Nicolaus de Lyra

Psalmus 92

Numérotation du verset Ps. 92,1 

¶ Laus
¶Codd. : (Ps. 92) D30 Rusch Ps-G
cantici
ipsi1 David
1 ipsi Ps-G (I) Rusch Clementina cum Ps-αγ] om. Ps-G D30 ΩS
in diem2 ante sabbatum
2 diem Ps-G (V) Rusch] die Amiatinus² D30 Ps-G
quando fundata est
terra3.
3 fundata Ps-G (I V) Rusch Clementina cum Ps-α Ps-Moz X] inhabitata D30 Ps-G | est terra] om. ΩS
Numérotation du verset Ps. 92,I 

Dominus
regnavit
decorem indutus est4 ¦
4 decorem Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-R ] decore Ps-G
indutus est
Dominus fortitudinem et precinxit se5.
5 fortitudinem Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Ω Rusch cum Ps-R ] fortitudine Ps-G
Numérotation du verset Ps. 92,II 

Etenim
firmavit
orbem terre ¦
qui
non commovebitur.
Numérotation du verset Ps. 92,2 III

Parata
sedes tua6
6 sedes Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Ω Rusch cum Ps-α Ps-ζ Ps-ς Ps-MozX] sedis Ps-R Ps-G | tua] + Deus Rusch cum Ps-R
ex tunc ¦
a seculo
tu es.
Numérotation du verset Ps. 92,3 IV

Elevaverunt
flumina
Domine ¦ elevaverunt
flumina vocem suam.
Numérotation du verset Ps. 92,V 

Elevaverunt flumina fluctus suos7 ¦
7 Elevaverunt... fluctus suos LXX (A)] sub Ps-G (R Q² ΦRV1 G ²), om. LXX | Elevaverunt Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Ω Rusch cum Ps-R ] elevabunt Ps-G
Numérotation du verset Ps. 92,4 

a vocibus aquarum multarum.
Numérotation du verset Ps. 92,VI 

Mirabiles elationes
maris ¦
mirabilis in altis Dominus.
Numérotation du verset Ps. 92,5 VII

Testimonia tua
credibilia
facta sunt nimis ¦ domum tuam
decet
sanctitudo Domine in longitudinem8* dierum.
8 longitudinem Ps-G (V plerique codd. et edd. ) D30 ] longitudine Ps-G (R C I ΦP U G ) Rusch Ed1530

Psalmus 92

Numérotation du verset Ps. 92,ad litteram 
marg.| {3.1165} Dominus regnavit, etc. Huic Psalmo premittitur talis titulus in translatione communi. Laus cantici ipsi David in die ante sabbathum, quando fundata est terra. Et fuit iste titulus appositus ab aliquo doctore pro sua voluntate seu imaginatione, quia in Hebreo, et in translatione Hieronymi nullus omnino est titulus, nec iste psalmus factus fuit a David secundum Hebreos, sed magis a Moyse, ut supra dictum est. Et dicit Rabbi Salomon quod Psalmus iste loquitur de tempore Messie cui subiicienda sunt regna mundi, et tunc Iudei hoc videntes dicent : Dominus regnavit, decorem indutus est, etc. Quod autem dicit hunc psal. loqui de regno Christi, verum est, quia de ipso prophetavit Moyses, secundum quod dicit salvator Ioam. 5.g. Si crederetis Moysi, crederetis forsitan, et mihi, de me enim ille scripsit, et Luc. ult. dicitur. Et incipiens a Moyse, et omnibus prophetis interpretabatur illis in omnibus scripturas, que de ipso erant. Quod autem dixit Christum venturum, est falsum, et erroneum, quia iam diu est, quod venit, et regna mundi sibi subiecit per fidem eius in omnibus regnis publicatam, quam aliqui in omnibus regnis suscipientes venerunt ad Christi obedientiam, et sic littera huius Ps. iam impleta est in regno Christi. Et secundum hoc Ps. iste dividitur in tres partes, quia primo describitur regni Christi inchoatio, secundo eiusdem impugnatio, ibi : Elevaverunt flumina. Tertio eius confirmatio, ibi. Mirabiles. Circa primum dicitur.
marg.|  .1. Dominus. scilicet Iesus Christus verus homo, verus deus.
marg.|  .2. Regnavit. Quia in sua resurrectione potestatem super omnem creaturam accepit, propter quod dicit Mt. ult. d. Data est mihi omnis potestas in celo, et in terra.
marg.| {3.1166} .3. Decorem indutus, etc. Indumentum enim divinitatis est, vel fuit humanitas Christi, secundum quod dicitur Philip. 2.a. In similitudinem hominum factus est, et habitu inventus, ut homo, et hoc indumentum ante resurrectionem fuit passibile, et mortale, et deturpatum in passione, secundum quod dicitur Is. 53.a. Non est ei species, neque decor, sed in resurrectione fuit gloriosum, et sic decoratum.
marg.|  .4. Indutus est dominus fortitudinem. Quia istud indumentum factum est immortale, et impassibile.
marg.|  .5. Et precinxit se. Quia tanquam fortis precinctus in inferno detentos potenter eduxit, et ad celestia deduxit, secundum quod dicitur sup. ps. 67. Ascendisti in altum, cepisti captivitatem, accepisti, etc.
marg.|  .6. Etenim firmavit orbem. Idest, stabilem fecit quamvis sit de nihilo virtute sue deitatis. Quasi dicat non est mirum si fecit predicta, cum sit tante virtutis.
marg.|  .7. Parata sedes tua extunc. Quia a creatione celi empyrei parata est sedes hominis Christi ibidem super angelos.
marg.|  .8. A seculo tu es. Secundum quod dicitur Hebr. 13.b. Iesus Christus heri, et hodie, ipse et in secula.
marg.|  .9. Elevaverunt flumina domine. Hic consequenter describitur impugnatio regni Christi, quod primo fuit impugnatum per principes sacerdotum volentes impugnare Christi resurrectionem, et ascensionem, et Christi regni predicationem, ut habetur Act. 4. et in pluribus aliis locis, postea per Imperatores Romanos, et alios tyrannos, qui ubique terrarum extirpare nitebantur populum Christianum, ut sic de Christi regno non esset amplius memoria in terra, et hoc est, quod dicitur. Elevaverunt flumina. Idest, potentes huius mundi, qui per flumina designantur, ut magis patebit infra.
marg.|  .10. Elevaverunt flumina vocem suam. Quod fuit impletum quando Imperatores Romani, et alii tyranni voce publica precipiebant Christianos ubique exterminari.
Numérotation du verset Ps. 92,ad litteram 
marg.| {3.1167} .1. Elevaverunt flumina fluctus suos, etc. Idest persecutiones suas atroces contra Christianos per talem parabolam loquitur Is. 8.b. Adducet dominus super eos aquas fluminis fortes, et multas regem Assyriorum.
marg.|  .2. Mirabiles elationes maris. Hic consequenter describitur regni confirmatio, que facta est per duo specialiter. Primum est, quia inter persecutiones atrocissimas tyrannorum maximus crevit numerus Christianorum, ut patet ex gestis apostolorum, et martyrum, et chronicis temporum, et hoc est, quod dicitur. Mirabiles elationes maris, etc. id persecutiones potestatis secularis contra fidem catholicam.
marg.|  .3. Mirabilis in altis dominus, etc. Qui fecit eam maxime crescere in persecutionibus. Secundum fuit multitudo, et magnitudo miraculorum in testimonium veritatis predicate per apostolos aliosque Christi discipulos, {3.1168} secundum, quod Mar. ultim. d. dicitur. Illi autem profecti predicaverunt ubique domino cooperante, et sermonem confirmante sequentibus signis. Idest miraculis sola divina virtute factis, et ideo erant testimonia certa veritatis, cum deus non possit esse testis falsitatis, et hoc est, quod dicitur.
marg.|  .4. Testimonia tua. Per opera sola divine virtuti possibilia.
marg.|  .5. Credibilia facta sunt nimis etc. Idest magis, quam prima principia scientiarum acquisitarum, quia illa accipiuntur ex experientia sensuum qui possunt falli, et deludi, ut frequenter repertum est, sed veritas divina non potest fallere, neque falli.
marg.|  .6. Domum tuam decet sanctitudo. Quia domus dei, que est ecclesia militans permanebit in sanctitate fidei usque ad finem mundi, et in ecclesia triumphante non recipitur aliud, nisi sanctum, secundum quod dicitur Apo. 21.g. Non introibit in eam aliquid coinquinatum, et durabit in eternum.
Numérotation du verset Ps. 92,moraliter 
marg.| {3.1165} .1. Dominus regnavit. Sicut dixi in expositione litterali, Psalmus iste est prophetia de regno hominis Christi, quod incepit quodammodo {3.1166} in sua resurrectione, propter quod tunc dixit. Data est mihi omnis potestas in celo, et in terra, Mt. ult. d. Et sic exposui, nec occurrit mihi alius sensus spiritualis convenientior hic ponendus.
Numérotation du verset Ps. 92,additio 1 
marg.| {3.1167} In Ps. 92. Dominus regnavit. ubi dicitur in postil. Et precinxit se.
marg.| Impugnatio regni Christi principaliter est duplex. Nam aut per falsam seu hereticam doctrinam, et de hoc proprie dicitur. Elevaverunt flumina vocem suam. quia tales adversarii per verba, quevocibusexprimuntur proprie impugnant doctrinam Christi. Impugnatur etiam per persecutiones atroces seu tyrannicas, et de hoc intelligitur. Elevaverunt flumina fluctus suos, quia non solum vocibus, sed tumultuosis persecutionibus eam impugnant.
Numérotation du verset Ps. 92,additio 2 
marg.| In eo. psal. ubi dicitur in postil. Etenim firmavit orbem terre.
marg.| Continuando expositionem huius psal. ad litteram de regno Christi prout postil. ait, et bene secundum hoc cum dicitur. Etenim firmavi orbem terre, qui non commovebitur melius exponitur de fundatione ecclesie, que orbis terre dicitur, iuxta illud Sap. 1.b. Spiritus domini replevit orbem terrarum. Que quidem expositio correspondet auctoritati psalmiste per postill. alleg, scilicet Ascendens in altum captivam duxit captivitatem. Ibidem enim subditur immediate. Accepisti dona in hominibus per illa enim dona spiritussancti data a Christo in hominibus fuit ecclesia fundata iuxta illud Prv. 9.a. Sapientia edificavit sibi domum, etc. Et infr. Excidit columnas septem. Unde sicut psalmista in illa auctoritate, Ascendens in altum postquam fecit mentionem {3.1168} de eductione captivitatis ab inferno, statim subiunxit Christus de fundatione ecclesie modo predicto. Sic pari forma in hoc loco postquam fecit mentionem de huiusmodi deductione, cum dixit. Et precinxit se, s. fortitudine, ad deducendum detentos in inferno statim subdit de fundatione ecclesie dicens. Etenim firmavit orbem terre.
Numérotation du verset Ps. 92,additio 3 
marg.| In eodem Psalmo 92. ubi dicitur in postil. Mirabiles. Hic consequenter describitur regni Christi confirmatio.
marg.| Littera Hebraica in hoc loco sic sonat : Plus quam voces aquarum multarum. Et quam mirabiles elationes maris mirabilis in altis dominus, id est mirabilior, et totum est unus versus in Hebreo, cuius sensus est, quod mirabilior est dominus, id est Christus fortitudine indutus in altis quam voces aquarum multarum, et elationes maris, que sunt due impugnationes regni Christi supradicte. Et ratio est, quia Christus vincit omnes predictas persecutiones, sic ut ecclesia per ipsum firmata non commoveatur, quod cedit in magnum testimonium fidei, et ideo subdit. Testimonia tua credibilia facta sunt nimis, et que sint illa testimonia declarat dicens. Domum tuam decet sanctitudo, etc., scilicet quod domus dei, que est ecclesia, non obstantibus impugnationibus predictis remanet in sua sanctitate usque in finem seculi duratura, iuxta illud Mt. ult. d. Ego autem vobiscum sum, etc. et de hoc dicit. Domine in longitudine dierum. prout in postilla.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Nicolaus de Lyra (Ps. 92), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 10/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=lyr&numLivre=26&chapitre=26_92)
Signaler un complément d'information

Notes :