Psalmus 52
Numérotation du verset
Ps. 52,1
¶ In finem pro Abimelech
¶Codd. : (Ps. 52)
D30
Rusch
Ps-G,
def.
ΩF
intellectus David1.
1 Abimelech
D30 Rusch
] Melech
Ps-G
| intellectus
D30
] intelligentie
Ps-G
| David] + propheta increpat Iudeos et infideles
D30
Numérotation du verset
Ps. 52,I
Dixit insipiens
in corde suo ¦
non est Deus.
Numérotation du verset
Ps. 52,2 II
Corrupti sunt
et abominabiles
facti sunt in iniquitatibus ¦
non est
qui
faciat bonum.
Numérotation du verset
Ps. 52,3 III
Deus de celo prospexit
super2 filios hominum ¦
2 super
plerique codd. et edd. D30 Rusch cum Ps-R Ps-H
] in
Ps-G
(R² F C I)
ut videat
si est intelligens
aut requirens Deum.
Numérotation du verset
Ps. 52,4 IV
Omnes
declinaverunt
simul inutiles facti sunt ¦
non est qui faciat bonum
non est usque ad
unum.
Numérotation du verset
Ps. 52,5 V
Nonne
scient
omnes
qui operantur iniquitatem ¦ qui devorant
plebem meam
ut cibum panis.
Numérotation du verset
Ps. 52,6 VI
Deum3 non invocaverunt ¦
3 Deum Cor2 D30
Rusch
] Dominum I Ps-α* Ps-ε Ps-ζ Ps-MozX
illic trepidaverunt4 timore ¦
4 trepidaverunt
plerique codd. et edd.
D30
Rusch cum Ps-R
] trepidabunt
Ps-G
(I)
ubi non fuit5 timor.
5 fuit D30 Rusch] erat M Clementina cum Ps-R
Numérotation du verset
Ps. 52,VII
Quoniam Deus dissipavit ossa
eorum
qui hominibus placent ¦
confusi sunt
quoniam Deus sprevit eos.
Numérotation du verset
Ps. 52,7 VIII
Quis
dabit ex Sion salutare Israel ¦ cum converterit6* Dominus*7
6 cum converterit
plerique codd. et edd. D30
] cum averterit ΨB²
Rusch
, dum convertit
Ps-G
(
F C I
)
|
7 Dominus
F
ΨB²
D
Ω] Deus
D30 Cor2 (
secundum anti. hebr. Hieron. et grecum
) Rusch Ps-G
|
captivitatem plebis sue exultabit
Iacob
et letabitur
Israel.
Psalmus 52
Numérotation du verset
Ps. 52,1
marg.|
Dixit insipiens]
Titulus
[In finem intellectus David pro Amalech]
Hic tangit historiam, que habetur 1Rg. 30.a. ubi dicitur, quod absente David, Amalechite irruentes in Sicelech parvam civitatem, quam dederat ei Achis Rex Geth, expugnaverunt eam et uxores et filios et animalia David captivantes, succenderunt civitatem. Quod cum David revertens de exercitu Achis cognovisset, persecutus est Amalechitas, quos percussit et omnia sua liberavit et reduxit. Hic autem psalmus agit, non de historia ista, sed de significatione eius. Amalech enim interpretatur lingens terram, per quod significantur amantes terrena et maxime Antichristus et complices eius, qui putantes Deum absentem, dicentes Deum non esse malorum punitorem, vel bonorum remuneratorem, captivabunt homines Sicelech civitatis David, id est Ecclesie, quam persequentur tribus persecutionibus in unam conflatis. Tunc enim heretica pestis erit et Tyrannus trucidans Martyres et falsorum fratrum simulatio. Sed David eam liberabit percussis Amalechitis. Hanc percussionem et liberationem previdens Propheta in spiritu, hunc psalmum composuit : qui fere idem est verbis cum quodam precedente ; sed differt titulo et materia : quia ibi agitur de primo adventu ; hic autem de secundo : Ibi de Iudeis, hic autem de Antichristo. Et est sensus tituli talis.
[Intellectus David]
mittens nos
[in finem]
Christum liberatorem Ecclesie, exprimitur in hoc Psalmo.
[Intellectus]
dico, quem habuit
[pro Amalech]
id est de persecutione Ecclesie, quam faciet Antichristus et complices eius, sicut Amalech fecit Sicelech : et de liberatione, quam faciet Christus, sicut fecit David. Augustinus ponit pro Amalech, ceteris manentibus Melech, quod interpretatur parturiens. Parturire autem frequenter sumitur pro partu laborare et non posse partum emittere. Melech ergo intelligitur Ecclesia, que semper in presenti laborat, nec partus fructum emittere potest. Unde Apostolus Gal. 4.c. Filioli mei, quos iterum parturio, donec Christus formetur in vobis. Et est sensus. Intellectus David, quem habuit, pro Melech, id est de Ecclesia parturiente, vel dolente, mittens nos
[in Christum finem]
hic exprimitur. Qui ergo loquitur, David est Propheta. Materia, de qua loquitur, est de secundo adventu, intentio est roborare fideles, scilicet Ecclesiam.
marg.|
Modus. Tripartitus est Psalmus. In prima parte increpat malos. In secunda comminatur per finem, ibi : Nonne scient. In tertia ostendit quod salus sit parturienti Ecclesie, ibi : Quis dabit. Primo ergo malos increpans, dicit.
marg.|
{c}
Dixit insipiens]
Antichristus, vel collective ponitur pro omnibus Antichristianis.
marg.|
{d}
In corde suo]
studio deliberate malitie. Rm. 1.c. Obscuratum est insipiens cor eorum. Quid dixit ?
marg.|
{e}
Non est Deus]
qui scilicet mala puniat : Ecce magna insipientia, quia initium sapientie timor Domini : Qui autem in corde suo dicit ipsum non esse, non timet eum : et ita non habet principium sapientie ; et ideo omnino insipiens. Item principium in fide, est credere, quia Deus est : Iuxta illud Hbr. 11.b. Credere oportet accedentem ad Deum, quia est et inquirentibus se remunerator sit. Ipsi vero dicunt contrarium : Et qui errat in principiis, de necessitate errabit in principiatis. Et ideo vere insipiens est, qui dicit quod non est Deus. Et quia Antichristus et sui dicunt non esse Deum, nec timorem eius habent : ideo necesse est, ut in peccatis corruant : quia deficiente timore Domini, qui expellit peccatum, sicut dicitur Eccl. 1.c. peccatum se ingerit. Unde addit :
marg.|
{f}
{2.136rb}
Corrupti sunt]
etc. In secundo enim adventu erit maxima corruptio : quia ut habetur Mt. 24.b. Quoniam superabundabit iniquitas, refrigescet caritas multorum. Sicut et in primo adventu magna fuit corruptio, secundum illud Gn. 6.b. Omnis caro corruperat viam suam. Nota, quod commutat numerum dicendo prius : Insipiens et postea
[Corrupti sunt]
per quod notat, quod unum tunc erit caput totius mali, scilicet Antichristus et multa membra eius. Corrupti sunt ergo per peccatum carnis.
marg.|
{g}
Et abominabiles facti sunt]
per peccatum spiritus, maxime per superbiam, secundum illud Prv. 16.a. Abominatio Domini est omnis arrogans. Hec ambo.
marg.|
{h}
In iniquitatibus suis]
id est in peccatis tam carnis, quam spiritus : Et ita intensa et extensa est corruptela.
marg.|
{i}
Quod non est]
id est nullus est in eis.
marg.|
{k}
Qui faciat]
etc. Vel sic
[non
prol.|
{2.136va}
Θ
est]
id est rarus est, qui faciat bonum, etiam inter omnes homines de mundo, quia sicut dicitur Mt. 34.b. Tanta erit tribulatio et malorum deceptio, ut in errorem inducantur, etiam, si fieri potest, Electi. Ibidem. Nisi breviati fuissent dies illi, non fieret salva omnis caro ; sed propter Electos breviabuntur dies illi. Hoc est, quod sequitur.
marg.|
{a}
Deus de celo prospexit]
oculo misericordie.
marg.|
{c}
Super filios hominum]
breviando dies illos propter electos. Sap. 4.c. Gratia Dei et misericordia est in Sanctos et respectus in Electos illius.
marg.|
{d}
Ut videat]
id est videri faciat.
marg.|
{e}
Si est intelligens]
Deum per fidem.
marg.|
{f}
Aut requirens Deum]
per orationem. Non dicit querens, quasi ad tempus ; sed
[requirens]
quasi perseveranter. Sunt enim multi, qui modo credunt ad tempus ; sed tunc tempore tentationis recedunt, sicut dicitur Lc. 8.b. Et necesse erat, quod respiceret : Quia iam.
marg.|
{g}
Omnes declinaverunt]
a fide, quantum ad Deum.
marg.|
{h}
Simul inutiles]
id est nocivi.
marg.|
{i}
Facti sunt]
quantum ad proximum.
marg.|
{k}
Non est, qui faciat bonum]
quantum ad seipsum.
marg.|
{l}
Non est]
dico
[usque ad unum]
id est non est etiam unus. Et est hyperbole. Vel
[Non est usque ad unum]
id est preter unum, Christum scilicet et membra eius, qui sunt unum corpus in ipso.
marg.|
{c}
Dixit insipiens]
etc. De primo adventu potest legi secundum glossas. Dixit insipiens, Iudeus
[in corde suo]
ut supra
[non est Deus]
hic homo ; sed est purus homo. Is. 32.b. Fatuus fatua loquetur : et cor eius faciet iniquitatem. Ier. 5.c. Negaverunt Dominum et dixerunt : non est ipse. Is. 1.a. Cognovit bos possessorem suum, etc.
marg.|
{f}
Corrupti sunt]
Eodem modo exponitur versus iste de Iudeis, sicut supra de Antichristianis.
marg.|
{a}
Δ
Deus de celo]
id est de secreto suo ante Incarnationem.
marg.|
{b}
Prospexit]
per incarnationem.
marg.|
{c} Super filios hominum] Iudeos.
marg.|
{d}
Ut videat]
id est videri faciat.
marg.|
{e}
Si est intelligens, aut requirens Deum]
ut supra. Dico, quod
[prospexit]
et prospiciens invenit, quod.
marg.|
{g}
Omnes declinaverunt]
per prevaricationem legis. Vel
[Omnes declinaverunt]
ab eo, maxime in Passione, quando nec ipsi Discipuli remanserunt cum eo.
marg.|
{h}
Simul inutiles facti sunt]
id est nocivi, clamantes una voce : Crucifige, crucifige, etc. Unde Mt. 27.c. dicit Pilatus : Quid faciam de Iesu, qui dicitur Christus ? Dicunt ei omnes : Crucifigatur. He sunt labrusce vinee Domini. Is. 5.a. Expectavi, ut faceret uvas ; et fecit labruscas. Hoc est, quod sequitur.
marg.|
{k}
Non est qui faciat bonum]
sed est, qui faciat malum.
marg.|
{l}
Non est usque ad unum]
Hoc ut supra potest exponi. Vel potest exponi de Beata Virgine.
[Non est usque ad unum]
id est usque ad unam solam, Beatam Virginem, quia excepta ea, omnes recesserunt a fide. Dicitur autem in masculino genere
[unum]
in quo notatur virginis fortitudo et virilitas.
marg.|
{a}
Deus de celo prospexit]
id est procul aspexit. Procul enim aspicit peccatores, quia remoti sunt ab eo. Is. 46.d. Audite me duro corde, qui longe estis.
marg.|
{c}
Super filios hominum]
In malo sumitur, sicut ibi : Filii hominum usquequo gravi corde.
marg.|
{d}
Ut videat si est intelligens]
id est intra se legens Domini veritatem. Is. 44.c. Obliti sunt, ne videant oculi eorum et ne intelligant in corde suo. Qui autem non intelligit, non requirit Deum. Unde addit :
marg.|
{f}
Aut requirens Deum]
Ista duo libenter aspicit in nobis Dominus, intellectum intelligentem ipsum et affectum requirentem. Ier. 5.a. Oculi tui, Domine, prospiciunt fidem. Et bene coniungit hec duo, quia unum sine altero parum valet. clerici videntur intelligere ; sed pauci requirunt : Heretici econtrario videntur requirere ; sed pauci intelligunt.
marg.|
{g}
Omnes declinaverunt]
Alia littera : Omnes aversi sunt, pariter adheserunt. In quibus verbis comprehenditur tota ratio peccati, scilicet aversio a bono incommutabili et conversio ad bonum commutabile. Quid autem declinant, dicit Am. 2.b. Viam humilium declinaverunt.
{2.136vb} Via humilium est penitentia et humilitas, quam multi declinant, precipue prelati. Ier. capitulo sexto, g. Omnes isti Principes declinantes, id est sunt de numero declinantium ambulantes fraudulenter. Ps. 124. Declinantes autem in obligationes adducet Dominus cum operantibus iniquitatem. Hoc libenter faciunt clerici, qui se obligant ad curas animarum ; et tamen fere omnes declinant a curatione earum ad ipsam pecuniam. Prv. 6.a. Si spoponderis pro amico tuo, defixisti apud extraneum manum tuam. Et nota, quod cum columne declinant, domus est proxima ruine. Gal. 2.b. Cephas et Ioannes, qui videbantur columne esse Ecclesie, etc.
marg.|
{h}
Simul inutiles facti sunt]
aut per nimiam remissionem, aut per nimiam austeritatem. Prv. 18.b. Homo remissus in operibus suis, frater est sua opera dissipantis. Eccles. 4.d. Noli esse inutilis et remissus in operibus tuis. Hoc etiam frequenter accidit de clericis et prelatis. Am. 5.b. Galgal captiva ducetur et Bethel erit inutilis. Si autem inutilis damnatur, quid erit de malitioso ? Mt. capitulo vigesimoquinto, c. Servum inutilem eiicite in tenebras exteriores. Eis etiam satis competit, quod sequitur, scilicet clericis et prelatis.
marg.|
{k}
Non est, qui faciat bonum]
Non dicit, qui dicat, vel audiat. Rm. 2.b. Non auditores legis iusti sunt apud Deum ; sed factores.
marg.|
{l}
Non est usque ad unum]
id est non est, nisi Christus, qui dicit Is. 63.a. Torcular calcavi solus. Quidquid etiam boni facimus, ipse facit. 1Cor. 4.b. Quid habes, quod non accepisti ? Vel sic : Non est, qui faciat bonum, non est usque ad unum, neutraliter sumptum, id est quamvis sint aliquis, qui interdum aliqua bona faciant ; non est tamen, qui faciat usque ad illud unum, de quo dicit Dominus ei, qui omnia precepta dicebat se custodivisse a iuventute sua. Lc. 18.d. Adhuc unum tibi deest : Omnia, quecumque habes, vende et da pauperibus et veni : sequere me.
marg.|
{m}
Nonne scient]
etc. Secunda pars, ubi comminatur eis per finem, quasi dicat, ita dicunt et faciunt mali ; sed non erit impunitum : quia scient in pena, quod ignorant in culpa, scilicet Deum esse punitorem malorum. Hoc est, quod dicit : Nonne scient omnes, qui operantur iniquitatem, scilicet tam Antichristus et sui complices, quam Iudei crucifixores et Christiani male viventes, quasi dicat, scient utique. Ps. 9. Cognoscetur Dominus iudicia faciens : Qui modo non cognoscitur iniuriam patiens, ut dicit Bernardus Apc. 1.b. Videbit eum omnis oculus et qui eum pupugerunt : et plangent se super eum omnes Tribus terre.
marg.|
{n}
Qui devorant plebem meam]
occidendo, persequendo et bonis temporalibus spoliando. Mi. 3.a. Qui comederunt carnem populi mei et pellem eorum desuper excoriaverunt. Ez. 34.a. Lac comedebatis et lanis operiebamini et quod crassum erat, occidebatis. Devorare etiam dicit aviditatem, in quo notatur malum desiderium. Prv. 19.d. Os impiorum devorat iniquitatem. Os. 4.b. Sacerdotes peccata populi comedent et animas eorum sublevabunt ad iniquitatem.
marg.|
{o}
Ut cibum panis]
scilicet cum delectatione et assidue. Panis enim est cibus communis et assiduus. Lc. 11.a. Panem nostrum quotidianum da nobis hodie.
marg.|
{p}
Deum non invocaverunt]
quasi dicat ; si Deum timerent, predicta non facerent. Et ponitur consequens pro antecedente : Qui enim Deum timet, invocat eum et ideo cum deberet dicere : Non timuerunt ; dicit
[non invocaverunt]
Is. 31.a. Non sunt confisi super sanctum Israel et Dominum non exquisierunt. Is. 57.b. Viam manus tue invenisti, propterea non rogasti. Gregorius Qui felicitatem quesitam in terris invenit : auctorem, qui eam tribuit, non requirit. Augustinus Ea, que non poteram tenere sine te, longe tenebant me a te. Et licet defuerit eis timor Dei ; non tamen defuit eis timor mundi. Unde addit :
marg.|
{q}
Illic trepidaverunt timore, ubi non fuit timor]
id est ubi non fuit timendum, scilicet in temporalibus. Spreto enim et eiecto bono timore, intrat malus timor et econverso.
{2.137ra} Unde de non timentibus Deum dicitur Lv. 26.f. Terrebit eos sonitus solii volantis : et ita fugient quasi gladium. Iob. 15.c. Sonitus terroris semper in auribus eius et cum pax sit, ille semper insidias suspicatur. Hoc precipue verum est de avaris. Unde Seneca. Videt pauperem et suspicatur furem : videt divitem et estimat predonem. De timente autem Deum, dicitur Ecclesiast. 34.c. Qui timet Deum nihil trepidabit. Prv. 28.a. Iustus quasi leo confidens, absque terrore erit : impius autem fugit nemine persequente. Prv. 14.c. In timore Domini fiducia fortitudinis. Unde bene subiungit causam, quare mali trepidaverunt.
marg.|
{a}
Quoniam Deus dissipavit]
id est destruxit permissive.
marg.|
{b}
Ossa]
id est virtutes.
marg.|
{c}
Eorum qui]
id est quia illi.
marg.|
{d}
Hominibus placent]
Si enim ossa, id est fortitudinem virtutum haberent in talibus, non timerent. Sed quare dicit : Dissipavit ossa eorum, qui hominibus placent ? Nonne bonum est hominibus placere, secundum illud Eccles. 8.b. Fuere Magnates sine querela. Et Ex. 2.b. Dn. 2.g. legitur, quod Moyses et Daniel fuerunt amici Regum. Et de Neemia, Neemie 2.a. Item dicit Apostolus 1Cor. 10.g. Ego per omnia omnibus placeo. 2Cor. 8.d. Providentes bona, non solum coram Deo, sed etiam coram hominibus. Sol. Bonum est placere hominibus ad alliciendum eos ad bonum : et secundum hoc intelliguntur predicte auctoritates et exempla. Malum autem est placere eis pro inani gloria et sic intelligitur, quod hic dicitur : Quia hominibus placent, id est placere appetunt propter gloriam vanam. Notandum autem, quod in predictis duobus versibus posuit Propheta et exposuit culpam malorum : In isto autem exponit penam eorum : Que duplex est, scilicet in amissione boni presentis et in confusione eterna. De prima dicit : Quoniam Deus dissipavit, etc. De secunda, sequitur.
marg.|
{e}
Confusi sunt]
id est confundentur eternaliter.
marg.|
{f}
Quoniam Deus sprevit eos]
Et hoc, quia spreverunt Deum, Is. 33.a. Ve qui spernis, nonne et ipse sperneris ? 1Rg. 2.f. Qui autem contemnunt me, erunt ignobiles. Spernit autem Deus eos, quando non corrigit ; sed sinit eos currere per campos licentie. Unde supra Ps. 6. Auferuntur iudicia tua a facie eius.
marg.|
{g}
Quis dabit]
Tertia pars, ubi dicit quod erit salus parturienti Ecclesie, non ab alio, quam ab illo, quem stulti negant esse Deum. Hoc est, quod dicit :
[Quis]
alius veniens
[ex Sion]
scilicet de Iudeis.
marg.|
{h}
Dabit Salutare]
id est salutem, Israel populo videnti Deum ? quasi dicat, hic solus dabit.
marg.|
{k}
Cum averterit Dominus captivitatem plebis sue]
Alia littera. Cum reduxerit. Et hoc fuit in Ascensione, secundum illud Eph. 4.b. Ascendens in altum captivam duxit captivitatem. Ier. 29.c. Reducam captivitatem vestram et congregabo vos. Rm. 11.d. Veniet ex Sion, qui eripiat, ut avertat impietatem ex Iacob. Is. 59.d. Timebunt, qui ab occidente sunt, Dominum ; cum venerit ex Sion Redemptor.
marg.|
{l}
Exultabit Iacob]
scilicet verus Christianus, qui modo luctatur.
marg.|
{m}
Et letabitur Israel]
id est ipse idem factus de Iacob Israel, id est de viatore comprehensor. Vel per Iacob intelliguntur activi, qui sunt in lucta : per Israel, contemplativi, qui Deum vident in contemplatione. Eccles. 24.b. In Iacob inhabita et in Israel hereditare, quasi dicat, in vita activa, est brevis habitatio ; sed in contemplativa est hereditas eterna. Lc. 10.g. Maria optimam partem elegit, que non auferetur ab ea, quasi dicat, immo activa auferetur.
marg.|
{c}
Dixit insipiens]
Moraliter : insipiens proprie dicitur Diabolus. De quo Ier. 17.b. In novissimo suo invenietur insipiens. Hic dicit.
marg.|
{d}
In corde suo]
id est in corde hominis sibi subiecto per peccatum.
marg.|
{e}
Non est Deus]
Hoc enim facit homines opinari, quod articuli fidei non sunt, sicut de Eucharistia et de Iudicio et de aliis. Vel facit dicere : Non est Deus, id est videns. Eccl. 23.c. Omnis homo, qui transgreditur lectum suum, contemnens in animam suam et dicens, quis me videt ? etc. Iob. 24.c. Oculus adulteri observat caliginem, dicens : non me videbit oculus. Vel
[Non est Deus]
id est currens, id est festinans ad iudicium. Ier. 4.e. Audiam vocem buccine, quia stultus populus me non cognovit : filii insipientes sunt et vecordes.
[Suo]
dicit, quia prius aufert mores, quam fidem extinguat. Ier. 2.d. Filii Mempheos et Thaneos constupraverunt te usque ad verticem, quasi dicat, etsi corrupta sis per peccatum ; tamen adhuc viget fides informis in ratione. Et quia ita suggerit Diabolus, quod Deus non est, qui iudicet et puniat et bonos remuneret : ideo iacent homines diu in peccatis. Unde sequitur :
marg.|
{f}
Corrupti sunt]
quasi dicat illud Ioel. 1.d. Computruerunt iumenta in stercore suo. Mi. 2.c. Propter immunditiam eius corrumpetur putredine pessima. Et per hoc.
marg.|
{g}
Abominabiles facti sunt]
etc. ut Deus eos evomat, nec ultra retineat eos in ventre suo. Quod enim abominabile est, nauseam provocat et de ventre eiicitur. Patientia autem dicitur venter Dei, in quo diu gerit peccatores. Unde Is. 46.a. Audite me domus Iacob et omne residuum domus Israel, qui portamini a mea vulva : usque ad canos ego portabo. Et nota, quod ea, que corporaliter provocant nauseam homini, provocant et spiritualiter Deo. Unde versus : « Ebrietas, vertigo, mare, corruptio, ventus ; Nauseat et quinque sensibus id quod obest ».
prol.|
De ebrietate Iob. 15.b. Abominabilis et inutilis homo, qui bibit quasi aquam, iniquitatem. De vertigine Prv. 20.b. Abominatio est apud Deum pondus et pondus. De mari Prv. 16.a. Abominatio Domini omnis arrogans. De corruptione dicitur hic : Corrupti, etc. Et Is. 41.g. Abominatio est, qui elegit vos. De vento Ier. 14.d. Sion, abominata est anima tua. De quinque sensibus. De visu. Prv. 15.c. Abominatio Domini cogitationes male. De auditu Prv. 3.d. Abominatio Domini, omnis illusor. De odoratu Is. 1.d. Incensum abominatio est mihi. De tactu Ps. 5. Virum sanguinum et dolosum abominabitur Dominus. De gustu Apc. 3.c. Utinam frigidus esses, aut calidus ; sed quia tepidus es, incipiam te evomere de ore meo. Corrupti sunt et heretici et corruptores animarum et Scripturarum et Antichristiani corrumpentur ab Antichristo, etiam corrupti sunt multi muneribus, adulationibus, pravis doctrinis. Unde supra Ps. 13. Corrupti sunt et abominabiles facti sunt in studiis suis. Item corrupti sunt, id est corde rupti. Eccl. 21.c. Cor fatui, quasi vas confractum, etc. Tales sunt omnes schismatici et discordes. Ier. 5.b. Et ecce hi magis fregerunt vincula caritatis et obedientie et federa pacis.
marg.|
{i}
Non est]
etc. id est rarus est.
prol.|
* Vel
[Non est, qui faciat bonum]
supple, purum absque macula, quia ut habetur Is. 64.c. Omnes iustitie nostre sunt quasi pannus menstruate et quasi quis quereret : Unde scis, quod corrupti sunt, etc. subiungit.
marg.|
{h}
Dabit]
gratis.
marg.|
{i}
Salutare]
id est Sacramentum, vel beneficium Ecclesiasticum ? Mal. 1.c. Quis est in vobis, qui incendat altare meum et claudat ostia mea gratuito ? Quis, raritatem notat utrobique. Lc. 12.e. Quis putas est fidelis, etc. Mt. 10.a. Gratis accepistis, gratis date.
marg.|
{k} Dum averterit Dominus captivitatem plebis sue] que pervertitur per prelatos.
marg.|
{l}
Tunc exultabit Iacob]
id est laicus.
marg.|
{m}
Et letabitur Israel]
id est clericus, Ez. 34.c. Non pascent amplius Pastores seipsos : et liberabo gregem meum de ore eorum : et non erit eis ultra in escam.
Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Hugo de Sancto Caro. Postilla in totam Bibliam (Ps. Psalmus 52), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 14/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=hug&numLivre=26&chapitre=26_52)
Martin Morard, ed., Hugo de Sancto Caro. Postilla in totam Bibliam (Ps. Psalmus 52), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 14/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=hug&numLivre=26&chapitre=26_52)
Notes :