Nicolaus de Lyra

Psalmus 148

Numérotation du verset Ps. 148,1 

¶Alleluia 1*
¶Codd. : (Ps. 148) D30 ΩP ΩX ω1 Rusch PL113 Ps-G, def. Ω F
1Alleluia Ps-G (plerique codd. et edd.) D30 ΩX cum hebr. LXX (pauci codd.+ Sedulius) Ps-H ] + Alleluia F ΦR Ps-δ, + Aggei et Zacharie Ps-G (V) Rusch Ed1530 cum LXX (156 plerique codd.) Syrohex. Ps-a Ps-Med (Clm343) Ps-R (H) Glossa ordinaria (Rusch cum glossa magna) , + Vox apostolorum ad populum D30
Numérotation du verset Ps. 148,I 

Laudate Dominum de2 celis ¦
2 de] in ΦG
laudate eum in excelsis.
Numérotation du verset Ps. 148,2 II

Laudate eum
omnes angeli eius ¦
laudate eum omnes virtutes eius3.
3 eius D30 ΩX] om. ΩP*
Numérotation du verset Ps. 148,3 III

Laudate eum sol et luna ¦
laudate eum omnes stelle et lumen.
Numérotation du verset Ps. 148,4 IV

Laudate eum celi celorum ¦
et aque4
4 aque Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 ΩP ω1 Rusch cum LXX Ps-R Ps-H Ps-Med (Clm343) ] aqua Ps-G (R), + omnes Clementina cum Ps-Med ; cf. Dn. 3, 60; cf. Corpus antiphonalium officii § 3584
que super celos sunt5
5 celos sunt Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 ² ΩX ΩP ω1 Rusch cum hebr. LXX (+ Sedulius) Ps-R Ps-H ] celum est Ps-G (R F), celo sunt Ps-G (Q ΦRV) D30 *
Numérotation du verset Ps. 148,5 

laudent nomen Domini.
Numérotation du verset Ps. 148,V 

Quia
ipse dixit et facta sunt ¦ ipse mandavit et creata sunt.
Numérotation du verset Ps. 148,6 VI

Statuit ea
in eternum6 et in seculum seculi ¦ preceptum posuit
6 eternum Ω Rusch Clementina cum Ps-R ] seculum D30 ΩP Ps-G
et non preteribit.
Numérotation du verset Ps. 148,7 VII

Laudate Dominum de terra ¦ dracones et omnes abyssi.
Numérotation du verset Ps. 148,8 VIII

Ignis grando nix glacies7 spiritus procellarum ¦ que faciunt verbum eius.
7 glacies Ps-G D30 ΩX ΩP Rusch ] om. ΦR, + et ΩS cum Ps-Moz X
Numérotation du verset Ps. 148,9 IX

Montes et omnes colles ¦ ligna fructifera et omnes cedri.
Numérotation du verset Ps. 148,10 X

Bestie
et universa pecora ¦
serpentes et volucres pennate.
Numérotation du verset Ps. 148,11 XI

Reges terre
et omnes populi ¦ principes et omnes8 iudices terre.
8 omnes Ps-G D30 ΩP ΩX] om. Rusch
Numérotation du verset Ps. 148,12 XII

Iuvenes et virgines
senes cum iunioribus laudent nomen Domini ¦
Numérotation du verset Ps. 148,13 

quia exaltatum est
nomen eius solius.
Numérotation du verset Ps. 148,14 XIII

Confessio eius
super celum et terram ¦
et exaltavit9
9 exaltavit Ps-G (R F M ² ΦRGV K ΨB² D) D30 ΩM ΩS ΩP Rusch Ed1530 Clementina cum Ps-R ] exaltabit Fi179 ΩX Ps-G
cornu
populi sui.
Numérotation du verset Ps. 148,XIV 

Hymnus
omnibus sanctis eius ¦ filiis Israel
populo
appropinquanti sibi.

Psalmus 148

Numérotation du verset Ps. 148,ad litteram 
marg.| {3.1579} Laudate dominum de celis. Huic Psalmo premittitur talis titulus in Hebreo et in translatione Hieronymi. Halleluia. In aliquibus autem Bibliis additur, Aggei et Zacharia, quod fuit additum ab aliquo translatore seu expositore. Nescio tamen quare, quia Psalmus iste non videtur plus factus ab eis, quam aliis, sed est quedam invitatio omnium creaturarum ad laudandum Deum, facta ab aliquo viro sancto quicumque fuerit, cuius {3.1580} nomen ignoratur secundum Hebreos, et prophetavit de primo Christi adventu in fine huius psal. qui dividitur in duas partes, quia primo ad laudem Dei invitantur creature superiores, secundo inferiores, ibi, Laudate dominum de terra. Circa primum, primo ponitur dicta invitatio, secundo invitationis ratio, ibi : Quia ipse dixit. Primo invitantur creature superiores generaliter, cum dicitur :
marg.|  .1. Laudate dominum de celis, etc. Secundo magis specialiter, ubi primo exprimitur natura, cum dicitur.
Numérotation du verset Ps. 148,ad litteram 
marg.| {3.1581} .1. Laudate eum omnes angeli eius. Qui sunt in tribus hierarchiis et novem ordinibus.
marg.|  .2. Laudate eum omnes virtutes, etc. Ad laudem Dei invitatur specialiter ordo virtutum, quia per angelos illius ordinis fiunt effectus mirabiles in admirationem divine potestatis homines inducentes, et per consequens ad eius laudem. Secundo, natura celestis corporea, et primo quantum ad celum sydereum quod est nobis magis notum, cum dicitur.
marg.|  .3. Laudate eum sol, etc. Licet enim corporea celestia sint inanimata, ut dicit Damasce. tamen dicuntur laudare Deum inquantum ex sua pulchritudine et virtute ducunt homines in cognitionem et laudem ipsius Dei, Consequenter invitat celum empyreum, di.
marg.|  .4. Laudate eum celi celorum. Dicitur enim empyreum celum, celum celorum, quia est super alios celos. Quod autem ponitur hic celi in plurali, hoc est propter diversas mansiones electorum ibi existentes, secundum quod dicit Salvator, Io. 14.a. In domo patris mei man. multe sunt. Consequenter invitat celum crystallinum, quod dicitur aqueum propter similitudinem in diaphaneitate, sicut empyreum dicitur a pyr, quod est ignis, propter similitudinem in claritate, dicens.
marg.|  .5. Et aque omnes, etc. quia celum crystallinum est super celum sydereum.
marg.|  .6. Laudent nomen domini. Eo modo quo dictum est.
marg.|  .7. Quia ipse dixit. Hic consequenter ponitur dicte laudationis ratio, que est duplex. Una ex beneficio creationis, cum dicitur, Quia ipse dixit. Et sic habent ab eo esse. Et per hoc excluditur error illorum qui dicunt, {3.1582} quod creature incorruptibiles, ut intelligentie et corpora celestia, non habent Deum pro causa efficiente, sed tantum pro finali. Secunda ratio accipitur ex duratione eorum eterna a parte post, cum dicitur.
marg.|  .8. Statuit ea, etc. Sed quia ista conservatio in esse dependet ex divina voluntate, ideo subditur.
marg.|  .9. Preceptum posuit, etc. Quod maneat in perpetuum quantum ad suam substantiam.
marg.|  .10. Et non preteribit, etc. Reducendo eas ad nihilum, licet posset facere, ut de nihilo creavit.
marg.|  .11. Laudate dominum de terra, etc. Hic consequenter invitantur ad Dei laudem creature inferiores, que sunt in regione elementari, et primo invitatur natura irrationalis, secundo rationalis, ibi, Reges terre. Circa primum dicitur, Laudate dominum de terra. et in hoc tangitur infimum elementum, et consequenter elementum aque, cum dicitur.
marg.|  .12. Dracones et omnes abyssi. Dicuntur autem hic abyssi loca profunda Oceani, ubi habitant cete grandia, que dicuntur hic dracones. unde Gene. primo capitulo ubi nos habemus, Creavit Deus cete grandia. in Hebreo habetur, Creavit Deus dracones magnos. Consequenter tangit elementum ignis et aeris, cum dicitur.
marg.|  .13. Ignis, etc. Quantum ad superius elementum.
marg.|  .14. Grando, nix, glacies, etc. idest venti facientes procellas in mari, illa enim generantur in aere.
marg.|  .15. Que faciunt verbum. Quia faciunt illud, ad quod ordinantur ex divina institutione. Consequenter revertitur ad elementum terre, quantum ad illud quod supereminet, et elevatur in aere, di.
Numérotation du verset Ps. 148,ad litteram 
marg.| {3.1583} .1. Montes et omnes. Dicuntur autem colles, montes minores.
marg.|  .2. Ligna fructifera etc. Arbores enim adherent terre, et ideo cum ipsa computantur, unde et tertia die producte sunt arbores, sicut et terra distincta Gn. 1. Consequenter descendit ad ea que moventur in terra, cum dicitur.
marg.|  .3. Bestie. Quantum ad animalia sylvestria, unde dicuntur bestie, quasi vastie.
marg.|  .4. Et universa pecora. Quantum ad domestica.
marg.|  .5. Serpentes. Quantum ad animalia reptantia que non moventur pedibus.
marg.|  .6. Et volucres pennate. Et in hoc tangit animalia se moventia per aerem, Omnia autem ista invitantur ad Dei laudem, et ipsum laudant, inquantum in ipsis relucet divina bonitas, et sunt materia laudis divine intelligibilibus creaturis.
marg.|  .7. Reges terre. Hic consequenter invitatur ad Dei laudem rationalis creatura, que est humana, et primo ponitur dicta invitatio, secundo invitationis ratio, ibi, Laudent nomen domini. Circa primum invitantur primo superiores, cum dicitur, Reges terre, unde dicitur. 1. Pet. 2. ca. Sive regi tamquam precellenti. Consequenter invitantur alii in generali, cum dicitur.
marg.|  .8. Et omnes populi, scilicet regibus subiecti. Et ulterius invitantur magis in speciali, cum dicitur.
marg.|  .9. Principes. Qui dominantur sub regibus.
marg.|  .10. Et omnes iudices terre, etc. Qui sunt instituti a regibus et principibus ad terminandum causas. Consequenter invitantur alii cuiuscumque sexus et etatis, cum dicitur, Iuvenes et virgines, etc.
marg.|  .11. Laudent. Hic incipit versus in Hebreo et in translationeHieronymi ubi ponitur ratio dicte invitationis ad laudem Dei, et ponitur hic duplex ratio. {3.1584} Prima accipitur ex divina celsitudine, cum dicitur : Laudent nomen domini, scilicet omnes predicti.
marg.|  .12. Quia exaltatum est nomen eius solius. Quia omnis creatura nihil est in comparatione ipsius, ideo subditur.
marg.|  .13. Confessio eius. idest confessio laudis ipsius.
marg.|  .14. Super celum et terram, etc. idest fiat ab habitantibus in celo et in terra. Secunda ratio accipitur ex condescensione divina in sua incarnatione benedicta, quod notatur cum dicitur.
marg.|  .15. Exaltavit cornu populi sui, etc. Quia per hanc incarnationem natura humana est supra modum exaltata. unde et Christus propter hoc vocatur cornu, in novo testamento et veteri. unde dicit Zacharias habita revelatione de Christi incarnatione propinqua, Erexit dominus nobis cornu salutis in domo David pueri sui. Luc. 1.g. Et Anna mater Samuelis similiter de hoc prophetavit, dicens. 1Rg. secundo. Dabit imperium regi suo, et sublimabit cornu Christi sui. Et quia adventus Christi in mundum fuit angelis valde iucundus, propter quod cantaverunt, Gloria in altissimis Deo, in nativitate ipsius, Luce secundo. b. ideo subditur.
marg.|  .16. Hymnus omnibus sancti eius, etc. idest angelis beatis que speciali modo dicuntur sancti, Deutero. 32.a. Dominus de Sina venit. et subditur. Apparuit de monte Pharam et cum eo sanctorum milia. id est angelorum, ut ibidem fuit expositum. Et quia non solum fuit iucundus angelis, sed etiam hominibus, et maxime debuit esse iucundus populo Israel, de quo fuit natus secundum carnem, ideo subditur.
marg.|  .17. Filiis Israel. Resumatur ly hymnus, qui significat laudem de Deo cum cantico seu exultatione, ut dictum est supra. Ps. 144.
marg.|  .18. Populo appropinquanti. id est populo Israel secundum genus propinquo sibi, ut dictum est supra, quia Maria mater eius fuit de populo illo.
Numérotation du verset Ps. 148,moraliter 
marg.| {3.1579} .1. Laudate dominum de celis. Iste Psalmus est quedam invitatio generalis {3.1580}creaturarum ad Deum laudandum, et quantum ad invitationem hominum et angelorum sensus litteralis est spiritualis, {3.1581}quantum autem ad invitationem creaturarum intellectu carentium, sensus litteralis est, quod Deum laudant dupliciter, s. inquantum relucet in {3.1582} eis bonitas creatoris, et inquantum sunt materia laudis hominibus, et angelis Deumlaudantibus ex operibus suis. Nec occurrit mihi alia expositio spiritualis convenientior hic ponenda.
Numérotation du verset Ps. 148,additio 
marg.| {3.1583} In Ps. 148. Laudate dominum de celis. ubi dicitur in postil. Circa primum primo ponitur.
marg.| Nota, synagoga Hebreorum recitat quotidie istos septem psal. qui incipiunt ab illo, Exaltabo te domine Deus meus. et terminantur in fine psalterii. premittens eis et subiungens aliquas orationes, in quibus orationibus expresse asserunt, quod isti psal. sunt facti ab ipso. David. unde minus vere dicitur, quod secundum Hebreos nomen illius qui hoc psal. composuit ignoratur, imo ex hoc sumitur ratio pro opinione Aug. circa auctoritatem psalmorum, ut sepe dictum fuit sup. Item circa declarationem huius psa. et duorum sequentium attendendum est, quod hi tres psa. proprie possunt applicari tribus statibus ecclesie principalibus, in quibus laus Dei consideratur in singulis suo modo.
marg.| Primus enim status ecclesie consideratur in lege antiqua, in qua divina veritas in seipsa nondum manifestata erat, nec adhuc via sanctorum propalata, ad Hebre. 9. Erat tamen excellentior status ille respectu ceterarum nationum in sex. Primo in hoc, quod cognoscebat Deum esse creatorem mundi, Quod quidem creationis beneficium celebrabant, in cuius memoria sabbatum servabatur, ut patet Ex. 20. Et ad istum statum referri posset Psalmus iste, scilicet Laudate dominum de celis. in quo fit mentio expressa de creatione mundi correspondenter ad ea que continentur Gn. 1. licet non omnino eodem{3.1584} ordine. Exprimuntur etiam in hoc Psalmo angeli qui non fuerunt expressi in creatione mundi, propter populi ruditatem, sed includuntur in hoc quod dixit, Fiat lux. secundum Augustinum de quibus creaturis dixit, Quia ipse dixit, et facta sunt, ipse mandavit, et creata sunt. profitendo ipsarum creationem.
marg.| Secundo iste status prefertur ceteris in hoc, quod non solum Deum profitebatur esse creatorem mundi, sed etiam conservatorem rerum creatarum, quarum quedam sic ab eo conservantur ut habebant perpetuitatem etiam secundum individua, sicut sunt celestia, de quibus dicit. Statuit ea in eternum, etc. quedam vero perpetuitatem a Deo habent secundum speciem, sicut ista inferiora, de quibus dicit, Laudate dominum de terra, etc. exponantur cetera sicut in postil. Consequenter facit mentionem de regimine politico humano, eo quod derivatur a lege naturali a Deo primordialiter instituta : in quo regimine principales sunt reges tamquam capita, et populi tamquam corpora, de quibus dicit, Reges terre et omnes populi principes et omnes iudices terre. Minus vero principales in huiusmodi regimine sunt illi, qui non habent perfectam rationem ad regem dum, sicut illi qui nondum attingunt perfectam etatem, de quibus dicit, Iuvenes et virgines. Similiter et illi qui iam transierunt etatem virilem et ex senectute debilitantur, de quibus dicit, Senes.
marg.| Tertio prefertur iste status in hoc, quod profitebatur unitatem Dei exclusa pluralitate deo rum, quam cetere nationes pernitiose estimabant, et de hoc dicit, Laudent nomen domini, quia exaltatum est {3.1585} nomen eius solius.
marg.| Quarto prefertur iste status in exclusione idololatrie, ut patet Ex. 20. Multi enim philosophantes et alii credebant tantum unum Deum esse qui tamen aliquas creaturas colebant tamquam deo s, ut patet. 3Rg. 17. de his quos rex Assyriorum habitare fecit in civitatibus Samarie. Et quia huiusmodi idololatre colebant ut deo s quandoque creaturas celestes, quandoque terrenas. ideo subdit, Confessio eius, scilicet fidei unitatis Dei, est, Super celum et terram. Profitebantur enim quod nullus alius Deus erat in celo, nec in terra, ut habetur Deut. 4.f. Scito ergo hodie, et cogita in corde tuo, quod dominus ipse est Deus in celo sursum, et in terra deo rsum, et non sit alius.
marg.| Quinto prefertur iste status, quia sub fide et cultu unius Dei, miraculose exaltatum fuit cornu populi Dei, scilicet per regiam potestatem sublimem multis miraculis acquisitam, ut patet in historia David. 1. et 2Rg. Exultatio enim cornu in hoc loco non est necessarium ut intelligatur de regno Christi spirituali, prout in post. sed de regia potestate sublimi, sicut. Deut. 33.c. de Ephraim legitur. Cornua rhinocerotis cornua illius, quod dicitur propter regnum decem tribuum, quod ab eo descendit non propter regnum Christi, quia non descendit de tribu Ioseph et Ephraim. Similiter cum dicitur Thren. 2.a. Confregit in ira furoris omne cornu Israel, intelligitur ad litteram de ablatione regie potestatis a Iudeis tempore Ieremie non de regno Christi.
marg.| Sexto prefertur iste status, quia non solum adepti fuerunt filii Israel regiam potestatem modo predicto, sed etiam quamdam sanctitatem sortiti sunt. unde Ex. 16. legitur. Vos eritis mihi in regnum sacerdotale et gens sancta. et de hoc dicit : Hymnus omnibus sanctis eius. et sequitur. Filiis Israel populo appropinquanti sibi, eo quod non fecit taliter omni nationi, ut dictum est in fine preceden. psal.
marg.| Secundus vero status ecclesie consideratur sub lege evangelica, ad quem quidem statum proprie applicatur sequens psal, scilicet Cantate domino, etc. quod sic patet, nam hic status prefertur preceden. in sex. Primo in ipsius novitate, hic enim status novus dicitur, cum respectu antiqui qui vetus est, de quo Apost. ad Hbr. 8.d. dicendo. Novum veteravit prius. Tum respectu legislatoris, de quo ad Eph. 4.f. Induite novum hominem, qui secundum Deum creatus est. Tum respectu mandati principalis, unde Io. 13.d. Mandatum novum do vobis. Tum respectu cuiuscumque legem evangelicam suscipientis, ad Gal. 6.d. Nec circumcisio aliquid valet, nec preputium, sed nova creatura. Et ideo in statu no. te. merito canticum novum cantari debet, unde Es. 42.b. ubi de Christo in primo sui adventu ad litteram agit, dicitur. Cantate domino canticum novum : laus eius in extremis terre. Quod proprie concordat in forma verborum cum primo versu huius psal, scilicet Cantate domino canticum novum laus eius in ecclesia sanctorum, nisi quia ubi dicitur hic. Laus eius in ecclesia sanctorum. ibi dicitur. Laus eius in extremis terre. Ex quo intelligitur, quod ecclesia sanctorum, scilicet evangelica, de qua ibi, et hic agitur diffundenda erat in extremis terre, scilicet per orbem terrarum. Secundo prefertur hic status novus respectu primi in presentia Christi. Fuerat enim Christus in antiquo test. sub figura, modo est reali presentia. et de hoc dicit psal. Letetur Israel in eo qui fecit illum, et filie Sion exultent in rege suo. quasi dicat hic status non solum letatur in Deum qui fecit eum, scilicet tamquam in creatorem, prout in primo statu, sed etiam tamquam in regem suum, scilicet in regem salvatorem, iuxta illud Is. 33.d. Dominus rex noster ipse salva. nos. Tertio prefertur in exultatione humilium. in veteri enim licet commendetur humilitas, non tamen sic laudatur sicut in novo, ubi Christus quasi totam doctrinam suam in hoc fundavit. Mt. 11.b. Discite a me quia mitis sum, et humilis corde. Similiter et premium ultimum, quasi totum humilitati attribuit d. Luc. 14.c. Qui se humiliat exaltabitur. et de hoc dicit Psal. Quia beneplacitum est domino in populo suo, et exaltabit mansuetos in salutem. hoc est dicere. Populus huius novi status in quo beneplacitum est Deo, sunt mansueti qui exaltabuntur in salutem.
marg.| Quarto prefertur hic status respectu primi in purificatione interioris hominis, scilicet conscientie. In primo enim statu, ut Aug. dicit, manus prohibebantur non animus, scilicet ut in pluribus in statu vero novo toto gloria iustorum in conscientia interiori consistit. unde 2. Cor. 1. ca. Gloria nostra hec est testimonium conscientie nostre, de qua gloria dicit. Psal. Exultabunt sancti in gloria, letabuntur in cubilibus suis. scilicet, in conscientiis, unde in glos. Iusti de actibus suis bonis non letantur extra, scilicet in populari favore, sed in cubilibus suis, scilicet in conscientiis, unde Mt. 6.a. Intra cubiculum tuum, et ora patrem tuum. Quinto vero prefertur hic status precedenti in potestate duplici sibi data, scilicet temporali, et spirituali, prout exponitur{3.1586} illud verbum evangelii, Lc. 22.d. Ecce duo gladii, et de hoc dicit. Et gladii ancipites in manibus eorum, scilicet gladius temporalis, qui apud imperialem potestatem principaliter residet, et gladius spiritualis, scilicet ligandi et solvendi, qui residet ad Petrum et eius successores. Cum primo enim gladio quandoque fit. Vindicta in nationibus. Cum secundo, Increpationes in populis. Et ex hoc provenit quod quandoque : Alligantur reges eorum in compedibus quia, secundum glos. in preceptis Dei, que dicuntur vincula ferrea, que quasi dura sunt et insolubilia, ut cum dicitur : Quod Deus coniunxit, homo non separet, Mt. 19.a. Alligatus es uxori, noli que rere solutionem. 1. Cor. 7.e. His enim vinculis ligantur gentium reges et nobiles seculi ab infirmis huius mundi, quos elegit dominus, ut fortia queque confunderet : Hec in glos. Et sequitur : Ut faciant in eius iudicium conscriptum, quia omnia ista in primo statu. fuerunt conscripta saltem in figura, et modo complentur.
marg.| Sexto prefertur hic status precedenti, quia primus pertinebat tantum filiis Israel populo appropinquanti sibi, ut in fine precedentis psal. concluditur. Gloria tamen huius status, Est omnibus sanctis eius. scilicet per omnes gentes et per totum mundum, ut in glo.
marg.| Tertius vero status ecclesie consideratur in lege beatifica et eterna, scilicet in statu glorie. Ad quem quidem statum proprie applicatur ps. 40.s. Laudate dominum in sanctis eius : et exponatur sicut ulti. loco exponitur in postilla ad istud propositum reducendo usque ibi. cum dicitur : Omnis spiritus laudet dominum : Quod verbum preter expositionem postil. que satis competens est, potest etiam aliter exponi, et forte magis proprie. Ad quod sciendum, quod secundum Greg. in in ecclesia presenti immolatur Deo sacrificium compunctionis iuxta illud : Sacrificium Deo spiritus contribulatus. In celesti vero sacrificium laudis. unde psa. Dirupisti vincula mea, et tibi sacrificabo hostiam laudis. Cuius ratio est : Nam in hac vita retardatur spiritus, ne feratur totus in ipsum Deum. Quandoque ex gravedine peccatorum, quandoque ex impedimento molis carnalis, que sunt vincula anime quibus diruptis in statu glorie sacrificatur Deo hostia laudis. In qua quidem hostia nihil reperitur quin feratur in Deum, ideo dicit : Omnis spiritus laudet dominum. id est totus spiritus. Dictio enim Hebraica Chal in hoc loco posita utrumque significat indifferenter, scilicet totum et omne. Notandum est etiam quod ultimus versus huius psal. ultimi, correspondet primo versui primi psal. sicut ultima perfectio alicuius rei prime inchoate perfectioni ipsius. Beatitudo enim de qua intelligitur illud : Beatus vir qui non abiit in consilio impiorum, est beatitudo vie nondum perfecta, sed incipiens per recessum a malo : Sed in hoc verbo ultimo intelligitur perfecta et consummata beatitudo, que terminatur in totali adhesione ad Deum per claram cognitionem et perfectum amorem, in quibus consistit summum gaudium et vera laus Dei, de quibus Is. 61.b. Gaudium et exultatio reperientur in ea, gratiarum actio et vox laudis. ad quod nos perducat Dei filius.
prol.| $replica
prol.| REPLICA. In ps. Et exaltavit cornu populi sui. ubi postil. dicit ex titulo non esse notum nomen auctoris apud Hebreos. Burgens. vult, quod David sit auctor huius ps. sicut et omnium aliorum secundum opinionem beati Aug. de qua opinione vide correctorium circa ps. primum. Sed probatioBurgens. est probatio ignoti per ignotius, quia nititur probare per orationes quasdam, quas nunc fecit synagoge, que orationes nobis sunt magis ignote, et dato quod essent nobis note, non essent tamen autentice, et absit eius orationes esse autenticas et efficaces, quia per synagoge orationes Iudei singulis diebus ecclesie Christi et Christianis maledicunt, ut dicitur in Gl. Ord. Esaie. Circa illum autem passum : Laudate dominum de celis. quem postil. exponit de incarnatione Christi, in qua exaltavit nobis cornu salutis, prout autoritatibus probat posti. Burgens. exponit de potestate regia in veteri testamento miraculose data populo Israel : In quo Burgens. multipliciter peccat. Primo quia dicit potestatem regiam inter Iudeos miraculis multis acquisitam, cum tamen peccatis populi multum reprehensibiliter fuerint regalia Iudeorum exacta et introducta, de quo vide. 1Rg. 8. in correctorio satis lato. Secundo peccat, quia cum cornu hic accipiatur in bono, et si dicatur exaltatum. Burgens. ad probandum suum propositum adducit concordantiam. in qua cornu accipitur in malo, et dicitur de ipsius cornu deiectione. Nam quod allegat Deu. penu. de Ephraim cornua rhinocerontis. cornua illius accipitur pro regno decem tribuum secundum omnes, quod regnum supra sepe detestatus est, et Gn. 49. ut patet in eiusdem capituli correctorio. 5. Similiter quod allegat Thre. 2. sonat in deiectionem cornu et regalie, hic autem sonat in exaltationem, quia ex optima causa consurgentem. Dicitur enim hic. Confessio eius super celum et terram, et, pro quia, exaltavit cornu populi sui. Ad probandum ineptias suas, adducit concordantias vocales tantum, non reales more vilium collectorum, etc.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Nicolaus de Lyra (Ps. 148), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2025. Consultation du 17/01/2025. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=lyr&numLivre=26&chapitre=26_148)
Signaler un complément d'information

Notes :