Psalmus 129
Numérotation du verset
Ps. 129,1
¶ Canticum graduum.1
¶Codd. : (Ps. 129)
Hi
D14
D30
Ω
F ΩX Δ
Rusch
Ps-G
1 graduum] + Vox Christi
D30
Numérotation du verset
Ps. 129,I
De profundis
clamavi ad te Domine ¦
Numérotation du verset
Ps. 129,2
Domine
exaudi vocem meam.
Numérotation du verset
Ps. 129,II
Fiant
aures tue
intendentes ¦ in vocem deprecationis mee.
Numérotation du verset
Ps. 129,3 III
Si iniquitates2
2 iniquitates
Ps-G
Hi
D30
Ω
F ΩX Δ
Rusch
] iniquitatem
Ps-G
(ΦR)
D14
cum Ps-δ
Ps-Moz Ps-Med
observaveris Domine3 ¦
3 observaveris
Ps-G
(
plerique codd. et edd.
) Hi Ω
F
Rusch cum Ps-R
] observabis
Ps-G
(F I L
M
Q Φ U
G
K)
Domine quis
sustinebit?
Numérotation du verset
Ps. 129,4 IV
Quia apud te propitiatio est ¦
et4 propter legem tuam5
4 et
Ps-G
(
plerique codd. et edd.
) Hi D30 Ω
F ΩXΔ
Rusch cum Ps-R LXX (R καί)
] om.
Ps-G*
(F I L M Q² W ΦG U
G
K)
|
5
legem tuam
Cas557
(legem)
Ps-G* Ps-R Ps-α
Ps-γ Ps-Med (+ Clm343 VL409
L
) pleraque Psalteria Veteris Latinae cum LXX
(νόμου σου
R
Sedulius
[τō νωμō] Rahlfs),
Hexapl. (Sym. et Theodot. ex hebr.
תורא => תּוֹרָה, cf.
Hieron. ep. 106)
] nomen tuum
VL408
L
Ps-Med.
; legem et nomen
Basel cum LXX
Luc (HoP, Oxford 1825 : dik8908 dik39114
VL408
G
VL409
G
cum Sahid., plerique codd. ;
FIELD
, t. 2, Oxford, 1875 : « hodierna ad unum omnia [exemplaria] cum Syro-hex. » : του ονοματος)
;
timorem
Hexapl. (Aquila),
terrorem
Hexapl. (Quinta),
cum terribilis sis
Ps-H cum hebr.
תִּוָּרֵא לְמַעַן ; cf.
|
sustinui te6 Domine.
6 te]
om. F² L cum hebr. et Ps-H; cf. LXX (S)
Numérotation du verset
Ps. 129,V
Sustinuit anima mea
in verbo7 eius8 ¦
7 verbo
Ps-G (M²
ΨB
V D ) Hi D30
Ω
M
Ω
F
Ω
S
Ω
X Δ
Rusch Ed1530 Clementina cum Ps-Moz
X Ps-Med] verbum
Cor2 Ps-G*
|
8 eius] ※ΨB
|
Numérotation du verset
Ps. 129,5
speravit anima mea in Domino.
Numérotation du verset
Ps. 129,6 VI
A custodia
matutina usque ad noctem ¦ speret Israel9 in Domino.10
9 speret Israel ΩX
(post. cor. al. m.)
] speravit anima mea ΩX*, sperat
R
|
10 in Domino]
om. R I
|
Numérotation du verset
Ps. 129,7 VII
Quia apud Dominum misericordia ¦ et copiosa
apud eum redemptio.
Numérotation du verset
Ps. 129,8 VIII
Et ipse redimet
Israel ¦ ex omnibus iniquitatibus eius.
Psalmus 129
Numérotation du verset
Ps. 129,1
marg.|
{2.331va}
De profundis]
etc. Hic est undecimus gradus, scilicet penitentialis supplicatio. Qui recte post predictos gradus ponitur, quia nec Deum timens, nec mala patiens propter Deum, dignus est omnino gratia, vel gloria Dei, quia in toto corpore Christi nullus est fine peccato. Unde 1Io. 1.d. Si dixerimus, quoniam peccatum non habemus, ipsi nos seducimus et veritas in nobis non est. Eccl. 7.c. Non est homo iustus in terra, qui faciat bonum et non peccet. Iob. 15.c. secundum Septuaginta : Nemo mundus a sordibus ; etiam infans, cuius vita unius diei est super terram. Ideo solum unum est remedium, scilicet humiliter supplicare. Unde Iob. 9.b. Quantus sum ego, ut respondeam ei et loquar verbis meis cum eo ? Qui etiam si habuero quippiam iustum, non respondebo, sed meum iudicem deprecabor. Est autem iste Psalmus sextus inter Psalmos penitentiales et undecimus inter graduales, in quo notatur, quod quantumcumque sit homo perfectus, quod notat senarius, tamen debet se reputare peccatorem, quod notat undenarius et facere penitentiam. Titulus : Canticum graduum, id est letitia de ascensu ad Deum est hic. Intentio monet ad penitentiam.
marg.|
Modus. Bipartitus est Psalmus. In prima parte ponitur penitentis devota oratio. In secunda ostenditur leta conclusio cum certitudine venie, ibi : Speret Israel in Domino. Penitens igitur volens ascendere, considerans infirmitatem suam et miserie profunditatem in qua est, clamat ad Deum, qui solus potest liberare eum, dicens.
marg.|
{a}
De profundis clamavi]
corde, ut Moyses, Ex. 14.d. Et Susanna, Dn. 13.e. Ore, ut David : Voce mea ad Dominum clamavi. Opere, ut Sodomite, Genesis 18.c. a : «Clamor Sodomorum venit ad me. Clamandum est autem propter timorem naufragii. Mt. 14.d. Petrus cum cepisset mergi, clamavit, dicens : Domine, salvum me fac. Item propter ignem peccati. Ioel. 1.d. Ad te Domine, clamabo, quia ignis comedit speciosa deserti. Item propter violentiam morbi, unde Is. 38.c. Sicut pullus hirundinis sic clamabo, dicit Rex infirmus. Item propter vehementiam doloris, Is. 26.c. Sicut que concepit, cum appropinquaverit ad partum dolens clamat in doloribus suis, sic facti sumus. Item propter desiderium salutis proximi : Io. 7.f. In novissimo die magno festivitatis stabat Iesus et clamabat, dicens. Si quis sitit, veniat ad me et bibat.
a Gn. 18, 20.
marg.|
¶Et notandum est, quod dicit,
[De profundis]
pluraliter, quia multiplex est profundum, de quo clamandum est :
- Primum est profundum malitie, de quo in Ps. 68b :Infixus sum in limo profundi et non est substantia.
- Item est profundum perfidie, de quo in Ps. 68. Neque absorbeat me profundum, neque urgeat super me puteus os suum. De his duobus simul dicitur Prv. 18.a. Impius cum venerit in profundum, etc.
- Tertium est profundum ignorantie, Ex. 15.a. Descenderunt in profundum quasi lapis.
- Quartum est profundum miserie, de quo Ps. 143 et 68 : Libera me de aquis multis et de profundis aquarum. Ion. 2.b. Proiecisti me in profundum in cor maris. De his quatuor profundis clamandum est ad Dominum, ut liberet, sicut Apostolus Rm. 7.d. Infelix ego homo, quis me liberabit de corpore mortis huius, etc. Iona 2.b. De ventre Inferi clamavi et exaudisti vocem meam.
- Quintum est profundum cordis, Ier. 17.b. Profundum est cor hominis et inscrutabile.
- Sextum est profundum humilitatis, de quo Eph. 3.d. In caritate radicati et fundati, ut possitis comprehendere cum omnibus Sanctis, que sit latitudo, longitudo, sublimitas et profundum. De his profundis clamandum ad Dominum, ut exaudiat. Eccl. 35.d. Oratio humiliantis se nubes penetrabit.
- Septimum est profundum gehenne, de quo Is. 7.b. Pete tibi signum a Domino Deo tuo in profundum Inferni. De hoc non est clamandum, quia in Inferno nulla est redemptio.
- Octavum est profundum divine iustitie et clementie, de quo Ps. 91. Nimis profunde facte sunt cogitationes tue. Ab hoc profundo clamandum {2.331vb} est, unde sequitur.
- Primum est profundum malitie, de quo in Ps. 68b :Infixus sum in limo profundi et non est substantia.
- Item est profundum perfidie, de quo in Ps. 68. Neque absorbeat me profundum, neque urgeat super me puteus os suum. De his duobus simul dicitur Prv. 18.a. Impius cum venerit in profundum, etc.
- Tertium est profundum ignorantie, Ex. 15.a. Descenderunt in profundum quasi lapis.
- Quartum est profundum miserie, de quo Ps. 143 et 68 : Libera me de aquis multis et de profundis aquarum. Ion. 2.b. Proiecisti me in profundum in cor maris. De his quatuor profundis clamandum est ad Dominum, ut liberet, sicut Apostolus Rm. 7.d. Infelix ego homo, quis me liberabit de corpore mortis huius, etc. Iona 2.b. De ventre Inferi clamavi et exaudisti vocem meam.
- Quintum est profundum cordis, Ier. 17.b. Profundum est cor hominis et inscrutabile.
- Sextum est profundum humilitatis, de quo Eph. 3.d. In caritate radicati et fundati, ut possitis comprehendere cum omnibus Sanctis, que sit latitudo, longitudo, sublimitas et profundum. De his profundis clamandum ad Dominum, ut exaudiat. Eccl. 35.d. Oratio humiliantis se nubes penetrabit.
- Septimum est profundum gehenne, de quo Is. 7.b. Pete tibi signum a Domino Deo tuo in profundum Inferni. De hoc non est clamandum, quia in Inferno nulla est redemptio.
- Octavum est profundum divine iustitie et clementie, de quo Ps. 91. Nimis profunde facte sunt cogitationes tue. Ab hoc profundo clamandum {2.331vb} est, unde sequitur.
b Ps. 68, 3.
marg.|
{b}
Ad te, Domine]
et non ad alium, quia tu solus potes liberare clamantes. Ideo oro.
marg.|
{c}
Domine, exaudi]
id est ad exitum audi.
marg.|
{d}
Vocem meam]
pro me editam, vel a me pro aliis editam. Dn. 9.d. Exaudi, Domine, orationem servi tui.
marg.|
{e}
Piant aures tue]
etc. id est misericordia et clementia tua intendat deprecationi mee, ut scilicet relaxet mihi peccata mea. Et necessarium est, ut peccata dimittas. Quia
marg.|
{f}
Si iniquitates]
meas.
marg.|
{g}
Observaveris]
id est ad vindicandum servaveris.
marg.|
{h}
Domine]
iuste.
marg.|
{i}
Domine]
bone.
marg.|
{k}
Quis sustinebit]
vindictam iustitie ? quasi dicat, nullus poterit sustinere. Eccl. 16.c. Opera iustitie eius quis annuntiabit, aut quis sustinebit ? Mal. 3.a. Quis poterit cogitare diem adventus eius, aut quis stabit ad videndum eum ? Iob. 26.d. Cum vix parvam stillam sermonis eius audierimus, quis poterit tonitruum magnitudinis eius intueri ? Am. 7.c. Non poterit terra sustinere universos sermones eius. Et licet nullus possit sustinere, tamen non despero, dicit iustus.
marg.|
{l}
Quia apud te propitiatio est]
ut apud fontem rivulus, id est misericordia propitians, Eccl. 17.d. Quam magna misericordia Dei propitiatio illius convertentibus ad se. Ioel. 2.c. Convertimini ad Dominum Deum vestrum : quoniam benignus et misericors est, patiens et multe misericordie et prestabilis super malitia. Vel Apud te propitiatio est, id est sacrificium propitiationis, id est quo oblato Deus Pater propitiatur peccatoribus, id est sanguine Christi fuso pro peccatoribus delentur peccata eorum. 1Io. 1.c. Sanguis Iesu Christi filii eius emundat nos ab omni peccato. Eodem 2.a. Ipse est propitiatio pro peccatis nostris, non pro nostris tantum, sed etiam pro totius Mundi. Hoc est propitiatorium, in quo duo Cherubin versis vultibus se respiciunt, id est iustitia et misericordia Dei. Misericordia siquidem volebat totum condonare, iustitia volebat totum punire, sed ibi invenit misericordia, quod querebat et iustitia, quod volebat, punitum est sufficientissime, sive iustissime peccatum Ade per mortem Christi et dimissum est peccatum Ade misericordissime per mortem Christi. Sequitur.
marg.|
{m}
Et propter legem tuam]
que vivificat et peccata condonat, ut dicit Augustinus
marg.|
{n}
Sustinui te, Domine]
flagellantem et premia differentem, expectans misericordiam, libertatem et iustitiam retribuentem. Unde supra : Expectans expectavi Dominum et intendit mihi. Hec lex est caritas, de qua Ier. 31.f.c Dabo legem meam in visceribus eorum. Gal. 6.a. Alter alterius onera portate et sic adimplebitis legem Christi. Et quasi quereret aliquis. Si verum est, quod sustinuit Dominum propter legem suam. Respondet, utique.
c Ier. 31, 33.
marg.|
{o}
Sustinuit]
etc. id est in promisso eius, quod regnum promittit post veniam, ut dicit Augustinus quod numquam fallit, quia verum est.
marg.|
{p}
Speravit anima mea in Domino]
qui liberat et condonat et coronat. Is. 26.b. Domine, sustinuimus te, nomen tuum et memoriale tuum in desiderio anime. Et quamdiu speravit ?
marg.|
{q}
A custodia matutina]
etc. id est a pueritia, quando primo incipit se homo custodire et ratione vigere usque ad mortem. Supra : Ps. 120. Dominus custodiat introitum tuum et exituum tuum. Aliter non prodest sperare in Domino, nisi continue speret. Qui enim perseveraverit usque ad mortem, hic salvus erit et non alius. Mt. 24.b. Ideo precipit Dominus Lv. 1.b. ut caput et cauda hostie simul Domino offerantur. Item, speravit anima mea in Domino, a custodia, vel vigilia, alia littera, matutina usque ad noctem, id est a prima infusione gratie, usque ad casum culpe. Hoc tempore valet spes, tempore vero peccati non est vera spes, sed potius presumptio. Nam spes est certa expectatio future beatitudinis ex gratia et meritis proveniens. Et nota, antiqui noctem distinguebant in quatuor vigilias. Primam vocabant conticinium, secundam intempestum, tertiam gallicinium, quartam antelucanum, de his etiam dicitur Mar. 13.d. Vigilate, nescitis enim quando Dominus domus veniat, sero, an media nocte, an galli cantu, an mane. Primam custodiam, sive vigiliam faciebant omnes. secundam adolescentes : tertiam iuvenes : quartam senes. Ergo a prima usque ad ultimam sperandum est in Domino. Et hoc est, quod dicit : A custodia matutina, etc. Sequitur.
marg.|
{r}
Speret Israel]
Secunda pars, ubi punitur leta conclusio, ubi penitens de se securus predicat aliis, ut semper sperent in Domino, quasi dicat sicut anima mea speravit semper in Domino, similiter speret Israel, id est omnis populus Christianus fide videns Deum.
marg.|
{s}
In Domino]
non in alio, quia benedictus, qui confidit in Domino, maledictus autem, qui confidit in homine. Ier. 17.a. Quamdiu speret ? Repetendum est. A custodia matutina usque ad noctem, ut Supra. Sed quomodo audebat sperare in Domino ? Bene.
prol.|
{2.332ra}
marg.|
{a}
Quia apud Dominum misericordia]
fuit, est et erit, sicut apud fontem vivum rivulus iugiter emanat, quem sola ingratitudo desiccat, ut dicit beatus Bernardus , de quo dicitur Za. 13.a. Erit fons patens domui David et omnibus habitantibus Hierusalem in ablutionem peccatoris et menstruate.
marg.|
{b}
Et copiosa apud eum redemptio]
id est copiosum pretium nostre redemptionis, ipsemet Christus, scilicet 1Cor. 1.d. Factus est nobis sapientia et iustitia et sanctificatio et redemptio. 1Cor. 6.d. Empti estis pretio magno. 1Pt. 1.d. Non corruptibilibus auro, vel argento redempti estis de vana vestra conversatione paterne traditionis, sed pretioso¶Sanguine quasi agni immaculati et incontaminati Christi Iesu. Copiosa dicitur redemptio, quia pretium sufficiens fuit ad redemptionem mille millium Mundorum. Cum enim sit Christus pretium nostrum, qui est verus Deus et verus homo, in infinitum excedit rem redemptam, sed magnitudo amoris mensuram, aut numerum nescit. Io. 3.b. Sic Deus dilexit Mundum, ut filium suum unigenitum daret. Ideo dicebat Iob. 6.a. Utinam appenderentur peccata mea, quibus iram merui et calamitas, quam patior in statera, quasi arena maris hec gravior, appareret. Ex illa superabundantia pretii accipit Papa et Episcopi, qui sunt thesaurarii Domini Indulgentias quas faciunt. Et posset aliquis dicere, Parum proderit nobis misericordia eius, quia apud eum manebit, sicut aqua stagni, nec derivabitur usque ad nos sicut aqua fontis. Et respondet. Immo fluet misericordia eius, sicut fluvius, unde Eccl. 39.c. Benedictio illius quasi fluvius inundabit et quomodo cataclysmus aridam inebriavit. Et hoc est quod sequitur.
marg.|
{c}
Et ipse]
quasi dicat, ab eo et apud eum copiosa misericordia et redemptio, quia ipse et non alius
marg.|
{d}
Redimet]
proprio Sanguine,
marg.|
{e}
Israel]
id est populum fidelem, qui credit in eum.
marg.|
{f}
Ex omnibus iniquitatibus eius]
id est ex debito pene, cuius debitor erat pro omnibus iniquitatibus suis. Homo maculatus erat et obligatus pene propter peccatum. Maculam lavat et delet Christus per gratiam, quam infundit, pene debitum solvit per penam, quam sustinuit et sic per Christum plene redimitur homo. Is. 43.d. Ego sum, ego sum, qui deleo iniquitates tuas propter me, id est sola gratia mea. Ex. 44.d. Delevi ut nubem iniquitates tuas et quasi nebulam peccata tua, revertere ad me : quoniam redemi te. Gregorius Nullum revertentem despicit, qui peccatores redimere venit.
Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Hugo de Sancto Caro. Postilla in totam Bibliam (Ps. Psalmus 129), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 29/04/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=hug&numLivre=26&chapitre=26_129)
Martin Morard, ed., Hugo de Sancto Caro. Postilla in totam Bibliam (Ps. Psalmus 129), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 29/04/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=hug&numLivre=26&chapitre=26_129)
Notes :