Psalmus 82
Numérotation du verset
Ps. 82,1
¶Canticum
¶Codd. : (Ps. 82)
D14
D30
Δ
Rusch
Ps-G
| Canticum… Asaph] Psalmus Asaph. Vox Ecclesie ad Iudeos
D30
psalmi
Asaph.
Numérotation du verset
Ps. 82,2 I
Deus quis similis erit tibi ¦
ne taceas
neque compescaris Deus.
Numérotation du verset
Ps. 82,3 II
Quoniam ecce inimici tui
sonuerunt1 :
1 sonuerunt
Ps-G
(V D) Ω Δ
Rusch Clementina
] sonaverunt
D14 D30
Ps-G
et qui oderunt te
extulerunt caput.
Numérotation du verset
Ps. 82,4 III
Super populum tuum malignaverunt
consilium ¦
et2
cogitaverunt adversus sanctos tuos.
2 et
D14 D30
Δ
Ps-G
]
om. Rusch cum Ps-R
Numérotation du verset
Ps. 82,5 IV
Dixerunt venite
et disperdamus eos de gente ¦
et non memoretur nomen Israel ultra.
Numérotation du verset
Ps. 82,6 V
Quoniam
cogitaverunt
unanimiter3 : simul
3 unanimiter
D14 D30
Δ
Rusch Ps-G
(
plerique codd. et edd.
)] unianimiter
Ps-G
(U aliqui codd.)
adversum4
4 adversum pr. m.
D30 ω
1
Rusch Ps-G
] adversus
D14 Ps-G
(V D²) Ω
ω²
; super ras.
te5
5 te
D30 ω
1
Rusch Ps-G
]
om. ω² Ps-G
(R C I V)
cum Ps-R
(σ*)
testamentum
disposuerunt
Numérotation du verset
Ps. 82,7
tabernacula
Idumeorum
et Ismaelite.
Numérotation du verset
Ps. 82,VI
Moab
et Agareni
Numérotation du verset
Ps. 82,8
Gebal6
6 Gebal] Iebal
Rusch
et Ammon
et Amalech ¦
alienigene
cum habitantibus Tyrum.
Numérotation du verset
Ps. 82,9 VII
Etenim
Assur
venit cum illis ¦
facti sunt in adiutorium filiis Loth7.
7 Loth] + diapsalma
D14 Ps-G
Numérotation du verset
Ps. 82,10 VIII
Fac illis
sicut Madian8 et Sisare ¦
8 Madian Hi
D30
Δ
Rusch
] Madiam
Ps-G
sicut Iabin in torrente Cison9.a
0 Cf. 3Rg. 18, 40.
9 sicut] et
praem.
et cancel.
ω²
(macul. ω1) γ δ Ps-Moz
Numérotation du verset
Ps. 82,11 IX
Disperierunt
in Endor ¦ facti sunt ut stercus terre.
Numérotation du verset
Ps. 82,12 X
Pone principes eorum sicut Oreb ¦
et Zeb
et Zebee
et Salmana.
Numérotation du verset
Ps. 82,XI
Omnes principes eorum ¦
Numérotation du verset
Ps. 82,13
qui dixerunt hereditate possideamus
sanctuarium Dei.
Numérotation du verset
Ps. 82,14 XII
Deus meus pone illos
ut rotam ¦
et10 sicut stipulam
10 et pr. m.
D14 D30 Ps-G
(V D) ΩS Δ
Rusch
Clementina cum Ps-R
]
om. Ps-G
Hi, eras.
D14
ante faciem venti.
Numérotation du verset
Ps. 82,15 XIII
Sicut ignis qui comburit silvam ¦
et11 sicut flamma
11 et
pr. m. D14 D30 Ps-G
(
V D
) Ω
Δ Rusch
Clementina cum Ps-Moz
X
Ps-H
]
om. Ps-G D14
(
eras.
)
Hi
comburens montes.
Numérotation du verset
Ps. 82,16 XIV
Ita persequeris illos in tempestate tua ¦
et in ira tua
turbabis eos.
Numérotation du verset
Ps. 82,17 XV
Imple facies eorum12
12 eorum
Ps-G
(
plerique codd. et edd.
)
D14 D30
Δ
Rusch cum Ps-R
] illorum
Ps-G
ignominia ¦ et querent nomen tuum Domine.
Numérotation du verset
Ps. 82,18 XVI
Erubescant
et conturbentur in seculum seculi ¦ et confundantur et pereant.
Numérotation du verset
Ps. 82,19 XVII
Et cognoscant quia13
13 Et
D30 ω
1
Rusch Ps-G
] Ut
Ps-G
(ΨB²)
D14
Ω
ω²
| quia Hi
D30
Δ
Rusch
] quoniam
Ps-G
Ps-R
nomen tibi Dominus ¦
tu solus altissimus super omnem terram14.
14 super omnem terram
Rusch cum Ps-R
; cf. Ps. 96, 9 ; cf. glosa
interl.
in
Magna Glossatura
(Ox2051) : « vel
SUPER
vel
OMNEM
vel
TERRAM
»] in omni terra Hi
D14 D30
Ox2051 Δ
Ps-G
Psalmus 82
Numérotation du verset
Ps. 82,ad litteram
marg.|
{3.1069}
Deus quis.
Huic Psalmo premittitur talis titulus in Hebreo, et in translationeHieronymi. Canticum psal. Asaph, ex quo apparet autor De materia vero ipsius dicunt communiter expositores Hebrei et Latini, quod Asaph fecit hunc psal. contra hostes invadentes terram, et populum Iudeorum, et littera concordat, sed contra quos hostes, vel quo tempore non dicunt, sed litteram exponunt partim de hostibus quos habuerunt a principio exitus de Egypto usque ad tempus Asaph, et partim de hostibus qui fuerunt postea. Sed contra hoc videtur, quod de illis petit Asaph : Fac illis sicut Madian et Sisare, etc. et postea subdit : Deus meus pone illos ut rotam etc. ex quibus videtur, quod loquitur de hostibus Israel futuris post tempus suum. Non enim fit petitio de preteritis, propter quod salvo meliori iudicio videtur mihi, quod Asaph fecit hunc psal. contra Sennacherib, et eius exercitum, sicut de Ps. 75. supra dictum est. Psalmiste enim de eadem re plures aliquando psal fecerunt, {3.1070} sicut supra pluries dictum est de David, et eodem modo dicitur hic de Asaph. Verumtamen Psalmus iste differt a 71. quia ille psal. loquitur principaliter contra Sennacherib, non exprimens populos in odium Iudeorum sibi adiunctos. In hoc autem fit econverso, quia exprimuntur principaliter populi in circumitu Iudee habitantes, qui incitaverunt Sennacherib ad veniendum contra terram Iuda tempore Ezechie duplici ratione. Una quia invidebant Iudeis, et eos odiebant. Alia quia illi populi iam Sennacherib subditi erant, qui Deo s eorum exterminaverat, secundum quod dicitur. 4. Re. 11.d. Vere domine dissipaverunt reges Assyriorum etc. Solatium autem est misero habere socium, et ideo incitaverunt Sennacherib, ut veniret in Iudeam ad subiiciendum sibi gentem et destruendum inde divinum cultum. Igitur secundum hoc Psalmus iste dividitur in duas partes, quia Asaph primo deprecando narrat hostium nequitiam, secundo contra eos implorat divinam iustitiam, ibi : Fac illis. Circa primum dicit :
marg.|
.1.
Deus quis similis.
translatioHieronymi habet. Deus ne taceas tibi. {3.1071} Et ratio huius diversitatis est, quia dictio Hebraica que ponitur ibi domi equivoca est ad significandum similitudinem, et taciturnitatem, credo tamen quod ista translatio melior est in hoc, quia statim subditur : Ne taceas, et ideo in translatione Hieronymi est quedam apparens nugatio. Ex ponatur igitur ista translatio : Deus quis similis erit tibi ? quasi dicat dii gentium quos destruxit Sennacherib non erant similes tibi secundum quod dicitur. 4Rg. 19.d. Non enim erant dii, sed opera manum hominum. ideo subditur.
Numérotation du verset
Ps. 82,ad litteram
marg.|
.1.
Ne taceas.
idest, ne dissimules iniuriam hostium nostrorum, qui reputant te deiiciendum per Sennacherib, sicut Deo s suos.
marg.|
.2.
Neque compescaris Deus.
idest, ne retinearis amplius ab illatione vindicte : Cuius causa subditur.
marg.|
.3.
Quoniam ecce inimici tui.
Qui volunt destruere locum cultus tui.
marg.|
.4.
Sonuerunt.
Idest, ad hoc cum fremitu armorum, et sonitu tubarum venerunt.
marg.|
.5.
Extulerunt caput.
Contra te superbientes, unde dixit Sennacherib scribens Ezechie : Non seducat te Deus tuus. 4Rg. 19.b. Credebat enim quod non posset salvare Ezechiam, et populum eius de manu sua, dicens. Num igitur solus poteris liberari ? Numquid liberarunt diligentium singulos, etc.
marg.|
.6.
Super populum tuum malignaverunt consilium.
Ut scilicet excitarent Sennacherib contra populum Dei, et templum, ut dictum est.
marg.|
.7.
Et cogitaverunt adversus sanctos suos.
id est sacerdotes et Levitas tuo cultui deputatos, sicut etiam res inanimate dicuntur sancte, eo {3.1072} quod sunt divino cultui deputate, ut vasa, vestes, et huiusmodi.
marg.|
.8.
Dixerunt.
Adinvicem mutuo se exhortantes.
marg.|
.9.
Venite et disperdamus eos de gente, et non memoretur nomen Israel.
idest, sic deleamus eos, quod non remaneat huius gentis memoria.
marg.|
.10.
Quoniam cogitaverunt unanimiter.
idest, concorditer in malo.
marg.|
.11.
Simul.
idest pactum firmum ad destruendum terram, et templum cultus tui.
marg.|
.12.
Disposuerunt.
idest, firmiter statuerunt. Et qui fuerint isti populi explicat dicens :
marg.|
.13.
Tabernacula Idumeorum.
idest, habitantes in tabernaculis Idumeorum. Isti autem descenderunt ab Esau, qui altero nomine vocatus est Edom, et sicut iste odiebat Iacob fratrem suum querens occidere eum, ut habetur Gene. 27. sic Idumei descendentes ab eo odiebant filios Israel descendentes a Iacob.
marg.|
.14.
Et Ismahelite.
Isti descenderunt ab Ismahel filio Abrahe. Gn. 16. et odiebant filios Israel, qui descenderat de Isaac, sicut et Ismahel persequebatur Isaac. secundum quod dicitur, Gal. 4.
marg.|
.15.
Moab.
Iste fuit filius Lot, et similiter Ammon qui postea ponitur, ut habetur Gn. 19. Et ab istis denominati sunt duo populi, scilicet Moabite et Ammonite, et isti odiebant populos Israel imponentes eis (licet falso) quod tulissent partem terre ipsorum, quando ascendunt de Egypto, ut habetur Iudicum. 11.
marg.|
.16.
Et Agareni.
Isti fuerunt filii Cethure, que alio nomine dicta est Agar, ut dictum fuit Genesis. 25.a. et isti odiebant filios Israel, sicut, et Ismahelite fratres sui.
Numérotation du verset
Ps. 82,ad litteram
marg.|
{3.1073} .1.
Gebal, et Ammon.
De isto non habetur clare origo, nisi forte fuerit Sobal filius Seir Horrei, Gn. 26, Nomina enim Hebrea aliquando sic variantur a parte principii, sicut et Latina. Nicolaus enim, et Colinus sunt idem nomen, variantur tamen a parte principii. Isti igitur descendentes de Gebal fuerunt molesti filiis Israel, sicut et Idumei habitatores montis Seir.
marg.|
.2.
Et Amalec.
Populus iste odiebat filios Israel, et primo invasit eos in deserto, cum descenderent de Egypto. Ex. 17.
marg.|
.3.
Alienigene.
In Hebreo habetur Philisthei, qui fuerunt multum infesti Iudeis. ut patet 1Rg. 10.
marg.|
.4.
Cum habitantibus.
Licet enim habitatores Tyri fuerint confederati Iudeis tempore Salomonis et Hiram regis Tyri, ut habetur 3Rg. 5. tamen postea fuerunt eis inimici. Et omnes isti populi fuerunt habitantes in circumitu terre filiorum Israel, et invitaverunt Sennacherib regem Assyriorum ad veniendum contra regnum Iudee tempore Ezechie, rationibus predictis, ideo subditur.
marg.|
.5.
Et enim Assur.
Hoc non dicitur eo quod filii Lot essent principales in exercitu, sed Sennacherib rex Assyriorum, ut dictum est, sed hoc dicitur de filiis Lot, eo quod ipsi vendicabant ius in aliqua parte terre, ut predictum est, et sic ille exercitus faciebat quodammodo ad eorum adiutorium.
marg.|
.6.
Fac illis.
Hic consequenter Asaph implorat contra predictos hostes {3.1074} vindictam divinam, dicens. Fac illis sicut Madian et Sisare. Quos miraculose debellavit Deus per Barach. Iud. 4.
marg.|
.7.
In torrente Cison.
Bellum illud fuit prope torrentem illum, et multi fuerunt ibi submersi, unde dicitur Iud. 5. cap. Torrens Cison traxit cadavera eorum.
marg.|
.8.
Disperierunt in Endor.
Nomen est loci, unde fuit illa mulier Pythonissa, quam consuluit Saul 1Rg. 28. Et bellum illud fuit prope.
marg.|
.9.
Facti sunt ut stercus.
quia cadavera eorum remanserunt super terram insepulta.
marg.|
.10.
Pone principes eorum.
Istos debellavit dominus miraculose per Gedeonem, et trecentos viros cum eo. Iud. 7.
marg.|
.11.
Omnes principes eorum.
id est populorum supra memoratorum.
marg.|
.12.
Qui dixerunt.
id est, Ierusalem in qua erat templum Dei, et per consequens terram Iudee, cuius metropolis erat Ierusalem.
marg.|
.13.
Deus meus pone.
idest, fac illos instabiles. Dicit autemRabbi Salomon quod per rotam intelligitur hic quedam species tribuli seu herbe, que in summitate facit quamdam spheram albam lanugini similem, que ad modicum statum venti dispergitur et disparet, et similiter stipula flatui venti resistere non potest, et ita factum fuit de exercitu Sennacherib, quia angelus domini una nocte interfecit ibi centum octogintaquinque milia, ut habetur 4Rg. 19.
marg.|
.14.
Sicut ignis qui comburit sylvam.
ex magna potentia.
marg.|
.15.
Et sicut flamma comburens montes.
ex ardoris vehementia.
Numérotation du verset
Ps. 82,ad litteram
marg.|
{3.1075} .1.
Ita persequeris illos.
quia corpora mortuorum in exercitu Sennacherib fuerunt redacta in cineres, ita quod Ezechias et viri eius poterant colligere spolia absque aliqua difficultate.
marg.|
.2.
Imple facies eorum ignominia.
quod tunc fuit impletum, quia Sennacherib mane surgens, et videns illam pestilentiam sui exercitus fugit cum paucis ad terram suam confusus.
marg.|
.3.
Et querent nomen tuum.
Hoc non dicitur pro ipso Sennacherib, qui videns illam plagam divinitus inflictam, non quesivit Deum per penitentiam, sed magis tamquam idololatra pessimus adoravit in templo Nesrach Deum suum, ut habetur ibidem. Sed hoc dicitur pro aliquibus cum eo fugientibus, qui considerantes Dei Israel potentiam, exhibuerunt sibi reverentiam, unde et plurimi, quorum amici fuerant in illa pestilentia mortui, imputantes hoc superbie Sennacherib, eo quod blasphemaverat Deum Israel, disponebant eum interficere, propter quod convertit se ad adorandum deum suum, promittens quod immolaret ei duos filios Adramelech, et Sarasar si posset illud periculum evadere, quod illi intelligentes, interfecerunt eum, ut dictum fuit plenius 4Rg. 19.
marg.|
{3.1076} .4.
Erubescant et conturbentur in seculum seculi, et confundantur, et pereant,
etc. Hoc dicitur de Sennacherib, et aliis cum eo in malo obstinatis. Frequenter enim scriptura sub eodem contextu de malis transit ad bonos, et econverso, sicut dictum fuit in principio Gn. secundum regulam illam de corpore domini bipertito, et habitum est exemplum sup. Ps. 77.d. ubi dicitur. Cum occideret eos querebant eum. Quod non potest intelligi de eisdem numero, sed quia aliquibus occisis propter suam malitiam, alii hoc videntes convertebantur ad Deum per penitentiam saltem ad horam, ut ibi dictum fuit.
marg.|
.5.
Et cognoscant.
per experientiam pene sibi inflicte.
marg.|
.6.
Quia nomen tibi Deus.
et nulli alteri est divinitas attribuenda, hoc enim demones et damnati cognoscunt.
marg.|
.7.
Tu solus altissimus in omni terra.
Quia nulli alteri potest competere potentia infinita.
marg.|
Moraliter. potest exponi Psalmus iste ut sit oratio ecclesie contra hostes fidelium, referens humiliter coram Deo eorum nequitiam, et super hoc petens devote divinam vindictam, exemplo malorum, antiquorum a Deo iuste punitorum.
Numérotation du verset
Ps. 82,moraliter
marg.|
{3.1069} .1.
Deus quis.
Psalmum istum exposui litteraliter de mirabili liberatione {3.1070} populi Israel ab exercitu Sennacherib, ut habetur. 4. Re. 11. Mystice vero potest exponi de liberatione mirabili Christianorum {3.1071} de Saracenis tempore Balduini regis Ierusalem, sicut et psal. qui incipit. Notus in Iudea, dicendo. Deus quis similis erit tibi. scilicet in virtute quasi dicat nullus.
Numérotation du verset
Ps. 82,moraliter
marg.|
.1.
Ne taceas neque compescaris Deus.
idest, ne dissimules, ne retarderis amplius a punitione malorum.
marg.|
.3.
Quoniam ecce inimici tui sonuerunt.
idest, contra te in membris tuis cum{3.1072} magno fremitu venerunt. Cetera patent usque ibi :
marg.|
.9.
Venite, et disperdamus,
etc. Hoc enim credebant de Christianis facere sicut dictum fuit psal. supra posito : Notus in Iudea, etc.
marg.|
.10. Et non memoretur nomen Israel ultra. Sequitur :
marg.|
.13.
Tabernacula Idumeorum et Ismahelite
etc. Probabile est, quod de omnibus gentibus istis fuerunt aliqui in exercitu illo contra Christianos.
Numérotation du verset
Ps. 82,moraliter
marg.|
{3.1073} .5.
Facti sunt in adiutorium filiis Lot.
idest, Moabitis, et Ammonitis existentibus in illo exercitu.
marg.|
{3.1074} .6.
Fac illis sicut Madian et Sisare.
Omnes isti debellati fuerunt miraculose per Barach et Gedeonem, ut habetur Iudicum 4. et septimo.
Numérotation du verset
Ps. 82,moraliter
marg.|
{3.1075} .2.
Imple facies eorum ignominia, et querent nomen.
Non ad benedicendum, sed blasphemandum, sicut dicit Salvator Io. 6. Queretis {3.1076} me, et in peccato vestro moriemini. ideo subditur.
marg.|
.4.
Et confundantur et pereant, et cognoscant,
etc. Per experientiam inflicte sibi pene. Quia nomen tibi dominus.
Numérotation du verset
Ps. 82,additio
marg.|
{3.1075} In Ps. 82. Deus quis similis erit tibi. ubi dicitur in post. Propter quod salvo meliori iudicio videtur mihi.
marg.|
Hec expositio nullum habet fundamentum in scripturis sacris. Nusquam enim legitur in sacra scriptura, nec in gl. autenticis, quod gentes in hoc Psalmo expresse vel aliqui eorum incitassent Sennacherib ad veniendum contra Ierusalem seu contra Iudeos, sed potius ex plano textu historie sacre habetur causa potissima, qua Sennacherib ascendit contra Iudeam et eius regem, scilicet Ezechiam. Legitur enim 4Rg. 16. quod Achaz rex Iuda tribulatus a rege Syrie et a rege Israel, qui contra eum consurrexerunt, habuit refugium ad regem Assyriorum, et recepit eum in dominum, ut eum liberaret a predictis adversariis, unde littera ibidem sic dicit. Misit autem Achaz nuntios ad regem Assyriorum, dicens. Servus tuus et filius tuus ego sum, ascende, et salvum me fac de manu regis Syrie, etc. Et postea cum Ezechias filius predicti regis Achaz regnasset, rebellavit contra regem Assyriorum, prout legitur 4Rg. 18. ubi loquens de exordio regis Ezechie dicit sic. Rebellavit quoque contra regem Assyriorum, et non servivit ei. nulla enim requiritur alia incitatio Idumeorum vel Ismaelitarum, et huiusmodi prout post, ait ad hoc, quod Sennacherib insurgeret contra Ezechiam et regnum eius, quia predicta rebellio fuit sufficiens causa ad hoc ut ex dictis patet, presertim eum Sennacherib manifeste anhelabat ad monarchiam, volens sibi omnes gentes subiicere, unde legitur scripsisse Ezechie regi. 4Rg. 19. sic. Tu enim ipse audisti que fecerunt reges Assyriorum universis terris, quomodo vastaverunt eas, etc. {3.1076} Ex quo patet, quod non indigebat incitatoribus ad hoc, ut Iudeam subiugaret, quia potentissime intendebat sibi subiugare nationes, unde Psalmus iste non videtur appropriandus Sennacherib, nec etiam alicui de persecutoribus gentis iudaice in singulari. Sed Psalmista in hoc Psalmo intendit generaliter loqui contra adversarios et impugnatores populi Israelitici, qui fuerunt tempore regni ipsius David, et successorum eius, et specialiter eorum qui erant iusti, sicut Ezechias, Iosias, et huiusmodi.
marg.|
Pro quo sciendum, quod tempore Iudicum quandiu populus Israeliticus recedebat a Deo, et adherebat idolis, tradebat eos Deus in manibus inimicorum circunstantium, ut habetur Iud. 3. Similiter et quando surgebant aliqui providentia divina, salvabantur ab hostibus ut in eodem c. habetur in generali, et consequenter quasi per totum librum in speciali. Regnante autem David, cuius regnum fuit a Deo in perpetuum stabilitum, prout quamplurime auctoritates sonant, fuit eis prophetice dictum a Deo per Nathan prophetam, quod de cetero populus Dei non turbaretur sic per adversarios. unde 2Rg. 7. sic legitur. Ponam locum populo meo Israel, et non turbabitur amplius, nec addent filii iniquitatis ut affligant eum sicut prius, ex die qua constitui iudices super populum meum Israel. Sed quia in principio regni ipsius David super Israel statim ascenderunt Philisthei contra eum. 2Rg. 5. et postea in processu temporis habuit agere bella cum diversis nationibus in circumitu, et specialiter cum Syria, Moab, et Amon, et Philisthiim, et Amalech, et Idumeo, prout potest haberi 2Rg. 8. idcirco David providens in spiritu ista {3.1077} bella futura tempore suo, et etiam alia tempore successorum, composuit istum ps. petens a Deo vindictam de suis adversariis, eo modo saltem quo consueverunt facere tempore Iudicum, quando iudex erat Deo gratus, et ideo dicit. Fac illis sicut Madian et Sisare. Unde notandum quod sicut illis quos hic nominat, de quibus fuerat facta vindicta a Deo tempore Iudicum, scilicet Madian, Oreb, et Zebee, et huiusmodi non concurrerunt simul, sed successive in diversis temporibus. Sic intelligendum est de inimicis, de quibus in hoc Psalmo vindictam petit Psalmista, scilicet tabernacula Idumeorum et Ismaelitarum et huiusmodi, nec obstat quod dicit. Cogitaverunt unanimiter simul, et huiusmodi, quia inquantum in hoc omnes conveniebant, ut disperderent Israelem de gente, in hoc unanimes dici possunt, sicut una dicitur fides vel opinio diversorum quando conveniunt in eodem credibili seu opinabili, licet non sit in eodem tempore nec loco. Et notanter dicit Psal. Ecce inimici tui sonuerunt, similiter et adversum te testamentum deposuerunt quasi diceret, per amplius debes vindictam exercere in istis quam in aliis adversariis, qui fuerunt tempore Iudicum, quia tunc Israelite erant idololatre, et per consequens, qui adversabantur eis non adversabantur Deo, sed tempore David et similium, qui verum Deum colebant, eorum adversarii inimici Dei debent dici, et contra eum testamentum disponere, unde potius erant puniendi. Ex quibus bene consideratis satis patet propria applicatio littere huius psal. ad hanc expositionem, etc.
prol.|
$replica
prol.|
REPLICA. In Psalmo Deus quis similis. post. applicat historiam persecutionis, et punitionis Sennacherib ad materiam huius psal. sed propter gentes Iudeis vicinas in hoc Psalmo commemoratas {3.1078} addit post. quod ideo sit illarum gentium commemoratio, quia ille incitabant Sennacherib ad invadendum et destruendum Iudeos. Et puto ad hoc bonam fore verisimilitudinem, quia ille gentes valde oderant Iudeos, et sepe eos infestabant, ita quod Achaz contra eos invocaret auxilium Sennacherib, ut patet. 4Rg. 16. et sic auxilio ipsius recepto in Iudeos non poterant desevire. Audientes autem Ezechiam rebellare, et a tributo Sennacherib recessisse, gavise proculdubio ad ipsum invadendum Iudeos concitabant auxilia promittentes, ut est commune in populis. Burgens. attendens rationabilem applicationem materie huius psal. ad Sennacherib tam quo ad inuasionem, quam sui exercitus deiectionem, solum obiicit contra id quod postilla. addidit de concitatione, et facit argumentum satis debile, quod fundat super falsa imaginatione, videlicet quod eiusdem effectus non possunt esse plures cause partiales occasionales, vel sine quibus non Arguit enim sic primo. Non legitur de illa concitatione, sed non sequitur. igitur non est verisimilis, quia verisimilitudo ostensa est. Et secundo arguit. Rebellatio Ezechie fuit causa movens Sennacherib, igitur non gentium concitatio. Sed constat non sequi, quia commune est in effectibus plures causas partiales concurrere. Nec expositio Burgens. de bellis David contra hostes Iudeorum valet, quia Philisthei fuerunt primi et acerbiores impugnatores David, ut patet. 2Rg. 5. qui tamen hic inter hostes non nominantur. Et sic valet argumentum consuetum. Valet et meum in simili forma. Non legitur Assur unquam contra David pugnasse. tamen in hoc Psalmo dicitur. Etenim Assur venit cum illis facti sunt in adiutorium filiis Loth, et sic de multis aliis que contraBurgens. obiici possent, etc.
Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Nicolaus de Lyra (Ps. 82), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2025. Consultation du 17/01/2025. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=lyr&numLivre=26&chapitre=26_82)
Martin Morard, ed., Nicolaus de Lyra (Ps. 82), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2025. Consultation du 17/01/2025. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=lyr&numLivre=26&chapitre=26_82)
Notes :