Psalmus 136
Numérotation du verset
Ps. 136,1
¶ Psalmus David propter
¶Codd. : (Ps. 136)
Hi
D14
D30
Δ
(ω
1
ω²
NAL3255
T77
T79
Bo179
Fi)
ΩP
Rusch
Ps-G
<divisio.>
: $ IV nos² ¦
ω
1
Ω
2 T77 T79 Fi
Rusch
] nos1 ¦ Hi | X exinanite1 ¦
ω
1
Ω
2 T77 Fi] exinanite² ¦ Hi T79
Rusch
Ieremiam.1
1 Psalmus... Ieremiam Ω] David Hieremiae
Ps-G,
David psalmus Hieremie
D14,
psalmus David et Ieremie lamentatio
D30
Numérotation du verset
Ps. 136,I
Super flumina Babylonis
illic
sedimus
et flevimus ¦
dum2 recordaremur tui3 Sion.
2 dum r.
Ps-G
(
G*
V D) Hi
D14 D30
Ω ΩP Δ (d. recordaremus
marg. ω
1)
Rusch
Ed1530 cum Ps-R
] cum r.
Ps-G
|
3 tui Δ ΩP²
Rusch cum Ps-R
]
om. Ps-G
Hi
D14 D30
ΩP*
|
Numérotation du verset
Ps. 136,2 II
In salicibus
in medio
eius ¦
suspendimus
organa nostra.
Numérotation du verset
Ps. 136,3 III
Quia illic
interrogaverunt nos
qui captivos duxerunt nos ¦
verba
cantionum.
Numérotation du verset
Ps. 136,IV
Et qui
abduxerunt4
4 abduxerunt
Ps-G D14 D30
ΩP
ω
1 (post
corr.
) Ω
2 T77 Bo179
Rusch cum Ps-R
] adduxerunt
Ps-G
(Q*) ΩS
ω
1* ?
NAL3255
T79 Fi
Cor2 cum Ps-R
(H
M
Q R U V)
Ps-Moz
nos ¦ hymnum cantate nobis de canticis Sion.
Numérotation du verset
Ps. 136,4 V
Quomodo cantabimus canticum Domini ¦ in terra aliena ?
Numérotation du verset
Ps. 136,5 VI
Si oblitus fuero tui Hierusalem ¦
oblivioni detur
dextera mea.
Numérotation du verset
Ps. 136,6 VII
Adhereat lingua mea
faucibus meis ¦ si non meminero tui.
Numérotation du verset
Ps. 136,VIII
Si non proposuero5
5 proposuero
Ps-G
(
plerique codd. et edd.
) Hi ΩP ΩS
NAL3255
T77 T79 Fi Bo179
Rusch cum Ps-R
] te praeposuero Ps-α, preposuero
Ps-G
(R F L Q Φ
G
K)
ω
1
Ω
2
D14
, + tui
D14
* (eras.)
D30
* (eras. et
cancel.
) Ω
2 (
cancel.
) T77 Fi Bo179
cum Ps-R
.
Hierusalem ¦
in principio letitie mee6.
6 principio
T77
etc principibus
T79
Numérotation du verset
Ps. 136,7 IX
Memor esto
Domine filiorum Edom ¦
in die7 Hierusalem.
7 in die
Ps-G
(
plerique codd. et edd.
)
D14
²
D30
² ΩP
Ω
2 T77 T79 Fi
cum Ps-R
] diem
Ps-G
(R F
M
), in diem
Ps-G
(
M
Q W Φ V D)
D14
*(-m eras.)
D30
*(-m eras.) Hi Ω
M
ω
1
NAL3255
Numérotation du verset
Ps. 136,X
Qui dicunt8 exinanite exinanite ¦
8 dicunt
Ps-G
ΩP Hi
D14 D30 ω
1
NAL3255
T79* Fi Bo179
Rusch
] + mihi T77 T79 (sec. m.
corr.
)
usque ad fundamentum
in ea.
Numérotation du verset
Ps. 136,8 XI
Filia Babylonis
misera9 :
9 misera]
sub
÷
Ps-G
(ΦG²
K
)
D14
²
beatus
qui
retribuet10 tibi retributionem tuam11 :
10 retribuet
D30 ω
1
T77
etc retribuit
Ps-G
(
Q* Φ
R) Ω
2
?
|
11 tuam
Ps-G
ΩP Hi
D14 D30 ω
1
Ω
2
NAL3255
T79 Fi Bo179]
om. Ps-G
(F ΨB*) T77
cum Ps-R
|
quam retribuisti nobis.
Numérotation du verset
Ps. 136,9 XII
Beatus qui tenebit ¦ et allidet parvulos suos12 ad petram.
12 suos
Ps-G
(R² ΨB D) Hi
D30
* (?) Ω ΩP Δ
Rusch cum Ps-R
] tuos
Ps-G D14 D30
(super ras.)
Psalmus 136
Numérotation du verset
Ps. 136,1
ad litteram
ad litteram
marg.|
{3.1497}
Super flumina.
Huic Psalmo nullus omnino titulus preponitur in Hebreo, nec in translatione Hieronymi et ideo titulus, qui in aliquibus Bibliis ponitur, s. Psalmus David propter Ieremiam, fuit appositus ab aliquo expositore. eo quod sententia psal. consonatlamentationibus. Ieremie, quia iste Psalmus loquitur de templi destructione, et de Babylonica captivitate, cuius autor ignoratur secundumHieronymum et Hbr. Et dividitur in duas partes, quia primo describitur populi captivati lamentatio. Secundo adversantium punitio, ibi. Memor esto. Circa primum dicitur.
marg.|
.1.
Super flumina Babylonis.
quia terra illa abundat aquis fluvialibus.
marg.|
.2.
Illic sedimus.
idest, diu habitavimus, sicut dicitur Deut. 1.g. Sedistis ergo {3.1498} in Cades barne multo tempore.
marg.|
.3.
Et flevimus.
habitando ibi in amaritudine. Cuius causa subditur, cum dicitur.
marg.|
.4.
Dum recordaremur tui Sion.
idest templi, quod erat in monte Sion incensi, et destructi. de qua destructione plus affligebantur, quam de sua captione.
marg.|
.5.
In salicibus in medio eius.
idest in medio Babylonis, que est plena salicibus, propter abundantiam fluminum.
marg.|
.6.
Suspendimus.
id est subtraximus nos ab omni carmine letitie, non solum ratione captivitatis, et destructionis templi, sed etiam ratione exaggerationis mali, quia Babylonii exigebant carmina letitie ab hominibus in tanta amaritudine constitutis, et hoc est, quod dicitur.
marg.|
.7. Quia illic interrogaverunt.
Numérotation du verset
Ps. 136,ad litteram
marg.|
{3.1499} .1.
Et qui abduxerunt nos.
de Iuda in Babylonem captivos, dicebant nobis supple.
marg.|
.2.
Hymnum cantate.
hoc est de canticis, que cantabantur in templo, quod fuit in monte Sion. Et subditur responsio Iudeorum.
marg.|
.3.
Quomodo cantabimus canticum domini.
idest deputatum divino cultui.
marg.|
.4.
In terra aliena.
idest idololatrie subdita. quasi dicat nullo modo debet hoc fieri. Unde, et Balthasar rex applicans vasa divini cultus humanis usibus, statim fuit a Deo punitus, ut habetur Da. 5.a.
marg.|
.5.
Si oblitus fuero tui Ierusalem.
idest destructionis tue cantans canticum letitie, quasi oblitus destructionis tue.
marg.|
.6.
Oblivioni detur dextera mea.
idest tota virtus mea per infirmitatem, vel mortem.
marg.|
.7.
Adhereat lingua.
ita quod non possim loqui.
marg.|
.8.
Si non meminero tui.
dolendo quasi continue de tua destructione.
marg.|
.9.
Si non proposuero.
id est si accidente mihi causa alicuius letitie, non recordabor in principio de tua destructione dolendo, et supplendum est, puniar a deo . unde dicitur, Eccle. 11.c. In die bonorum ne immemor sis malorum.
marg.|
{3.1500}
marg.|
.10.
Memor esto domine filiorum.
Hic consequenter ponitur adversantium punitio. Et primo, Idumeorum, qui semper fuerunt Iudeis molesti, sicut Esau a quo descenderunt Idumei, querebat occidere Iacob, a quo descenderunt Iudei, ut habetur, Gene. 27. ideo dicit, Memor esto dominefiliorum Edom. Idest Idumeorum, ad puniendum eorum nequitiam.
marg.|
.11.
In die Ierusalem.
Idest destructionis Ierusalem, in qua fuerunt Idumei cum Babyloniis, eos incitantes ad totalem destructionem civitatis, ideo subditur.
marg.|
.12.
Qui dicunt.
Idest dixerunt Babyloniis.
marg.|
.13.
Exinanite exinanite.
id est totaliter exterminate Ierusalem.
marg.|
.14.
Usque ad fundamentum.
Consequenter petit psal. punitionem Babyloniorum di.
marg.|
.15.
Filia Babylonis.
idest gens Babylonica.
marg.|
.16.
Misera.
In Hebreo, et in translatione Hieronymi habetur, Vastata. et loquitur de futuro per modum preteriti propter certitudinem prophetie, Previdit enim regnum Babylonis destruendum per Cyrum, et Darium, ideo subditur.
marg.|
.17. Beatus, qui retribuet tibi retributionem tuam. id est penam tibi debitam.
Numérotation du verset
Ps. 136,ad litteram
marg.|
{3.1501} .1.
Quam retribuisti nobis.
idest propter mala, que fecisti nobis.
marg.|
.2.
Beatus, qui tenebit, et allidet parvulos suos.
In Hebreo habetur, tuos et in translatione Hieronymi ex quo patet, quod littera communis, que habet parvulos suos, intelligitur de parvulis Babylonis, quos crudeliter interfecerunt Medi, et Perse in Babylonis destructione, secundum quod dicitur Is. 13.d. Babyloniis, Suscitabo super vos Medos, qui argentum non querant, nec aurum velint, sed sagittis parvulos interficient, {3.1502} et lactantibus uteris non miserebuntur, et super filios non parcet oculus eorum.
marg.|
.3.
Et allidet.
Ex crudelitate enim accipiebant pueros per pedes, et allidebant capita eorum contra parietes. Moraliter. potest exponi psalmus iste de quolibet penitente, qui lamentatur se fuisse in captivitate demonis per peccatum mortale, et petit punitionem demonis, et membrorum suorum in gehenna secundum ordinem divine iustitie.
Numérotation du verset
Ps. 136,moraliter
marg.|
{3.1497} .1.
Super flumina.
Iste Psalmus est lamentatio existentium in Babylonica captivitate. Morali. autem est planctus peccatoris de hoc, quod fuit in demonis servitute. Et magis proprie religiosi apostate de sua miseria dolentis. Et sic de se, et similibus di. Super flumina etc. sedimus et flevimus. id est propter abundantiam nostre confusionis coram{3.1498} deo, et hominibus bonis.
marg.|
†
Sedimus
etc. id est consolationis divine dum essemus in religione.
marg.|
.5.
In salicibus.
per salices infructuosas arbores boni sterilitas de signatur.
marg.|
.7.
Quia illic interrogaverunt.
Demones enim qui ducunt apostatas in captivitatem peccati, inducunt eos ad celebrandum divina cum sint excommunicati, {3.1499} ut sic augmentetur gravitas peccati. Sed quia synderesis remur murat malo, ideo subditur responsio.
Numérotation du verset
Ps. 136,moraliter
marg.|
.3.
Quomodo cantabimus.
idest alienati a religione nostra, quasi dicat nimis gravis esset hec culpa. Et quia per talem remorsum redire desiderant ad religionis sue statum, ideo subditur in persona cuiuslibet talis.
marg.|
.5.
Si oblitus fuero tui Ierusalem.
id est religionis sacre in qua vivebam in pace.
marg.|
.6.
Oblivioni detur dextera mea.
id est salus mea, que per dexteram designatur. Et eadem sententia repetitur ad maiorem assertionem, cum dicitur.
marg.|
.7.
Adhereat,
etc. id est predicta mala mihi contingant, nisi precipuum gaudium esset mihi iterum recipi ad religionis mee statum.
marg.|
{3.1500}
marg.|
.10.
Memor esto.
Quomodo religiosi non solum a demonibus impugnantur dicto modo, sed etiam a malis hominibus iniuste molestantur, subditur. Memor esto domine filiorumEdom. qui interpretatur terrenus. propter quod mali homines terrena tantum sapientes filii Edom dicuntur.
marg.|
.11.
In die Ierusalem.
id est ad religionis consolationem per diem significatam, quod fit quando malitia talium eam iniuste turbantium secundum ordinem iustitie repellitur, aut punitur de qua malitia subditur.
marg.|
.12.
Qui dicunt exinanite exinanite.
Vellent enim si possent religionem destruere. Congregatio vero talium filia Babylonis, id est confusionis convenienter dicitur. ideo sequitur.
marg.|
.15.
Filia Babylonis misera.
ratione culpe.
marg.|
.17.
Beatus, qui retribuet tibi,
scilicet penam debitam secundum ordinem{3.1501} iustitie. Ps. 105. Beati, qui custodiunt iudicium, et faciunt iustitiam in omni tempore.
Numérotation du verset
Ps. 136,moraliter
marg.|
{3.1502} .1.
Beatus, qui tenebit, et allidet parvulos suos ad petram.
idest beatus erit, qui retinebit suis exhortationibus bonis filios eorum, ne fiant imitatores scelerum paternorum, et sic elidantur, ut moriantur peccato, et vivant Christo.
Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Nicolaus de Lyra (Ps. 136), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 07/10/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=lyr&numLivre=26&chapitre=26_136)
Martin Morard, ed., Nicolaus de Lyra (Ps. 136), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 07/10/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=lyr&numLivre=26&chapitre=26_136)
Notes :