Glossae Scripturae Sacrae-electronicae (Gloss-e)

Hugo de Sancto Caro

Biblia communis

Psalmus 22

Numérotation du verset Ps. 22,1

¶Psalmus David¹.

¶Codd. : (Ps. 22) D30 Ω^X Rusch Ps-G, def. C

¹ David] ipsi praem. Clm343, + doctrina novi populi inductionis D30

Numérotation du verset Ps. 22,I

Dominus

regit² me ¦

² regit Ps-G (plerique codd.edd.) D30 Hi Ω^P Rusch cum Ps-R ] reget Ps-G (R I Q* Φ^RGV) cum Ps-R (H K)

et nihil mihi

deerit ¦

Numérotation du verset Ps. 22,2

in loco pascue

ibi me

collocavit.

Numérotation du verset Ps. 22,II

Super aquam refectionis

educavit me ¦

Numérotation du verset Ps. 22,3

animam meam

convertit³.

³ convertit] convertens Clm343

Numérotation du verset Ps. 22,III

Deduxit⁴ me

⁴ Deduxit] de÷duxit Clm343

super semitas

iustitie ¦

propter nomen suum.

Numérotation du verset Ps. 22,4 IV

Nam etsi

ambulavero⁵ in medio umbre mortis

⁵ ambulavero] ambulem Clm343

non timebo mala ¦ quoniam tu mecum es.⁶

⁶ ¶<divisio.> mortis... mala ¦] mortis ¦ ... mala Ω^X

Numérotation du verset Ps. 22,V

Virga tua et baculus tuus ¦

ipsa me consolata sunt.

Numérotation du verset Ps. 22,5 VI

Parasti

in conspectu meo⁷

⁷ meo Ps-G D30 Hi Ω^P cum Ps-R etc.] tuo Rusch (hapax) (< Non hab. > apparatus editionum Psalterii latini , SABATIER, LXX, LLT (2017), cf. Ps. 5, 9 : “Parasti in conspectu tuo”)

mensam ¦

adversus eos

qui tribulant me.

Numérotation du verset Ps. 22,VII

Impinguasti

in oleo

caput meum ¦

et calix

meus⁸

⁸c. meus Ps-G (+VL311) Ω^X Ps-η cum hebr. ( כּוֹסִי ), LXX (perpauci cod. : 150 191 277 292 τὸ ποτήριόν μου ) HIERONYMUS, Ep. 106 (hebr. LXX et omnes interpretes)] c. tuus cum Ps-α Ps-β Ps-ε VL408 Basel , HIERONYMUS, Ep. 106 (koinè) = poculum tuum Ps-R (+VL311) Ps-Med (Ed1905 Clm343 ) VL409² cum graec. (156 Sedulius plerique codd. et edd. + VL311 G VL408 G VL409 G : τὸ ποτήριόν σου ), poculum meum L* cum Ps-η* VL409* Greg. Mag. in 1Rg. 1:1.47; 3:2.3; 4:5.1. ¶Nota: Jérôme fonde la leçon meus du Ps-G sur la LXX origénienne et toutes les colonnes des Hexaples unanimes; les éditions de la LXX retiennent la leçon majoritaire lucianique ou antiochienne. La vieille latine préfère poculum à calix, avec le possessif tantôt à première personne chez les auteurs carolingiens, tantôt à la seconde personne. {MM2023}

inebrians quam preclarus⁹ est.

⁹ preclarus] preclarum R L* cum Ps-R

Numérotation du verset Ps. 22,6 VIII

misericordia tua

subsequetur¹⁰ me ¦ omnibus diebus vite

¹⁰ subsequetur Cor2 (alii) L M Q W U G V D Φ^P Ψ^B D30 Hi Ω^M Ω ^S Ω^P edd. cum Ps-R (S) Ps-β Ps-γ Ps-η] subsequitur Cor2 (anti. SUBSEQUITUR : mos est anti. sepissime presens ponere pro futuro, require 1Rg. 9:13 hic et infra 43:6) Ps-G , subsequatur Rusch cum Ps-R ( B C P Q U V X a b c d )

mee.

Numérotation du verset Ps. 22,IX

Et ut inhabitem

in domo Domini ¦

in longitudinem¹¹ dierum.

¹¹ longitudinem Ps-G (R F etc.) D30 Ω^XΩ^P cum Ps-R ] longitudine Ps-G (I Q² Φ^P G ) Rusch cum Ps-α Ps-β Ps-γ Ps-Moz .

Psalmus 22

Numérotation du verset Ps. 22,1

^marg.| Dominus regit me] etc. Titulus Psalmus David. Titulus patet. Supra egit de Passione Christi et de fructibus eius : Hic autem adhuc prosequitur fructum eius, qui est liberatio a captivitate Babylonis, scilicet a peccato. Et hec facta est per passionem Domini, per quam data est nobis libertas redeundi ad supernam Hierusalem : Ad quam revertimur per decem dietas, quas in hoc Psalmo describit Propheta. In principio ergo huius Psalmi dicit vir iustus se habere Christum Ducem ad redeundum in celestem Hierusalem, de qua loquitur in fine psalmi, cum dicit : Ut inhabitem in domo Domini, etc. Et a principio usque ad finem describit illas decem dictas, sive gratias, per quas nos reducit Ductor noster Christus. Et secundum illas decem distinguitur psalmus iste in decem partes, exceptis principio et fine psalmi. Dicit ergo vir iustus.

Numérotation du verset Ps. 22,I

^marg.| {a} Dominus] Christus.

^marg.| {b} Regit me] redeuntem de captivitate Babylonica, id est de peccato [Regit] ut Dux viatorem, ne deviet : ut lux in tenebris ambulantem, ne exorbitet : ut pastor gregem, ne a lupis pereat. De primo Sap. 10.b. Iustum deduxit Dominus per vias rectas. Io. 8.b. Qui sequitur me, etc. Ier. 17.c. Non sum turbatus te pastorem sequens. De secundo Io. 8.b. Ego sum lux mundi. De tertio Io. 10.b. Ego sum pastor bonus ; bonus pastor animam suam dat pro ovibus suis. Vel Dominus regit me, ut navem, ut Regnum, ut exercitum. De nave, Iac. 3.a. Ecce naves, cum magne sint et a ventis validis minentur, circumferentur a modico gubernaculo, ubi impetus ducentis voluerit. De Regno. Ps. 144. Regnum tuum, Regnum omnium seculorum. Io. 18.g. Regnum meum non est de hoc mundo. De exercitu : Is. 6.b. Dominum exercituum vidi oculis meis. Iob. 7.a. Militia est vita hominis super terram. Item [Regit me] ut cecum. Iob. 29.c. Oculus fui ceco, dicit Christus. Item regit me, ut equum freno et stimulo. Freno, ne oberrem. Eccl. 28.d. Facito frenos ori tuo rectos. Stimulo, ne obdormiam. 2Cor. 12.b. Datus est mihi stimulus, etc. Eccl. 38.c. Qui tenet aratrum et qui gloriatur in iaculo, stimulo boves agitat. Item [Regit me] ut scholas, Ps. 98. Qui sedes super Cherubin, id est plenitudinem scientie. Et alibi : Qui regis Israel intende. Alia littera : Dominus pascit me corpore et sanguine suo. Io. 6.f. Caro mea vere est cibus. Ps. 21. Edent pauperes et saturabuntur. Item pascit me scientia et doctrina. Ier. 3.e. Dabo vobis pastores iuxta cor meum et pascent vos scientia et doctrina. Item pascit me gratia. Mt. 5.a. Beati, qui esuriunt et sitiunt iustitiam, etc. Item pascit me gloria. Lc. 22.c. Et ego dispono vobis, etc. Et ex quo talem Rectorem habeo.

^marg.| {c} Nihil mihi deerit] in via. Augustinus Quid ei deesse potest, qui omnia habentem habet ? Augustinus Pascit contemnentem se et non pascit sequentem se ? Lc. 22.d. Quando misi vos sine sacculo, etc. Et quia nihil deest illi, qui habet Christum, qui est panis Angelorum, Dei virtus et Dei sapientia et qui est omnia in omnibus. 1Cor. 15.b. Et quod sibi nihil deerit, probat per inductionem illorum decem, que sunt necessaria viatori. Videamus ergo primo, que sint illa : et postmodum sufficientiam videbimus ipsorum. Prima gratia est cognitio S. Scripture, de qua dicit :

Numérotation du verset Ps. 22,2

^marg.| {d} In loco pascue] id est sacre Scripture.

^marg.| {e} Ibi me collocavit] Dicitur autem sacra Scriptura pascua : quia ibi cibus spiritualis invenitur, scilicet verbum Dei, de quo Dt. 8.a. Non in solo pane vivit homo ; sed in omni verbo, quod procedit de ore Dei. Ez. 3.a. Cibavit me volumine illo. Is. 5.d. Pascentur agni iuxta ordinem suum et deserta in ubertatem versa advene comedent. Deserta sunt sacre Scripture, que in multis locis steriles et aride videntur ; sed in ubertatem vertuntur, quando fideliter {2.53rb} exponuntur. Et tunc advene, id est Gentiles conversi, sicut in principio Ecclesie fuit ; vel peccatores, qui modo convertuntur, comedunt per intelligentiam et ad nutrimentum convertunt per operationem, illa deserta sic in ubertatem versa. In pascua autem sacre Scripture sunt quatuor expositiones, quasi quatuor diversa fercula. Primum est expositio litteralis. Secundum expositio allegorica. Tertium moralis. Quartum anagogica. Primum est quasi panis hordeaceus. Secundum quasi siligineus. Tertium quasi triticeus. Quartum quasi similagineus. In hac autem pascua collocatur a Deo, qui in sacra Scriptura ordinate studet : Collocare enim ordinem notat ; Quod non faciunt multi, qui modo in hoc libro, modo in illo student : et sic nihil perfecte intelligunt, nec pascuntur in sacra Scriptura ; sed magis tedio afficiuntur. De talibus potest intelligi, quod dicit Iob. 8.c. Super acervum petrarum radices eius densabuntur. Radices studentis, cogitationes et affectiones : que, quando non studet ordinate, super acervum petrarum iaciuntur et non in loco pascue collocantur. Et ibi densantur, id est fiunt grosse et rudes et non transeunt ad subtilem intellectum. Ez. 34.d. In pascuis uberrimis pascam eos. Sed quia, qui bene vult pasci in sacra Scriptura et eam intelligere, oportet, quod fidem habeat : quia sicut dicitur Is. 7.b. secundum aliam translationem : Nisi credideritis, non intelligetis : Ideo necessaria est secunda gratia, que est Baptismi regeneratio, que est ianua fidei, de qua dicit.

Numérotation du verset Ps. 22,II

^marg.| {f} Super aquam refectionis] id est Baptismum.

^marg.| {g} Educavit me] spiritualiter. Et dicitur Baptismus aqua, quia ad litteram in aqua fit. Sed aqua refectionis duobus modis, quia reficere est reformare. Et reficere est satiare. Baptismus reficit, id est reformat in homine similitudinem Dei, quam Diabolus deformaverat per peccatum. Is. 1.e. Lavamini, mundi estote. Glossa Lavamini aqua Baptismi. Za. 13.a. Erit fons patens domui David in ablutionem peccatoris et menstruate. Iterum Baptismus reficit, id est satiat : quia in Baptismo datur Spiritus sanctus, qui replet et satiat. Quod detur Spiritus sanctus in Baptismo, habetur Mt. 3.c. Ipse baptizabit vos in Spiritu sancto. Quod Spiritus sanctus repleat, dicitur Act. 2.a. Repleti sunt omnes Spiritu sancto. De hac duplici refectione habetur Act. 2.f. quod Petrus dixit : Penitentiam agite et baptizetur unusquisque vestrum in nomine Iesu Christi in remissionem peccatorum et accipietis donum Spiritus sancti. In remissionem : Ecce primum. Accipietis, etc. Ecce secundum. Super hanc ergo aquam refectionis dicit Iustus [educavit me] sicut puerum fidei nutrimento, quasi dicat, recepto Sacramento Baptismi, quasi fundamento, paulatim alia Sacramenta recepi, que nutriunt animam. Hab. 2.a. Qui incredulus est, non erit anima eius recta in semetipso, iustus autem in fide sua vivet. Ez. 47.a. Aque descendebant ad latus templi dextrum. Et post subiungit. Omnis anima vivens, ad quam pervenerit torrens iste, vivet. Et ideo bene dicit quod super hanc aquam educavit me Dominus. Piscis in aqua nascitur et nutritur et sine ea moritur : Sic nos in aqua Baptismi nascimur, in aqua doctrine nutrimur et fine ea morimur. Eccl. 15.a. Aqua sapientie, etc. Is. 12.a. Haurietis in gaudio aquas, etc. Hec aqua fiet fons aque vive salientis in vitam eternam. Io. 4.b. Sed mirum est, quod nos sumus super hanc aquam, nec reficimur. Unde recte significamur, per vaccas fedas exeuntes a flumine. Gn. 41.a. Tertia gratia est omnimoda conversio ad Deum, ut nihil preter eum querat homo : De qua addit.

Numérotation du verset Ps. 22,3

^marg.| {h} Animam meam convertit] ad se, ut mundanis rebus non inhiet, vel intendat, quo minus ad eum libere currere possit. Ioel. 2.c. Convertimini ad me in toto corde vestro.

^marg.| Sic converterat Dominus Apostolum, qui dicebat Hbr. 13.c. Non habemus hic manentem civitatem ; sed futuram inquirimus. Et Phil. 3.b. Omnia arbitratus sum ut stercora, ut Christum lucrifacerem. Propter hoc dicit Petrus 1. Petr. 2.b. Obsecro vos tamquam advenas et peregrinos abstinere vos a carnalibus desideriis.

^marg.| Advene enim et peregrini in via, qua peregrinantur, multas vident pulchras villas et amena loca : Sed ipsi non detinentur ibi, quia cor eorum totum versum est ad patriam suam, ad quam festinant reverti.

^marg.| Sic licet videamus hic aliquas falsas amenitates, debemus omnia pertransire et tendere ad patriam celestem, sicut peregrini. Os. 11.c. Conversum est cor meum in me. Quarta gratia, quam facit Dominus viro iusto est, quod ducit eum per compendium consiliorum : Unde subdit.

Numérotation du verset Ps. 22,III

^marg.| {a} {2.53va} Deducit me super semitas iustitie] id est per semitas, scilicet per consilia, per que deducitur homo, ut rectius et citius perveniat ad patriam. Is. 2.a. Venite, ascendamus ad montem Domini et ad domum Dei Iacob : et docebit nos vias suas : et ambulabimus in semitis eius. Prv. 4.b. Ducam te per semitas equitatis, quas cum, etc. Dicuntur autem consilia semite, quia sunt arcta et munda et compendiosa. Sed semite iustitie dicuntur, quia per ea fit vera iustitia. Si enim homo peccavit et postea complet sola precepta, non facit veram iustitiam Deo de seipso : quia si numquam peccasset, tenebatur tamen ad precepta. Sed qui vult veram iustitiam facere de suo peccato, oportet, ut sicut commisit illicita, etiam a licitis abstineat. Et hoc faciunt, qui implent consilia. Et hoc feci, non ex meritis meis ; sed.

^marg.| {b} Propter nomen suum] id est propter bonitatem suam, Ps. 24. Propter nomen tuum, Domine, propitiaberis peccato meo. Unde homo, quem Dominus ducit per semitam consiliorum, bene potest cantare : Bonitatem fecisti cum servo tuo, Domine. Ex. 15.b. Dux fuisti in misericordia populo tuo. Ps. 138. Deduc me in via eterna. Item Ps. 24. Vias tuas, Domine, demonstra, etc. Necessarium enim est habere ductorem in semita, cum fit ignota. Quinta gratia est securitas, de qua dicit :

Numérotation du verset Ps. 22,4
IV

^marg.| {c} Nam etsi ambulavero in medio umbre mortis, non timebo mala] Umbram mortis vocat peccata, vel ipsos peccatores. Iob. 40.c. Protegunt umbre umbram eius et ipse dormit sub umbra. Is. 9.a. Habitantibus in regione umbre mortis, lux orta est eis. Sic ergo continua : Vere [Deduxit me] Et hoc patet, quia ex ducatu eius tantam fiduciam sumpsi, quod [non timebo mala] etc. Hoc est, quod dicit. [Nam etsi ambulavero in medio umbre mortis] id est inter peccatores quoscumque [non timebo mala] culpe, ad quam trahere volunt : Nec mala pene, quam mihi infligant. Quare non timebo ?

^marg.| {d} Quoniam tu mecum es] o Deus. Unde Ps. 26. Dominus protector vite mee, a quo trepidabo ? Is. 43.a. Cum pertransieris per aquas, tecum ero, etc. Cum ambulaveris in igne, non consumeris et flamma non ardebit in te : quia Dominus Deus tuus sum. Prv. 28.a. Iustus quasi leo confidens absque terrore erit. Glossa Quia eum diligit, quem nemo invitus amittit. Eccles. 34.c. Qui timet Deum, nihil trepidabit. Et nota, quod inter omnes peccatores, detractores proprie dicuntur umbre mortis, quia similes sunt morti. Mors enim nulli parcit ; sed omnes equaliter ferit : sic detractores omnibus detrahunt. Unde detractor significatur per bestiam, que erat similis urso : Dn. 7.b. Ursus enim habet os amplum et multum vorax animal est ; sic ipsi detractores. Et dicitur de illa bestia, quod tres ordines erant in ore eius et in dentibus eius : ita detractio in tribus est, quia detractor mala aperta diffamat, bonis apertis derogat, dubia male interpretatur. Sexta gratia est patientia et gaudium in tribulatione : Unde subdit.

Numérotation du verset Ps. 22,V

^marg.| {e} Virga tua et baculus tuus] etc. Virgam vocat minorem correctionem, baculum maiorem tribulationem. Non dicit quod illa patienter sustinuerit ; sed quod ipsa eum consolata sunt, quod maius est. Act. 5.g. Ibant Apostoli gaudentes a conspectu concilii : quoniam digni habiti sunt pro nomine Iesu contumeliam pati. Iob. 6.b. Hec mihi fit consolatio, ut affligens me dolore, non parcat.

^marg.| Consolantur autem flagella Domini virum iustum propter tria quia
- Signa sunt paterne dilectionis. Apc. 3.d. Ego, quos amo, arguo et castigo. Hbr. 12.b. Quem enim diligit Dominus, castigat ; flagellat autem omnem filium, quem recipit. Item Prv. 3.b. Disciplinam Domini ne abiicias : Quem enim diligit Dominus, corripit et quasi in filio complacet sibi.
- Penas eternas in temporales commutant. Gregorius Sancti penas temporales lucrum putant : quia per has eternas evadere non ignorant.
- {53vb} Gaudia eterna donant. Sap. 3.a. In paucis vexati, in multis bene disponentur.

^marg.| Virga dicitur beata Virgo, baculus Crux. De virga Ct. 3.c. Que est ista, que ascendit per desertum sicut virgula fumi. De baculo. Gn. 32.c. In baculo meo transivi Iordanem istum. Hec duo vere consolantur nos in omni tribulatione nostra. Et dicitur beata Virgo virga, quia habet has proprietates virge. Versus : « Plana, plicans, gracilis, mensurans, recta, rotunda, Percutit, irritat, cortice tecta canet ».

^marg.| Item Crux habet proprietates baculi. Versus : « Pastor habet baculum, peregrinus, senex, pugil, ager, Fortis, ferratus ferit, arcet, sustinet uncus ».

^marg.| De baculo pastoris, 4Rg. 4.e. Tolle baculum meum et vade, etc. De baculo peregrini, Ex. 12.b. Baculos habentes in manibus suis, etc. De baculo senum, Tob. 10.b. Ut quid te misimus peregrinari baculum senectutis nostre ? Za. 8.a. Viri baculus in manu eius pre multitudine dierum. De baculo pugilis, 1Rg. 17.f. Numquid ego sum canis, quod tu venis ad me cum baculo ? De baculo egri, Ex. 21.b. Si ambulaverit foris super baculum suum. Septima gratia est refectio Eucharistie, de qua subiungit.

Numérotation du verset Ps. 22,5
VI

^marg.| {f} Parasti in conspectu meo mensam. Parasti] tu, o Deus, quia alius parare non posset. De hac paratione Prv. 9.a. Sapientia edificavit sibi domum, excidit columnas septem, immolavit victimas suas, miscuit vinum et proposuit mensam : misit ancillas suas, ut vocarent ad arcem et ad menia civitatis. Sapientia Dei. Sapientia est Christus : domus, Ecclesie : columne septem, septem Sacramenta. Immolavit victimas suas, id est seipsum in ara Crucis obtulit. Sed pluraliter dicit victimas, quia hec una victima Christus per multas hostias in lege figurata fuit. Ille erant umbre : hec fuit veritas illarum umbrarum, sicut dicitur Hbr. 10.b. Omnis quidem sacerdos presto est quotidie ministrans et easdem sepe offerens hostias, que numquam possunt auferre peccata : hic autem, scilicet Christus unam pro peccatis offerens hostiam in sempiternum, sedet ad dexteram Dei Patris. Proposuit mensam, quando seipsum in altaris Sacramento manducandum dedit. Misit ancillas, id est Predicatores, ut vocarent ad arcem, etc. id est ad Sacramentum corporis Christi, quod est contra inimicos munimen : Unde hic addit.

^marg.| {g} Adversus eos, qui tribulant me] scilicet Demones. Sed qui et quales debeant venire ad mensam istam, bene ostenditur ibi, Prv. 9.a. Ubi eis, que prediximus, adiungit. Si quis est parvulus, veniat ad me. Et insipientibus locuta est. Venite, comedite panem meum et bibite vinum, quod miscui vobis. Parvulus enim debet esse, si quis accedit ad hanc mensam, id est humilis, innocens, vel saltem penitens, sicut parvulus et insipiens, id est sine sapientia. De qua dicit Iac. 3. Non est ista sapientia de sursum descendens ; sed terrena, animalis, Diabolica. Qui aliter accedit, indigne accedit. Unde dicit Apostolus 1Cor. 11.d. Probet autem seipsum homo : et sic de pane illo edat et de calice bibat. Probet, scilicet utrum sit parvulus et insipiens, sicut diximus. Et addit Apostolus. Qui enim manducat et bibit indigne, iudicium sibi manducat et bibit. Est autem mensa, scilicet bona et mala.

^marg.| Mensa bona :
- Legis. Ex. 25.c. Facies et mensam de lignis Sethim.
- Eucharistie. 1Cor. 10.e. Non potestis communicare mense Christi et mense Demoniorum.
- Scripture. Prv. 9.a. Sapientia edificavit sibi domum et proposuit mensam.
- Gratie. Mt. 15.c. Nam et catelli edunt de micis, que cadunt de mensa, etc.
- Glorie. Lc. 22.c. Et ego dispono vobis, sicut disposuit mihi Pater meus Regnum ; ut edatis et bibatis super mensam meam.
- Penitentie. 2Rg. 6.b. Tu comedes panem in mensa mea semper.
- Contemplationis. Iob. 36.c. Requies mense tue erit plena pinguedine.
- Predicationis. Lc. 19.c. Quare non dedisti pecuniam meam ad mensam ?
- Orationis. Ez. 39.e. Saturabimini super mensam meam.
- Hospitalitatis. Neemie 5.d. Qui veniebant ad me de Gentibus, in mensa mea erant.
- Pietatis. Unde 4Rg. 4.b. Ponamus in eo mensam et sellam.

^marg.| {2.54ra} Mensa mala :
- Superbie. Is. 21.b. Pone mensam : contemplare in specula. De Balthasar dicitur, absorbens divitias.
- Avaritie. Eccl. 14.b. In tristitia erit super mensam suam.
- Simonie. Io. 2.c. Nummulariorum effudit es, etc.
- Luxurie. 4Rg. 18.c. Qui comedunt de mensa Iezabel.
- Gule. Is. 28.b. Omnes mense replete sunt vomitu.
- Idololatrie. 1Cor. 10.c. Mense Demoniorum, etc.
- Fortune. Is. 69.b. Qui ponitis mensam fortune.
- Fallacie. Dn. 11.e. Ad mensam unam mendacium loquentur.
- Hereseos. Eccl. 31.c. Surge a mensa, vome.
- Adulationis. Eccl. 29.d. Transi hospes, orna mensam.
- Detractionis. Eccl. 40.d. Vir respiciens in mensam alienam, non est vita eius in cognitione victus.
- Octava gratia est spiritualis letitia, de qua subdit.

Numérotation du verset Ps. 22,VII

^marg.| {a} Impinguasti in oleo caput meum] id est mentem meam letitia spirituali. Eccl. 9.b. Oleum de capite tuo non deficiat. Is. 6.a. Ut darem eis oleum gaudii pro luctu. Et in Ps. 44. Unxit te Deus, Deus tuus oleo letitie pre consortibus tuis. Ratio autem, quare oleum dicatur spiritualis letitia, est, quia illuminat, reficit, supernatat. Facit etiam, ne homo luctans contra Diabolum, possit ab eo capi : sicut videtis, quod inunguntur illi, qui sunt pugnaturi in duello. Nona gratia est contemplatio, de qua dicit.

^marg.| {b} Et calix meus inebrians] id est contemplatio, in qua me inebrias et facis oblivisci omnium miseriarum et curarum : quia, sicut dicit Poeta : « Tunc veniunt risus, cum pauper cornua sumit ».

^marg.| {c} Quam preclarus est] id est valde preclarus : quia feces terrenarum et carnalium cogitationum et affectionum non commiscentur in illo calice. De inebriatione ista Ct. 2.a. Introduxit me Rex in cellam vinariam, id est in secretum contemplationis, ordinavit in me caritatem. Qui enim habet caritatem ordinatam, non querit, que sua sunt, non emulatur, non agit perperam, sicut dicit Apostolus 1Cor. 13.b. sic nec ebrius : et ideo quasi ebriam se petit Sponsa fulciri. Cum enim dixit : Ordinavit in me caritatem, statim adiunxit : Fulcite me floribus, etc. Decima gratia est perseverantia, de qua subdit.

Numérotation du verset Ps. 22,6
VIII

^marg.| {d} Et misericordia tua subsequetur me] id est misericordia, que precedit me conferendo gratiam, subsequetur me, ne cadam a gratia : sed in bono perseverem.

^marg.| {e} Omnibus diebus vite mee] id est semper in hac presenti vita. Propter hoc orat Ecclesia : Tua nos, Domine, gratia semper preveniat et sequatur, ac bonis operibus iugiter prestet esse intentos. Et Gregorius dicit, Cito bonum perditur, quod a largiente non custoditur.

^marg.| Sic ergo habemus decem, que necessaria sunt viatori redeunti in supernam Hierusalem : et sufficiunt ista ad prosperitatem vie. Necessaria viatori :
- Loci, per quem transitur, fertilitas, quod notatur ibi [In loco pascue] etc.
- Fluviorum amenitas, quod notatur ibi : Super aquam refectionis, etc.
- Eundi voluntas, quod notatur ibi : Animam meam convertit, etc.
- Vie compendiositas, quod notatur ibi : Deduxit me super semitas iustitie.
- Vie securitas, quod notatur ibi : Si ambulavero in medio umbre mortis, non timebo, etc.
- In labore consolatio, quod notatur ibi : Virga tua et baculus tuus, ipsa me consolata sunt.
- Delectabilis cibi refectio, quod notatur ibi : Parasti in conspectu meo mensam.
- Mentis exultatio, quod notatur ibi : Impinguasti in oleo caput meum.
- Boni vini potatio, seu malorum oblivio, quod notatur ibi : [Calix meus inebrians] etc.
- {54rb} Itineris continuatio, quod notatur ibi : Et misericordia tua subsequetur me omnibus diebus vite mee.

Numérotation du verset Ps. 22,IX

^marg.| {f} Habito ergo de via ostendit terminum vie dicens Et ut inhabitem] quasi dicat, non solum predicta facies mihi ; sed et post ista facies, ut inhabitem in domo Domini, in superna Hierusalem. De qua domo 2Cor. 5.a. Scimus, quoniam si terrestris domus nostra huius habitationis dissolvatur, quod edificationem ex Deo habemus domum, non manu factam, sed eternam in celis.

^marg.| {g} In longitudine dierum] id est in eternitate. Prv. 3.b. Longitudo dierum in dextera illius. Eccles. 32.d. Gloria magna est sequi Dominum. Longitudo enim dierum assumetur ab eo, sequi, scilicet per illa decem predicta.

Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Hugo de Sancto Caro. Postilla in totam Bibliam (Ps. Psalmus 22), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 21/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=hug&numLivre=26&chapitre=26_22)

Signaler un complément d'information

Notes :

<26. Psalterium>

Psalmus 22

<26. Psalterium>

Psalmus 22