Psalmus 29
Numérotation du verset
Ps. 29,1
¶ Psalmus cantici
¶Codd. : (Ps. 29)
D30
Rusch
Ps-G,
def.
C
in dedicatione
domus David1.
1 Psalmus] + David
D30
| cantici... David] cantici David ad aedificationem
Amiatinus Ps-G
(W), + confessio cum obsecratione
D30
Numérotation du verset
Ps. 29,2 I
Exaltabo te Domine
quoniam suscepisti me ¦
nec delectasti2
2 delectasti] iocondasti Ps-α
inimicos meos
super me.
Numérotation du verset
Ps. 29,3 II
Domine Deus meus
clamavi ad te ¦ et sanasti me.
Numérotation du verset
Ps. 29,4 III
Domine eduxisti
ab inferno animam meam ¦ salvasti me
a descendentibus
in lacum.
Numérotation du verset
Ps. 29,5 IV
Psallite
Domino sancti eius ¦ et confitemini
memorie sanctitatis eius.
Numérotation du verset
Ps. 29,6 V
Quoniam ira
in indignatione eius ¦
et vita
in voluntate eius.
Numérotation du verset
Ps. 29,VI
Ad vesperum
demorabitur fletus ¦
et ad matutinum letitia.
Numérotation du verset
Ps. 29,7 VII
Ego autem
dixi in abundantia mea ¦
non movebor in eternum.
Numérotation du verset
Ps. 29,8 VIII
Domine
in voluntate tua ¦ prestitisti decori meo
virtutem.
Numérotation du verset
Ps. 29,IX
Avertisti
faciem tuam
a me3 ¦
3 a me
plerique codd.
D30 edd.
Rusch cum Ps-R
]
om. Ps-G
(R F*) cum hebr. LXX
et factus sum conturbatus.
Numérotation du verset
Ps. 29,9 X
Ad te Domine
clamabo ¦ et ad Deum4* meum deprecabor.
4 Deum
D30 Ps-G
] Dominum
Rusch (hapax)
Numérotation du verset
Ps. 29,10 XI
Que utilitas
in sanguine meo ¦
dum descendo in corruptionem ?
Numérotation du verset
Ps. 29,XII
Numquid
confitebitur tibi pulvis ¦
aut annuntiabit veritatem tuam ?
Numérotation du verset
Ps. 29,11 XIII
Audivit
Dominus et5
5 Audivit... et]
D30² (al. m. post. =
“écriture d’imitation”)
misertus est6 mei ¦ Dominus factus est adiutor meus.
6 est] es ΦP
Numérotation du verset
Ps. 29,12 XIV
Convertisti
planctum meum
in gaudium
mihi ¦ conscidisti
saccum meum
et circumdedisti me
letitia.
Numérotation du verset
Ps. 29,13 XV
Ut
cantet tibi gloria mea et non compungar ¦
Domine Deus meus in eternum confitebor tibi.
Psalmus 29
Numérotation du verset
Ps. 29,ad litteram
marg.|
{3.625} .1.
Exaltabo te domine.
Huic Psalmo premittitur talis titulus in Hebreo, et in translatione Hieronymi iuxta Hebraicum Ps. cantici pro dedicatione domus David. Circa quod sciendum, quod ista dedicatio non fuit domus David in qua habitavit, licet aliqui hoc dicant, et male : quia non legitur illius domus aliqua dedicatio, sed templi edificati per Salomonem : quod hic dicitur domus David, quia voluit templum edificare : ut habetur 2Rg. 7.a. sed de mandato domini edificium fuit retardatum usque ad tempus Salomonis filii sui. David tamen tradidit ei descriptionem templi, et edificiorum in circumitu, et utensilium : et preparavit impensas, saltem pro magna parte, ut habetur 1Par. 28. propter quod hic dicitur, domus David. Dicunt autem Hebrei, et satis verisimiliter, prout plenius declaratum fuit 3Rg. 8. et 2Par. 6. quod in dedicatione templi, cum sacerdotes portantes arcam, vellent eam transferre de tabernaculo David in quo fuerat, et introducere intra Sanctasanctorum, porte templi clauserant se, nec fuerunt reserate, donec Levite cantantes Ps. 131. venirent ad locum illum : Propter David servum tuum, ne avertas faciem Christi tui. id est, Salomonis in regem inuncti. Et tunc porte fuerunt reserate. Quod videntes omnes populi, cognoverunt quod peccatum David de adulterio Bethsabee, et homicidio Urie erat totaliter a Deo remissum : et usque ad tempus illud plures de populo tenebant contrarium. Igitur David hoc previdens in spiritu, fecit hunc Ps. in quo describit predicti peccati commissionem ex sua fragilitate, et eiusdem remissionem ex Dei misericordia, et benignitate. {3.626} Et secundum hoc iste psalmus dividitur in duas partes : quia primo David divinam confitetur benignitatem, vel bonitatem. Secundo propriam fragilitatem, ibi : Ego autem dixi. Circa primum David primo Dei bonitatem confitetur. secundo alios ad idem hortatur, ibi : Psallite domino. Circa primum dicit sic.
marg.|
.2.
Exaltabo te.
nomen tuum publice collaudando.
marg.|
.3.
Quoniam suscepisti
, In tua gratia, post tanta flagitia a me perpetrata, scilicet in adulterio Bethsabee, et homicidio Urie.
marg.|
.4.
Nec delectasti.
scilicet Achitophel, et Absalon, qui inducebant populum ad me persequendum, allegantes contra me predictum flagitium, tamen finaliter non fuerunt delectati, quia Achitophel se suspendit, et Absalom in bello interiit, et magna pars populi sequentis ipsum.
marg.|
.5.
Domine Deus.
corde, et ore.
marg.|
.6.
Et sanasti.
a predicti peccati vulnere.
marg.|
.7.
Domine eduxisti,
etc. Quia propter dicta flagitia eram dignus gehenna, sed tu saluasti me tua misericordia.
marg.|
.8.
Psallite domino.
Hic consequenter alios hortatur ad laudandum Deum de misericordia sibi facta, di. Psallite domino id est, vos sacerdotes divino cultui deputati, et sanctificati.
marg.|
.9.
Et confitemini,
etc. confessione laudis, ad quorum confessionem cum dicerent : Memento domine David. aperte fuerunt porte templi, ut dictum est Psal. precedenti : et sic omnibus apparuit peccatum David a Deo dimissum.
marg.|
.10.
Quoniam ira,
scilicet cito transiens. unde in Hebreo, et in translatione Hieronymi iuxta Hebreum cum habetur : Quoniam ad momentum ira eius, et vita in voluntate eius : quia non vult Deus mortem peccatoris, sed ut convertatur, et vivat, Ezech. 18. Quia eius misericordia superexaltat iudicium, Iac. 2.c.
Numérotation du verset
Ps. 29,ad litteram
marg.|
{3.627} .1.
Ad vesperum
etc. quasi dicat si in vespere inducat fletum puniendo peccatores, cito transibit, et in mane dabit letitiam, eos consolando.
marg.|
.2.
Ego autem dixi.
Hic consequenter David confitetur propriam fragilitatem. Et circa hoc primo, declarat suam miseriam, et secundo Dei clementiam, ibi : Audivit dominus. Circa primum dicit : Ego autem dixi etc. in principio regni mei, quando abundavi bonis temporalibus et spiritualibus.
marg.|
.3.
Non movebor in eternum.
a via veritatis et iustitie. Ex hoc enim quod in persecutione Saulis positus diu innocentiam servaverat, ut patet ex decursu. 1Rg. de cetero eandem innocentiam se tenere confidebat, ideo dicebat.
marg.|
.4.
Domine in voluntate
etc. fuit enim decorus corpore, ut habetur 1Rg. 16. et magis mente virtutis decore. Verumtamen quia in hoc nimis confidebat, Deus ad horam eum dimisit, et sic graviter peccando fragilitatem suam cognovit, et hoc est quod additur.
marg.|
.5.
Avertisti faciem tuam.
ad horam me relinquendo fragilitati mee.
marg.|
.6.
Et factus sum conturbatus.
quia per Sathanam in flagitia gravia defectus.
marg.|
.7.
Ad te domine clamabo.
corde, et ore.
marg.|
{3.628} .8.
Et ad Deum meum deprecabor.
pro dictorum peccatorum remissione, allegando quod sequitur.
marg.|
.9.
Que utilitas in sanguine meo dum
etc. idest, in peccato meo quo merui, quod sanguis meus effunderetur.
marg.|
.10.
Dum descendo in corruptionem.
idest, si propter eum incurram mortem corporis et gehenne ? quasi dicat nulla, unde sequitur.
marg.|
.11.
Numquid confitebitur tibi pulvis,
scilicet corporis mei incinerati. quasi dicat non, et ideo melius est ut mihi remittas culpam et penam eternam, eam commutando in penam temporalem.
marg.|
.12.
Audivit dominus.
Hic consequenter confitetur divinam clementiam di. Audivit dominus. deprecationem meam exaudiendo.
marg.|
.13.
Et misertus est mei.
meum flagitium remittendo.
marg.|
.14.
Dominus factus.
Insultus Sathane a me repellendo.
marg.|
.15.
Convertisti planctum meum.
de peccati commissione.
marg.|
.16.
In gaudium mihi.
de eius remissione.
marg.|
.17.
Concidisti saccum meum.
vestem lugubrem deponendo.
marg.|
.18.
Et circundedisti me letitia.
Interius consolando Hoc autem factum fuit quando post peccatum Bethsabee et Urie commissum, ieiunavit David, et flevit iacens super terram infirmato parvulo de Bethsabee {3.629}
nato, ut habetur. 2Rg. 12. Postea mortuo puero surrexit de luctu, et mutata veste lugubri lotus, et unctus est in signum exultationis. Cognovit enim peccatum suum dimissum quantum ad culpam, et pene partem propter luctum suum et pueri mortem.
Numérotation du verset
Ps. 29,ad litteram
marg.|
.1.
Ut cantet tibi gloria.
Laude publica et clara.
marg.|
.2.
Et non compungar.
remorsu conscientie mee et peccati commissione, quod cognovi esse dimissum quantum{3.630} ad reatum culpe.
marg.|
.3.
Domine Deus meus.
Quia in patria erit confessio laudis divine perfecta Ps. 83.a. Beati qui habitant in domo tua domine, in secula seculorum laudabunt te. Moraliter posset exponi Psalmus iste de quolibet fideli, qui revelatione divina seu probabili coniectura cognoscit aliquod grave peccatum a Deo sibi dimissum, propter quod gratias agit collaudando Dei bonitatem, et recognoscendo suam fragilitatem.
Numérotation du verset
Ps. 29,moraliter
marg.|
{3.625} .1.
Exaltabo te domine.
Dicunt Hebrei, quod in dedicatione templi per Salomonem edificati, cum sacerdotes vellent inducere arcam in locum suum, porte clauserunt se : et cum Levite cantantes psalmum 131. venissent ad locum istum : Propter David servum tuum, non avertas faciem Christi tui, aperuerunt se : et per hoc cognovit populus peccatum David de adulterio Bethsabee, et homicidio Urie, a Deo esse remissum. cuius contrarium plures adhuc tenebant. Ergo David hoc previdens in spiritu, fecit hunc psalmum, in quo confitetur Dei bonitatem, et propriam fragilitatem.
marg.|
Moraliter autem potest exponi de quolibet fideli, qui revelatione Dei, vel coniectura probabili, cognoscit aliquod {3.626} grave peccatum a Deo sibi remissum : et sic primo confitetur divinam bonitatem di. Exaltabo te do. Te laudando corde, et ore.
marg.|
.3.
Quoniam suscepisti.
In filium adoptivum per gratiam iustificantem.
marg.|
.4.
Nec delectasti inimicos,
etc. Id est, demones qui letantur de peccatorum perditione.
marg.|
.5.
Domine Deus meus.
Tanquam ad medicum anime mee.
marg.|
.6.
Et sanasti me.
a peccati vulnere.
marg.|
.7.
Domine eduxisti.
Liberando eam ab obligatione ad gehennam : et quoniam sic liberatus non solum debet Deum laudare, sed etiam ad hoc alios invitare. ideo subditur.
marg.|
.8.
Psallite domino.
Id est, ab eo sanctificati.
marg.|
.9.
Et confitemini.
confessione laudis.
marg.|
.9.
Memorie sanctitatis.
opera eius sancta devote memorando.
marg.|
.10.
Quoniam ira.
Id est, punitio.
Numérotation du verset
Ps. 29,moraliter
marg.|
{3.627} †
In indignatione
etc. quasi dicat punitio non procedit ex absoluta Dei voluntate, sed magis vita gratie, Ezech. 18.e. Nolo mortem peccatoris sed ut magis convertatur et vivat.
marg.|
.1. Ad vesperum. scilicet peccati quod tenebras inducit.
marg.|
† Demorabitur fletus, scilicet penitentie, per quem impetratur lex gratie, ideo subditur.
marg.|
† Et ad matutinum letitia. quia tunc oritur iustitie sol qui est letitie causa.
marg.|
.2. Ego autem. Hic recognoscit propriam fragilitatem, dicens. Ego autem dixi in abundantia mea. idest, abundantiatemporali vel spirituali elatus ex ca.
marg.|
.3. Non movebor in eternum. a rectitudine iustitie.
marg.|
.4. Domine in voluntate tua. et non ex mea iustitia. † Prestitisti decori meo virtutem. idest, imagini tue quam{3.628} habeo ex dono nature addidisti virtutem gratie. .5. Avertisti faciem etc. propter elationem meam ex donis tue gratie.
marg.|
.6. Et factus sum conturbatus. propter gravitatem sequentis casus.
marg.|
.7. Ad te domine clamabo. ut remittas mihi peccata, et allegabo quod subditur.
marg.|
.9. Que utilitas in sanguine. quasi dicat nulla.
marg.|
.11. Numquid confitebitur tibi pulvis. scilicet corporis incinerati. quasi dicat non, ideo melius videtur quod remittas culpam mihi.
marg.|
.12. Audivit. hic confitetur divinam clementiam, ut opposita iuxta se posita magis elucescant di. Audivit dominus. me deprecantem.
marg.|
.13. Et misertus est mei. Per suam pietatem.
marg.|
.14. Dominus fastus. Contra Sathan.
marg.|
.14. Convertisti planctum. secundum illud Aug. Peccator de peccato doleat, et de dolore gaudeat.
Numérotation du verset
Ps. 29,moraliter
marg.|
{3.629} .1. Ut cantet. id est, conscientia pura. Gala. 6. Gloria nostra {3.630} hec est testimonium conscientie nostre.
marg.|
.3. Domine Deus. Confessione laudis, nam in patria est laus iugis.
Numérotation du verset
Ps. 29,additio
marg.|
{3.629} In ps. 29. Exultabo te. ubi dicitur in post. Dicunt autem Hebrei. Hoc dictum Hebreorum nullam videtur habere verisimilitudinem, sicut dictum est sup. in additione super Ps. 23. Nec etiam omnes expositores Hebrei hoc dicunt. Nam Rabi Abenhazra, qui magis proprie sequitur sensum litteralem, hunc psal. exponit de dedicatione domus David, de qua licet non legatur facta aliqua solennitas, cum illa non erat constructa ad sacra sive sacrificia ministranda, verisimile tamen est ut aliqua iucunditas in sua dedicatione fieret, cum illa fuit prima domus ad honorem regie dignitatis in populo Israelitico constructa. Addit etiam Abenhazra, quod David per aliquod tempus ante predictam dedicationem egrotavit, et convaluit, et sic de utroque gratias agens hunc psal. composuit, secundum quam expositionem satis est littera applicabilis. Que quidem expositio magis videtur admittenda, quam expositio Rabbi Salomon Tum quia illa presupponit miraculum de quo debuisset fieri mentio. Ista autem non presupponit aliquid preter cursum naturalem. Tum quia de remissione adulterii, et homicidii sunt alii psalmi proprii, unde non est necessarium, ut circa hoc psalmus iste versetur.
Numérotation du verset
Ps. 29,replica Döring
marg.|
{3.630}
REPLICA. In expositione psal. Exaltabo te domine. Burgens.prefert Rabi Abenhazra Rabi Salomon. Et secundum illum exponit istum psal. de dedicatione domus David, addens quod David ante illam dedicationem egrotavit et convaluit, et sic de utroque gratias agens hunc psalmum composuit. Sed hec expositio ea facilitate contemnitur qua probatur. Nulli enim autoritati scripture innititur, quod est argumentum apud Burgens. valde commune. Nec est verisimile David domum suam dedicasse, cum ante et post locus fuerit prophanus, in quo actus cultus divini publice fieri non consueverunt. Nec de egrotatione et convalescentia David scripturam allegat. Fundatur igitur illa expositio super sola voluntate et imaginatione. Etiam non est verisimile, quod David fecit psal. singularem hunc de his, que contigerunt solum secundum cursum naturalem, qualia sunt illa de quibus dicit Abenhazra, prout vult Burgens. Et cum postillator exponit hunc psalmum de gratiarum actione David pro remissione peccati adulterii et homicidii, valde eleganterBurgens. instat dicens, quod de illa materia sunt alii psalmi facti. Ubi responDeoquod non est inconveniens de una materia plures esse psal. a David factos, ut patet discurrenti per librum psalmorum.
Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Nicolaus de Lyra (Ps. 29), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 06/10/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=lyr&numLivre=26&chapitre=26_29)
Martin Morard, ed., Nicolaus de Lyra (Ps. 29), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 06/10/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=lyr&numLivre=26&chapitre=26_29)
Notes :