Psalmus 63
Numérotation du verset
Ps. 63,1
¶In finem1
¶Codd. : (Ps. 63)
D30
Δ
(
ω
1
ω²
Fi)
Bar1
Bar3
ΩM ΩS
Rusch
Ps-G
1 finem] fine ΩS
psalmus David2.
2 David] + Vox Pauli de passione Christi
D30
Numérotation du verset
Ps. 63,2 I
Exaudi Deus orationem meam cum deprecor ¦
a timore inimici
eripe animam meam.
Numérotation du verset
Ps. 63,3 II
Protexisti me a conventu
malignantium ¦
a multitudine
operantium
iniquitatem.
Numérotation du verset
Ps. 63,4 III
Quia3
3 Quia] Qui M* Q cum Ps-H LXX Ps-α
exacuerunt
ut gladium
linguas suas † intenderunt arcum
rem amaram ¦ 4
4 amaram] amarem
P10525
<divisio.> suas+... amaram ¦ ] suas ¦ amarem
P10525
Numérotation du verset
Ps. 63,5
ut sagittent in occultis
immaculatum.
Numérotation du verset
Ps. 63,6 IV
Subito
sagittabunt eum
et non timebunt ¦
firmaverunt
sibi
sermonem nequam.
Numérotation du verset
Ps. 63,V
Narraverunt
ut absconderent laqueos ¦
dixerunt quis
videbit eos ?
Numérotation du verset
Ps. 63,7 VI
Scrutati sunt
iniquitates ¦ defecerunt5 scrutantes scrutinio6.
5 defecerunt] Et
praem. F cum Ps-δ
|
6 scrutinio] scrutinia
Ed1455
|
Numérotation du verset
Ps. 63,VII
Accedet7
7 Accedet] Accedit
M W* cum Ps-R,
accedat ΩM
homo
ad8
cor altum ¦
8 ad ΨB²
D D30
Ω
Rusch Clementina
] et ΨB*
D30 Ed1455 Ps-G Cor2
(hebr. et anti. et Ieron. cum greco interponunt
ET
neque habent
AD
sed Glossa :
AD
)
Numérotation du verset
Ps. 63,8
et9 exaltabitur Deus.
9 et]
om. C
I
Numérotation du verset
Ps. 63,VIII
Sagitte
parvulorum
facte sunt plage eorum ¦
Numérotation du verset
Ps. 63,9
et10 infirmate sunt
10 et Δ Bar1 Bar3 ΩV Ed1455 Rusch etc
om.
ΩS
contra eos
lingue eorum.
Numérotation du verset
Ps. 63,IX
Conturbati sunt
omnes qui11 videbant
11 qui Bar1 etc et Bar3
eos ¦
Numérotation du verset
Ps. 63,10
et timuit omnis homo.
Numérotation du verset
Ps. 63,X
Et
annuntiaverunt opera Dei ¦
et12 facta eius intellexerunt.
12 et]
om.
Ed1455
Numérotation du verset
Ps. 63,11 XI
Letabitur iustus
in Domino † et sperabit13 in eo ¦
13 sperabit] speravit
R C G* V
et laudabuntur
omnes recti corde. 14
14
<divisio.> Domino+ ... eo ¦
D30² (propter confusionem cum
et
tironico
?
),
Domino ¦ ... eo ¦
Bar1,
Domino ... eo ¦
P10525 etc.
Psalmus 63
Numérotation du verset
Ps. 63,ad litteram
marg.|
{3.879}
Exaudi Deus orationem meam cum deprecor.
Huic Psalmo premittitur talis titulus in Hebreo. Ad victoriam psalmus David. et in translationeHieronymi. Victori canticum David. et idem significant. Patet autem expositio ex supradictis in pluribus titulis similibus. Dicit autem Rabbi Salomon quod doctores antiqui Hebrei exposuerunt hunc psalmum de Daniele. qui fuit de semine David, unde Esaias dixit regi Ezechie 4Rg. 20.d. De filiis tuis qui egredientur ex te, quos generabis, tollentur et erunt eunuchi in palatio regis Babylonis. Quod fuit impletum in Daniele et sociis eius, ut habetur Dan. 1. David igitur providens in spiritu, quod Daniel de suo semine erat nasciturus, et per invidiam malignantium foret in lacum leonum proiiciendus, et inde {3.880} mirabiliter liberandus, fecit hunc psal. loquens in persona Danielis. secundum hoc dividitur in tres partes, quia primo recolitur divinum beneficium, secundo describitur malum adversantium, ibi. Quia exacuerunt. tertio subditur bonum considerantium, ibi. Conturbati sunt. Circa primum dicitur.
marg.|
.1.
Exaudi Deus orationem meam cum deprecor.
id est de corde precor. Taliter enim Daniel deprecabatur dominum intra lacum leonum.
marg.|
.2.
A timore inimici,
etc. Id est, a timore leonum, quibus datus sum ad devorandum, et sic factum est, quia Deus misit angelum suum, conclusit ora leonum, ut habetur Dan. 6. et sic sine timore potuit cum eis esse. Et accipitur hic singulare pro plurali, cum dicitur. Inimici. id est inimicorum sicut Ex. 8.f. Venit musca gravissima. id est, multitudo muscarum.
Numérotation du verset
Ps. 63,ad litteram
marg.|
{3.881} .1.
Protexisti me a conventu malignantium.
Idest, machinantium malum in code, et etiam in opere propter quod subditur.
marg.|
.2.
A multitudine operantium iniquitatem.
Circa quod sciendum quod Darius rex disponebat ponere Danielem super totum regnum, ut habetur Danie. 6. propter quod princeps et satrape invidentes, congregati sunt adinvicem querentes occasionem mortis contra Danielem ut sic moreretur, ideo dicit. Protexisti me a conventu malignantium, quia Deus ipsum mirabiliter liberavit.
marg.|
.3.
Quia exacuerunt, ut gladium linguas suas,
etc. Hic consequenter describitur malum ipsorum adversantium Danieli. Et primo describitur malum eorum culpe, secundo pene, ibi : Scrutati sunt. Circa primum dicitur : Quia exacuerunt, etc. tractando de morte innocentis Danie.
marg.|
.4.
Intenderunt arcum rem amaram, ut sagittent in occultis immaculatum.
In Hebreo habetur verbum amarum. arcus autem ferit a longe, et isti similiter proposuerunt a longe verba, per que Daniel finaliter moreretur, ut post videbitur.
marg.|
.5.
Subito sagittabunt eum.
Hoc enim intendebant scilicet ipsum finaliter ex improviso occidere.
marg.|
.6.
Et non timebunt.
Quia non videbant Dei vindictam super se venturam.
marg.|
.7.
Firmaverunt sibi sermonem nequam.
Quia erant in sua malitia obstinati.
marg.|
.8.
Narraverunt ut absconderent laqueos.
Idest, modos capiendi Danielem malitiose.
marg.|
.9.
Dixerunt quis videbit eos.
Quasi dicat nullus videbit intentum {3.882} nostrum donec habeamus effectum, et ita accidit, quia ut habetur Danie. 6.b. Principes et satrape subrepserunt regi, ut poneret edictum ut omnis qui peteret aliquam petitionem a quocumque Deo et homine usque ad. 30. dies nisi a te o rex, mittatur in lacum leonum. Et hoc dicebant sub pretextu boni eius, ut sic homines magis redigerentur sub timore Darii in principio eius regni, ut ibidem plenius exposui, per hoc intendentes capere Danielem, de quo tenebant, quod non dimitteret adorare Deum suum propter regis edictum, quod et accidit, ut habetur ibidem. Rex autem in principio non percepit eorum fraudem quia non posuisset illam legem. Quod patet ex hoc, quod posuit cor suum, ut liberaret Danielem, ne mitteretur in lacum leonum, ut habetur ibidem.
marg.|
.10.
Scrutati sunt iniquitates.
Hic consequenter describitur malum pene ipsorum, cum dicitur. Scrutati sunt iniquitates. quia cum magna diligentia quesierunt vias iniquas ad interficiendum Danielem.
marg.|
.11.
Defecerunt scrutantes scrutinio.
Idest, defecerunt ab intento, quia finaliter Daniel fuit liberatus, et ipsi fuerunt a leonibus devorati, et ideo subditur.
marg.|
.12.
Accedet homo ad cor altum.
In Hebreo habetur, cor profundum secundum illum modum loquendi, qui habetur Io. 4.b. Puteus altus est, idest, profundus. Iste homo fuit Darius rex, qui profunde considerans profunditatem divine sapientie et iustitie in mirabili salvatione Danielis a leonibus, iussit accusatores eius mitti in lacum leonum cum filiis et uxoribus.
marg.|
.13.
Exaltabitur Deus.
Quia tunc Darius scripsit universis populis regni sui, ut omnes timerent et paverent Deum Danielis, ut habetur ibidem.
Numérotation du verset
Ps. 63,ad litteram
marg.|
{3.883} .1.
Sagitte parvulorum.
Quia propter verba que protulerunt ad mortem Danielis querendam mortui fuerunt, ut patet ex predictis. Et vocantur hic parvuli, quamvis essent principes et magni, quia ex invidia contra Danielem fuerant moti, ut dictum est. Invidia vero est tristitia de bono alterius inquantum estimatur proprii boni diminutivum, ut dicit Philip. 2. Rhetorice, et ideo nullus invidet alteri nisi inquantum per ipsum reputat se diminutum, et per consequens parvulum, et ideo omnis invidus inquantum huiusmodi est parvulus, secundum quod declarat beatus Gregorius 5. Moralium exponens illud Iob : Parvulum occidit invidia. Ab illo vero loco inclusive, et exaltabitur Deus, littera Hebraica sic habet : Et sagittabit eos dominus sagitta subita, facti sunt ictus eorum, scandalizaverunt eos lingue eorum. Translatio vero Hieron. sic habet : Sagittabit ergo eos dominus iaculo repentino, inferentur plage eorum, et corruent in semetipso linguis suis. Et patet, quod eadem est sententia in Hebreo, et in translatione Hieronymi. Et exponitur de iaculo vel sagitta divine iustitie, qua percussi fuerunt adversarii Danielis subito, quia cum crederent eum invenire a leonibus devoratum, subito eductus fuit vivus et sanus, et ipsi proiecti {3.884} fuerunt leonibus, et in momento devorati.
marg.|
.2.
Conturbati sunt omnes.
Hic consequenter describitur bonum considerantium, quia omnes videntes liberationem Danielis mirabilem et punitionem adversariorum eius terribilem, fuerant mirati, et timuerunt Deum Danielis, et hoc est quod dicitur : Conturbati sunt. Non turbatione doloris, sed admirationis.
marg.|
.3.
Et timuit omnis homo.
Deum Danielis.
marg.|
.4.
Annunciaverunt opera Dei.
Quia istud factum fuit publicatum ad laudem Dei per totum regnum, ut predictum est.
marg.|
.5.
Et facta eius intellexerunt.
Idest, intra se legendo meditati sunt, advertentes quod hoc non poterat fieri nisi virtute divina.
marg.|
.6.
Letabitur iustus.
Idest, Daniel.
marg.|
.7.
In domino.
Quia letitia sua erat debite ordinata.
marg.|
.8.
Et sperabit in eo.
De futura vita obtinenda.
marg.|
.9.
Et laudabuntur omnes recti corde.
Exemplo Danielis, qui salvatus est pro sua rectitudine. Moraliter potest exponi Psalmus iste de quolibet iusto ab iniquis usque ad mortem calumniam sustinente, qui tamen pro sua iustitia subito divinitus liberatur, et eius adversarii condemnantur.
Numérotation du verset
Ps. 63,moraliter
marg.|
{3.879} .1.
Exaudi Deus orationem meam cum deprecor.
Psalmum istum dicitur fecisse David loquens in persona Danielis quem previdit mittendum in lacum leonum, et inde divinitus liberandum. Allegorice vero per Danielem (qui dicitur vir desideriorum) significatur Christus de quo dicitur Aggei 2.b. Veniet {3.880} desideratus cunctis gentibus, etc. Ipse vero per invidiam fuit morti traditus, et in agonia passionis imminentis positus oravit patrem, et de eius oratione potest exponi psalmus iste, ut in eius persona dicatur. Exaudi Deus orationem meam cum deprecor. Oravit enim patrem dicens. Transeat a me calix iste. Et exauditus fuit in sua resurrectione, in qua corpus habuit impassibile et immortale.
Numérotation du verset
Ps. 63,moraliter
marg.|
{3.881} .4.
Quia exacuerunt ut gladium.
Clamantes ad Pilatum : Crucifige crucifige eum. .3.
Intenderunt arcum rem amaram.
Inducendo turbam ad petendum liberationem Barrabe, et Christi mortem Marc. 15. .5.
Subito sagittabunt.
Sagittis linguarum. Et dicitur subito, quia paulo ante eum honoraverant dicentes. Benedictus qui venit in nomine domini, etc.
marg.|
.6.
Et non timebunt.
scilicet Deum.
marg.|
.7.
Firmaverunt sibi sermonem nequam.
Obstinate petentes Christi mortem.
marg.|
.8.
Narraverunt, ut absconderent laqueos.
Inter se tractantes quomodo Iesum dolo tenerent et occiderent. Mt. 26.
marg.|
.9.
Dixerunt. Quis videbit eos ?
Nam ita effrontes querebant mortem, {3.882} ac si Deus non videret ipsos.
marg.|
.10.
Scrutati sunt iniquitates.
Per multas vias mortem Christi querentes.
marg.|
.11.
Defecerunt,
etc. Querebant enim extinguere Christi nomen, quod magis fuit glorificatum per suam passionem propter quod Centurio videns signa in eius passione facta, dixit Matthei vicesimoseptimo. f. Vere filius Dei erat homo iste : et multi de assistentibus percutientes pectora sua revertebantur, Luce. 12.
marg.|
.12.
Accedet homo.
Christus.
marg.|
†
Ad cor altum.
Idest profundum, ut dicit Augustinus. nam voluntarie accedens ad passionem, perfecit profundum Dei secretum, quo disposuerat filium suum pati pro redemptione mundi.
Numérotation du verset
Ps. 63,moraliter
marg.|
{3.883} .1.
Sagitte parvulorum,
etc. Iste sagitte sunt verba pungitiva, quibus petierunt Iudei mortem Christi, et facte sunt ipsorum plage, quia propter hoc trucidati fuerunt a Romanis.
marg.|
.2.
Conturbati sunt.
Hic ponitur utilitas sequens, nam multi videntes {3.884}punitionem Iudeorum, penitentiam de peccatis agentes, crediderunt in Christum eius opera promulgantes.
marg.|
.6.
Letabitur iustus.
Per Christum redemptus.
marg.|
.8.
Et sperabit in eo.
scilicet per ipsum ad gloriam venire, et sic Laudabuntur omnes recti corde.
Numérotation du verset
Ps. 63,additio
marg.|
{3.883} In Ps. 63. Exaudi Deus orationem meam. Ubi dicitur in Postilla. Scrutati sunt.
marg.|
In vera littera Hebraica sic habetur : Et interiora hominis, et {3.884} cor profundum. Que quidem littera continuatur cum premissis sic : Defecerunt scrutantes scrutinio, scilicet Chaldei, qui Danieli adversabantur, licet scrutati fuissent cum toto conatu interiori et corde profundo : defecerunt tamen tanquam a desiderio suo defraudati, etc.
Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Nicolaus de Lyra (Ps. 63), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 07/11/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=lyr&numLivre=26&chapitre=26_63)
Martin Morard, ed., Nicolaus de Lyra (Ps. 63), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 07/11/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=lyr&numLivre=26&chapitre=26_63)
Notes :