Hugo de Sancto Caro

Psalmus 29

Numérotation du verset Ps. 29,1 

¶ Psalmus cantici
¶Codd. : (Ps. 29) D30 Rusch Ps-G, def. C
in dedicatione
domus David1.
1 Psalmus] + David D30 | cantici... David] cantici David ad aedificationem Amiatinus Ps-G (W), + confessio cum obsecratione D30
Numérotation du verset Ps. 29,2 I

Exaltabo te Domine
quoniam suscepisti me ¦
nec delectasti2
2 delectasti] iocondasti Ps-α
inimicos meos
super me.
Numérotation du verset Ps. 29,3 II

Domine Deus meus
clamavi ad te ¦ et sanasti me.
Numérotation du verset Ps. 29,4 III

Domine eduxisti
ab inferno animam meam ¦ salvasti me
a descendentibus
in lacum.
Numérotation du verset Ps. 29,5 IV

Psallite
Domino sancti eius ¦ et confitemini
memorie sanctitatis eius.
Numérotation du verset Ps. 29,6 V

Quoniam ira
in indignatione eius ¦
et vita
in voluntate eius.
Numérotation du verset Ps. 29,VI 

Ad vesperum
demorabitur fletus ¦
et ad matutinum letitia.
Numérotation du verset Ps. 29,7 VII

Ego autem
dixi in abundantia mea ¦
non movebor in eternum.
Numérotation du verset Ps. 29,8 VIII

Domine
in voluntate tua ¦ prestitisti decori meo
virtutem.
Numérotation du verset Ps. 29,IX 

Avertisti
faciem tuam
a me3 ¦
3 a me plerique codd. D30 edd. Rusch cum Ps-R ] om. Ps-G (R F*) cum hebr. LXX
et factus sum conturbatus.
Numérotation du verset Ps. 29,9 X

Ad te Domine
clamabo ¦ et ad Deum4* meum deprecabor.
4 Deum D30 Ps-G ] Dominum Rusch (hapax)
Numérotation du verset Ps. 29,10 XI

Que utilitas
in sanguine meo ¦
dum descendo in corruptionem ?
Numérotation du verset Ps. 29,XII 

Numquid
confitebitur tibi pulvis ¦
aut annuntiabit veritatem tuam ?
Numérotation du verset Ps. 29,11 XIII

Audivit
Dominus  et5
5 Audivit... et] D30² (al. m. post. = “écriture d’imitation”)
misertus est6 mei ¦ Dominus factus est adiutor meus.
6 est] es ΦP
Numérotation du verset Ps. 29,12 XIV

Convertisti
planctum meum
in gaudium
mihi ¦ conscidisti
saccum meum
et circumdedisti me
letitia.
Numérotation du verset Ps. 29,13 XV

Ut
cantet tibi gloria mea et non compungar ¦
Domine Deus meus in eternum confitebor tibi.

Psalmus 29

Numérotation du verset Ps. 29,1 
marg.| marg.|{1} Exaltabo te] etc. Titulus   [ Ps.   Cantici in dedicatione domus David] In precedenti psalmo egit Propheta de constructione domus Dei, que est Ecclesia, que septem donis edificatur et construitur. In hoc psalmo agit de dedicatione illius, que erit in eterna beatitudine, quantum ad membra Ecclesie ; et que iam fuit, quantum ad caput Ecclesie, Christum, scilicet. Ecclesia enim in capite suo, id est Christo edificata fuit in utero beate Virginis, in conceptione videlicet Salvatoris, dedicata autem, quantum ad caput fuit in Resurrectione eiusdem. Sed quotidie edificatur in membris in gratia ; in futuro autem dedicabitur in gloria.
marg.| marg.|{2} Unde est sensus tituli [Psalmus iste] est   [Cantici] id est letitie   [in dedicatione] id est pro dedicatione   [domus David] id est Ecclesie, que iam precessit in capite in Resurrectione : et erit in futuro in membris : quia necesse est, ut quo precessit humilitas capitis, sequatur humilitas membrorum : De utraque enim dedicatione agit hic : Et loquitur totus Christus. Quedam enim verba huius psalmi conveniunt capiti, id est Christo : quedam membris, quedam utrisque. Et nota, quod dicare idem est quod adiungere. Unde Virgilius primo Eneidos : « Coniugio iungam stabili, propriamque dicabo »a.
a Vergilius , Aeneis, 1, 73 : « Sunt mihi bis septem praestanti corpore nymphae,/ quarum quae forma pulcherrima Deiopea, / conubio iungam stabili propriam que dicabo, / omnis ut te cum meritis pro talibus annos / exigat et pulchra faciat te prole parentem».
marg.| marg.|{3} Dedicare autem est rem a communi usu et vili excipere. Unde materia Ecclesie, scilicet ligna et huiusmodi, non debet ad communes usus et viles distrahi, ut inde domus construatur. Et Ecclesie materialis dedicatio signum est dedicationis anime, quam sibi Christus appropriat, cum infusa gratia virtutibus insignitur. Et hec anime dedicatio, que res est dedicationis Ecclesie materialis, est signum future dedicationis, que perfecta erit. Unde dedicatio Ecclesie habet octavas. Prima enim dedicationis Ecclesie celebratio, significat anime dedicationem imperfectam. Octava, significat dedicationem perfectam, que erit in octava etate in futuro, quando perfecte dedicabimur per glorificationem et immortalitatem et duplicem stolam.
marg.| marg.|{4} Modus agendi in hoc psalmo est, quod tripartitus est psalmus. Primo agit Christus de sua dedicatione, monens Sanctos idem sperantes, laudare Deum. Secundo dicit, quomodo dedicationem istam meruit, ibi : [Audivit Dominus] Dicit ergo Christus.
Numérotation du verset Ps. 29,2 
I
marg.| marg.|{ f} O Domine] Pater   [exaltabo te] multos ad te trahendo. Io. 12.e. Ego si exaltatus fuero a terra, omnia traham ad meipsum. Et aliis manifestando altitudinem tuam. Unde in Ps. 21. dicit : Narrabo nomen tuum fratribus meis. Et quare exaltabit, ostendit in sequentibus. Primo, quia contulit ei impassibilitatem :
marg.| {a} {2.69ra} Δ Unde dicit : Quoniam suscepisti me] in dedicatione, scilicet ad impassibilitatem. Is. 42.a. Ecce servus meus : suscipiam eum. Secunda causa est confusio Iudeorum : Unde sequitur :
marg.| {b} Nec delectasti inimicos meos super me] id est non permisisti delectari diu. Licet enim in Passione letati fuerint, secundum quod ipsi dicunt in Ps. 34. Euge, euge, viderunt oculi nostri. Et Ps. 88. Letificasti omnes inimicos eius. Tamen illud gaudium versum est in dolorem et tristitiam in Resurrectione, in qua confusi fuerunt. Tertia causa est ipsa Resurrectio gloriosa, in qua omnis corruptio et infirmitas corporis sanata est : Unde dicit.
Numérotation du verset Ps. 29,3 
II
marg.| {c} Domine Deus meus, clamavi ad te] in Passione. Hbr. 5.b. Cum clamore valido, etc.
marg.| {d} Et sanasti me] scilicet ab omni corruptione et infirmitate carnis. Ideo Dominus ostendit Discipulis suis, non vulnera, sed cicatrices. Mal. 4.a. Sanitas in pennis eius, id est in brachiis. Am. 9.c. In die illo suscitabo tabernaculum David, quod cecidit : et reedificabo aperturas murorum eius : et ea, que corruerant, instaurabo. Tabernaculum David, est corpus Christi : Aperture murorum sunt vulnera eius. Quarta causa est, quod animam eius eduxit ab inferis : Unde dicit.
Numérotation du verset Ps. 29,4 
III
marg.| {e} Domine, eduxisti ab inferno animam meam] Hoc planum est. Hoc significatum fuit Ion. 2.d. ubi piscis evomuit Ionam in aridam. Piscis significat Infernum, qui post tres dies evomuit Christum. Quinta causa est, quod liberavit eum ab erumnis seculi :
marg.| Unde sequitur {g} Salvasti me a descendentibus in lacum] id est ab illis erumnis, in quibus sunt descendentes in lacum, quasi dicat, salvasti me, ne remanerem cum fluentibus in lacum miserie, ne involverer cum effluentibus in lacum culpe : vel cum pereffluentibus in lacum gehenne. Vel extraxisti a Limbo. Lam. 3.f. Lapsa est anima mea in lacum.
marg.| ¶Lacus enim dicitur :
- Torcular. Mc. 12.a. Vineam pastinavit homo et fodit lacum, id est torcular.
- Sepulchrum. Ier. 41.b. Lacus autem, in quem proiecit Ismael omnia cadavera virorum, etc.
- Baptismus. Ps. 27. Assimilabor descendentibus in lacum.
- Martyrium. Apc. 14.d. Calcatus est lacus extra civitatem.
- Scriptura. 2Rg. 23.c. Desideravit David aquam de lacu.
- Miseria. Ps. 39. Eduxit me de lacu miserie et de luto fecis.
- Precipitium. Ps. 7. Lacum aperuit et effodit eum : et incidit in foveam, quam fecit.
- Carcer. Gn. 40.c. Innocens in lacum missus sum.
- Malum consortium. Dn. 6.e. Miserunt Danielem in lacum leonum.
- Heresis. Is. 22.c. Lacum fecistis inter duos muros, id est inter duo Testamenta.
- Peccatum. Ez. 26.d. Detraham te cum his, qui descendunt in lacum.
- Pena utilis. Ier. 38.b. Proiecerunt Ieremiam in lacum Elchie. Elchias interpretatur pars Domini.
- Pena inutilis. Is. 14.d. Verumtamen detraheris in profundum laci.
- Desperatio. Is. 38.d. Non exspectabunt, qui descendunt in lacum, etc.
- Limbus. Zacharie 9.c b : Tu quoque in sanguine tuo emisisti vinctos de lacu, etc.
- Infernus. Prv. 28.c. Hominem, qui calumniatur anime ad sanguinem eius, si usque ad lacum fugerit, nemo sustinet.
b Cf. Za. 9, 11.
marg.| Et quia tot et tanta tribuit ei Deus Pater, ideo hortatur Sanctos, qui hoc se habituros sperent, ut Deum laudent : Ideo subiungit.
Numérotation du verset Ps. 29,5 
IV
marg.| {a} {2.69va} Δ Psallite Domino Sancti eius] quasi dicat, primo laudate opere : quod innuit, cum primo dicit :   [Psallite]
marg.| {c} Secundo laudate eum ore : Unde dicit : Et confitemini memorie sanctitatis eius] id est confitemini ei, qui memor fuit sanctificare vos. Io. 17.c. Ego pro eis sanctifico meipsum, ut sint et ipsi sanctificati in virtute. Vel   [Confitemini memorie sanctitatis eius] id est quia propter sanctitatem et bonitatem suam memor fuit nostri : Unde in Ps. 24. Secundum misericordiam tuam memento mei tu, propter bonitatem tuam, Domine.
Numérotation du verset Ps. 29,6 
V
marg.| {d} Quoniam ira in indignatione eius] quasi dicat ideo confitemini et psallite Deo Patri :   [Quoniam ira] id est vindicta, scilicet inflictio pene, quam sustinui in Passione, est, sive fuit   [in indignatione eius] qua indignabatur propter peccatum primorum parentum : Unde Is. 53.c. Propter scelus populi mei percussi eum.
marg.| {e} Et vita] glorie, quam mihi dedit, resuscitans me a mortuis, est.
marg.| {f} In voluntate eius] id est in beneplacito eius. Est ergo sensus : Ideo confitemini illi, quia etsi me Passioni exposuit, tamen postmodum me gloriose resuscitavit : Et vos, qui complantati estis similitudini mortis mee, simul et Resurrectionis eritis, sicut dicit Apost. Rm. 6.a. Unde et subiungit duo, que istis duobus respondent, dicens.
Numérotation du verset Ps. 29,VI 
marg.| {g} Ad vesperum demorabitur fletus] scilicet ad vesperum Passionis mee,   [demorabitur fletus] in Apostolis : Unde in hymno cantatur : « Tristes erant Apostoli De nece sui Domini », etc.
marg.| {h} Et ad matutinum] Resurrectionis mee,   [demorabitur]
marg.| {i} Letitia] in ipsis Apostolis et in aliis Discipulis : Unde {2.70ra} Δ Io. 20.e. Gavisi sunt Discipuli viso Domino, scilicet post Resurrectionem suam. Vel sic,   [Ad vesperum] Ade temporis et peccatoris   [Demorabitur fletus] quia ad litteram versus vesperam peccavit Adam, secundum quod innuitur Gn. 3.b. Cum audissent vocem Domini deambulantis ad auram post meridiem abscondit se Adam et uxor eius a facie Domini. Et sic occidit ei simul et Sol iustitie illuminans oculos cordis et Sol materialis illuminans oculos corporis. Et sic ad vesperam eius demoratus est fletus super genus humanum, scilicet miseria et culpa. Demoratus vere, quia longam moram facturus, scilicet usque ad matutinum Resurrectionis nostre per gratiam, in qua delebitur omnis miseria. Et hoc est, quod addit :   [Et ad matutinum] scilicet Resurrectionis nostre,   [demorabitur letitia] Quoniam absterget Deus omnem lacrimam ab oculis Sanctorum : et iam non erit amplius neque luctus, neque clamor, sed nec ullus dolor : quoniam priora transierunt. Secundum quod cantat Ecclesia. Et sumitur de Apc. 21.a.
Numérotation du verset Ps. 29,7 
VII
marg.| {a} Ego autem dixi] Secunda pars, in qua ostendit, quomodo dedicationem istam Resurrectionis meruit. Unde primo ostendit meritum confidentie, cum dicit   [Ego autem dixi] etc. quasi dicat, ad vesperum demorabitur fletus et ad matutinum letitia ; sed ego confido de matutino, non timens de vespere. Hoc est, quod dicit   [Ego autem dixi, in abundantia mea] supple, existens, id est in abundantia virtutum et charismatum, que mea sunt et a me habet, quicumque de istis aliquid habet. Io. 1.b. De plenitudine eius omnes accepimus. Quid dixi ? Hoc.
marg.| {b} Non movebor] a Deo   [in eternum] id est numquam movebor. Sicut Io. 13.a. dixit Petrus. Non lavabis mihi pedes in eternum, id est numquam lavabis. De abundantia virtutum et charismatum Christi, Io. 1.b. De plenitudine eius nos omnes accepimus. Col. 2.b. In ipso habitat omnis plenitudo Divinitatis corporaliter : et estis in illo repleti.
Numérotation du verset Ps. 29,8 
VIII
marg.| {c} Domine] Pater.
marg.| {d} In voluntate tua] id est secundum beneplacitum tuum.
marg.| {e} Prestitisti decori meo] id est humilitati mee, que decorat virtutes.
marg.| {f} Virtutem] ut adversa humiliter patiar. De hoc decore in Ps. 92. Dominus regnavit, decorem indutus est. Ps. 44. Speciosus forma pre filiis hominum. Contra, Is. 53.a. Non erat ei species, neque decor. Glossa Decorem habuit naturalem et spiritualem et turpitudinem accidentalem, quia sputis illitus et verberibus cesus. Et Lc. 1.e. Respexit humilitatem ancille sue. Ibi ostenditur, quod humilitas est decor, sive pulchritudo, que libenter respicitur. Tertio ostendit meritum sue Passionis, sive patientie, cum subiungit.
Numérotation du verset Ps. 29,IX 
marg.| {g} Avertisti faciem tuam a me. Avertisti] id est visus es avertere, quando me passioni exposuisti   [Faciem] id est presentiam divinitatis tue. Unde supra Usquequo avertis faciem tuam a me ?
marg.| {h} Et factus sum conturbatus] id est infirmitas mee carnis attrita est. Contra, Is. 42.a. Non erit tristis, neque turbulentus. Sol. Turbatio duplex, scilicet passio et propassio. Prima non fuit turbatus, sed secunda. Item a se fuit turbatus, non ab alio. Io. 11.d. Infremuit Iesus et turbavit seipsum. Hic agitur de turbatione propassione et non dicitur, turbatus, id est etc. Quarto ostendit meritum orationis et devotionis sue, dicens.
Numérotation du verset Ps. 29,9 
X
marg.| {i} Ad te, Domine, clamabo] quasi dicat, licet ita fuerim turbatus et attritus, non tamen desperavi : sed preter supra dicta dixi istud   [Ad te, Domine] Pater   [clamabo] in articulo Passionis, pro bonis adipiscendis.
marg.| {k} Et ad Deum meum deprecabor] pro malis amovendis. Et ostendit tres causas, quare debeat exaudiri : Prima est : Quia nisi exaudiretur, inutilis esset eius Passio : Unde dicit.
Numérotation du verset Ps. 29,10 
XI
marg.| {a} {2.70va} Δ Que utilitas in sanguine meo] id est in effusione mei sanguinis esset.
marg.| {b} Dum descendo] id est si descenderem.
marg.| {c} In corruptionem] id est si corpus meum incineraretur et corrumperetur, quasi dicat nulla utilitas esset. Hic dicitur corruptio, ipsa carnis incineratio : De qua supra : Non dabis Sanctum tuum videre corruptionem. Secunda causa est defectus fidei per universum orbem :
Numérotation du verset Ps. 29,10 
XII
marg.| {d} Unde dicit : Numquid confitebitur tibi pulvis] id est homo vilis et superbus, si non exauditus fuero ? quasi dicat non Tertia causa, est defectus predicationis. Unde sequitur :
marg.| {e} Aut annuntiabit veritatem tuam] predicando ? quasi dicat non. Apostoli enim tacebant, dum fuit in sepulchro ; sed post Resurrectionem predicaverunt ubique, sicut aves silent in nocte et de die cantant.
marg.| {f} Exaltabo te] etc. Potest legi in persona viri iusti sic.   [Exaltabo te, Domine] Christe, scilicet Resurrectionem tuam et Ascensionem tuam laudando, potentiam tuam considerando, nomen tuum predicando, bona omnia tibi attribuendo. Ps. 33. Benedicam Dominum in omni tempore : semper laus eius in ore meo. Et post, Magnificate Dominum mecum. Lc. 1.e. Magnificat anima mea Dominum. Exaltatur autem Dominus specialiter confessione, predicatione, laude, gratiarum actione. Confessione, Is. 25.a. Exaltabo te et confitebor nomini tuo. Predicatione. Eccl. 11.a. Sapientia humiliati exaltabit caput, id est Christum. Laude, Eccl. 43.d. Exaltate eum, quantum potestis : quoniam maior est omni laude. Gratiarum actione. Ps. 63. Accedet homo ad cor altum : et exaltabitur Deus. Et consequenter ostendit causas, quare exaltandus est ab hominibus. Prima est susceptio humane nature :
marg.| {a} * Unde dicit : Quoniam suscepisti me] id est meam naturam. Ps. 64. Beatus, quem elegisti et assumpsisti. Hec nostra natura, quam Christus suscepit, significata est per uxorem Moysi Ethiopissam, Nm. 12.a. ubi dicitur, quod locuta est Maria et Aaron contra Moysen propter uxorem eius Ethiopissam. Per Mariam, significatur Synagoga : per Aaron sacerdotes, Scribe et Pharisei : qui omnes locuti sunt et murmuraverunt contra Christum, quando suscepit istam uxorem. Item,   [Suscepisti me] ut Medicus infirmum ad curandum. Ps. 102. Qui sanat omnes infirmitates tuas. Augustinus Magnus de celo venit Medicus : quia magnus in terra {2.69rb} iacebat egrotus. Item ut Magister inscium ad docendum. Ps. 24. Docebit mites vias suas. Unde dicebat Mt. 11.d. Discite a me, quia mitis sum et humilis corde. Item ut Patronus debilem ad tuendum. Ps. 26. Dominus protector, vel defensor vite mee. Item ut Dux vagum ad dirigendum. Ps. 22. Dominus regit me : et nihil mihi deerit. Et post : Deduxit me super semitas iustitie. Secunda causa est confusio inimicorum : Unde dicit.
marg.| {b} Nec delectasti inimicos meos super me] id est non permisisti delectari, sed potius confudisti eos : Hic est enim Liptote, minus dicit et plus signat. Inimici autem sunt Demones et mali homines, qui super hominem delectantur, quando in peccatis volutatur : Sed confunduntur, quando resurgit per penitentiam. Unde Mi. ult. b. Ne leteris, inimica mea, super me, quia cecidi : surgam, cum sedero in tenebris. Dominus lux mea est : iram Domini portabo, quia peccavi ei. Et post addit : Et aspiciet me inimica mea et operietur confusione. Tertia, est sanatio a remorsu conscientie. Unde sequitur :
marg.| {c} Domine Deus meus, clamavi ad te] percussus a conscientia remordente.   [Clamavi] dico, corde, ore, opere.
marg.| {d} Et sanasti, me] scilicet a vulnere conscientie. De qua Eccl. 25.c. Omnis plaga tristitia cordis est et omnis malitia nequitia mulieris, id est prave conscientie. Ier. 30.c. Obducam cicatricem tibi et a vulneribus tuis sanabo te, dicit Dominus. Eccl. 30.c. Salus anime in sanctitate iustitie. Quarta causa, est extractio de peccato : Unde subdit.
marg.| {e} Domine eduxisti ab inferno] id est a peccato.
marg.| {f} Animam meam] quasi dicat in hoc me sanasti, quod   [eduxisti ab inferno] peccati,   [animam meam] Peccatum enim dicitur infernus : Unde Is. 38.b. Ego dixi in dimidio dierum meorum vadam ad portas inferi. Ad portas inferi vadit, qui delectatur citra consensum : Portas autem inferi intrat, qui consentit in peccatum mortale.
marg.| Unde dicitur in Ps. 54. Descendant in infernum viventes, id est in mortale peccatum : Quod bene dicitur infernus, propter multas rationes.
- Quia in peccato, sicut in inferno algor et calor sentitur, scilicet pravus timor et concupiscentia ardens et inflammans. Iob. 14.c. Ad nimium calorem transiet ab aquis nivium.
- Fetor est in peccato. Is. 34.b. Humus eius convertetur in sulphur. Am. 4.c. Ascendere feci putredinem castrorum vestrorum in nares vestras : et non redistis ad me, dicit Dominus. Ioel. 1.d. Computruerunt iumenta in stercore suo.
- De peccato exit fumus infamie. Is. 24.c. Ascendet fumus eius a generatione in generationem.
- In peccato est vermis conscientie. Iob. 24.d. Dulcedo illius vermes. Eccl. 19.a. Qui se iungit fornicariis, nequam erit : putredo et vermes hereditabunt illum.
- In peccato est sitis et esuries, que saturari non possunt. Os. 4.c. Fornicati sunt et non cessaverunt. Ibi dicit Hieronymus Voluptas habita famem, non saturitatem, parit. Et ibidem : Iniquitas substantiam non habet, nam ventres delinquentium vacuos relinquit : Vires fornicantium deficiunt, sed desiderium inardescit.
- Et lassata viris, nondum satiata recessit.
- In peccato nulla est requies, sicut nec in inferno. Ier. 16.c. Servietis Diis alienis die, ac nocte, qui non dabunt vobis requiem.
- Infernus numquam repletur, nec peccatum similiter. Prv. 28.c. Infernus et perditio, id est peccatum, numquam replentur.
- Infernus recipit et peccatum plures. Is. 5.d. Dilatavit infernus animam suam.
- Quinta causa, est separatio a malorum consortio : Unde dicit.
marg.| {g} Salvasti me a descendentibus in lacum] id est in peccatum. Et dicitur peccatum lacus : quia sicut in lacum de facili labi potest homo, sed de facili non potest exire : Sic de facili in peccatum cadit homo, sed per se non potest resurgere et precipue in peccatum carnis. Prv. 23.c. Fovea profunda meretrix et puteus angustus aliena. Enumeratis beneficiis, quare vir iustus Deum exaltare cupit, consequenter invitat alios ad eum laudandum et serviendum :
marg.| {a} * Unde dicit : Psallite Domino] id est bonis operibus, ipsi honorem date : Vos.
marg.| {b} Sancti eius] id est quia vos sanctificavit per predicta, scilicet per Incarnationem et cetera, que enumerata sunt : Ideo bene operantes servite illi.
marg.| {c} Et confitemini memorie sanctitatis eius] id est laudate eum, memores : quoniam ipse vos sanctificavit. Unde Eph. 5. Christus dilexit Ecclesiam et tradidit semetipsum, ut illam sanctificaret. Vel   [Confitemini memorie sanctitatis eius] id est quia memor fuit sanctificare vos. Ps. 8. Quid est homo, quod memor es eius ; aut filius hominis, quoniam visitas eum ? Quia autem hoc non fecit meritis hominum exigentibus ; sed sua misericordia, subiungit.
marg.| {d} Quoniam ira in indignatione eius] etc. quasi dicat homo non meruerat nisi iram Dei ; sed Deus non vult mortem peccatoris. Hoc est,   [Quoniam ira in indignatione eius] id est ipse indignatur irasci, quia invitus punit. Is. 10.f. Adhuc paululum, modicumque et consummabitur indignatio mea. Unde Hieronymus Quicquid mali patimur, vitii nostri est : quia dulcem Deum vertimus in amarum et sevire cogimus nolentem. Lam. 3.d. Non enim humiliavit ex corde suo et abiecit filios hominum. Unde versus : “Est piger ad penas Princeps, ad premia velox. Quique dolet, quoties cogitur esse ferox ».
marg.| {e} Et vita in voluntate eius] id est ipse vult vitam hominum, non mortem : Unde in collecta: Deus, cui proprium est misereri semper et parcere. Unde de his duobus Ez. 18.e. Numquid voluntatis mee est mors impii, dicit Dominus Deus ? quasi dicat non. Hoc est, quod dicit.   [Quoniam ira in indignatione eius] Et additur in Ez. Et non ut convertatur a viis suis et vivat ? Hoc est, quod dicitur hic :   [Et vita in voluntate eius] quia aliter non habetur, nisi ex gratia et voluntate eius. 1Tim. 2.b. Qui vult omnes homines salvos fieri. Prv. 16.b. In hilaritate vultus Regis vita. Ps. 62. Melior est misericordia tua super vitas, activam, scilicet et contemplativam : quia neutra sufficit ad retributionem eternam, sine Dei misericordia. Et licet modo ita sit misericors et benignus : tamen eamdem severitatem et iustitiam exercebit in eos, qui contemnunt modo benignitatem et patientiam eius. Unde addit :
marg.| {g} Ad vesperum demorabitur fletus] scilicet quando proiicientur mali in tenebras exteriores. Mt. 25.c. Inutilem servum eiicite in tenebras exteriores : Ecce,   [ad vesperum] Ibi erit fletus et stridor dentium : Ecce,   [demorabitur fletus] Et bene dicit,   [demorabitur] quia semper durabit. De hoc dicitur Is. 30.g. Auditam faciet Dominus gloriam vocis sue : et terrorem brachii sui ostendet in comminationem furoris et flamma ignis devorantis allidet in turbine et in lapide grandinis : a voce enim Domini pavebit Assur virga percussus : et erit transitus virge fundatus, quam requiescere faciet Dominus super eum. Assur interpretatur {2.69vb} tollens acerbitatem : et significat illos, qui presumunt de misericordia Dei, quod acerbitatem iustitie eius tollunt et evacuant : et ideo tollunt alteram molam, scilicet timorem. Sed tunc timebit Assur, virga percussus, etc. Et sicut malis reddet fletum eternum ; ita bonis reddet, id est retribuet gaudium eternum : Unde addit hic.
marg.| {h} Et ad matutinum letitia] supple, demorabitur, scilicet super bonos, scilicet ad matutinum illud, in quo orietur eis Sol iustitie, quando scilicet incipient eum videre, sicuti est. Mal. 4.a. Orietur vobis timentibus nomen meum Sol iustitie.
marg.| {g} Ad vesperam] etc. potest exponi de Antichristo, qui cum venerit, adducet vesperum et fletum. Iob. 38.d. Vesperum super filios terre consurgere facit. Et videtur, quod iam venerit tempus. 1Io. 2.c. Carissimi, novissima hora est : et Antichristi multi sunt. Ideo dicunt Discipuli Lc. ult. c. Mane nobiscum, quia inclinata est iam dies, etc. Sed,   [ad matutinum] id est in die Iudicii, erit   [letitia] Is. 51.d. Venient in Sion laudantes et letitia sempiterna super capita eorum. Isti autem tres versus proprie possent exponi de sacerdotibus et quibuslibet personis altari deservientibus, ut dicatur.
marg.| {a} Psallite Domino Sancti eius] id est vos, qui Sancti estis, psallere Deo digne potestis, aliter non. Quia sicut dicitur Eccl. 15.c. Non est speciosa laus in ore peccatoris. Et in Ps. 49. Peccatori autem dixit Deus : quare tu enarras iustitias meas et assumis Testamentum meum per os tuum ? Glossa Pollutum. Unde Gregorius Munde et divine mentis sunt verba sacre locutionis. Ps. 32. Rectos decet collaudatio.
marg.| {c} Et confitemini memorie sanctitatis eius] id est confitemini peccata et mundate vos, cum accedere debetis ad sanctum Corpus Domini sumendum, vel conficiendum, quod ipse precepit sumendum in memoriam sui. Lc. 22.b. Hoc facite in meam commemorationem. Is. 26.b. Nomen tuum et memoriale tuum in desiderio anime. Lam. 3.c. Memoria memor ero. Tales enim mundi debent esse. Unde Is. 52.d. Mundamini, qui fertis vasa Domini. Et ad hoc deberet eos movere timor et honor Dei, ut scilicet attendentes sanctitatem Sacramenti, per honorem Dei se mundarent, antequam accederent : vel saltem sibi timerent de vindicta Dei, si immundi accederent. Unde de duobus istis conqueritur Dominus Mal. 1.b. Si Pater ego sum, ubi est honor meus : et si Dominus ego sum, ubi est timor meus ? dicit Dominus exercituum, ad vos, o sacerdotes, qui despicitis nomen meum et dixistis : in quo despeximus nomen tuum ? Et subdit Dominus : in duobus, dicens : Offertis super altare meum panem pollutum. Propter hoc, quantum ad primum, scilicet ad honorem Dei dicit   [Confitemini memorie sanctitatis eius] quasi dicat mementote sanctitatis Corporis et Sanguinis. Christi : et sic reverentes confitemini. Ier. 2.g. Populus meus oblitus est mei diebus innumeris. De timore sequitur.
marg.| {d} Quoniam ira in indignatione eius] ut indignatio magis hic dicatur ab indigno, quam ab indignari, ut sit sensus   [Quoniam ira in indignatione eius] id est si indigni acceditis, iram Dei incurritis. Unde 1Cor. 11.f. Quicumque manducaverit panem hunc et biberit calicem Domini indigne, reus erit Corporis et Sanguinis Domini (Prv. 16.b. Indignatio Regis nuncii mortis.) Probet autem seipsum homo : et sic de pane illo edat et de calice bibat. Probatio autem ista et purgatio fit in confessione coram Iudice a Deo delegato et ideo bene dicitur   [Confitemini] etc. Nec tantum propter honorem eius, aut timorem debemus ita mundi accedere ; sed propter utilitatem nostram, quia si digne sumamus, vitam eternam et vitam gratie habebimus in illo : Unde subiungit.
marg.| {e} Et vita in voluntate eius] id est si secundum voluntatem eius sumpseris, vives in presenti, vita gratie et in futuro, vita glorie. Io. 6.f. Qui manducat me, vivet propter me. Ex his autem duobus concludit.
marg.| {g} Ad vesperum demorabitur fletus et ad matutinum letitia] Et vocat hic in sensu isto vesperum, casum a statu bono in peccatum   [matutinum] vero initium gratie. Vel potius   [vesperum] vocat statum peccati ; et matutinum, statum gratie : quia status peccati est medium inter diem gratie et tenebras Inferni. Similiter status gratie, est medium inter noctem peccati et diem glorie. Est ergo sensus.   [Ad vesperum demorabitur fletus] etc. id est qui cadit in peccatum, necesse est, ut continue fleat, donec lacrimis peccata diluerit : Unde in Ps. 6. Lavabo per singulas noctes lectum meum, etc.
marg.| {h} Et ad matutinum letitia] id est qui in gratia est, econtrario gaudeat : Unde Lc. 10.d. Gaudete, quia nomina vestra scripta sunt in celis.
marg.| {a} * Ego autem dixi] etc. Moraliter potest exponi de divite abundante et in divitiis suis confidente, sic   [Ego dixi in abundantia mea] scilicet divitiarum.
marg.| {b} Non movebor in eternum] id est diu vivam, videtur enim, quod credant se semper victuros. Sic dicebat ille dives, cuius ager uberes fructus attulit. Lc. 12.c. Dicebat {2.70rb} enim ; Anima mea, habes multa bona posita in annos plurimos, requiesce, comede, bibe, epulare. Eccl. 11.c. Est qui locupletatur parce agendo : et hec pars mercedis illius in eo, quod dicit, inveni requiem mihi : et nunc manducabo de bonis meis solus. Sed licet ita dicat ; tamen mentitur iniquitas sibi : Unde ibi in Ecclesiastico sequitur statim : Et nescit, quod tempus pretereat illum et mors appropinquet : et relinquat omnia aliis et moriatur. Et Lc. 12.c. Illi diviti dixit Deus : Stulte, hac nocte repetent animam tuam a te : et que parasti, cuius erunt ? De viro autem iusto exponitur sic.
marg.| {a} Ego] dicit vir iustus   [dixi in abundantia mea] virtutum et operum.
marg.| {b} Non movebor in eternum] id est firmiter proposui perseverare in bono, quasi dicat illud Iob. 27.a. Donec deiiciam, non recedam ab innocentia mea : iustificationem meam, quam cepi tenere, non deseram. Multi autem aliter faciunt, qui ad quemlibet ventum tentationis moventur : De quibus dicitur Is. 1.g. Erit fortitudo vestra, quasi favilla stupe. Et Naum 3.c. Omnes munitiones tue sicut ficus cum grossis suis : si concusse fuerint, cadent in os comedentis. Sed vir iustus dicit   [Non movebor in eternum] Eccles. 10.a. Si spiritus potestatem habentis ascenderit super te, locum tuum ne dimiseris. Prv. 10.d. Iustus non commovebitur in eternum. Ps. 14. Qui facit hec, non movebitur in eternum. Sed quia hoc dicere, posset ascribi iactantie et presumptioni, ideo sequitur.
marg.| {c} Domine, in voluntate tua prestitisti decori meo virtutem] quasi dicat, hoc non habeo a me ; sed tu, Domine   [prestitisti virtutem] id est fortitudinem, qua possum stare.
marg.| {e} Decori meo] id est honeste conversationi mee. Sap. 4.e. O quam pulchra est casta generatio cum claritate !   [Prestitisti] dico, non ex meis meritis, sed   [in voluntate tua] scilicet secundum beneplacitum tuum. Nota, quod multi habent decorem in corpore, sine virtute anime, ut Absalon. De quo 2Rg. 14.f. Sicut Absalon non erat vir pulcher. Alii in sermone. Eccl. 4.d. Non abscondas sapientiam tuam in decore tuo. Alii in veste. Mt. 7.b. Veniunt ad vos in vestimentis ovium. Sed Sponsus et Sponsa et filii eorum habent in corde De Sponso, Ier. 5.b. Peccaverunt Domino decori iustitie. Ct. 1.d. Ecce tu pulcher es, dilecte mi et decorus. De Sponsa, Ct. 4.b. Tota pulchra es, amica mea : et macula non est in te. Ier. 31.e. Benedicat tibi Dominus pulchritudo iustitie. De filiis, Ps. 127. Filii tui sicut novelle olivarum in circuitu mense tue. Za. 9.d. Quid est pulchrum eius, nisi frumentum electorum et vinum germinans virgines ? Et quod a te habeam hanc virtutem, non a me, patet per contrarium : Unde sequitur :
marg.| {g} Avertisti] aliquando   [faciem tuam a me] id est gloriam tuam subtraxisti peccatis meis exigentibus et eam fugantibus.
marg.| {h} Et factus sum conturbatus] id est a priori statu motus et lapsus in peccatum. Unde in Ps. 6. Miserere mei, Domine, quoniam infirmus sum : sana me, Domine, quoniam conturbata sunt ossa mea et anima mea turbata est valde. Vel legatur sub hypothesi   [Avertisti faciem tuam a me et factus sum conturbatus] id est si averteris, conturbabor. Et est idem sensus cum priori. Simile dicitur alibi in Ps. 103. Avertente autem te faciem, turbabuntur : auferes spiritum eorum et deficient, etc. Econtrario in Ps. 15. alio. Adimplebis me letitia cum vultu tuo, vel cum facie tua, secundum aliam litteram. Ideo petebat David, Non avertas faciem tuam a me. Ex quo ergo virtutem persistendi in bono non habeo nisi a te, Domine.
marg.| {i} Ad te, Domine, clamabo] ore. Et.
marg.| {k} Ad Deum meum deprecabor] ut scilicet des mihi virtutem et fortitudinem, ut possim perseverare, vel si forte cadam, ut possim resurgere. De his duobus, scilicet de clamore et deprecatione, Is. 38. S. Sicut pullus hirundinis, sic clamabo : meditabor ut columba. Pullus enim clamat ad matrem, ut afferat ei cibum ; sic nos ad Deum, ut det nobis fortitudinem. Columba habet gemitum pro cantu. Ille ergo meditatur ut columba, qui in corde suo de suis viribus desperans, gemit ; et tamen oculos mentis columbinos ad Deum dirigens, spem firmam in ipso ponit. Et necesse habeo deprecari, ne cadam in peccatum. Quia si cecidero et non resurgam, melius esset mihi non esse : Unde subditur.
marg.| {a} * Que utilitas in sanguine meo] id est in vita mea.
marg.| {b} Dum descendo in corruptionem] peccati ? quasi dicat nulla. Quid enim prodest homini, si universum mundum lucretur, anime vero sue detrimentum patiatur ? Mt. 16.d. Per sanguinem vero bene intelligitur vita hominis, quia sedes anime est, ut dicitur Lv. 17.c. Vel sic,   [Que utilitas in sanguine meo] id est in peccato :   [Dum descendo in corruptionem] inferni ? quasi dicat nulla. Rm. 6.d. Quem fructum habuistis tunc in his, in quibus nunc erubescitis ? Sanguis autem dicitur peccatum. Unde Os. 4.a. Sanguis sanguinem tetigit. Vel   [In sanguine] id est in nobilitate generis : Nobilitas enim generis non salvat hominem ; sed quandoque penam eius aggravat : Unde Sap. 6.a. Potentes potenter tormenta patientur. Non enim subtrahet personam cuiusquam Dominus, qui est omnium dominator. Et posset aliquis dicere : Immo utilitas est aliqua, quia post mortem penitebo : Unde hoc excludit subiungens :
marg.| {d} Numquid confitebitur tibi pulvis] id est homo, postquam in pulverem reversus fuerit post mortem ? quasi dicat, non. Unde Eccl. 17.d. Ante mortem confitere : a mortuo, quasi nihil, perit confessio : Hoc est de confessione peccati. Similiter est de confessione laudis, qua non laudabunt mali post mortem : Unde subdit :
marg.| {e} Aut annuntiabit veritatem tuam ?] quasi dicat non. Is. 38.d. Non infernus confitebitur tibi, neque mors laudabit te : nec exspectabunt, qui descendunt in lacum, veritatem tuam. Et sic excluduntur ab eis tria, scilicet confessio, laudatio, redemptio. Unde Eccl. 17.d. auctoritati, quam modo prediximus, adiungit de his tribus : Vivus et sanus confiteberis et laudabis Deum : et gloriaberis in miserationibus eius. Possunt etiam hi duo versus exponi aliter, ut dicat Dominus ad sacerdotes indigne sumentes et conficientes, ut sint verba Christi.
marg.| {a} Que utilitas in sanguine meo] sacramentaliter sumpto in altari.
marg.| {b} Dum descendo in corruptionem] id est in corruptum peccatorem, quasi dicat, nulla, immo inutilitas multa. 1Cor. 11.g. Quicumque manducaverit panem et biberit sanguinem Domini indigne, reus erit corporis et sanguinis Domini.
marg.| In eo qui digne accipit decem sunt utilitates.
- Prima, est roboratio fidei.
- Secunda, alleviatio pene.
- Tertia, quia conducit eum, quasi peregrinum in via huius mundi usque in patriam.
- Quarta, augmentum virtutum.
- Quinta, ornatus virium.
- Sexta, quia delectat gustum spiritualem.
- Septima, quia delet venialia.
- Octava, quia vegetat membra Ecclesie.
- Nona, quia pascit sibi, id est in se convertit manducantem, sicut dicit Augustinus in lib. conf. Non tu me mutabis in te, sicut cibum carnis tue ; sed tu mutaberis in me.
- Decima, quia terret et effugat Demones.
marg.| Versus : Roborat et leviat, conducit, et, auget et ornat. Delectat, delet, vegetat, pascit sibi, terret.
marg.| Et posset aliquis dicere, licet ipsi in hoc Deum offendant ; tamen in orationibus et psalmis et in melodia cantus sui et predicatione Deum placant : Hoc removet Propheta dicens Domino.
marg.| {d} Numquid confitebitur tibi pulvis] id est peccator, qui per pulverem intelligitur, ut postea iam dicemus, quasi dicat   [non confitebitur tibi] id est ad placitum tuum : quia talis hominis tibi non placet laudatio, vel oratio. Unde Am. 5.g. Aufer a me tumultum carminum tuorum : cantica lyre tue non exaudiam. Is. 1.d. Cum multiplicaveritis orationem, non exaudiam, manus enim vestre sanguine plene sunt. Vel   [Tibi] id est ad honorem tuum, quasi dicat, non multum cedit Deo ad honorem, quia sicut dicitur vulgariter : Laus pravi hominis {2.70vb} valet vituperium. Unde Ecclesiast. 15.c. Non est speciosa laus in ore peccatoris. Ps. 113. Non mortui laudabunt te, Domine : neque omnes, qui descendunt in infernum. Unde conqueritur Dominus de sacerdotibus. Is. 52.b. Dominatores eius, scilicet populi, inique agunt : et iugiter tota die nomen meum blasphematur.
marg.| {e} Aut annuntiabit] etc. predicando, quasi dicat, talis predicare non debet, qui pulvis est, id est sterilis et siccus a gratia Dei. Unde Eccl. 20.c. Homo Acharis quasi fabula vana. Gregorius Qua necessitate tenetur magna dicere, eadem necessitate compellitur summa monstrare. Et ideo homo habet duas manus et non habet nisi unum os ; ut notetur, quod plus debet operari, quam loqui.
marg.| Dicuntur autem mali sacerdotes et etiam quilibet peccatores pulvis quia sicut pulvis sunt
- Multi. Eccl. 1.d. Stultorum infinitus est numerus.
- Aridi. 2Rg. 1.d. Montes Gelboe, nec ros, nec pluvia veniant super vos. Gelboe interpretatur decursus, vel acervus arenarum. Sacerdotes ergo, qui decurrunt ad profundum vitiorum, recte vocantur montes Gelboe. Et etiam alii peccatores aridi sunt. Unde Is. 5.b. Mandabo nubibus meis, ne pluant super eam imbrem.
- Viles : Unde Ier. 2.g. Quam vilis facta es nimis iterans vias tuas.
- Mobiles. Ps. 1. Tamquam pulvis, quem proiicit ventus a facie terre.
- Cibus serpentis Is. 65.d. Serpenti pulvis panis eius.
marg.| {f} Audivit Dominus] Tertia pars, in qua ostendit Christus, quomodo dedicationem acceperit : Unde dicit primo in generali   [Audivit Dominus] id est exaudivit me, donans mihi dedicationem, quam supra petiisse me dixi. Postea specialiter determinat, in quibus ipsa consistit, scilicet primo in amotione omnium miseriarum : Unde addit :
marg.| {g} Et misertus est mei] Misereri enim dicitur respectu miseriarum. Qui tamen videt miserias alterius et non removet, cum possit, non dicitur misereri illius miseri. Unde idem est   [Misertus est mei] quod miserias a me amovit. Secundo in auxilio benefaciendi et ad bona omnia perveniendi. Unde dicit.
marg.| {h} Dominus factus est adiutor meus] scilicet in Resurrectione et in Inferni spoliatione et in aliis. Tertio in consolatione Apostolorum et credentium : Unde dicit.
marg.| {i} Convertisti planctum meum in gaudium mihi] etc. id est planctum, quo me plangebant Apostoli et mulieres et alii credentes, convertisti in gaudium, secundum quod promiseram eis, Io. 16.d. Vos autem contristabimini ; sed tristitia vestra vertetur in gaudium. Et ideo bene dicit   [Mihi] id est ut ego verax apparerem in promissis. Quarto, in impassibilitate corporis, dando stolam corporis : Unde dicit.
marg.| {k} Conscidisti saccum meum] id est mortalitatem corporis mei : Saccus enim est pannus asper. Et sumitur ad duos usus, scilicet ad domandum carnem. Unde Is. 22.d. Vocabit Dominus ad fletum et ad planctum et ad calvitium et ad cingulum sacci. Item sumitur ad reponendum frumentum. Caro autem Christi secundum utrumque usum potest dici saccus : quia in ea passus est et in ea repositum est frumentum optimum, scilicet Divinitas, quo frumento satiantur Sancti in patria. Ps. 147. Et adipe frumenti satiat te. Hic saccus scissus est, quando remota est mortalitas a carne Christi in Resurrectione. Et scisso sacco {2.71ra} Δ in passione, apparuit granum frumenti, id est vere apparuit Deus, qui prius absconditus erat sub sacco : Unde Is. 46.c. Vere tu es Deus absconditus. Quinto perfecta fuit ista dedicatio in stola anime : De qua dicit.
marg.| {a} Et circumdedisti me letitia] Gaudium enim et letitia ad stolam anime pertinent. Dicit autem   [circumdedisti] ut notet magnitudinem istius letitie, que potius continet suos possessores, quam contineatur ab eis : Unde Mt. 25.b. non dicitur : Recipe gaudium Domini tui ; sed dicitur : Intra in gaudium Domini tui. Is. 35.d. Letitia sempiterna super capita eorum. Postea ostendit causam finalem duplicem, quare Deus Pater contulit ei ista. Prima est ex parte Patris, scilicet ut ipse laudetur : Unde dicit.
marg.| {b} Ut cantet] quasi dicat, hec mihi fecisti   [ut cantet tibi gloria mea] id est ut gloria Resurrectionis mee sit causa, quare tibi cantetur ab Ecclesia, te super hoc laudante. Secunda causa est ex parte filii, scilicet ut de cetero non patiatur : Unde addit :
marg.| {c} Et non compungar] id est ultra non sentiam dolorem alicuius passionis. Ro. 6.b. Christus resurgens ex mortuis, iam non moritur : mors illi ultra non dominabitur, etc. Et postea concludens, dicit se pro omnibus laudaturum Deum Patrem, dicens.
marg.| {d} Domine Deus meus, in eternum] id est semper.
marg.| {f} Confitebor tibi] id est laudabo te. Vel :   [in eternum] id est eum in eterna beatitudine. Nec mutatur sensus.
marg.| Saccus dicitur
- Caro Christi. Is. 20.a. Solve saccum de lumbis tuis.
- Pena peccati. Ioel. 1.b. Plange, quasi virgo induta sacco.
- Velum peccatorum. Apc. 6.d. Factus est Sol quasi saccus cilicinus.
- Tristitia. Iob. 16.c. Saccum consui super cutem meam.
- Habitus religiosus. Est. 4.a. Non erat licitum indutum sacco aulam Regis intrare.
- Asperitas penitentie. Is. 50.b. Induam celos tenebris et saccum ponam operimentum eorum.
- Signum obsecrationis. Bar. 4.d. Exui me stola pacis et indui me sacco obsecrationis.
- Littera legis : Gn. 45.c. Invenit scyphum in sacco Beniamin.
- Vestis plangentium. 2Rg. 3.f. Accingimini saccis et plangite.
- Diarium viatoris : Eccl. 17.c. Eleemosyna viri, quasi sacculus cum ipso. Prv. 7.c. Sacculum pecunie secum tulit.
- Thesaurus celestis. Lc. 12.d. Facite vobis sacculos, qui non veterascunt.
- Hypocrisis. Eccl. 25.c. Obcecavit vultum tuum, tamquam ursus : et quasi saccum ostendet in medio proximorum. Za. 13.c. Non operientur pallio saccino, etc.
- Avaritia. 4Rg. 5.g. Ligavit duo talenta in duobus saccis.
- Cor dolosum : Dt. 25.c. Non habebis in sacculo diversa pondera.
- Meretrix. Agg. 1.b. Congregavit mercedes et misit eas in saccum pertusum.
- Idololatria. Is. 46.b. Qui confertis aurum de sacculo.
- Habitus Predicatoris : Apc. 11.a. Prophetabunt amicti saccis : 4Rg. 19.a. Misit opertos saccis.
Numérotation du verset Ps. 29,11 
XIII
marg.| {f} Audivit Dominus] etc. Idem potest et debet dicere quilibet Iustus   [Audivit Dominus] me supra postulantem virtutem et fortitudinem perseverandi in bono. Ps. 17. et clamor meus in conspectu eius introivit in aures eius.
marg.| {g} Et misertus est mei] custodiendo me, ne caderem. Non enim est virtutis nostre ; sed Dei misericordie. Rm. 9.d. non est volentis, neque currentis ; sed Dei miserentis. Lam. 3.c. Misericordie Domini est, quod non sumus consumpti : quia non defecerunt miserationes eius.
marg.| {h} Dominus factus est adiutor meus] Et sic notat in hoc versu se habere a Deo duas partes iustitie, que sunt declinare a malo et facere bonum.
Numérotation du verset Ps. 29,12 
XIV
marg.| {i} Convertisti planctum meum in gaudium mihi] quia secundum multitudinem dolorum meorum in corde meo consolationes tue letificaverunt animam meam. Planctus autem erat eius, quia timebat vinci a tentationibus et sic descendere in corruptionem. Sed planctus iste convertitur a Domino in gaudium, quando in tentatione dat victoriam. Tob. 3.d. Post tempestatem tranquillum facis et post lacrimationem et fletum, exultationem infundis.
marg.| {k} Conscidisti saccum meum] id est corpus diversis penis afflixi. De hoc sacco Est. 4.a. Non erat licitum indutum sacco aulam Regis intrare, quia corpus impedit nos, quod non possumus ad Paradisum intrare. Sap. 9.c. Corpus, quod corrumpitur, aggravat animam : 2Cor. 5.a. Scimus, quoniam si terrestris domus nostra huius habitationis dissolvatur, quod edificationem ex Deo habemus, domum non manufactam, sed eternam in celis : Et ex hoc non doleo, sed gaudeo. Unde sequitur :
marg.| {a} Et circumdedisti me letitia] Iob. 6.b. Hec mihi sit consolatio, {2.71rb} ut affligens me dolore non parcat : Et hoc fecisti mihi et facis, non ut inde superbiam ; Sed :
Numérotation du verset Ps. 29,13 
XV
marg.| {b} Ut cantet tibi gloria mea] id est ut gloria, quam habeo ex istis in testimonio conscientie mee,   [Cantet tibi] id est te laudet et totum tibi ascribat, quicquid boni habet. Unde Col. 3.c. In gratia cantantes in cordibus vestris Domino.
marg.| {c} Et non compungar] spinis vitiorum, vel gladio conscientie : Et ideo :
marg.| {d} Domine Deus meus] Domine timende, Deus venerande, meus diligende.
marg.| {e} In eternum confitebor tibi] confessione laudis.   [In eternum] id est in tota vita mea, psallam Deo meo, quamdiu fuero. Vel   [In eternum] id est in eterna vita, ut supra.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Hugo de Sancto Caro. Postilla in totam Bibliam (Ps. Psalmus 29), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 21/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=hug&numLivre=26&chapitre=26_29)
Signaler un complément d'information

Notes :