Nicolaus de Lyra

Psalmus 149

Numérotation du verset Ps. 149,1 

¶Alleluia.1
¶Codd. : (Ps. 149) D14 D30 Δ (ω1 ) ΩS ΩP Rusch Ps-G (cum apparatu) , def. Ω F
1 Alleluia Ps-G D30 Rusch Clementina ] + Alleluia ΦRV F U D14, + Vox Christi D30
Numérotation du verset Ps. 149,I 

Cantate Domino canticum novum ¦
laus eius in ecclesia2 sanctorum.
2 ecclesia] ecclesiis W cum Ps-Moz X
Numérotation du verset Ps. 149,2 II

Letetur
Israel in eo qui fecit eum ¦
et filie3 Sion
3 filie Ps-G (ΨB*3 V D) D30 Δ Ω ΩP Rusch Ed1530 cum Ps-R (mult. codd.) ] filii Cor2 (hebr. et anti. et Hieron. habent FILII et grecus similiter) ΨB² Ps-G Clementina
exultent in rege suo.
Numérotation du verset Ps. 149,3 III

Laudent nomen eius in choro ¦
in tympano
et psalterio psallant ei.
Numérotation du verset Ps. 149,4 IV

Quia beneplacitum est Domino in populo suo4 ¦
4populo suo] beneplacito populi sui D14 tantum
et exaltavit5*
5exaltavit Ps-G (V*) ΩP ΩS Clementina (Ed1592*) cum Ps-R ] exaltabit Hi D14 D30 Fi179 ω1 Ed1455 Ps-G , exultabit , exultavit Rusch
mansuetos in salutem6.
6 salutem Ps-G ( plerique codd. et edd.) D14 D30 Δ Rusch cum Ps-R ] salute Ps-G (R M ΦRV U) cum LXX Ps-α Ps-γ
Numérotation du verset Ps. 149,5 V

Exultabunt sancti
in gloria ¦
letabuntur in cubilibus suis.
Numérotation du verset Ps. 149,6 VI

Exultationes7* Dei
7 Exultationes Cor2 (anti.) plerique codd. et edd., F² U Fi179 D14 D30 Δ ΩS Ed1455 cum Ps-R ] Exultatione F*, Exaltationes Cor2 (hebr. et grecus) R Clementina cum hebr. LXX Ps-α Ps-γ Ps-ς Ps-H
in gutture8
8 gutture] guttur K* ΨB*
eorum ¦ et gladii
ancipites
in manibus eorum.
Numérotation du verset Ps. 149,7 VII

Ad faciendam vindictam in nationibus ¦
increpationes9
9 increpationes] increpationem F ΨB² cum Ps-H
in populis.
Numérotation du verset Ps. 149,8 VIII

Ad alligandos reges eorum in10 compedibus ¦
10 in] om. F*
et nobiles eorum in manicis11
11 manicis] vinculis F* cum Ps-R
ferreis.
Numérotation du verset Ps. 149,9 IX

Ut faciant in eis iudicium conscriptum ¦
gloria hec est omnibus sanctis eius12.
12 eius] + Alleluia Ed1455 Clementina cum hebr. Ps-H

Psalmus 149

Numérotation du verset Ps. 149,ad litteram 
marg.| {3.1587} Cantate domino canticum novum. Huic psalmo in Hebreo et in translatione Hieronymi preponitur pro titulo. Halleluia. et per hoc designatur, quod est quedam laus divina : et secundum Hebreos est divina laus pro victoria quam expectant sibi affuturam per regem Messiam, qui secundum eos subiiciet populo Iudeorum omnes nationes et reges eorum secundum quod videtur littera pretendere infr. Ad faciendam vindictam in nationibus, etc. Sed hec expositio innititur falso fundamento, scilicet quod Christus sit venturus in mundum, cum iste adventus iam transierit in preteritum, ut frequenter dictum est supra, et ideo quantum adhoc ista expositio tanquam erronea dimittatur, et pro quanto potest habere veritatem, accipiatur, ut psalmus iste sit quedam laus facta ab aliquo sancto viro pro victoria perfecta, quam habituri sunt fideles populi in secundo adventu Christi, scilicet ad iudicium, quia tunc tyranni et potentes huius mundi, qui fideles afflixerunt in corpore, et anima, detrudentur in infernum, et sancti cum Christo regnabunt in eternum. Quod previdens in spiritusancto aliquis vir sanctus cuius nomen ignoratur, secundum Hebreos, facit psalmum istum, secundum vero B. Aug. David fecit ipsum. Igitur secundum hanc sententiam psalmus iste in duas partes dividitur. Quia primo fidelis populus ad laudem inducitur. Secundo ad hoc ratio adducitur, ibi. Quia beneplacitum est, etc. Circa primum dicit Psalmista.
marg.|  .1. Cantate domino canticum novum. pro novo beneficio fidelibus affuturo.
marg.|  .2. Laus eius in ecclesia sanctorum. scilicet, veteris ac novi testamenti, quorum una est ecclesia, licet aliquando ecclesia magis stricte accipiatur prout contra synagogam dividitur.
marg.|  .3. Letetur Israel in eo qui fecit eum. id est in Christo venturo ad iudicium, qui potentia sue deitatis fecit totum mundum. Et vocatur hic populus fidelis quicumque, et potissime Christianus Israel. unde dicitur Ro. 2.d. Non enim qui in manifesto Iudeus est, neque que in manifesto in carne est circumcisio, sed qui in abscondito Iudeus {3.1588} est, et circumcisio cordis in spiritu non littera.
marg.|  .4. Et filie. idest, ecclesie que vocatur Sion, ut dictum est sup. Ps. 157.
marg.|  .5. In rege suo. idest, in Christo, qui in iudicio apparebit in regia maiestate : sicut in primo adventu apparuit in nostra infirmitate.
marg.|  .6. Laudent nomen eius in choro. idest, in societate concordi caritate, quia de beneficiis communibus Deus in communi est laudandus.
marg.|  .7. In tympano et psalterio psallant ei. Per ista instrumenta designatur spiritualis gaudii redundantia de mente interiori ad extra, secundum illud Ps. 83.a. Cor meum et caro mea exultaverunt in Deum vivum. Et etiam quia non solum in veteri testamento, sed etiam in novo ecclesia utitur, non solum sono vocum, sed etiam instrumentorum, ut tympanis et organis in pluribus locis.
marg.|  .8. Quia beneplacitum est. Hic adducitur ratio laudandi Deum. Circa quod sciendum, quod licet adventus Christi ad iudicium futurus sit valde terribilis iniustis, erit tamen delectabilis iustis, propter quod salvator Lc. 21. loquens apostolis de signis precedentibus extremum iudicium subdit, dicens. His autem fieri incipientibus, respicite et levate capita vestra. idest, exhilarate corda, secundum quod exponit B. Greg. ho. 1. et ideo adventus Christi ad iudicium debet esse delectabilis iustis, quia habebunt iudicem gratum. Et hoc est quod dicitur. Quia beneplacitum est domino. Licet enim omnes boni et mali sint sui, generaliter tamen iusti dicuntur populus suus specialiter, quia sunt a Deo electi ad regnandum cum eo in civitate celesti.
marg.|  .9. Et exaltavit mansuetos in salutem. Loquitur hic de futuro per modum preteriti propter certitudinem prophetie. Et dicuntur hic mansueti potissime illi, qui dulciter sustinent oppressiones tyrannorum amore Dei, qui in iudicio futuro erunt exaltati. ideo subditur.
marg.|  .10. Exultabunt sancti in gloria etc. quia post iudicium sancti erunt gloriosi in anima et in corpore, et sic augmentata gloria, augmentabitur eorum exultatio et letitia. Et quia tunc totaliter quietabitur anime appetitus, ideo subditur.
marg.|  .11. Letabuntur in cubilibus suis. quia cubile est locus quietis. Et {3.1589} dicitur in plurali cubilibus pro diversis glorie gradibus seu mansionibus quia licet sit eadem beatitudo omnium obiective, non tamen formaliter, quia licet omnes sancti videant Deum et eo fruantur, tamen unus videt ipsum clarius altero, et dulcius fruitur ipso. Et quia tunc in corporibus gloriosis erit laus vocalis, secundum quod dicunt aliqui doctores, et probabiliter. ideo subditur.
Numérotation du verset Ps. 149,ad litteram 
marg.|  .1. Exultationes Dei in gutture eorum. quia laus vocalis incipit a gutture, et arteriis.
marg.|  .2. Et gladii ancipites. id est, ex utraque parte scindentes.
marg.|  .3. In manibus eorum. Ad faciendam vindictam, etc. Per hoc intelligitur constantia sanctorum, et potentia in extremo iudicio, contra illos qui iniuste oppresserunt eos in hoc mundo, secundum quod dicitur Sap. 5.a. Tunc stabunt iusti in magna constantia adversus eos qui se angustiaverunt, etc. Vel potest referri illa littera ad angelos sanctos {3.1590} qui erunt executores divini iudicii separando impios a iustis, et mittendo eos cum demonibus in ignem inferni. secundum quod dicitur Mt. 13.g. Exibunt angeli, et separabunt malos de medio iustorum, et mittent eos in caminum ignis, etc. Et quia ab illa pena non poterunt solvi seu liberari, ideo subditur. Ad alligandos reges eorum, etc.
marg.|  .4. Ut faciant in eis iudicium conscriptum, etc. id est executionem extremi iudicii in divina prescientia ab eterno conscripti, et etiam in libris ve. et no. testamenti. Et quia talis executio divine iustitie cedet ad augmentum glorie electorum, secundum quod dicitur sup. Ps. 57.b. Letabitur iustus cum viderit vindictam, ideo subditur.
marg.|  .5. Gloria hec est omnibus sanctis eius. Vel istud potest referri ad sententiam datam pro electis, quia sicut angeli erunt executores divini iudicii, mittendo malos in gehennam, ita erunt executores, transferendo electos in anima et corpore ad gloriam sempiternam.
Numérotation du verset Ps. 149,moraliter 
marg.| {3.1587} .1. Cantate domino canticum novum. Psalmus iste secundum sensum litteralem est quedam invitatio ad Dei laudem de victoria quam habituri sunt sancti de suis oppressoribus in iudicio finali. et sequens, {3.1588} s. Laudate dominum in sanctis eius, est invitatio civium celestium ad Dei laudem ex plenitudine glorie, quam tunc habebunt sancti in consortio eorum, que expositores sunt spirituales, propter quod pertranseo de aliis hic ponendis.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Nicolaus de Lyra (Ps. 149), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 10/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=lyr&numLivre=26&chapitre=26_149)
Signaler un complément d'information

Notes :