Psalmus 119
Numérotation du verset
Ps. 119,1
¶Canticum graduum.
¶¶Codd. : (Ps. 119)
D30
Ω
F
Rusch
Ps-G
| gr + Vox Christi in passione ad Patrem de Iudeis
D30
Numérotation du verset
Ps. 119,I
Ad Dominum cum tribularer
clamavi ¦
et exaudivit me.
Numérotation du verset
Ps. 119,2 II
Domine libera animam meam a labiis iniquis ¦
et1 a lingua dolosa.
1 et
Ps-G
(
plerique codd. et edd.
) D30 Ω
F
Rusch cum Ps-R
]
om. Ps-G
Numérotation du verset
Ps. 119,3 III
Quid detur tibi
aut2 quid apponatur tibi ¦
2 aut
Ps-G
(
plerique codd. et edd.
) D30 Ω
F Rusch Edmaior.cum Ps-R] et
Ps-G
(F L) Edminor.
ad
linguam dolosam ?
Numérotation du verset
Ps. 119,4 IV
Sagitte potentis acute ¦
cum carbonibus
desolatoriis. 3
3 vv. III-IV
inv.
Ω
F
Numérotation du verset
Ps. 119,5 V
Heu mihi
quia incolatus meus
prolongatus est’
habitavi
cum habitantibus4
4 habitantibus
Ps-G
(
plerique codd. et edd.
)
D30
Ω
F
Rusch cum Ps-R
] habitationibus
Ps-G
(L F)
Cedar ¦ 5
5 Cedar] Caedar
Ps-G
(
R F I M W U
) Φ
D30
*
Numérotation du verset
Ps. 119,6
multum
incola fuit anima mea.
Numérotation du verset
Ps. 119,7 VI
Cum his
qui oderunt6
6 oderunt
plerique codd., edd
oder’t
D30
Ω
F,oderant
Ps-G
(
R F L Φ
RGVP*)
cum Ps-αδ Ps-Moz
pacem eram pacificus ¦ cum loquebar illis impugnabant me gratis.
Psalmus 119
Numérotation du verset
Ps. 119,1
marg.|
{322ra}
Ad Dominum]
Vir iustus, dum est in hoc Mundo, peregrinus est. Unde 2Cor. 5.b. Dum sumus in hoc mortali corpore, peregrinamur a Domino. Et in Ps. 38.a. Incola ego sum in terra et peregrinus sicut omnes patres mei. Totum autem desiderium viri peregrini est, ut peracta peregrinatione, ad patriam revertatur. Nec interim pacem habet nec gaudium donec finita peregrinatione pervenerit in patriam suam. Inter alia vero sunt peregrino necessaria, scilicet vie cognitio et vie distinctio. Cognitio quidem vie, ne erret. Distinctio, ne laboret. De via actum est in precedentibus Psalmis, scilicet a Beati immaculati, usque huc. Nunc incipit agere de distinctione vie, que quindecim gradibus continetur. Ut que dicenda sunt, plenius cognoscantur, videndum est, quid sit gradus, quis ascensor graduum, unde sit ascensus et quo et qua et ubi et per quem et ad quid, Gradus apud Latinos eque est ascendentium et descendentium ; apud Grecos autem tantum est ascendentium. Hic autem dicitur gradus profectus virtutum, in quibus, quia sola caritas movet pedem, qui plus diligit, plus ascendit. Quis ascendit ? Vir iustus. Unde ascenditur et quo : A minore virtute ad maiorem. Ad quid ? Ad Deum diligendum et videndum. Ubi ? In corde. Per quem ; Per Christum, qui descendit, ut nos ascendere faceret. Unde supra in Ps. 83. Dicitur. Beatus vir, cuius est auxilium abs te, ascensiones in corde suo disposuit in loco, quem posuit. Et, Benedictionem dabit legislator, ibunt de virtute in virtutem, videbitur Deus deorum in Sion. Et alibi. Ps. 47. Deus in gradibus eius cognoscetur. Et cum plures sint gradus, quia plures sunt virtutes, in quibus proficiunt viri iusti, tamen hic non ponuntur, nisi 15. Cantica graduum, in figura duorum Testamentorum. Patres enim veteris Testamenti hebdomadi, id est septenario serviebant, observantes septimam diem, septimam septimanam, septimum mensem, septimum annum, septimum decadis, qui dicitur Iubileus : Patres vero novi Testamenti Ogdoadi serviunt, id est octonario, servantes octavam diem, id est dominicam, ob reverentiam dominice Resurrectionis et missionis Spiritus sanctus et octavas Martyrum celebrant expectantes generalem resurrectionem, octava etate futuram : Et ideo per septenarium et octonarium duo testamenta significantur. Unde Ez. 40. Legitur sub eadem figura, quod ascensus portarum exterioris atrii erat in septem gradibus, interioris autem in octo. Propter quod dicitur Eccl. 11.a. Da partes septem, necnon et octo. Beatitudinem ergo, quam Psalmus superior unica meritorum varietate cantavit, isti quindecim psalmi, quasi quindecim gradibus distinctius explicant, quorum una est intentio et unus titulus, sed in materia differunt, sicut in suis locis monstrabitur. Hoc igitur primum Canticum gradus, vel primus gradus Cantici, est a malis seculi exire et universe vanitati renunciare, quia ut dicit Cassiod. Initium profectus spiritualis, est carnalia vitia relinquere et Domino supplicare. Unde in veteri lege, quando gentile mancipium emebatur, radebantur ungues et tondebatur, priusquam in obsequio poneretur, quia prius oportet exuere veterem vanitatem, ut Domini obsequio mancipemur. Intentio autem auctoris in hoc Psalmo, est monere ad ascensum virtutum et gaudium spirituale.
marg.|
Modus. Bipartitus est psalmus. Primo, vir iustus volens ascendere, videns multa obstacula et maxime detractorum et pravorum consiliatorum, petit a linguis eorum liberari. Secundo, conqueritur de permixtione malorum, ibi : Heu mihi. Finis circa intentionem attenditur. Quia igitur solo Dei auxilio vir iustus innititur, dicit se volentem ascendere, nec valentem propter multiplices laqueos irretientes eum, ad Dominum orasse, ut eum liberaret : Et hoc est.
Numérotation du verset
Ps. 119,I
marg.|
{a}
Ad Dominum]
qui omnia potest et omnia scit et benignus est.
marg.|
{b}
Cum tribularer]
suggestionibus demonum, linguis adversantium et iniuriis persequentium.
marg.|
{c}
Clamavi]
corde, ut Susanna. Dn. 13.e. Quia non clamor, sed amor clamat in aure Dei. Ore ut Christus. Io. 11.c. Opere, ut Moyses. Ex. 17.f. Qui elevatis manibus orabat et sic Amalech vincebatur. 2Par. 20.c. Cum ignoremus, quid agere debeamus, hoc solum residui
{2.322rb} habemus, ut oculos nostros dirigamus ad te.
marg.|
{d}
Et exaudivit me]
id est affectum audivit liberando me et ad gradum ascensionis constituendo. Et optantur hic tria circa clamorem orationis. Primum rectitudo, per hoc quod dicitur. Ad Dominum : Necessitas, per hoc quod dicitur : Cum tribularer. Devotio, per hoc quod dicitur : Clamavi. Et ideo fructuosa est talis oratio. Unde sequitur : Et exaudivit me. Necessitas ergo clamare facit ad Dominum. Unde Os. 6.a. In tribulatione sua mane consurgent ad me. Ion. 2.a. Clamavi ad Dominum de tribulatione mea et exaudivit me de ventre Inferi, clamavi et exaudisti vocem meam. Gregorius Mala, que nos hic premunt, ad Deum nos ire compellunt. Et dicit Augustinus Felix necessitas, que ad meliora compellit. Ideo orat. Ps. 82. Imple facies eorum ignominia et querent nomen tuum, Domine, qui aliter nolunt. Iusti vero et in prosperitate et in adversitate clamant ad Dominum et querunt eum. Unde Ps. 33. Benedicamus Domino in omni tempore. Sed cum surgit necessitas, intenditur clamor et semper audiuntur, quia Dominus aut omnino tollit necessitatem, aut dat patientiam et fortitudinem sustinendi, quod est melior modus liberandi, ut dicit Gregorius supra Ps. 33. Multe tribulationes iustorum et de omnibus his liberabit eos Dominus. Sunt autem quatuor genera tribulationum iustorum. Primum datur ad peccatorum purgationem. Talis fuit tribulatio Marie. Nm. 12.c. De hoc dicitur Tob. 3.b. Hoc pro certo habet omnis, qui colit te, quia si vita eius in probatione fuerit, coronabitur ; si autem in tribulatione fuerit, liberabitur ; et si in corruptione fuerit, ad misericordiam tuam licebit venire. Secundum datur ad humiliationem et conservationem, ut in Paulo 2Cor. 12.b. Ne magnitudo revelationum extollat me, datus est mihi stimulus carnis mee angelus Satane, qui me colaphizet. Tertium datur ad augmentum corone et probationem, ut in Iob. Unde Tob. 12.c. Quia acceptus eras Deo, necesse fuit, ut tentatio probaret te. Sap. 3.b. Sunt aurum in fornace, etc. Eccl. 2.a. In igne probatur aurum et argentum ; homines vero receptibiles in camino humiliationis. Quartum datur ad divine glorie manifestationem, ut in ceco nato. Io. 9.a. Quis peccavit, hic, aut parentes eius, ut cecus nasceretur ? Dixit eis Iesus : Neque hic, neque parentes eius, sed ut manifestentur opera Dei in illo. Propter hec quatuor dicitur supra in Ps. 106. Quater : Clamaverunt ad Dominum, cum tribularentur, etc. sequitur.
Numérotation du verset
Ps. 119,2
II
II
marg.|
{e}
Domine, libera]
quasi dicat, quia me posuisti in gradu ascensionis, incipiunt contra me irrisiones, detractiones, aversiones, a quibus per me expediri nequeo, idcirco,
[Domine]
qui omnia scis et potes et benignus es.
marg.|
{f}
Libera me animam meam]
quam creasti ad imaginem tuam, quam redemisti Sanguine tuo.
marg.|
{g}
A labiis iniquis]
que derident, que iniqua suadent, que prohibendo deterrent.
marg.|
{h}
Et a lingua dolosa]
que sub spe consulendi plus nocet, dum dicit : Vide, quid facias, magnum si quidem est, forte deficies et turpe erit. De his duobus dicitur. Eccl. 51.a. Confitebor tibi, Domine. Et infra Quia liberasti corpus meum a perditione, a laqueo lingue inique et a labiis operantium mendacium. Hec duo frequenter conversis occurrunt, scilicet labium iniquum et lingua dolosa, ut a bono impediatur. Unde et his duobus corruit primus homo. Si quidem labium iniquum fuit : Quare precepit vobis Deus ne comederetis ? Et, Nequaquam moriemini. Lingua dolosa fuit, qua palliato fine consilii dictum est : Eritis dii, etc. Gn. 3.a. Deinde vir iustus more deliberantis et querentis remedium, sibiipsi quasi alii loquens ait.
Numérotation du verset
Ps. 119,3
III
III
marg.|
{i}
Quid detur]
etc. Vel Dominus loquitur volens eum exercere, quasi dicat, tu petis auxilium : Et quid detur tibi, aut quid apponatur tibi ? quasi dicat, quod poterit tibi dari auxilii, vel consilii, vel remedii, quo muniaris ?
marg.|
{k}
Ad linguam dolosam]
id est contra linguam dolosam, que iniqua suadet, vel consulendo nocet, vel deterrendo prohibet : Consilium summum est, claudere aures. Ecclesiast. 28.d. Sepi aures spinis et noli audire linguam nequam. Prv. 4.d. Remove a te os pravum et labia detrahentia sint procul a te. Ps. 100. Qui loquitur iniqua, non direxit in conspectu oculorum meorum.
marg.|
Nota, quod est multiplex lingua mala.
-Prima, lingua avaritie, que semper loquitur de terrenis. Is. 39.a. Erit quasi Pythonis de terra vox tua et de humo eloquium tuum mussitabit. Io. 3.d. Qui de terra est, de terra loquitur 1Io. 14.a. De Mundo sunt et de Mundo loquuntur et Mundus eos audit. De hac lingua dicitur Is. 11.d. Dissolvet Dominus linguam maris Egypti.
-Secunda, lingua luxurie, que, scilicet provocat ad luxuriam. Eccl. 9.b. Colloquium illius, id est mulieris, quasi ignis exardescet.
-Tertia est invidie, que semper detrahit bonis. Ps. 56. Lingua eorum gladius acutus. Ier. 9.c. Sagitta vulnerans lingua eorum. {2.322va}
-Quarta est superbia, que semper de magnis et impertinentibus loquitur. Ps. 11. Disperdet Dominos universa labia dolosa et linguam magniloquam, etc.
-Quinta est lingua gule, que semper loquitur de cibis et potibus et de differentiis eorum.
- Sexta est lingua perfidie, id est hereticorum. Ps. 51. Dilexisti omnia verba precipitationis lingua dolosa. Item posuerunt in celum os suum et lingua eorum transivit in terra.
-Septima est lingua fraudulentie, id est Advocatorum, de qua Eccl. 28.b. Lingua tertia multos commovit et dispersit illos de gente, in gentem.
- Octava est lingua diaboli, id est suggestio peccati, de qua Iob. 40.d. An extrahere poteris Leviathan hamo et fune ligabis linguam eius ?
-Prima, lingua avaritie, que semper loquitur de terrenis. Is. 39.a. Erit quasi Pythonis de terra vox tua et de humo eloquium tuum mussitabit. Io. 3.d. Qui de terra est, de terra loquitur 1Io. 14.a. De Mundo sunt et de Mundo loquuntur et Mundus eos audit. De hac lingua dicitur Is. 11.d. Dissolvet Dominus linguam maris Egypti.
-Secunda, lingua luxurie, que, scilicet provocat ad luxuriam. Eccl. 9.b. Colloquium illius, id est mulieris, quasi ignis exardescet.
-Tertia est invidie, que semper detrahit bonis. Ps. 56. Lingua eorum gladius acutus. Ier. 9.c. Sagitta vulnerans lingua eorum. {2.322va}
-Quarta est superbia, que semper de magnis et impertinentibus loquitur. Ps. 11. Disperdet Dominos universa labia dolosa et linguam magniloquam, etc.
-Quinta est lingua gule, que semper loquitur de cibis et potibus et de differentiis eorum.
- Sexta est lingua perfidie, id est hereticorum. Ps. 51. Dilexisti omnia verba precipitationis lingua dolosa. Item posuerunt in celum os suum et lingua eorum transivit in terra.
-Septima est lingua fraudulentie, id est Advocatorum, de qua Eccl. 28.b. Lingua tertia multos commovit et dispersit illos de gente, in gentem.
- Octava est lingua diaboli, id est suggestio peccati, de qua Iob. 40.d. An extrahere poteris Leviathan hamo et fune ligabis linguam eius ?
marg.|
Ab his linguis liberat multis modis.
- Primo, facit, ut homo non audiat. Ps. Factus sum sicut homo non audiens. Is. 33.c. Qui obturat aures suas, ne audiat sanguinem et claudit oculos suos, ne videat malum, iste habitat in excelsis.
- Secundo, quando facit, quod homo non curat. 1Cor. 4.a. Mihi pro minimo est, ut a vobis iudicer, aut ab humano die.
- Tertio, quando facit, quod non creditur illis, 1Io. 4.a. Nolite credere omni spiritui.
- Quarto, quando facit, quod tales spernuntur et vituperantur. Eccl. 28.b. Lingua testificans adducet mortem, si sufflaveris, quasi ignis exardescet et si expueris super illam, extinguetur.
- Quinto, quando facit hominem confidere in ipso Deo, scilicet qui videt conscientiam eius. Iob. 16.d. Ecce in celo est testis meus. Ibi Gregorius Qui testem in celo habet, si reprehendatur ab hominibus, non curet.
- Sexto, quando revocat ad memoriam, quod de Christo mala dixerunt. Io. 15.c. Non est servus maior Domino suo, etc.
- Septimo, quando facit cogitare, quod per hoc revertitur ad Deum. Gregorius Qui per laudes a se exire potuit, contumeliis compulsus ad se redit. Ps. 82. Imple facies eorum ignominia et querent nomen tuum, Domine.
- Octavo, quando facit hominem cogitare, quod ipse meruit, quia frequenter de aliis maledixit. Ecclesiast. 7.c. Cunctis sermonibus, qui dicuntur, ne accommodes cor tuum, ne forte audias servum tuum maledicentem tibi. Sic enim conscientia tua, quia et tu crebro maledixisti aliis. Sequitur.
- Primo, facit, ut homo non audiat. Ps. Factus sum sicut homo non audiens. Is. 33.c. Qui obturat aures suas, ne audiat sanguinem et claudit oculos suos, ne videat malum, iste habitat in excelsis.
- Secundo, quando facit, quod homo non curat. 1Cor. 4.a. Mihi pro minimo est, ut a vobis iudicer, aut ab humano die.
- Tertio, quando facit, quod non creditur illis, 1Io. 4.a. Nolite credere omni spiritui.
- Quarto, quando facit, quod tales spernuntur et vituperantur. Eccl. 28.b. Lingua testificans adducet mortem, si sufflaveris, quasi ignis exardescet et si expueris super illam, extinguetur.
- Quinto, quando facit hominem confidere in ipso Deo, scilicet qui videt conscientiam eius. Iob. 16.d. Ecce in celo est testis meus. Ibi Gregorius Qui testem in celo habet, si reprehendatur ab hominibus, non curet.
- Sexto, quando revocat ad memoriam, quod de Christo mala dixerunt. Io. 15.c. Non est servus maior Domino suo, etc.
- Septimo, quando facit cogitare, quod per hoc revertitur ad Deum. Gregorius Qui per laudes a se exire potuit, contumeliis compulsus ad se redit. Ps. 82. Imple facies eorum ignominia et querent nomen tuum, Domine.
- Octavo, quando facit hominem cogitare, quod ipse meruit, quia frequenter de aliis maledixit. Ecclesiast. 7.c. Cunctis sermonibus, qui dicuntur, ne accommodes cor tuum, ne forte audias servum tuum maledicentem tibi. Sic enim conscientia tua, quia et tu crebro maledixisti aliis. Sequitur.
Numérotation du verset
Ps. 119,4
IV
IV
marg.|
{a}
Sagitte potentis]
etc. Possunt esse verba viri iusti, vel Domini sue interrogationi respondentis, quasi dicat, tu queris, quod remedium poteris invenire, ne impediaris ab ascensu ? Duo poteris habere, scilicet verba S. Scripture exhortatoria ad perseverantiam et exempla Sanctorum, qui aliquando mali fuerunt et postea multum profecerunt in virtutibus, ut Paulus, Mattheus, Maria, David et multi alii prius delicati : Et hoc est : Sagitte potentis acute, id est verba S. Scripture dabuntur tibi in munimentum contra linguam dolosam.
marg.|
{b}
Cum carbonibus desolatoriis]
vel vastatoriis, id est cum exemplis Sanctorum de morte peccati ad vitam gratie conversorum. Et respondent hec duo duobus verbis, que posuerat in interrogatione, scilicet dari et apponi. Nam sagitte dantur in arma et carbones apponuntur in consolationem, ut alios accendant.
marg.|
Dicuntur autem verba Domini sagitte acute.
- Primo, quia penetrant usque ad cor. Hbr. 4.c. Vivus est sermo Domini et efficax et penetrabilior omni gladio ancipiti et pertingens usque ad divisionem anime, ac spiritus. Eccl. 12.d. Verba sapientis quasi stimuli et quasi clavi in altum defixi.
- Secundo, quia vulnerant ad salutem, id est ad mortem peccati. Is. 12.d. Suscitabo super eos Medos, qui argentum non querant, nec aurum velint, sed sagittis parvulos interficient.
- Tertio, quia cito volant. Ps. 147. Emittit eloquium suum terre, velociter currit sermo eius.
- Primo, quia penetrant usque ad cor. Hbr. 4.c. Vivus est sermo Domini et efficax et penetrabilior omni gladio ancipiti et pertingens usque ad divisionem anime, ac spiritus. Eccl. 12.d. Verba sapientis quasi stimuli et quasi clavi in altum defixi.
- Secundo, quia vulnerant ad salutem, id est ad mortem peccati. Is. 12.d. Suscitabo super eos Medos, qui argentum non querant, nec aurum velint, sed sagittis parvulos interficient.
- Tertio, quia cito volant. Ps. 147. Emittit eloquium suum terre, velociter currit sermo eius.
marg.|
Et de Predicatoribus dicitur Is. 60.b. Qui sunt isti, qui ut nubes volant ? Arcus, unde emittuntur iste sagitte, est sacra Scriptura. Iob. 29.d. Arcus meus in manu mea instaurabitur. Gn. 9.b. Ponam arcum meum in nubibus celi. Is. 7.d. Cum sagittis et arcu ingredientur illuc. Huius arcus lignum durum, est vetus Testamentum, chorda mollis novum Testamentum. Dicuntur autem, aliquando sagitte ipsi Predicatores. Unde Ps. 126. Sicut sagitte in in manu potentis, ita filii excussorum. Predicatores filii
{2.322vb} Apostolorum et Prophetarum, qui grana a paleis separaverunt. Is. 49.a. Posuit me, ut sagittam electam. Item penitentiales, seu infirmitates dicuntur sagitte. Iob. 6.a. Sagitte Domini in me sunt, quarum indignatio ebibit spiritum meum, id est superbiam meam evacuat. Item tentationes aperte et occulte. De aperta dicitur in Ps. 90. A sagitta volante in die. De occulta in Ps. 63. Intenderunt arcum suum rem amaram, ut sagittent in occultis immaculatum. Item Ps. 10. Paraverunt sagittas suas in pheretra. Item mala exempla. Ps. 63. Sagitte parvulorum facte sunt plage eorum. Item detractiones. Ier. 9.c. Sagitta vulnerans lingua eorum.
marg.|
Exempla vero Sanctorum dicuntur carbones desolatorii, vel vastatorii, quia per applicationem inflammant et incendunt ad amorem Dei et vastant et desolantur in sibi proximis carnalem affectionem et secularem amorem. Is. 47.d. Non sunt prune, quibus calefiant, nec focus, ut sedeant ad eum. Ibi alia translatio. Habens carbones sedebis super eos, hi erunt tibi in adiutorium. Et posset esse thema de B. Laurentio. Prv. 25.c. Si esurierit inimicus tuus, ciba illum, si sitierit, da ei aquam bibere, prunas enim congregabis super caput eius, id est exemplo tuo ad amorem provocabis illum.
Numérotation du verset
Ps. 119,5
V
V
marg.|
{c}
Heu mihi]
Secunda pars, ubi conqueritur vir iustus de permixtione malorum. Licet enim acceptis sagittis et carbonibus repulerit linguam dolosam et iam gradum primum ascenderit, tamen, quia adhuc triticum in area multitudine palearum promittitur. Et quanto magis vir iustus proficit, tanto amplius malos et eorum astutias cognoscit. Et etiam Evangelica similitudo docet, qua dicitur. Cum crevisset herba et fructum fecisset, tunc apparuerunt zizania. Mt. 13.d. Iustus ergo dum proficit, videns multa mala, que prius non noverat, clamat, dicens.
[Heu mihi]
inter malos posito.
marg.|
{d}
Quia incolatus meus prolongatus est]
id est huius seculi peregrinatio. Dum enim sumus in hoc corpore, peregrinamur a Domino, ut dicitur secundo Corinthiorum quinto b.a
a 2Cor. 5.
marg.|
Et conqueritur vir iustus de prolongatione incolatus.
- Primo, propter desiderium patrie, ad quam anhelat intantum, quod breve tempus ex nimio desiderio videtur sibi longum. Unde supra Ps. 41. Sicut cervus desiderat ad fontes aquarum, etc.
- Secundo, propter defectum bonorum.
- Tertio, propter abundantiam malorum. Et de his duobus dicitur Os. 4.a. Non est veritas et non est misericordia et non est scientia Dei in terra, maledictum et mendacium et homicidium et furtum et adulterium inundaverunt et sanguis sanguinem tetigit.
- Quarto, propter defectum iustitie, quia scilicet maior opprimit minorem. Nec est, qui super hoc faciat iustitiam. Hab. 1.a. Quare non respicis super inique agentes et taces devorante impio iustiorem se ? Et facies homines quasi pisces maris, etc. Eccl. 8.b. Quia non profertur cito contra malos sententia, absque timore ullo filii hominum perpetrant mala.
- Quinto, propter inordinationem, quia frequenter mali promoventur et boni deprimuntur. Eccl. 10.b. Est malum, quod vidi sub Sole et quasi per errorem egrediens a facie Principis, positum stultum in dignitate sublimi et divites sedere deorsum.
- Sexto, propter periculorum multiplicitatem, que vix enumerari possunt, quia evitato uno caditur in aliud. Unde Is. 14.c. Formido et fovea et laqueus super te, qui habitator es terre et erit, qui fugerit a voce formidinis, cadet in foveam et qui se explicuerit de fovea, tenebitur laqueo.
- Septimo, propter corporis gravitatem. Sap. 9.c. Corpus, quod corrumpitur, aggravat animam et terrena inhabitatio deprimit sensum multa cogitantem.
- Octavo, propter mutabilitatem, quia hodie est homo sanus, cras infirmus ; modo letus, statim tristis ; hodie dives, cras pauper ; hodie est pax in terra, cras guerra ; hodie est calidum ; cras frigidum ; hodie siccum ; cras pluviosum et de aliis.
- Nono, propter miserie multiplicitatem. Iob. 14.a. De his duobus. Homo natus de muliere, brevi vivens tempore repletur multis miseriis, qui quasi flos egreditur et conteritur et fugit velut umbra et numquam in eodem statu permanet.
- Decimo, propter tentationum assiduitatem. Iob. 7.a. Tentatio est vita hominis super terram.
- Undecimo, propter bone societatis defectum, quia pauci sunt boni in Mundo. Ecclesiast. nono d. Est civitas et pauci in ea viri. Lam. primo a. Quomodo sedet sola civitas, etc. {2.323ra}
- Duodecimo propter malorum et infidelium multitudinem. Eccl. 1.d. Stultorum infinitus est numerus, Iob. 30.d. Frater fui Draconum et socius Strutionum. Ez. 2.c. Increduli et subversores sunt tecum et cum Scorpionibus habitas.
- Primo, propter desiderium patrie, ad quam anhelat intantum, quod breve tempus ex nimio desiderio videtur sibi longum. Unde supra Ps. 41. Sicut cervus desiderat ad fontes aquarum, etc.
- Secundo, propter defectum bonorum.
- Tertio, propter abundantiam malorum. Et de his duobus dicitur Os. 4.a. Non est veritas et non est misericordia et non est scientia Dei in terra, maledictum et mendacium et homicidium et furtum et adulterium inundaverunt et sanguis sanguinem tetigit.
- Quarto, propter defectum iustitie, quia scilicet maior opprimit minorem. Nec est, qui super hoc faciat iustitiam. Hab. 1.a. Quare non respicis super inique agentes et taces devorante impio iustiorem se ? Et facies homines quasi pisces maris, etc. Eccl. 8.b. Quia non profertur cito contra malos sententia, absque timore ullo filii hominum perpetrant mala.
- Quinto, propter inordinationem, quia frequenter mali promoventur et boni deprimuntur. Eccl. 10.b. Est malum, quod vidi sub Sole et quasi per errorem egrediens a facie Principis, positum stultum in dignitate sublimi et divites sedere deorsum.
- Sexto, propter periculorum multiplicitatem, que vix enumerari possunt, quia evitato uno caditur in aliud. Unde Is. 14.c. Formido et fovea et laqueus super te, qui habitator es terre et erit, qui fugerit a voce formidinis, cadet in foveam et qui se explicuerit de fovea, tenebitur laqueo.
- Septimo, propter corporis gravitatem. Sap. 9.c. Corpus, quod corrumpitur, aggravat animam et terrena inhabitatio deprimit sensum multa cogitantem.
- Octavo, propter mutabilitatem, quia hodie est homo sanus, cras infirmus ; modo letus, statim tristis ; hodie dives, cras pauper ; hodie est pax in terra, cras guerra ; hodie est calidum ; cras frigidum ; hodie siccum ; cras pluviosum et de aliis.
- Nono, propter miserie multiplicitatem. Iob. 14.a. De his duobus. Homo natus de muliere, brevi vivens tempore repletur multis miseriis, qui quasi flos egreditur et conteritur et fugit velut umbra et numquam in eodem statu permanet.
- Decimo, propter tentationum assiduitatem. Iob. 7.a. Tentatio est vita hominis super terram.
- Undecimo, propter bone societatis defectum, quia pauci sunt boni in Mundo. Ecclesiast. nono d. Est civitas et pauci in ea viri. Lam. primo a. Quomodo sedet sola civitas, etc. {2.323ra}
- Duodecimo propter malorum et infidelium multitudinem. Eccl. 1.d. Stultorum infinitus est numerus, Iob. 30.d. Frater fui Draconum et socius Strutionum. Ez. 2.c. Increduli et subversores sunt tecum et cum Scorpionibus habitas.
marg.|
Et de hoc subiungit hic, quasi assignans causam. {a}
Habitavi cum ]
etc. vel in tabernaculis Cedar, id est cum malis et inquietis hominibus, qui significantur per Cedar, qui interpretatur tenebre et fuit filius Ismaelis persecutoris Isaac. Per eum sicut per Ismael significantur mali et carnales, qui pertinent ad vetus Testamentum, persequentes bonos et spirituales significatos per Isaac, pertinentes ad novum, ut dicitur Gala. 4.d. Deinde ne videretur conqueri de corporali peregrinatione, subiungit.
Numérotation du verset
Ps. 119,6
marg.|
{b}
Multum]
quasi dicat non est mirum si doleo et gemo, quia, multum incola fuit anima mea in hoc Mundo, ubi, est peregrina quamdiu est ibi 2Cor. 5.b. Dum sumus in hoc corpore, peregrinamur a Domino. Verumtamen anima, que de Deo cogitat et Deum amat et in eo sperat et Mundum spernit, iam quodammodo est cum Deo, sicut dicit Apost. Phil. 3.d. Conversatio nostra in celis est. Sed illa, que de Mundo cogitat et Mundum amat, illa revera peregrina est a Deo. Unde Augustinus Sicut corpus peregrinatur locis, ita anima affectibus ; si Deum amat, ascendit ad Deum ; si terram amat, peregrinatur a Deo.
Numérotation du verset
Ps. 119,7
VI
VI
marg.|
{c}
Cum his]
quasi dicat non solum cum carnalibus habitavi, immo etiam cum discholis et schismaticis, qui scindunt Catholicam unitatem et ideo grave est mihi volenti servare pacem : Et hoc est, cum his, qui oderunt pacem et ideo turbabant alios.
marg.|
{d}
Eram pacificus]
ferens malos. Ita servatur pax, quando scilicet mali patienter sustinentur a bonis, Rm. 14.c. Que pacis sunt sectemini.
marg.|
{e}
Cum loquebar illis]
admonendo et corrigendo.
marg.|
{f}
Impugnabant me]
verbis et factis.
marg.|
{g}
Gratis]
id est sine causa, vel sine adeptione commodi, vel vitatione incommodi. Sic et Iudei Christum. Unde supra Ps. 118. Principes persecuti sunt me gratis.
Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Hugo de Sancto Caro. Postilla in totam Bibliam (Ps. Psalmus 119), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 28/04/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=hug&numLivre=26&chapitre=26_119)
Martin Morard, ed., Hugo de Sancto Caro. Postilla in totam Bibliam (Ps. Psalmus 119), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 28/04/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=hug&numLivre=26&chapitre=26_119)
Notes :