Hugo de Sancto Caro

Psalmus 98

Numérotation du verset Ps. 98,1 

¶Psalmus David1.
¶Codd. : (Ps. 98) D30 Rusch Ps-G
1 <divisio.>David] + Sermones sunt quos locutus est. Vox Ecclesie D30
Numérotation du verset Ps. 98,I 

Dominus
regnavit
irascantur
populi ¦ qui sedet
super cherubim
moveatur terra
Numérotation du verset Ps. 98,2 II

Dominus in Sion
magnus ¦ et excelsus2 super omnes populos.
2 excelsus Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-R ] + est Ps-G
Numérotation du verset Ps. 98,3 III

Confiteantur
nomini tuo
magno†
quoniam terribile
et sanctum est ¦
Numérotation du verset Ps. 98,4 

et3 honor regis iudicium diligit.
3 et D30 ] sub ÷ Ps-G ( I ), ÷ et : Valic24
Numérotation du verset Ps. 98,IV 

Tu parasti directiones4 ¦
4 directiones D30 Valic24 ² (+ interl. )] equitatem Valic24* cum Ps-R , dirictionem Ps-G ( R* )
iudicium
et iustitiam
in Iacob
tu fecisti.
Numérotation du verset Ps. 98,5 V

Exaltate
Dominum Deum nostrum †
et adorate
scabellum
pedum eius ¦
quoniam sanctum est.
Numérotation du verset Ps. 98,6 VI

Moyses
et Aaron
in sacerdotibus
eius ¦
et Samuel
inter eos qui
invocant nomen eius.
Numérotation du verset Ps. 98,VII 

Invocabant Dominum
et ipse
exaudiebat eos5 ¦
5 eos Ps-R Ps-G . ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch] illos Ps-G
Numérotation du verset Ps. 98,7 

in columna nubis
loquebatur ad eos.
Numérotation du verset Ps. 98,VIII 

Custodiebant
testimonia eius ¦ et preceptum
quod
dedit illis.
Numérotation du verset Ps. 98,8 IX

Domine Deus noster tu exaudiebas eos† 6
6 eos Ps-R Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch] illos Ps-G
Deus tu propitius fuisti eis ¦
et ulciscens in omnes
adinventiones eorum.
Numérotation du verset Ps. 98,9 X

Exaltate
Dominum
Deum nostrum† et adorate
in monte
sancto eius ¦ quoniam sanctus Dominus Deus noster.

Psalmus 98

Numérotation du verset Ps. 98,1 
marg.| Dominus regnavit] Titulus. Ps. David. Titulus patet. Continuatio. In Precedenti Ps. egit de adventu et de nativitate Christi. Sed nato Christo, populi Iudeorum irati sunt cum Herode et Regnum eius postea etiam conati sunt tollere usque hodie : Sed dicit Ps. iste, quod ipse est, qui tempore Moysi et Samuelis regnavit in Israel et ubique. Nota, quod tres Ps. ita incipiunt, Dominus regnavit. Et in illis tribus agitur de laude Christi. Triplex enim est exultatio de Christi et Regno eius. Prima exultatio est de Regni Christi confirmatione. Et de hac agit in 1. Psalmo : Ps. 92. Dominus regnavit, decorem indutus est. Secunda est de Regni Christi dilatatione. Et de illa agit in 2. scilicet. Ps. 96. Dominus regnavit, exultet terra. Tertia est de Regni Christi auctoritate et potestate, de qua agitur in hoc Psalmo. Intentio ergo est invitare ad laudem et honorem Christi, ut eum tamquam Deum adoremus et tamquam Regem exaltemus.
marg.| Modus. Bipartitus est Ps. Primo ostendit Christum regnantem et quicumque ei repugnet, altum super omnes : unde ei cedere monet. Secundo, monet eum adorari, quia Patres antiqui servierunt ei, ibi : Exaltate Dominum. Primo ergo invitans ad laudem Christi, commendat eum primo a Regia potestate, cum dicit.
marg.| {p} Dominus] Christus regnavit, id est regnare innotuit et equalis esse cum Patre in Regno, qui prius vilis erat et abiectus. Secundo, commendat eum a Regni firmitate, cum dicit.
marg.| {q} Irascantur populi] Iudeorum. Et est irrisio ironica, que sarcasmos dicitur, scilicet hostilis irrisio, quasi dicat Irascantur quantumcumque voluerint, quia ita confirmatum est Regnum eius, quod velint nolint regnabit in eternum. Tertio, commendat eum ab altitudine Regni, cum addit.
marg.| {r} Qui sedet super Cherubin] quia etiam super illos supremos Angelos incomparabiliter altus est. Et ideo ex quo ita firmiter regnat, ex quo ita altus est.
marg.| {s} Moveatur terra] id est terreni quantum voluerint, quia nihilominus regnabit. Et est idem, cum hoc, quod predixit, irascantur populi : Et eodem modo legendum est. Vel aliter : Moveatur terra, id est terreni gentiles ad penitentiam et ad fidem, convertendo se ad Dominum {2.256ra} Δ qui tantus est. Quarto, commendat illum ab honore, cum dicit.
marg.| {a} Dominus in Sion magnus] In Sion erat Templum Domini. Ibi offerebantur sacrificia et oblationes. Et ita in Sion honorabatur Dominus et nunc honoratur in Sion, id est in Ecclesia, que est in speculatione. Quinto, commendat illum a potentia, cum dicit.
marg.| {b} Et excelsus super omnes] etc. id est super omnes homines in potentia excellit. Et quia talis et tantus est Dominus, ideo invitat nos ad laudandum illum, unde dicit.
marg.| {c} Confidit] ipsi populi confessione laudis.
marg.| {d} Nomini tuo magno] id est laudent tuam misericordiam et largitatem, per quam nominabilis es. De hoc nomine tuo salvum me fac. Item nomen Dei magnum est tetragrammaton, de quo Ph. 2.b. Dedit illi Nomen, quod est super omne nomen. Et ostendit, quare laudandum est Nomen Domini. Primo, quia timendum est. Unde dicit.
marg.| {e} Quoniam terribile est] secundo quia summe bonum. Unde addit :
marg.| {f} Et sanctum est] id est summe bonum. Et nota quod hic tria adiectiva ponit huius Nominis Domini, in signum Trinitatis : Magnum, terribile, sanctum, ut Patri magnorum Creatori attribuatur magnitudo : Filio iudicanti, terror, Spiritui purificanti, sanctitas ascribatur. Tertio, quia bene vult laudari a nobis et placet illi. Unde dicit.
marg.| {g} Et honor regis] id est Christi.
marg.| {h} Iudicium diligit] id est discretionem, ut discrete laudemus eum. Discrete autem eum laudat, qui quantum potest eum laudat et cogitat, quod sufficienter laudare non potest. Nam e contrario indiscrete et stulte laudat, qui eum satis laudare putat. Ps. 47. Magnus Dominus et laudabilis nimis. Quarto quia ipse ostendit nobis viam Paradisi. Unde dicit.
marg.| {i} Tu parasti directiones] id est vias rectas per quas ad te dirigamur. Et que sunt iste directiones, subiungit dicens.   [Iudicium et iustitiam, in Iacob tu fecisti] id est tu docuisti populum tuum Christianum, qui supplantat in Baptismo diabolum, ut faceret iudicium et iustitiam, id est ut discernerent et iudicarent quid bonum, quid malum, hoc est, facere Iudicium. Et executioni mandarent, hoc est, facere   [iustitiam] Iustitia enim est executio Iudicii.
prol.| * eius populi, super quos regnat. Unde dicit, [Irascantur populi] non dicit, cui. Unde intelligendum est, quod
marg.| Debent irasci
- Demonibus. Is. 66.e. Servus Dei indignabitur inimicis suis.
- Vitiis. Eph. 4.f. Irascimini et nolite peccare.
- Errantibus, Eccl. 20.a. Quam bonum est arguere, quam irasci. Prv. 17.d. Ira patris filius stultus.
- Sibi, Ier. 26.f. Itaque nos facimus grande malum contra animas nostras.
marg.| Item moveatur, scilicet peccator a loco, in quo est, scilicet a peccato. Et bene dicit, moveatur, quia se per se movere non potest. Nec etiam manus debilis potest eam movere, quia terra ponderosa est et fixa, sic et peccator, Prv. 17.a. Grave saxum et onerosa arena et ira stulti utroque gravior. Ira eius contra Deum, peccatum est, Ier. 22.g. Terra, terra, terra, audi sermonem Domini, quasi dicat movearis aratro verbi Dei.
marg.| {a} Dominus in] etc. id est in anima contemplativa, a qua conspicitur in Maiestate terribili et incomprehensibili. Magnus etiam est pietatis immensitate. Ibi vero ubi Deus est magnus, ibi omnis creatura parva est et quasi nihil. Is. 40.d. Omnes gentes quasi non sint, sic sunt coram te et quasi nihilum et inane reputate sunt ei. Ubi vero Mundus videtur magnus, ibi Dominus parvus, vel nullus, videtur. Et cum squame, vel lignum putridum lucent. Sol non lucet.
marg.| {b} Et excelsus ] etc. id est activos, qui populariter vivunt, que excellentias habent dignitatum. Sed Eccl. 5.b. Excelso excelsior est alius et super hos quoque eminentiores sunt alii et insuper universe terre Rex imperat servienti, quasi dicat nulla excellentia prodest sine ista. Unde statim sequitur. Avarus non implebitur pecunia, hoc est, solus Deus potest animam satiare. Quia ideo dixit, supra moveatur terra, subiungit, quando debeat moveri, scilicet vomere confessionis : unde dicit :
marg.| {c} Confiteantur] scilicet peccata sua.
marg.| {d} Nomini tuo] quod est Iesus, id est in spe salutis. Hoc est autem movere terram. Qui. n. movet terram vomere, vel fossorio, quod intus latebat, extrahit et manifestat, ita in confessione : propter hoc bene dicitur. Os. 10.d. Arabit Iudas. Duo autem sunt, que movent hominem ad confitendum, scilicet timor iudicii et amor sanctitatis. De his duobus dicit.
marg.| {e} Quoniam terribile et sanctum est] Terribile est nomen Iesu peccatoribus, qui nolunt confiteri, quia ille idem Christus, qui modo salvat confitentes, iudicabit et damnabit peccatores. Et sanctum est, quia confitentes sanctificat, sicut dicitur in Ps. 31. Dixi confitebor adversum me, etc. Et in alio loco : Facta est Iudea sanctificatio eius. Tertium est, quod debet movere hominem ad confessionem, {2.256rb} quia confessio est ad honorem Dei, Unde addit :
marg.| {g} Et honor regis iudicium diligit] id est Confessionem, quasi dicat qui vult Deum honorare, diligit confessionem Ios. 7. Fili, da gloriam Deo et confitere, etc. Iob. 34.b. Numquid qui non amat iudicium, sanari potest ? Confessio autem non sufficit ad salutem, si satisfactio negligatur. Unde sequitur de utraque.
marg.| {i} Tu parasti directiones] quibus peccatores se corrigant et dirigant vias suas. Quas directiones.
marg.| {k} Iudicium] confessionis.
marg.| {l} Et iustitiam satisfactionis]
marg.| {m} In Iacob] etc. id est in activa vita, que sine aliqua macula vix potest duci, unde necessarie sunt directiones, quibus errata corrigantur. De iudicio 1. Cor. 11.g. Si nosmetipsos diiudicaremus, non utique iudicaremur. Ergo iudicium est directio. De iustitia. Is. 26.d. Iustitiam non fecimus in terra, ideo non perierunt habitatores eius, scilicet vitia, quasi dicat si fecissemus, periissent : ecce quod iustitia est directio. Propter hoc dicebat Ps. 118. Feci iudicium et iustitiam, non tradas me calumniantibus me. Has directiones paravit Dominus, non solum per se, sed per precones suos, unde Baptista dicebat Io. 10.c. Ego vox clamantis in deserto, dirigite viam Domini, sicut dixit Is. Propheta. Ita etiam Predicatores et Doctores parant directiones, cum ipsi predicant penitentiam et correctionem vite : Sed e contrario, multi, qui deberent istas directiones parare, construunt domum dedali in nube et mari loquentes et abscondentes sapientiam in decore suo, contra documentum Eccl. 4.d.
marg.| {n} Exaltate Dominum] Secunda pars, ubi monet adorare Deum, quasi dicat, quia talis est, ut dictum est : exaltate, etc. Et primo monet, ut adoremus eum honore latrie, inquantum Deus : Unde dicit : exaltate Dominum Deum nostrum. Et honore dulie, inquantum est homo. Unde subdit.
marg.| {o} Et adorate ] etc. id est humanitatem, quam vocat scabellum, quia sicut scabellum est inferius pede, sic humana natura est inferior in Christo. Et istud scabellum est adorandum.
marg.| {p} Quoniam sanctum est] in se et alios sanctificans. Sed quia dilatio premii impedit laudem Dei. Eo enim quod vident homines premium differri laudantium, lentescunt et pigri fiunt : Ideo proponit exempla Sanctorum Patrum antiquorum, qui licet remotiores essent a premio, quam nos simus, tamen ferventes erant in servitio Domini, unde dicit
marg.| {a} {2.256va} Δ Moyses et Aaron in sacerdotibus eius] id est servierunt in officio sacerdotali. Ad litteram enim Aaron sacerdos fuit ; Moyses vero licet sacerdos non fuit, dicitur tamen sacerdos, quia vota populi obtulit, licet non hostias. Et quia etiam sacerdos consecravit, mos est et consuetudo Scripture, ut quandoque magnos homines sacerdotes appellet.
marg.| {b} Et Samuel inter eos, qui invocant nomen eius] non dicit quod fuit sacerdos, quia de tribu Ephraim fuit, sed tamen mortuis Eli et filiis eius, supplevit officium sacerdotii ; et quia posset dicere aliquis, quod premium inde consecuti sunt, ostendit primo, quia exauditi sunt a Domino. Unde dicit.
marg.| {c} Invocabant Dominum et ipse exaudiebat eos] quando pro se et pro populo precabantur. Secundo, quia familiares Dei fuerunt : Unde dicit.
marg.| {d} In columna nubis loquebatur ad eos] Ex. 33.b. Ingresso illo, scilicet Moyse tabernaculum federis, descendebat columna nubis et stabat ad ostium, loquebaturque Dominus cum Moyse cernentibus universis, quod columna nubis staret ad ostium tabernaculi. Sic legitur ad litteram. Unde alleg. sic : In columna nubis, id est In figura, que nubes erat et obscura, loquebatur ad eos. Nobis autem aliter locutus est, s. in Verbo suo, id est in filio, Hbr. 1.a. Multifarie mustisque modis olim Deus loquens Patribus in Prophetis, novissime diebus istis locutus est nobis in Filio. Ipsi autem licet ita familiares essent Domino et ab eo in petitionibus audirentur, non propter hoc remissius agebant, sed intenti erant sacrificiis Domini, unde dicit :
marg.| {e} Custodiebant testimonia eius] id est legem et ceremonias eius, que testimonia erant novi Testamenti.
marg.| {f} Et preceptum, quod dedit illis] id est moralia precepta, que licet plura sint, dicuntur tamen unum preceptum singulariter, quia multa per diversitatem operis unum sunt in radice caritatis et quia taliter custodiebam, ideo, o.
marg.| {h} Domine Deus noster tu exaudiebas eos] Domine per potentiam, Deus, per creationem, noster per recreationem. Tu, cuius precepta custodiebant : Exaudiebas eos, dupliciter, scilicet puniendo inimicos eorum et puniendo eos ipsos, in eo quod eis nocebant, scilicet pro peccato. Unde subiungit.
marg.| {i} Deus tu propitius fuisti eis] Quomodo ?
marg.| {k} Et] etiam.
marg.| {l} Ulciscens in omnes adin. eorum] id est peccata, non solum inventa, sed adinventa, Adventio enim fuit vitulus conflatilis, Ex. 32.a. Item duo alii vituli, quos fecit Ieroboam, quorum unum posuit in Bethel et alterum in Dn. 3Rg. 12. Et quia est talis Dominus et talis nobis facit.
marg.| {m} Exaltate Dominum Deum nostrum] Hic dicit tria nomina sicut supra Domine Deus noster. In se autem non potest exaltari, quia ipse est nimis exaltatus super omnes deos : Et excelsus super omnes gentes Dominus et super celos gloria eius. Sed eum in nobis possumus exaltare honorando : Unde addit :
marg.| {n} Et adorate] Ubi autem adorari oportet : In Ecclesia, in fide, id est Ecclesie : Unde dicit.
marg.| {o} In monte sancto eius] id est in Sancta Ecclesia, que est mons et fundata in montibus sanctis, id est in doctrina Apostolorum : <Ps.> 86. Fundamenta eius in montibus sanctis. Et quare Dominus sit adorandus, ostendit : Primo, quia adorantes sanctificat : unde dicit :
marg.| {p} Quoniam sanctus] effective, scilicet nos sanctificando. Secundo, quia nos regit et defendit : Unde dicit : Dominus. Tertio, quia nos creavit, unde dicit, Deus. Quarto, quia nos adoptavit, Unde addit : Noster.
prol.| *
Numérotation du verset Ps. 98,* 
moraliter
marg.| {p} Moraliter. Dominus regnavit, irascantur populi] Cum Dominus regnat in bonis, irascuntur mali, 1Mcc.5.a. Factum est, ut audierunt gentes in circuitu, quia edificatum est altare, ut prius, irate sunt valde. Et super quos regnat ? ecce.
marg.| {r} Qui sedet super Cherubin] Cherubin interpretatur vermiculata pictura, vel scientia multiplicata, vel scientie plenitudo, vel quasi plures scientie et intellectus. Vermiculata pictura significat illos, qui variis virtutibus et donis decorantur : Ez. 40.c. In portis Templi erant picture undique. Porte Templi sunt prelati. Hi debent depingi. Et cortine tabernaculi erant varie, Ex. 26.a. Ps. 44. Astitit Regina a dextris tuis in vestitu deaurato, circumdata varietate. Item sedet in illis, in quibus multiplicatur scientia illa, quam Augustinus petebat, dicens : Domine, noverim te, noverim me. Qui Deum cognoscit, fervens efficitur et amat eum. Et de tali dicit Dominus : Io. 14.c. Ad eum veniemus et mansionem apud eum faciemus. Ecce quod in his sedet, qui habent notitiam Dei. Notitia vero sui facit humilem : Et in talibus sedet Dominus, Is. 66.a. Secundum aliam translationem : Super quem requiescet spiritus meus, nisi super humilem et quietum, etc. Item in illis sedem sibi invenire deberet, in quibus multiplicatur scientia sacre Scripture, de qua multiplicatione Dn. 12.b. Pertransibunt plurimi et multiplex erit scientia. Item in illis sedet, in quibus est scientie plenitudo, id est caritas, Rm. 13.c. Plenitudo legis est dilectio 1. Io. 2. Unctio docet vos de omnibus. Scientia sine caritate est lampas sine oleo. Mt. 25.a. Fatue virgines non sumpserunt oleum secum. Item sedet, in illis in quibus sunt diverse scientie et intellectus, quo ad dispositionem bonam spiritualium et temporalium, Dt. 1.b. Eligite ex vobis viros sapientes et gnaros. Sapientes ad spiritualia, gnaros ad temporalia, 1Tim. 3.a. Domui sue bene propositum. Et de his.
marg.| {s} Moveatur] id est turbetur,   [terra] quia quando gratia Dei presidentis apparet in bonis, mali turbantur et invident et detrahunt, Ps. 67. Terra mota est, etenim celi distillaverunt a facie Dei Sinai, Mt. 20.b. An oculus tuus nequam est, quia ego bonus ? Vel in bono potest legi.
marg.| {q} Irascantur populi et moveatur terra] Ex quo enim Dominus regnavit, irasci debent contra inimicos
prol.| * eius
marg.| {n} Exaltate Dominum Deum nostrum] exaltat Dominum, qui ei soli servit 1Rg. 7.a. Preparate corda vestra Domino et servite illi soli. Exaltat Dominum, qui eum honorat Ps. 94. Venite, adoremus et procidamus, exaltamus nostrum, quando eum super omnia diligimus. Ambulate in dilectione, sicut et Christus dilexit nos Eph. 5.a. Christus enim dilexit nos super omnia, quia etiam super seipsum. Unde addit Apostolus Et tradidit semetipsum pro nobis, etc. Potest autem hoc esse thema in Exaltatione S. Crucis, quia cum Crux eius exaltatur, ipse exaltatur, pro cuius honore fit totum, Io. 12.e. Ego si exaltatus fuero a terra, omnia traham ad meipsum. Io. 3.b. Sicut exaltavit Moyses Serpentem in deserto, ita exaltari oportet filium hominis.
marg.| {o} Et adorate scabellum pedum eius] id est Crucem sanctam, cui pedes Domini confixi steterunt. Hoc autem scabellum adorat, qui penitentiam reverenter agit. Ps. 131. Adorabimus in loco, ubi steterunt pedes eius. Et hoc.
marg.| {p} Quoniam illud scabellum] scilicet Crux et penitentia   [sanctum est] id est sanctificans, Sap. 14.a. Benedictum lignum, per quod fit iustitia. Et nota, quod scabellum multipliciter dicitur, scilicet.
marg.| Scabellum :
¶¶Dei
- Celum. Ex. 24.c. Sub pedibus eius, quasi opus lapidis Saphirini et quasi celum, cum serenum est.
- Christi caro, Glossa hic : Caligo sub pedibus eius.
- Omnis creatura, Ps. 17. Omnia subiecisti sub pedibus eius.
- Tota terra. Is. ult. a. Terra scabellum meorum.
- Specialiter terra Israel, Lam. 2.a. Proieci te de celo in terram inclytam Israel et non est recordatus scabelli pedum suorum, in die furoris sui.
- Templum, vel Propitiatorium, 1Par. 28.a. Cogitavi, ut edificarem domum, in qua requiesceret arca federis Domini et scabellum pedum Dei nostri.
- hominum sanctorum
- B.V. 2Par. 9.e. Fecit et scabellum aureum et brachiola duo altrinsecus, scilicet brachia Christi pueri amplectentia beatam Virg.
- Peccatores, Ps. 109. Donec ponam inimicos tuos, etc.
- Temporalia, Apc. 12.a. Luna sub pedibus eius.
- Atria templi, Ps. 121. Stantes erant pedes nostri, etc.
- Persecutores et diabolus, Rm. ult. c. Conterat Satan sub pedibus vestris velociter.
- Subditi Iac. 2.a. Tu sta illic, aut sede sub scabello pedum meorum.
prol.| *
marg.| {a} Moyses et Aaron in sacerdotibus eius et Samuel inter eos, qui invocant nomen eius] Moyses interpretatur lugens, vel assumptus de qua : Aaron mons fortis : Samuel audiens Deum, vel exauditio Dei. Hec tria debet habere quilibet sacerdos, ut fit Moyses lugens pro peccatis subditorum assumptus et extractus de aquis voluptatis et luxurie. Item, Aaron, id est mons fortis contra ventum superbie, ne moveatur, ut pulvis. Item, Samuel, id est audiens Deum contra avaritiam, ut audiat Deum dicentem Lc. 6.f. Date et dabitur vobis :
marg.| {b} Inter eos, qui invocant nomen eius] Hoc est contra eos, qui gregem suum deserunt et vel non invocant, vel separatim invocant. Za. 11.d. O pastor et idolum derelinquens gregem. Vel invocant, id est super alios vocant, sicut dicitur Nm. 6.d. Invocabunt nomen meum super filios Israel et ego benedicam eis. Item invocabunt, id est intus vocabunt : Quidam enim exterius vocant, quem intus non habent, sed Rm. 10.c. Omnis quicumque invocaverit Nomen Domini, salvus erit. Unde et bene sequitur.
marg.| {c} Invocabant {2.256vb}   Dominum et ipse exaudiebat eos] Quando, n. prelati tales ut diximus Dominum invocant, tunc exaudit eos. Is. 30.d. Ad vocem clamoris tui statim, ut audierit, respondebit tibi Lev. 4.f. et in aliis pluribus locis dicitur. Rogabit pro eo sacerdos et pro peccato eius et dimittetur ei. E contrario dicit Gregorius Cum is, qui displicet, ad intercedendum mittitur, irati iudicis animus ad deteriora provocatur, Mal. 2.a. Et nunc ad vos mandatum hoc, o sacerdotes : si nolueritis audire et si nolueritis ponere super cor, ut detis gloriam Nomini meo, ait Dominus exercituum, mittam in vos egestatem et maledicam benedictionibus vestris.
marg.| {d} In columna nubis loquebatur ad eos] In Sacra Scriptura locutus est Dominus antiquis sicut in columna nubis, quia Scriptura eis dura erat et occulta. Sed nobis modo revelata est nubes, a vero Sole illuminata nos illustrat. Item nobis loquitur in columna nubis : prelati enim debent esse sicut columna nubis. Columna per rectitudinem, nubes per refrigerium. Sed modo multe columne verse sunt in festucas. Merito tales exaudit Dominus. Quia.
marg.| {e} Custodiebant testimonia eius et preceptum, quod dedit illis] custodiebant, Lc. 11.d. Beati, qui audiunt verbum Dei et custodiunt illud : Testimonia dicit quantum ad fidem, preceptum, quantum ad mores, 1Io. 5.b. Tres sunt, qui testimonium dant in celo, Pater, Verbum et Spiritus sanctus, etc. Et tres qui sunt testimonium dant in terra : spiritus, aqua et sanguis. Hec omnia ad fidem pertinent. Item Io. 5.f. Vos misistis ad Ioannem et testimonium perhibuit veritati, ego autem non ab homine testimonium accipio. Quare ? Quia Rm. 3.a. Omnis homo mendax. Et Eccl. 34. A mendace, quid verum dicetur ?
marg.| {f} Et preceptum] caritatis, non dicit precepta. Io. 15.b. Hoc est preceptum meum, ut diligatis invicem, 1Io. 4.d. Hoc mandatum habemus a Deo, ut qui diligit Deum, diligat et fratrem suum.
marg.| {g} Quod dedit illis] non dicit quod mandavit, vel quod misit, sed quod dedit per se et in natura, non uni tantum, sed illis omnibus, scilicet prelatis, quibus precipue necessarium est, ut hoc preceptum custodiant, qui non solum diligere proximum, sed et pro subditis, si oportuerit, debent animas suas dare. Moyses etiam et Aaron et Samuel eis dant exemplum, qui tantum caritatis habuerunt, ut etiam pro inimicis orarent. Nu. 16.d. et 1Rg. 12.d. Per hoc ergo, quod dicit, testimonia, notatur fides ; per hoc quod dicit, preceptum, caritas ; per hoc quod dicit, dedit, requiritur gratitudo. Propterea ergo, quod ita custodiebant testimonia et precepta.
marg.| {h} Domine Deus noster tu exaudiebas eos] quia sicut dicitur in Ps. 33. Oculi Domini super istos et aures eius in preces eorum.
marg.| {i} Deus tu propitius fuisti eis] dimittendo peccata quantum ad culpam.
marg.| {k} Et ulciscens] quia non semper dimittit penam, cum culpam dimittit. Unde Ex. 32.d. Placatusque est Dominus, etc. Hoc quantum ad culpam. Et postea.
marg.| {g} Subiungit de pena. Ego autem in die ultionis visitabo et hoc peccatum eorum : vel sicut supra potest legi, ut hoc quod dicit, ulciscens, sit propitiatio : magna enim misericordia est, ut dicit Gregorius in presenti misericordiam non consequi, 2Mcc. 6.d. Non sinere peccatoribus ex sententia agere, sed statim ultiones adhibere, magni beneficii indicium est. Non enim sicut aliis nationibus Dominus patienter exspectat, ut eas cum Iudicii dies venerit in plenitudine peccatorum puniat.
marg.| {m} Exaltate Dominum Deum nostrum] quasi dicat sicut fuit illis propitius, ita erit et nobis. Ideo exaltate eum et ultiones eius iustas dicite. Hoc est enim exaltare eum. Unde Dn. 3.d. Omnia, que fecisti nobis, Domine in vero iudicio fecisti, Nm. 14.c. Magnificetur ergo fortitudo Domini. Hoc autem proprie dicitur magnatibus et prelatis : Exaltate Dominum etc. non vosipsos. Multi enim seipsos non Deum exaltant, sicut Rex superborum, qui dixit Is. 14.d. Super astra celi exaltabo solium meum, sedebo in monte testamenti. Astra celi sunt iusti in Ecclesia, mons testamenti est altitudo prelationis : De quo monte hic subiungit.
marg.| {n} Et adorate] scilicet Dominum.
marg.| {o} In monte sancto eius] id est in prelatione, que quantum in se est, sancta est et sanctum requirit prelatum. Sed multi in illo monte, non Deum, sed Baalim et Astaroth adorant, quia serviunt pompis mundi et voluptatibus carnis. Per Baalim enim, quod interpretatur superior, intelligitur pompa et vanitas et ambitio. Per Astaroth, quod interpretatur ovile, intelligitur carnis voluptas, in qua, sicut in ovili est presepe et fimus, presepe, gule et fimus luxurie. Qui autem exaltant seipsos et in monte non adorant Deum, sed ibi volunt sedere cum Lucifero, deiicientur cum ipso. Cui dicitur Is. 14.d. Verumtamen ad Infernum detraheris in profundum laci. So. 1.c. Non adiicies amplius exaltari in monte sancto meo. Ita autem debetis facere, o vos prelati.
marg.| {p} Quoniam sanctus Dominus Deus noster] Unde sanctos requirit servos. Unde 1Pt. 1.c. Secundum eum, qui vocavit vos sanctum, ut et ipsi sancti sitis in omni conversatione, quoniam scriptum est, Sancti eritis, quoniam ego sanctus sum. Hoc scriptum est, Lev. 11.g. 19.a. 20.b.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Hugo de Sancto Caro. Postilla in totam Bibliam (Ps. Psalmus 98), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 21/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=hug&numLivre=26&chapitre=26_98)
Signaler un complément d'information

Notes :