{i}
Domine, probasti me]
etc. Moraliter notandum quod est duplex de homine probatio, Dei videlicet et hominis. Probat Deus et Probat homo. Deus probat activos, contemplativos et prelatos. In prelatis probat fidem. Iac. 1.a. Probatio fidei vestre patientiam operatur. 1Pt. 1.b. In quo exultabitis modicum nunc si contristari oportet, ut probatio fidei vestre multo pretiosior sit auro, quod per ignem probatur. Item patientiam. Za. 13.d. Uram eos sicut uritur argentum et probabo eos sicut probatur aurum. Et Dn. 12.c. Eligentur et dealbabuntur et quasi ignis probabuntur. Item officium. 2Cor. 9.d. Probationem ministerii glorificantes Deum in obedientia confessionis vestre. Item timorem. Ex. 20.c. Ut probaret vos, venit Deus, etc. Item in contemplativis probat innocentiam. Iob. 23.c. Ipse scit viam meam et probavit me. Item dilectionem. Sap. 11.b. Hos tamquam pater monens probasti. Et Gn. 27.c. Accede huc, ut tangam te, fili mi et probem, etc. Item intentionem. Prv. 17.a. Sicut igne probatur argentum et aurum in camino, ita corda probat Deus. Item voluntatem. Ier. 11.a. Tu Domine Sabaoth, qui iudicas iuste et probas corda et renes. Item probat Deus activos in adversitate. Ps. Probasti cor meum, etc. Et Eccl. 2.a. In igne probatur argentum et aurum, etc. Item in tentatione. Eccles. 27.a. Vasa figuli probat fornax. Tob. 12.c. Quia acceptus eras Deo, etc. Item in prosperitate. Idc. 7.a. de lambentibus aquas dicit. Duc eos ad aquas et ibi probabo illos. Aque, sunt fluxibiles prosperitates. Item in conversatione. Dt. 1.b. Date ex vobis viros prudentes et gnaros, quorum conversatio probata sit in tribubus. Item probat Deus hominem ut vas, ut amicum. Primo, ut vas per sonum, si clare sonat percussum, gratias, scilicet agendo, cum Iob dicendo, Dominus dedit, Dominus abstulit, etc. sit nomen Domini benedictum. Item de divinis loquendo. Unde Hieronymus Beata lingua, que non nisi de divinis novit construere sermonem. Sed multi sunt fistule Diaboli. Iob. 40.b. Ossa illius velut fistule eris. Item probat ut vas per infusum. Eccl. 21.c. Cor fatui quasi vas confractum, quod lutum, id est spurcitiam retinet, non aquam puram, id est sapientiam. Unde sequitur : Omnem sapientiam non tenebit. Item probat ut vas per ignem. Sap. 3.b. Tamquam aurum in fornace, etc. Sed de illis, qui per impatientiam incinerantur et ignem tribulationis ferre nequeunt, dicitur Is. 1.f. Argentum tuum versum est in scoriam. Ier. 6.g. Argentum reprobum voca eos. Item probat Deus hominem ut amicum, in necessitate ipsum non deserendo. Eccles. 12.b. Non cognoscetur in bonis amicus et non
{2.344va} abscondetur in malis inimicus. Quod in bonis non cognoscatur amicus, determinatur Dt. 6.a. ubi dicit Origenes super illud, Diliges Dominum Deum tuum, etc. Cum quis in prosperitate diligitur, incertum est an prosperitas, an persona diligatur. Eccl. 37.a. Sodalis amico coniucundabitur in oblectationibus et in die necessitatis adversarius erit. Hoc probatum fuit tempore Martyrum, quando Ecclesia fuit in paupertate. Signum amicitie etiam est, quando homo patitur damnum pro Christo. Ct. ult. c. Si dederit homo omnem substantiam domus pro dilectione, quasi nihil despiciet eam. Item periculis se exponendo. Eccl. 6.b. Amicus fidelis fortis protectio, qui invenit, illum invenit thesaurum. Gregorius Quomodo quisque amat, pena interrogat. Item probat Deus hominem ut militem, terribilia aggrediendo. Iob. 39.c. Audacter in occursum pergit armatis, contemnit pavore, nec cedit gladio. Ita faciunt milites Christi. Ps. Si consistant adversum me castra, etc. Unde Sen. ait. Hunc volo, cuius dentes crepuere sub pugno, qui sanguinem suum vidit, sed adversarium toto tulit corpore et proiectus animum non proiecit. Item viriliter resistendo 1Mcc.3.a. dicitur de Iuda, Induit se loricam sicut gigas et succinxit se arma bellica, etc. Item industria in modo pugnandi et insidias cavendi. Eccl. 9. Dicebam ego sapientiam meliorem fortitudine. Prv. 22.a. Callidus videt malum et abscondit se. Circa secundum, scilicet de probatione hominis. Que est triplex. Primo, quantum ad seipsum ; secundo, ad proximum ; tertio, quantum ad Deum. Quantum ad seipsum, primo probat cognitionem. 2Cor. ult. b. Vosmetipsos probate, si estis in fide tentate. Item probat affectionem, vel voluntatem. 1Cor. 11.g. Seipsum autem probet homo, etc. Item propositum. Idt. 8.d. Quod facere proposui, probate si ex Deo est, etc. Item operationem. 2Tim. 2.b. Sollicite cura teipsum probabilem exhibere Deo operarium inconfusibilem. Item quantum ad proximum, ut probet homo suggestionem, antequam ei consentiat. Iob. 4.a. Probate spiritus, an ex Deo sint. Item fidelitatem, antequam se ei credat. Gn. 42.f. Si probabo, quod pacificis sitis. Pacificum enim vocat fidelem. Item in patientia. Sap. 2. Contumelia et tormento interrogemus eum, ut sciamus reverentiam eius et probemus patientiam illius. Item conversationem eius. 1Th. 5.d. Omnia autem probate, quod bonum est, tenete. Item probat homo quantum ad Deum, divinam potentiam, que ducit ad timorem. 3Rg. 8.e. Discant universi populi terrarum timere Nomen tuum, sicut populus tuus Israel, etc. Ex. 15.a. Omnipotens nomen eius, etc. Item sapientiam. 3Rg. 10.a. De Regina Saba, que venit probare sapientiam Salomonis. Item probat bonitatem. Mal. 3.c. Inferte omnem decimam in horreum meum et sit cibus in domo mea et probate super hoc, dicit Dominus, si non aperuero vobis cataractas celi, etc. Item probat voluntatem. Rm. 12.a. Nolite conformari huic seculo, sed renovamini novitate sensus vestri et probetis, que sit voluntas Dei bona, etc. Vel dic. Probatur homo ad modum auri, ut purgetur. Iob. 23.c. Ipse probavit me quasi aurum. Item ad modum equi, ut ematur. Ps. 25. Proba me et tenta me, etc. Item ad modum clerici, ut ordinetur. Iac. 1.b. Beatus vir, qui suffert tentationem, etc. Et nota, quod tria probant aurum. Ignis fornacis, id est tribulationis. Eccl. 2.a. In igne probatur aurum. Et 27.a. Vasa figuli probat fornax. Item tactus lapidis, id est laus humana, quia sicut aurum in tactu lapidis probatur, sic homo in ore laudantium. Prv. 27. Quomodo probatur in conflatorio argentum, in fornace aurum, sic homo ore laudantium. Item conservatio in luto, ubi non putrescit ; sic homo in temporalibus. Sed de putrescentibus dicitur Ier. 6.g. Argentum reprobum vocate eos, quia Dominus proiecit illos. Item equus in tribus probatur. Si ductibilis fit, etc. id est obediens. Ps. 80. Probavi te apud aquas contradictionis. Item si timet calcaria, id est precepta Dei et facit ea. Gregorius Probatio dilectionis exhibitio est operis. Item si bene comedit, id est si animam oratione, que est cibus, reficit. 1Cor. 11.g. Probet autem seipsum homo, etc. Item clericus in tribus probatur, scilicet in legendo, cantando et construendo. Legere pertinet ad discretionem et secundum hoc dicitur. Io. 4.a. Probate spiritus an ex Deo sint. Et 1Th. 5.d. Omnia autem probate. Cantare pertinet ad gratiarum actionem. Sic probati sunt pueri igne Babylonis. Dn. 3.e. Construere pertinet ad studium supernorum. Sic probantur illi, qui accipiunt hic pensionem gratie, ut post habeant coronam glorie. Tob. 3.d. Hoc habet pro certo omnis, qui colit te, quia si vita eius in probatione fuerit, coronabitur.
Numérotation du verset
Ps. 138,3
II
II
marg.|
{a}
Intellexisti]
etc. Hoc ex persona membrorum, ubi incipit
{2.344vb} agere de exilio suo sub similitudine prodigi filii, quasi dicat probasti me et cognovisti me et etiam intellexisti cogitationes meas de longe, vel de longinquo, cum adhuc in peregrinatione sum, antequam ad patriam veniam, ut filio iuniori redeunti occurrit pater, quia intellexit eius cogitationes de longinquo, qui apud se dixerat, egestate confectus, Surgam et ibo ad patrem meum. Hanc cogitationem prenoscens pater, ei occurrit.
marg.|
{b}
Semitam meam]
scilicet malam, quam occultus ivi, patrem meum deserendo.
marg.|
{c}
Et funiculum meum]
quo scilicet traham peccata in longum. Is. 5.e. Ve, qui trahunt peccata sicut restem longum. Funiculum ergo meum investigasti, quousque perveni. Longe quidem ieram, sed tamen ibi eras, a cuius oculis longe non eram. Ut deprehensus fugitivus loquitur, sequente se legitima vindicta Dei vindicantis.
marg.|
{d}
Investigasti]
id est perfecte cognovisti, sicut res, que investigatur usque ad minima, perfecte cognoscitur, quia investigatio proprie dicta, que importat discursum unius rei note ad aliam cognoscendam, non est in Deo.
Numérotation du verset
Ps. 138,4
III
III
marg.|
{a}
Previdisti]
antequam irem in eis et permisisti ire in laborem, ut redirem, si nollem laborare et hoc modo fateor, scilicet me nolle laborare.
marg.|
{b}
Quia non est sermo in lingua mea]
supple sufficiens ad explicandum celsitudinem tue sapientie ; ideo subditur.
Numérotation du verset
Ps. 138,5
IV
IV
marg.|
{c} Ecce tu, Domine, cognovisti omnia novissima] quando scilicet porcos pavi.
marg.|
{d}
Et antiqua]
quando partem substantie mee petii. Hoc secundum parabolam. Mystice autem antiqua nostra fuerunt, quando per antiquum peccatum lapsi sumus, novissima vero est pena, quando in hanc mortalitatem venimus, que est ultima, si redire velimus, alioquin restat eterna.
marg.|
{e}
Tu formasti me]
ad istos labores, ad quos omnes nati sumus.
marg.|
{f}
Et posuisti super me manum tuam]
gravantem superbum salubriter, ut erigat humilem. Propterea.
Numérotation du verset
Ps. 138,6
V
V
marg.|
{g}
Mirabilis facta est scientia tua ex me]
id est ex peccato meo mirabilis et incomprehensibilis facta est mihi scientia tua. Mihi enim non facile est contemplari te, quem superbus reliqui, quando dixi. Da mihi portionem substantie mee.
marg.|
{h}
Confortata est]
id est invaluit, adeo quod.
marg.|
{i}
Non potero ad eam]
attingere ex me, id est mirabilior est scientia tua quam ego possum cogitare. Propter quod Hieronymus transtulit. Mirabilior est scientia tua a me. Hebrei enim non habent comparativum gradum, sed utuntur positivo pro eo cum ablativo casu. Ut supra habetur, Bonum est confidere in Domino, id est melius. Mystice in his verbis Gentilis populus sue cecitatis recordatur, que non solum super Iudeos, sed etiam super Gentes olim invaluit. Unde et eadem verba, que Iudeorum cecitatem figurant, ponit hic, scilicet Posuisti super me manum tuam. In Ex. legitur Dominus dixisse Moysi. Non poteris videre faciem meam, sed ponam te in foramine petre, protegam te dextera mea, donec transeam, tollamque manum meam et cum transiero, posteriora videbis. Moyses, est Iudaicus populus. Manus Domini super eum, ut non videat faciem transeuntis, cecitas est in Iudeis, ut non cognoscant Divinitatem Christi, donec per Passionem transeat de hoc Mundo ad Patrem. Post transitum tollit Dominus manum suam et videt Moyses posteriora ; quia post Resurrectionem ablata est cecitas eorum qui crucifixerunt Dominum. Sicut ergo super Gentilem populum posita manu Dei incomprehensibilis facta est scientia Dei ; Ita gravata manu super Moysem, scilicet super Iudeos, non potuerunt videre Christum esse Deum donec, transiit ad Patrem. Tunc enim predicante Petro multi de illis conversi sunt. Conclusit ergo Deus omnia in infidelitate, ut omnium misereatur.
Numérotation du verset
Ps. 138,7
VI
VI
marg.|
{k}
Quo ibo]
etc. Hec est secunda pars, ubi iam deliberat non esse a Deo fugiendum, sed ad eum eundum. Dicit ergo. Quo ibo a spiritu tuo, quo plenus est mundus. Sap. 1.b. Spiritus Domini replevit Orbem terrarum.
marg.|
{l}
Et quo a facie tua fugiam]
id est ab ira tua, vel presentia tua, quasi dicat, hoc est impossibile. Et se vertens hac et illac quasi querens locum fuge, dicit.
Numérotation du verset
Ps. 138,8
VII
VII
marg.|
{m}
Si ascendero in celum]
id est si me extulero, invenio te repressorem. Si de iustitia mea superbiero.
marg.|
{n}
Tu illic es]
cuius vere est iustitia.
marg.|
{o}
Si descendero ad Infernum]
id est si peccando venero in profundum malorum nolens confiteri, dicam, quis me videt.
marg.|
{p}
Ades]
ut vindices. Quo ergo iturus sum ut te iratum non sentiam ? Invenit iste consilium, quo fugiat, quasi sic potero.
Numérotation du verset
Ps. 138,9
VIII
VIII
marg.|
{q}
Si sumpsero pennas meas]
id est duas alas Caritatis, quas perdideram. Et hoc.
marg.|
{r}
Diluculo]
virtutum. Alia littera, in directum, scilicet ut nec erigar superba presumptione, nec mergar desperatione.
marg.|
{s}
Et habitavero in extremis maris]
mente, non in medio, quia ibi mergerer, sed in extremis, id est in fine seculi, ubi sit mihi requies. Illuc ergo iam volemus spe et desiderio, habentes alas gemine caritatis. Sed quia ipse Dominus nos illuc ducit, inde sequitur.
Numérotation du verset
Ps. 138,10
IX
IX
prol.|
Etenim illuc manus tua deducet me]
ut erigar quasi in aere, non tangens celum per elationem, nec terram per desperationem.
marg.|
{x}
Et dextera tua]
id est gratia tua, tenebit me, ne recedam, sed perseverem. Sed quia considerat longinquitatem vie et quomodo refrigescit caritas, subdit.
Numérotation du verset
Ps. 138,11
X
X
marg.|
{y}
Et dixi]
id est cogitavi volare et dixi mihi.
marg.|
{z}
Forsitan tenebre]
id est tot mala seculi.
marg.|
{a}
Conculcabunt me]
Abundat enim iniquitas seculi, qua penne caritatis refrigescere possunt. Et quia in nocte desperavi transire mare per me.
marg.|
{b}
Nox]
id est hec tota misera vita facta est mihi.
marg.|
{c} Illuminatio mea in deliciis meis] id est per delitias
marg.|
{2.345c}* meas. Nostre enim delitie Christus est, de quo exultamus. Venit mulier, scilicet sapientia Dei, que drachmam ubi est imago Regis, id est hominem factum ad imaginem Dei, perdiderat et accendit lucernam, que de luto est, id est carnem luce Divinitatis replevit, noctemque illuminavit et nocte illuminata invenit drachmam. Vel sic : Nox, que prius erat horror, est illuminata et delicie mee, id est consolatio mea, quod a te sit illuminata.
Numérotation du verset
Ps. 138,12
XI
XI
marg.|
{a}
Quia tenebre]
scilicet homines mali.
marg.|
{b}
Non obscurabuntur a te]
qui flagellando erudis hominem, ut confiteatur peccata et confitentem vera luce illuminas. Qui enim non confitetur peccata, suas tenebras tenebrat, sed si confitetur, Deus illuminat.
marg.|
{c}
Et nox sicut dies illuminabitur]
a te, sicut et dies huius noctis. Notandum quod et nox illa, quam supra posuit, id est hec vita misera et noctem habet et diem. Nox est seculi adversitas ; dies vero eiusdem prosperitas. Sed si Deus habitat in anima promittens aliam lucem, illuminat noctem huius noctis sicut diem, docens scilicet non letari in prosperis, nec frangi in adversis et tunc incipit homo his indifferenter uti et sic est ei nox huius noctis sicut dies eius et in omni tempore cum B. Iob benedicit Deo : Ideo subdit.
marg.|
{e}
Sicut tenebre eius]
scilicet noctis, sunt mihi, id est adversa.
marg.|
{f}
Ita et lumen eius]
id est prospera, ideo hoc modo tenebre non conculcabunt me. Et quasi aliquis diceret. Unde est hec indifferentia tibi ? Respondet.
Numérotation du verset
Ps. 138,13
XII
XII
marg.|
{g}
Quia tu possedisti renes meos]
id est non solum cor et cogitationes, sed etiam renes, id est delectationes. Et.
marg.|
{h}
Suscepisti me]
Prepostere dictum est : prius enim est suscipere, quam possidere.
marg.|
{i}
De utero matris mee]
id est de consuetudine civitatis mee Babylonie, in qua prius natus sum captivus, ubi indifferenter habebam lucem et tenebras noctis.
Numérotation du verset
Ps. 138,14
XIII
XIII
marg.|
{n}
Confitebor tibi]
etc. Hec est tertia pars, ubi dicit quanta est exultatio et multiplicatio redeunti ad Deum, Deo illuminante et renes possidente, quasi dicat, quia suscepisti me, ideo confitebor tibi, id est laudabo te.
marg.|
{l}
Quoniam terribiliter magnificatus es]
id est eo ipso quo te miramur terribilis es et ita cum tremore gaudemus, quia timemus, ne superbi perdamus, quod humiles percepimus.
marg.|
{m}
Mirabilia opera tua]
Non solum tu es mirabilis, sed et opera tua.
marg.|
{n}
Et anima mea cognoscet nimis]
Ante erat mira scientia tua ex me et non poteram ad eam, sed modo possum, quia noctem illuminasti, renes possedisti, de utero suscepisti, id est quia venit mihi gratia tua et illuminavit me, ideo cognoscit anima mea nimis. Et hoc quia.
marg.|
{o}
Non est occultatum os meum]
Os ossis, non oris dicit. Est ergo quedam firmitas interior, que est abscondita hominibus. Sed tu, qui fecisti eam, vides, que frangi non potest. Occidi enim possunt, sed flecti nequeunt. Unde hominibus tristes esse extra videbantur, Deo autem qui intus videt, gaudent, quasi tristes, semper autem gaudentes.
marg.|
{q}
Et substantia mea]
id est ego, qui in carne corruptibili subsisto et tamen os non cedit malis huius inferioris Mundi.
marg.|
{r}
In inferioribus terre]
id est substantia corporis mei non latebat te, cum adhuc essem in materia, unde facta est. Non ita mirum est, si Angelus est fortis, quam si caro est fortis : quod est ex osse occulto et ex inferioribus terre.
marg.|
{s}
Imperfectum meum]
Hucusque locutus est ex persona membrorum, hic iam loquitur ex persona capitis ex eadem voce, quasi dicat, mihi fecisti os occultum, sed quid de his fiet, in quibus non est hec fortitudo ? Christus qui ab initio Psalmi cepit loqui, post interposita membrorum verba, dicit Patri ex persona sua. Imperfectum meum viderunt oculi tui, quia etiam titubantes respicit Deus misericorditer, ne pereant. Sic respexit Petrum.
marg.|
{u}
In libro tuo]
id est in me dedisti formam iustitie hominibus et qui sum liber vite, in quo predestinati salvantur. Unde supra, vie iustus dicit. In capite libri scriptum est de me, etc.
marg.|
{x}
Omnes scribentur]
id est instruentur et nominabuntur, non modo perfecti, sed et imperfecti : non ergo desperent.
Numérotation du verset
Ps. 138,allegorice
marg.|
{a}
Intellexit]
etc. Hoc potest allegorice exponi etiam de persona capitis Christi sic. Intellexisti cogitationes meas de longe, non loco, sed tempore, quia omnia antequam sint, videt.
marg.|
{b}
Semitam meam]
id est precepta arctiora.
marg.|
{c}
Et funiculum]
id est hereditatem eternam, quam pro illis observatis promittit. Est enim funiculus multiplex, scilicet nature, glorie, gratie, culpe et pene. De primo. Eccl. ult. c. Antequam rumpatur funiculus argenteus. Funis ligat et sic est quedam colligatio naturalis inter animam et corpus. De funiculo glorie. Ps. Funes ceciderunt mihi in preclaris, etc. Sicut enim fune aliquid tenetur et mensuratur ; sic homo in gloria detinetur et habet certam mensuram premii secundum quantitatem meriti. Item sunt funes gratie. Iob. 40.c. An extrahere poteris Leviathan hamo et fune ligabis linguam eius ? Fune enim gratie ligatur lingua, id est suggestio Diaboli. Et nota, quod iste funis est in inchoatione boni, quod fit per penitentiam. Ier. 38.d. Traxerunt Ieremiam funibus de lacu. Per Ieremiam signatur peccator, qui extrahitur funibus penitentie de peccato. Item in progressu boni et hoc ad exemplum Passionis Christi. Ios. 2.c. Submisit per funes exploratores. Exploratores sunt penitentes, qui explorant terram promissionis per exemplum Passionis. Item in consummatione. Est. 1.a. Tentoria erant ibi facta de funibus byssinis et purpureis. In consummatione enim duo sunt, munditia vite et imitatio Passionis Christi, que signatur per byssinum et purpuram. Et nota, quod funes gratie sunt tres, castitatis, humilitatis et caritatis. Funibus castitatis renes Regum precinguntur. Iob. 12.b. Baltheum Regum dissolvet et precinget fune renes eorum. De funiculis humilitatis capita, in quibus solet regnare superbia, restringuntur. 3Rg. 20.e. Audivimus, quod Reges Israel clementes sunt, ponamus ergo saccos in lumbis nostris et funiculos in capitibus nostris. Hoc signum est humilitatis. Item est funiculus caritatis, quo iustus trahitur ad gloriam et ei terra promissionis mensuratur. De primo, Os. 11.b. In funiculis Adam traham eos, in vinculis caritatis. De secundo, Ps. 77. Divisit eis terram in funiculo distributionis. Item sunt funiculi culpe. Et hi multiplices sunt. Quia sunt funes vanitatis. Is. 5.e. Ve, qui trahitis iniquitatem in funiculis vanitatis. Istis sunt ligati viri superbi et mulieres superbe. Bar. 6.e. Mulieres circumdate funibus in viis sedent, succidentes ossa olivarum. Item sunt funes carnalitatis, quibus ligantur ipsi carnales et lascivi. Prv. 7.c. dixit mulier, id est lascivia, que dicit ad iuvenem : Intexui funibus lectum meum. Item funes cupiditatis. Prv. 5.d. Funibus peccatorum suorum unusquisque restringitur. Item adinventionum. Iud. 15.c. Ligaverunt Samsonem duobus funibus novis. Duo novi funes sunt adinventiones in duobus generibus peccatorum, scilicet spiritualium et carnalium. Item obstinationes. Ps. Funes peccatorum circumplexi sunt me. Item sunt funes pene. Et hi sunt multiplices. Quia sunt funes pronitatis ad peccatum. 2Rg. 22.a. Funes Inferni circumdederunt me, etc. Pronitas enim peccati trahit peccatorem ad profundum peccati, deinde ad profundum Inferni. Item infirmitas ad resistendum peccato. Iud. 16.b. Si fuero ligatus septem nerviceis funibus, id est septem infirmitatibus, que relinquuntur ex septem generibus peccatorum. Item paupertatis, quia Diabolus spoliat hominem gratuitis, ut eum in peccato teneat. Iob. 36.a. Si fuerint in catenis et vinciantur funibus paupertatis, Dominus indicabit eis opera eorum. Item pene eterne. Is. 3.d. Et erit pro zona funiculus. Dicat ergo Christus homo Deo Patri sive in persona capitis, sive in persona membrorum. Funiculum meum investigasti. Sequitur.
marg.|
{e}
Et omnes]
etc. Vie pertinent ad humanos actus, quibus in Mundo conversatus est.
marg.|
Δ
{b}
Quia non est sermo]
sive dolus in lingua mea, sicut in lingua Ade et filiorum eius. Ego autem filius tuus veritatem loquor, quamvis dixerim quedam, que videntur sibi contraria. Ut illud : Pater maior me est. Et illud : Ego et Pater unum sumus, que vera sunt, secundum quod homo et secundum quod Deus.
marg.|
{c}
Ecce tu, Domine, cognovisti omnia novissima et antiqua]
Novissimum est : Verbum caro factum est, scilicet ; Puer natus est nobis. Antiquum est : In principio erat Verbum. Hec sunt nova et vetustissima, de quibus in lege Moyses ait : Vetustissima veterum comedetis et novis supervenientibus vetera proiicietis. Alia enim sunt vetera, alia nova, alia vetustissima. Vetera, sunt promissiones legis et Prophetarum, de venturo tunc Christo. Nova, sunt promissionum impletio, veritatis exhibitio. Vetustissima, que ad Divinitatis eternitatem pertinent. Novis ergo supervenientibus, vetera sunt proiicienda, sed vetustissima servanda, quia exhibita veritate dominici adventus figura et promissio cessare debent. Inde est, quod tres Misse in Nativitate Christi dicuntur. In prima de eterna genitura Filii cantatur, Dominus dixit ad me, etc. In secunda de promissione adventus : Lux fulgebit, etc. In tertia de impletione promissionis : Puer natus, etc. Et quia ille idem qui est Dei Filius, factus est hominis filius, ideo in illo Misse officio, ubi cantatur de eterna genitura, Dominus dixit, etc. legitur Evangelium de temporali Christi Nativitate. Liber generationis. Et in Missa ubi cantatur de temporali Christi Nativitate, legitur Evangelium agens de eterna Verbi genitura : Cantatur enim : Puer natus est nobis. Et legitur : In principio erat Verbum. Et quia veritate exhibita figure cessare debent : ideo officium. Misse ad promissionem pertinens, sequentibus diebus non repetitur, sed illud, quod pertinet ad promissionis completionem, scilicet Puer natus est nobis : Hec ergo sunt novissima Christi et antiqua, que novit Pater et cui Filius revelat : que abscondita sunt sapientibus et prudentibus, id est de scientia intumescentibus, Scribis, scilicet et Phariseis, omnibusque hereticis, qui novissima et antiqua in Christo recipere refugiunt.
marg.|
{e}
Tu formasti me]
secundum hominem.
marg.|
{f}
Et posuisti super me manum tuam]
non super primum hominem.
marg.|
{g}
Mirabilis facta est scientia tua ex me]
id est per meam. Predicationem facta est mirabilis hominibus. Scientia enim Patris per Christum facta est mirabilis hominibus, quibus tot arcana patuerunt, sed per primum hominem despicabilis fuit.
marg.|
{h}
Confortata est]
in pectoribus hominum, cum firmiter crediderunt.
marg.|
{i}
Et non potero ad eam]
quia homo assumptus divine substantie non potest equari in scientia vel in alio.
marg.|
{k}
Quo ibo]
a presentia tua ? Quasi nusquam.
marg.|
{m}
Si ascendero]
Hoc factum in Ascensione.
marg.|
{o}
Si descendero]
Hoc factum est in morte.
marg.|
{q}
Si sumpsero pennas meas]
id est Divinitatem.
marg.|
{r}
Diluculo]
id est ante lucem.
marg.|
{s}
Et habitavero in extremis maris]
id est super universum Mundum.
marg.|
{u}
Manus tua deducet me]
id est Filius tuus, scilicet Verbum.
marg.|
{z}
Forsitan tenebre conculcabunt me]
Ironice et irrisorie opinantium, non dubitative dicit et ad irrisionem malorum.
marg.|
{b}
Et nox illuminatio mea]
id est illi qui prius erant
prol.|
{2.345vb}
Δ
Nox, illuminabuntur a me et sic illuminati erunt in deliciis meis.
marg.|
{a}
Quia tenebre]
id est mysteria scripturarum.
marg.|
{b}
Non obscurabuntur a te, sed nox]
id est sermo obscurus.
marg.|
{d}
Illuminabitur sicut dies]
id est patebit sicut sermo apertus.
marg.|
{e}
Sicut tenebre]
etc. quia veritas est revelata per Christum in opertis sicut in apertis. Ideo tenebre non conculcabunt me.
marg.|
{g}
Quia tu possedisti renes meos]
ut sine peccato fieret conceptus meus et ortus meus.
marg.|
{h}
Suscepisti me de utero matris mee]
Virginis. Tua enim operatione totum factum est. Ideo,
marg.|
{k}
Confitebor tibi]
id est laudabo te.
marg.|
{l}
Quoniam terribiliter magnificatus es]
Per Adam homo cecidit : et per me eminuit, quam magnificus sis.
marg.|
{m}
Mirabilia opera tua]
Predicationis, Passionis, Resurrectionis, etc.
marg.|
{n}
Anima mea]
etc. Quia nemo novit Patrem nisi filius.
marg.|
{o} Non est occultatum os meum a te] id est Divinitas.
marg.|
{p}
In occulto]
quia fecisti malis occultari.
marg.|
{q}
Substantia mea]
secundum hominem, est.
marg.|
{r}
In inferioribus terre]
id est de fragili terra.
marg.|
{s}
Imperfectum meum]
non modo perfectos, sed imperfectos.
marg.|
{t}
Viderunt oculi tui]
misericorditer.
marg.|
{y}
Dies]
id est maiores, ut Apostoli, secundum illud. Dies diei eructat verbum.
marg.|
{z}
Formabuntur]
a me, in quo perfectionem gratie sumunt.
marg.|
{a}
Et nemo]
meorum formabitur in eis, quia non dicuntur esse Petri, vel Pauli, sed Christi, a quo Christiani dicuntur. Et hoc est, quod sequitur de Apostolis.
marg.|
{b}
Mihi autem nimis honorati sunt]
Hoc manifestum est de Apostolis, quos amicos vocat Io. 15.b. Iam non vos dicam servos, sed amicos. Qui
marg.|
{c}
Nimis]
id est valde, honorati sunt.
marg.|
Christus enim Apostolos multis modis honoravit videlicet :
- Vocando eos in propria persona. Mt. 4.d. Vocavit Iesus Ioannem, Iacobum, Petrum et Andream. Et alibi alios.
- Eligendo eos. Io. 15.c. Non vos me elegistis, sed ego elegi vos. Et Io. 6.g. Nonne vos duodecim elegi ?
- Potestatem faciendi miracula eis tribuendo. Mt. 10.a. Convocatis duodecim Apostolis, dedit eis potestatem super spiritus immundos et super omnes languores. Et Mc. ult. d. In nomine meo Demonia eiicient.
- Familiaritatem cum eis habendo. Act. 1.d. Oportet ex viris, qui nobiscum congregati sunt omni tempore quo intravit et exivit Dominus Iesus inter nos, etc. Et 1Io. 1.a. Quod et vidimus, audivimus et manus nostre contrectaverunt de Verbo vite, etc.
- In propria persona eos docendo, non per Angelos, sicut Patres veteris Testamenti. Lc. 10.d. Beati oculi, qui vident, que vos videtis. Et Io. 13.b. Vos vocatis me magister, etc.
- Secreta sua eis manifestando. Io. 15.b. Vos autem dixi amicos, quia quecumque audivi a Patre meo, nota feci vobis.
- Potestatem iudiciariam eis conferendo. Mt. 19.d. Sedebitis super sedes duodecim, etc.
- Eos fratres spiritualiter vocando. Mt. ult. b. Ite, dicite fratribus meis, etc.
- Post Resurrectionem suam eis apparendo, cum eis comedendo et de Regno Dei loquendo. Act. 1.a. et Lc. ult.
- Principes Ecclesie constituendo. Mt. 16.c. Ps. 44. Constitues eos Principes, etc.
- Eos suos testes constituendo. Act. 1.a. Eritis mihi testes, etc.
- Et sic Christus Apostolos honoravit.
- Vocando eos in propria persona. Mt. 4.d. Vocavit Iesus Ioannem, Iacobum, Petrum et Andream. Et alibi alios.
- Eligendo eos. Io. 15.c. Non vos me elegistis, sed ego elegi vos. Et Io. 6.g. Nonne vos duodecim elegi ?
- Potestatem faciendi miracula eis tribuendo. Mt. 10.a. Convocatis duodecim Apostolis, dedit eis potestatem super spiritus immundos et super omnes languores. Et Mc. ult. d. In nomine meo Demonia eiicient.
- Familiaritatem cum eis habendo. Act. 1.d. Oportet ex viris, qui nobiscum congregati sunt omni tempore quo intravit et exivit Dominus Iesus inter nos, etc. Et 1Io. 1.a. Quod et vidimus, audivimus et manus nostre contrectaverunt de Verbo vite, etc.
- In propria persona eos docendo, non per Angelos, sicut Patres veteris Testamenti. Lc. 10.d. Beati oculi, qui vident, que vos videtis. Et Io. 13.b. Vos vocatis me magister, etc.
- Secreta sua eis manifestando. Io. 15.b. Vos autem dixi amicos, quia quecumque audivi a Patre meo, nota feci vobis.
- Potestatem iudiciariam eis conferendo. Mt. 19.d. Sedebitis super sedes duodecim, etc.
- Eos fratres spiritualiter vocando. Mt. ult. b. Ite, dicite fratribus meis, etc.
- Post Resurrectionem suam eis apparendo, cum eis comedendo et de Regno Dei loquendo. Act. 1.a. et Lc. ult.
- Principes Ecclesie constituendo. Mt. 16.c. Ps. 44. Constitues eos Principes, etc.
- Eos suos testes constituendo. Act. 1.a. Eritis mihi testes, etc.
- Et sic Christus Apostolos honoravit.
marg.|
{d}
Nimis confortatus est]
id est firmiter stabilitus. Quia sunt induti virtute ex alto. Lc. ult. g. Manete in civitate, donec induamini virtute ex alto.
marg.|
{e}
Principatus eorum]
quia principes Ecclesie fuerunt et Episcopales Cathedras obtinuerunt, quas in Ecclesiis instituendis divisis per mundum sedibus sanctarum predicationum opere fundaverunt. Ipsi enim prestante Deo leguntur Duces Ecclesiarum, arietes gregum et
{2.346ra} Principes fidelium populorum, quorum laboribus sancto Spiritu totius orbis adunata et solidata devotio est. Et quia Christus sic eos confortavit et honoravit. Sequitur.
marg.|
{a}
Dinumerabo eos]
non solum Apostolos ; sed eos, quos in fide genuerunt.
marg.|
{b}
Et super arenam multiplicabuntur]
quia quasi innumerabiles renati sunt per illos. Vel super arenam, id est super Iudeos, qui propter sterilitatem Arena dicuntur. Unde in promissione dictum est Abrahe, Gn. 22.c. Multiplicabo semen tuum sicut stellas celi et velut arenam maris. Per stellas populus Christianorum intelligitur, qui numerosior est populo Iudeorum per arenam figurato.
marg.|
{c}
Exurrexi]
a morte.
marg.|
{d}
Et adhuc sum tecum]
nondum cum ipsis per notitiam, quia non mox post resurrectionem Christum agnoverunt. Vel sum tecum, id est occultus ad dexteram tuam, donec omnibus in Iudicio apparebo. Hoc de capite. Sequitur autem in persona membrorum, que patitur malos permixtos bonis.
marg.|
{e}
Si occideris Deus peccatores]
Quarta pars quomodo mali non noceant ei. Que sumendo duos versus simul sic continuatur. Sum tecum, sed tamen adhuc patior ab hereticis in corpore meo, quod est Ecclesia. Dico ergo. O Deus si, id est quando occideris peccatores, id est hereticos, qui fastu superbie ab aliis se dividunt, qui a superbia occidi dicuntur per amissionem gratie.
marg.|
{g}
Accipiant]
scilicet ipsi occisi.
marg.|
{h}
In vanitate civitates suas]
id est populos suos vanos, eorum vana sectantes, qui ipsos apparentia iustitie inflatos sequuntur dirupta unitate. Est autem occasio inflatis hereticis seducentibus populos separandi se et illos ab unitate. Tales, scilicet quia mali ibi, id est in Ecclesia sunt, quibus nolunt misceri et sunt vere in Ecclesia non modo boni quos infamant, sed et certe mali et hac occasione se et alios corporaliter a bonis dividunt. Et etiam ideo, quia Deus semovet bonos, ut a malis se separent. Ideoque interponit.
marg.|
{f}
Viri sanguinum declinate a me]
quoniam dices, alia littera, in cogitatione. Quasi, ideo accipient heretici, in vanitate civitates suas, id est ideo seducent in separatione propria vanos populos, quia tu, o Deus, dices, id est immittes in cogitatione iusti, ut dicat malis. Viri sanguinum declinate a me, id est mones bonos, ut a malis se separent, non utique loco, non corpore, sed mente, non aperte adhuc, ne et bonos deserant, sed puritate vite. Quia autem dicit Deus modo malis in cogitatione bonorum, in Iudicio dicet aperte. Amen dico vobis, non novi. Heretici igitur, qui innocentes sepe infamant, quos tamquam malos se fugere simulant, videntes malos, inter quos triticum gemit, usurpant hanc auctoritatem et dicunt imperitis, ut separent se a malis corporaliter, qui cum bonis sunt, quia Deus monet iustos, ut dicant. Viri sanguinum declinate a me. Et ideo nisi id fecerint, quod Deus monet eos, non esse iustos dicunt. Sed non sicut heretici putant, illud monet Deus. Non enim monet, ut ante novissimam ventilationem, ut putant heretici, se corporaliter dividant a malis, sed per vite dissimilitudinem se seiungant a viris sanguinum. Viri autem sanguinum sunt, qui oderunt fratrem, sicut Io. dicit. Qui odit fratrem suum, homicida est.
marg.|
{i}
Nonne qui oderunt]
etc. Quasi heretici non intelligentes accusant in bonis communionem malorum. Sed quid mihi calumniantur, dicit corpus Christi, de commixtione malorum ? Nonne etiam mixti illis separati sumus ab illis animo et voluntate, odiendo vitam, eorumque mores ? Ideo dicit. Nonne qui oderunt te, Domine, oderam, quasi dicat, sic.
marg.|
{k}
Et super inimicos tuos tabescebam]
id est resolvebar interius zelo iustitie tue iratus contra eos.
marg.|
{l}
Perfecto odio oderam illos]
id est iniquitates eorum odi, non naturam. Hoc est perfecto odio odisse, ut nec propter vitia homines oderis, nec propter homines vitia diligas. Quomodo ergo commixtione malorum contaminabor, sicut calumniantur mihi heretici, de quibus adiungit.
marg.|
{m}
Et inimici facti sunt]
ipsi heretici, mihi, non tantum
{2.346rb} Dei, sed et mei inimici sunt, in quo illos odio habeo.
marg.|
{n}
Proba me]
Hucusque egit de hereticis et aliis eorum sequacibus ab Ecclesia separatis. Nunc etiam agit de malis, vel fictis, sibi coniunctis, quos patitur Ecclesia et gemit ; quasi dicat, heretici se et alios separant, ergo cum separatis occisis et suis sequacibus restant mali inseparati, inter quos gemit Ecclesia, quos et patitur. Quid ait ipsa ? Vide. Quid ? O tu Deus, proba me.
marg.|
{o}
Et]
pro, id est.
marg.|
{p}
Scito cor meum]
quia non consentio factis malorum. Tu Deus proba et scito, quod non potest homo, non hereticus, qui nec probare novit, nec scire cor meum, sed tu solus, qui rimaris occulta cordium.
marg.|
{q}
Interroga me]
quod ad inquisitionem pertinet minutissimam.
marg.|
{r}
Et cognosce semitas meas]
id est facta et cogitata mea occulta. Deus enim septem facit cordis. Primo, rimatur, sive intuetur. 1Rg. 16.b. Homo enim videt, que patent ; Deus autem intuetur cor. Et hoc per gratiam conversionis infundendo. Secundo, adaperit instruendo. Col. 4.a. Deus aperiat nobis ostium sermonis ad loquendum, etc. Et 2Mcc.1.a. Adaperiat Dominus cor vestrum. Tertio tangit, fervorem immittendo. 1Rg. 10.d. Abiit cum Saul pars exercitus, quorum Deus tetigerat corda. Quarto, visitat et probat. Ps. 16. Probasti cor meum et cetera. Quinto, emollit, ad devotionem excitando. Iob. 23.d. Deus emollivit cor meum. Hoc est, quod promiserat Deus per Ezechiel. capitulo decimo primo d. et 36.f. Auferam a vobis cor lapideum. Sexto loquitur cordi et hoc ut delectetur. Os. 2.c. Ecce lactabo eam et ducam in solitudinem et loquar ad cor eius. Septimo trahit, totaliter sibi uniendo, quia qui adheret Deo, unus spiritus efficitur cum eo. Ideo dicitur Iob. 34.b. Si direxerit ad eum cor suum, spiritum illius et flatum ad se trahet. Est enim Dominus attractive nature, quia ad modum adamantis trahit ad se quicquid tangit. Hunc attractum desiderat qui dicit. Trahe me post te. Ct. 1.a. Et anima sic tracta cantat. Deus cordis mei et pars mea Deus in eternum. Ecce quid ait proxima Christi inter filias, he sunt voces eius. Proba me, Domine et scito cor meum. Hec conscientia munda est et similis filie Regis intrinsecus, que est inter filias, sicut lilium inter spinas, quasi dicat, illi sunt inimici tui, tu vero Deus proba me et cognosce semitas meas, id est perscrutare consilia et cogitationes.
marg.|
{s}
Et vide, si via iniquitatis in me est]
faciendo vel consentiendo. Si quid autem inveneris in via mea, quod oculis tuis displiceat, quia via mea mortalis est.
marg.|
{t}
Deduc me in via eterna]
que est Christus. Christus enim eternus est, qui dixit. Ego sum via, veritas et vita. In hac ergo via nulla est iniquitas, quia si quis peccat, advocatum habemus apud Patrem Iesum Christum, cui est honor et gloria in secula seculorum. Amen.
Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Hugo de Sancto Caro. Postilla in totam Bibliam (Ps. Psalmus 138), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 13/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=hug&numLivre=26&chapitre=26_138)
Martin Morard, ed., Hugo de Sancto Caro. Postilla in totam Bibliam (Ps. Psalmus 138), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 13/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=hug&numLivre=26&chapitre=26_138)
Notes :