Psalmus 70
Numérotation du verset
Ps. 70,1
¶
In finem
¶Codd. : (Ps. 70)
Reg13
(42v-44r)
D30
Rusch
PL113
Ps-G
psalmus
David filiorum
Ionadab
et priorum captivorum1.
1 In finem]
om. D30
| captivorum] + Vox Christi ad Patrem
D30
Numérotation du verset
Ps. 70,I
In te
Domine speravi
non confundar
in eternum ¦
Numérotation du verset
Ps. 70,2
in iustitia
tua
libera me
et eripe me.
Numérotation du verset
Ps. 70,II
Inclina ad me
aurem tuam ¦
et salva me.
Numérotation du verset
Ps. 70,3 III
Esto mihi in Deum protectorem †
et in locum
munitum ¦
ut salvum me facias.
Numérotation du verset
Ps. 70,IV
Quoniam
firmamentum meum ¦
et refugium meum
es tu.
Numérotation du verset
Ps. 70,4 V
Deus meus
eripe me
de manu
peccatoris ¦
et de manu
contra legem agentis
et iniqui.
Numérotation du verset
Ps. 70,5 VI
Quoniam tu es
patientia mea Domine ¦
Domine spes mea
a iuventute mea.
Numérotation du verset
Ps. 70,6 VII
In te confirmatus sum
ex utero ¦
de ventre matris mee
tu es protector meus.
Numérotation du verset
Ps. 70,VIII
In te
cantatio
mea
semper ¦
Numérotation du verset
Ps. 70,7
tamquam
prodigium
factus sum multis
et tu adiutor
fortis.
Numérotation du verset
Ps. 70,8 IX
Repleatur os meum laude ¦
ut cantem gloriam tuam
tota die
magnitudinem tuam.
Numérotation du verset
Ps. 70,9 X
Ne proicias2 me
2 proicias] a suscrit,
om. glos.
in3 tempore senectutis ¦
3 in] b suscrit, glose omise.
cum defecerit
virtus
mea
ne4 derelinquas me.
4 ne] c suscrit, glose omise.
Numérotation du verset
Ps. 70,10 XI
Quia5 dixerunt
5 quia] f suscript., sententia
om.
inimici mei mihi
mala6 ¦
6 mala ΩS
Rusch cum Ps-R
; cf. Ps. 40, 6]
om.
D30
Ps-G
et qui custodiebant
animam meam
consilium fecerunt
in unum.
Numérotation du verset
Ps. 70,11 XII
Dicentes
Deus dereliquit
eum †
persequimini
et comprehendite
eum ¦
quia non est qui eripiat.
Numérotation du verset
Ps. 70,12 XIII
Deus ne elongeris a me ¦
Deus meus in auxilium meum respice.
Numérotation du verset
Ps. 70,13 XIV
Confundantur
et deficiant
detrahentes
anime mee ¦
operiantur
confusione
et pudore
qui querunt
mala mihi.
Numérotation du verset
Ps. 70,14 XV
Ego autem semper sperabo ¦
et adiiciam
super omnem
laudem tuam.
Numérotation du verset
Ps. 70,15 XVI
Os meum
annuntiabit
iustitiam
tuam ¦
tota die
salutare tuum.
Numérotation du verset
Ps. 70,XVII
Quoniam non cognovi
litteraturam7
†
7 litteraturam] negotiationes
Reg13 cum Ps-R
Numérotation du verset
Ps. 70,16
introibo in potentias8
8 potentias] appel de note :« l »
Domini ¦
Domine memorabor
iustitie
tue solius.
Numérotation du verset
Ps. 70,17 XVIII
Deus docuisti me
a9
9 a D30 Ω R] ex K7
Ps-G
iuventute mea
et usque nunc ¦
pronuntiabo
mirabilia
tua.
Numérotation du verset
Ps. 70,18 XIX
Et
usque in senectam10
10 senectam] senecta
Ps-G
(R F) Ps-R (A H N S) Ps-γδες Ps-Moz
et senium ¦
Deus ne derelinquas me.
Numérotation du verset
Ps. 70,XX
Donec annuntiem brachium tuum ¦
generationi omni
que ventura est.
Numérotation du verset
Ps. 70,XXI
Potentiam
tuam
Deus
Numérotation du verset
Ps. 70,19
et iustitiam
tuam11
11 Deus - et iustitiam tuam]
inv. Ps-G D30
usque in altissima
que fecisti
magnalia ¦
Deus
quis similis tibi ?
Numérotation du verset
Ps. 70,20 XXII
Quantas ostendisti
mihi
tribulationes
multas
et malas †
et conversus
vivificasti me ¦
et de abyssis terre
iterum
reduxisti me.
Numérotation du verset
Ps. 70,21 XXIII
Multiplicasti
magnificentiam12
12 magnificentiam
Ps-G
] iustitiam
Reg13 cum Ps-R
tuam ¦
et conversus
consolatus13 es me.
13 consolatus
Ps-G
] exortatus
Reg13 cum Ps-R
.
Numérotation du verset
Ps. 70,22 XXIV
Nam et ego confitebor tibi
¶Codd. :
Reg13
| Nam]
om.
pr. m. lemmatis
Reg13
.
in vasis psalmi
veritatem tuam Deus ¦
psallam tibi
in cithara
Sanctus14 Israel.
14 Sanctus
Ps-G
] Deus
Reg13 cum Ps-R
Numérotation du verset
Ps. 70,23 XXV
Exultabunt labia mea
cum cantavero tibi ¦
et anima mea
quam redemisti.
Numérotation du verset
Ps. 70,24 XXVI
Sed
et lingua mea
tota die
meditabitur iustitiam tuam ¦
cum confusi
et reveriti fuerint
qui querunt mala mihi.
Psalmus 70
Numérotation du verset
Ps. 70,ad litteram
marg.|
{3.945}
In te domine speravi.
Licet hic psalmus non sit alius a precedenti ut credo, quia tamen a Hieronymo et aliis nostris doctoribus ponitur alius, ideo velle ponere aliquam distinctionem, et propter psalmorum quotationem, prout habetur in libris nostris. Sciendum igitur, quod in aliquibus Bibliis ponitur hic talis titulus : Psalmus David filiorum Ionadab et priorum captivorum : sed in Hebreo et translatione Hieronymi nullus simpliciter ponitur titulus et ideo iste videtur appositus secundum imaginationem vel opinionem alicuius expositoris, quia nec iste titulus videtur multum concordare sequenti littere, propter quod sicut dictum est, videtur magis secunda pars huius psalmi in qua David ad sui liberationem a Deo inducit multiplicem rationem. Et dividitur in duas partes, quia primo David inducit huiusmodi rationes. Secundo promittit multiplices gratiarum actiones, ibi. Ego autem semper sperabo, etc. Prima in tres, quia primo inducit rationes ex parte Dei. secundo ex parte sui, ibi : In te cantatio mea semper. tertio ex parte adversarii, ibi : Confundantur, etc. Circa primum allegat primo Dei magnificentiam, secundo eius iustitiam, ibi : Deus meus eripe me, etc. Circa primum sciendum quod ad {3.946} magnificum pertinet adiuvare confidentem de se, et maxime quando habet iustitiam pro se, et hoc allegat David, dicens.
marg.|
.1.
In te domine speravi.
Tanquam in adiutore potenti.
marg.|
.2.
Non confundar in eternum,
etc. idest, finaliter, quia in persecutione Absalon reportavit honorem, et Absalon cum suis confusionem.
marg.|
.3.
In iustitia tua libera me.
Quasi diceret : Tibi proprium est iustos liberare, cuiusmodi sum ego in hac persecutione.
marg.|
.4.
Inclina ad me aurem tuam.
Loquitur de Deo ad modum hominis, qui inclinat aurem quando vult exaudire deprecantem.
marg.|
.5.
Esto mihi in Deum protectorem.
Quasi diceret, nulla protectio aut munitio valet mihi sine te.
marg.|
.6.
Quoniam firmamentum meum.
dans mihi firmitatem constantie.
marg.|
.7.
Et refugium meum es tu.
in omni tribulatione. Omnia ista ostendunt fiduciam quam habebat David in Deo, propter quam exaudibilis erat sua petitio.
marg.|
.8.
Deus meus.
Hic consequenter David allegat divinam iustitiam, ad quam pertinet iniquos punire, quales erant persecutores David, et hoc est quod dicit : Deus meus etc. peccatoris. id est peccatorum, quia multi in favorem Absalon iniuste persequebantur eum.
Numérotation du verset
Ps. 70,ad litteram
marg.|
{3.947} .1.
Et de manu,
etc. ipsius Absalom, qui agebat contra legem naturalem et divinam et humanam persequendo patrem suum, quem omnis lex precipit honorare.
marg.|
.2.
Et iniqui.
idest, Achitophel qui fuit consiliarius David, et contra eum dabat iniqua consilia, et de eius consilio Absalon contra patrem rebellavit, ut dictum fuit. 3Rg. 15.
marg.|
.3.
Quoniam tu es patientia.
id est prestans mihi patientiam in hac tribulatione. fuit enim tunc valde patiens, ut habetur. 2Rg. 16. quia iniurias Semei sibi maledicentis, et lapides contra eum mittentis valde patienter portavit.
marg.|
.4.
Domine spes mea.
quasi dicat nihil boni speravi obtinere, nisi per te.
marg.|
.5.
In te confirmatus
etc. non est per hoc intelligendum, quod fuerit in utero matris sanctificatus, sed hoc dicit, quia in utero matris fuit a Deo protectus, sine qua protectione non fuisset de utero matris natus, unde in translatione Hieronymi habetur, A te suscitatus sum ex utero, etc.
marg.|
.6.
De ventre matris mee.
ab hora nativitatis mee usque nunc.
marg.|
.7.
Tu es protector meus.
Sicut fuisti antequam essem natus.
marg.|
.8.
In te cantatio.
Hic adducit rationes sumptas ex parte sui, ad ostendendum, quod oratio sua sit exaudibilis, et accipitur prima {3.948} ratio ex sua devotione, secunda ex corporis defectione, ibi : Ne proiicias. Circa primum sciendum, quod ad Deum pertinet audire orationes devotorum, qualis erat David, qui continue erat intentus divinis laudibus, et hoc est quod dicit : In te cantatio mea semper. te devote laudando.
marg.|
.9.
Tanquam prodigium.
Fuit enim multum mirabile, quod David adhuc iuvenis leonem et ursum suffocavit, et gigantem fortissimum in funda et lapide debellavit, ut habetur. 1Rg. 17.
marg.|
.10.
Et tu adiutor fortis.
quasi dicat tu fecisti ista mirabilia, et non ego ideo subditur.
marg.|
.11.
Repleatur os meum laude.
pro divinis beneficiis.
marg.|
.12.
Ut cantem gloriam tuam.
in psalmis a me compositis.
marg.|
.13.
Ne proiicias.
Hic consequenter accipitur ratio ex parte defectionis ipsius David qui iam erat senex et tendens ad defectum roboris quando Absalom contra eum rebellavit. Ad Deum autem qui fortissimus est pertinet adiuvare deficientes, maxime in causa iusta, sicut erat in proposito, et hoc est quod dicit : Ne proiicias me in tempore senectutis, idest tempore senectutis et defectibilitatis mee, non subtrahas a me auxilium virtutis tue.
marg.|
.14.
Quia dixerunt inimici mei.
id est de me, quod postea subditur.
Numérotation du verset
Ps. 70,ad litteram
marg.|
{3.949} .1.
Et qui custodiebant animam meam.
idest, vitam meam, scilicet Achitophel et consimiles qui fuerant prius consiliarii David, et custodes corporis sui.
marg.|
.2.
Consilium fecerunt in unum.
idest, cum ipso Absalom ad me iugulandum.
marg.|
.3.
Dicentes Deus.
Posuit enim iste Achitophel in capitibus populi per suam astutiam, quod David erat simpliciter reprobatus a Deo propter adulterium cum Bethsabee, et homicidium Urie, sicut plenius erat dictum supra Ps. 3. ad hoc ut populus persequeretur David securius tanquam hominem a Deo reprobatum, et ideo subdit David.
marg.|
.4.
Deus meus ne elongeris.
Subtrahendo auxilium defensionis tue.
marg.|
.5.
Deus meus in auxilium meum respice.
Loquitur de Deo ad modum hominis, qui habet oculos attentos ad eum, quem vult adiuvare.
marg.|
.6.
Confundantur et deficiant,
etc. Quales erant Achitophel et sui sequaces, ut patet ex dictis.
marg.|
.7.
Operiantur confusione.
Quod et factum fuit, quia Achitophel sese suspendit, ut habetur 2Rg. 17. et Absalom pendens in quercu per crines interfectus fuit, et magna pars populi, et reliqua pars confusibiliter fugit. 2Rg. 18.
marg.|
{3.950} .8.
Ego autem.
Postquam David pro exauditione sue petitionis allegavit rationes, hic consequenter promittit pro ipsa gratiarum actiones : et primo facit processum. secundo ostendit promissionis principium, ibi : Quoniam non cognovi. tertio redit ad propositum, ibi : Nam et ego, etc. Circa primum dicit : Ego autem semper sperabo. Liberari de tribulationibus per tuum auxilium.
marg.|
.9.
Et adiiciam super omnem laudem tuam.
id est ad laudes quas feci tibi, semper adiiciam alias secundum auxilia que prestabis mihi.
marg.|
.10.
Os meum annuntiabit iustitiam tuam.
Eam confitens ore, sicut et teneo corde, secundum illud Rom. 10.b. Corde creditur ad iustitiam, ore autem fit confessio ad salutem.
marg.|
.11.
Quoniam non cognovi.
Hic consequenter ostenditur huius promissionis principium impletum : non enim potest aliquis tales laudes excellentes Deo solvere, nisi habeat notitiam de divinis, quam notitiam non habuit David per studii exercitationem, sed per divinam infusionem, et hoc est quod dicit. Quoniam non cognovi litteraturam. per doctrinam humanam, quod patet ex hoc, quod iuvenis existens fuit deputatus ad custodiam ovium, ut patet 1Rg. 16. et inde factus fuit armiger Saulis, et inde assumptus ad militiam in bello contra Goliam, ut dictum fuit 1Rg. 17.
Numérotation du verset
Ps. 70,ad litteram
marg.|
{3.951} .1.
Introibo in potentias domini : domine memorabor iustitie tue solius.
idest, ad cognoscendum eius virtutes et magnificentias per ipsius inspirationem, ideo subditur.
marg.|
.2.
Deus docuisti me a iuventute mea et usque.
Quia iuvenis erat quando fuit inunctus per Samuelem. 1Rg. 16. et extunc spiritus domini directus est in David, ut ibidem dicitur. Et cepit prophetare et psal. facere.
marg.|
.3.
Et usque in senectam et senium, Deus.
Vixit enim David usque ad senectutem, secundum quod habetur. 3Rg. 1. Et rex David senuerat, habebatque etatis plurimos dies, nec fuit derelictus a domino, nisi ad tempus modicum, propter Bethsabee et Urie peccatum.
marg.|
{3.952} .4.
Donec annuntiem brachium tuum.
id est magnitudinem virtutis tue.
marg.|
.5.
Generationi que ventura est.
quod patet impletum, quia psalmi David a tempore ipsius in generationibus sibi succedentibus recitati sunt, et usque ad finem mundi recitabuntur inter infideles.
marg.|
.6.
Potentiam tuam.
Hoc refertur ad illud quod predicitur. Donec annuntiem.
marg.|
.7. Usque in altissima que fecisti. idest, facies.
marg.|
.8.
Magnalia.
Quia de mysteriis Christi, que sunt maxima diffusius et clarius scripsit, quam ceteri prophete, ut dictum fuit in principio huius libri.
marg.|
.9.
Deus quis similis sit tibi ?
quasi diceret, nullus, quia virtus omnis creature distat in infinitum a creatoris virtute.
Numérotation du verset
Ps. 70,ad litteram
marg.|
{3.953} .1.
Quantas ostendisti mihi tribulationes et multas et malas.
scilicet malo pene, quia David fuit in multis tribulationibus et periculis mortis, ut patet ex decursu. 1Rg. et 2.
marg.|
.2.
Et conversus.
erga me oculis tue misericordie.
marg.|
.3.
Vivificasti me.
de periculis mortis eripiendo.
marg.|
.4.
Et de abyssis terre iterum reduxisti me.
quia David frequenter se abscondit in speluncis et cavernis terre, de quibus postea exibat Deo ipsum de periculo educente.
marg.|
.5.
Multiplicasti magnificentiam tuam.
me frequenter magnifice liberando.
marg.|
.6.
Et conversus consolatus es me.
post adversitatem prosperitatem conferendo, que tunc est magis perceptibilis, et causa maioris consolationis.
marg.|
.7.
Nam et confitebor tibi.
Hic consequenter revertitur ad propositum, scilicet laudes et gratiarum actiones Deo promittendo, dicens. Nam et confitebor tibi. confessione laudis.
marg.|
.8.
In vasis psalmi veritatem tuam Deus.
hoc est instrumentis musicis {3.954} more Hebraico, quo instrumenta cuiuslibet artis dicuntur vasa. David autem divinas laudes canebat, non solum voce, sed etiam instrumentis musicis, ut frequenter apparuit ex supradictis. ideo subditur.
marg.|
.9.
Psallam tibi in cithara sanctus Israel.
id est tibi qui es Deus sanctus ipsius Israel.
marg.|
.10.
Exultabunt labia mea cum cantavero tibi.
quia magna devotio mentis redundat etiam ad sensus corporales per delectationem.
marg.|
.11.
Et anima mea quam redemisti.
id est vita mea quam eripuisti a precedentibus periculis, et redimes a futuris.
marg.|
.12.
Sed et lingua mea tota die meditabitur iustitiam tuam.
id est ex meditatione cordis confitebitur iustitiam tuam.
marg.|
.13.
Cum confusi et reveriti fuerint, qui querunt mala mihi.
quod contigit Absalom et Achitophel et complicibus eorum, qui querebant animam David.
marg.|
Moraliter potest exponi psalmus iste de quolibet fideli existente in magna tribulatione, qui coram Deo narrat pericula sibi imminentia, petens ab eis velociter liberari, et promittens Deo devote ac fideliter regratiari.
Numérotation du verset
Ps. 70,moraliter
marg.|
{3.945} †
In te domine speravi.
Hic ponitur exauditionis ratio. Et primo multiplex ratio ad hoc inducitur, secundo gratiarum actio promittitur, ibi. Ego autem semper sperabo. Prima in tres, quia primo ponuntur rationes ex parte Dei. Secundo ex parte passi, ibi. In te cantatio. Tertio ex parte adversarii, ibi. Confundantur. Circa primum allegatur primo Dei magnificentia, quia magnifici est levare confidentem in se, ideo dicitur.
marg.|
.1.
In te domine speravi.
Ideo confido quod.
marg.|
.2.
Non confundar in eternum.
Licet ad tempus patiar.
marg.|
{3.946} .3.
In iustitia tua libera me et eripe me.
Non in mea, de qua non presumo, sed de tua.
marg.|
.4. Inclina ad me aurem tuam et Salva me. Acceptando precem meam.
marg.|
.5. Esto mihi in Deum protectorem, et in locum munitum, ut salvum. quia sine te nihil possem.
marg.|
.6.
Quoniam firmamentum meum.
in omni tribulatione mea.
marg.|
.8.
Deus meus eripe me de manu peccatoris et de manu.
Hic secundo allegatur divina iustitia ad quam pertinet malos punire, ideo dicitur. Deus meus eripe me de manu peccatoris, etc. qui agit contra legem persequendo patrem.
Numérotation du verset
Ps. 70,moraliter
marg.|
{3.947} .3.
Quoniam tu es patientia mea domine.
idest, exemplar mihi patientie, pro me patiendo in cruce.
marg.|
.4.
Domine spes mea,
etc. quia nihil obtinere quesivi nisi per te.
marg.|
.5.
In te confirmatus sum ex utero.
idest, sustentatus in hoc mundo, subditur :
marg.|
.6.
De ventre matris me tu es protector meus
etc.
In te cantatio.
Hic inducitur ratio sumpta ex parte passi, et primo ex eius devotione, cum dicitur :
marg.|
.8.
In te cantatio mea semper.
idest, laus. Secundo ex virtute constantie, cum dicitur :
marg.|
.9.
Tanquam prodigium factus sum multis.
admirantibus, quod ego {3.948} sto in persecutionibus tantis.
marg.|
.10.
Et tu adiutor fortis.
mihi tribuens patientiam in adversis, ideo subditur.
marg.|
.11.
Repleatur os meum laude.
te laudando pro tot beneficiis. Tertio ex humana defectione, cum dicitur.
marg.|
.13.
Ne proiicias me in tempore senectutis.
sicut beatus Thomas Cantuariense iam erat senex tempore sue persecutionis, et timebat post mortem suam de subversione ecclesiastice libertatis. ideo subditur.
marg.|
.14.
Quia dixerunt,
etc. nam bonus prelatus frequenter impellitur non solum ab extraneis, sed etiam a propinquis, ut flectatur a via veritatis, sed ipse debet semper dicere :
Numérotation du verset
Ps. 70,moraliter
marg.|
{3.949} .4.
Deus ne elongeris a me Deus,
etc.
Confundantur.
Hic ponitur ratio sumpta ex parte adversarii, cum dicitur.
marg.|
†
Detrahentes anime mee.
idest, volentes famam meam denigrare, ut per hoc videantur persequi me iuste, propter quod magis debent puniri, et ego liberari.
marg.|
.8.
Ego autem semper sperabo.
Positis rationibus pro exauditione {3.950} petitionis, hic ponitur promissio gratiarum actionis pro obtentu, cum dicitur : Ego autem semper sperabo. per te liberari.
marg.|
.9.
Et adiiciam super omnem laudem tuam.
Tibi regratiari. ideo subditur.
marg.|
.10.
Os meum annuntiabit,
etc.
Quoniam non cognovi litteraturam.
idest, scientiam inflantem, dicens cum Apostolo : Non iudicavi me aliquid scire inter vos, nisi tantum Iesum Christum, et hunc crucifixum. 1. Cor. 3.a.
Numérotation du verset
Ps. 70,moraliter
marg.|
{3.951} .1.
Introibo in potentias domini,
etc. eas cognoscendo et docendo.
marg.|
†
Domine memorabor iustitie tue.
Et non iustitie hypocritarum.
marg.|
.2.
Deus docuisti me a iuventute.
Immittendo mihi instinctus ad bona.
marg.|
†
Pronuntiabo.
ne abscondam talenta tua.
marg.|
.3.
Et usque in senectam
etc., scilicet cessando a doctrina.
marg.|
.4.
Donec.
instructus a te.
marg.|
{3.952} †
Annuntiem brachium tuum.
idest virtutem tuam.
marg.|
.5.
Generationi omni que ventura est.
per scripturam posteros informantem.
marg.|
Quia tamen Dei virtus perfecte non explicatur ab hominibus subditur.
marg.|
.6.
Potentiam tuam,
etc. Sed quoniam omnes qui pie volunt vivere in Christo, persecutionem patientur. 2. Tim. 3.c. Sequitur.
Numérotation du verset
Ps. 70,moraliter
marg.|
{3.953} .1. Quantas ostendisti mihi tribulationes multas et malas. scilicet malo pene.
marg.|
.2.
Et conversus vivificasti me,
etc. per tuam consolationem internam.
marg.|
{3.954} .4.
Et de abyssis terre iterum reduxisti me,
scilicet ad honorem de preterita abiectione, propter que.
marg.|
†
Ego confitebor tibi,
scilicet confessione laudis multiplicibus modis.
marg.|
.13.
Cum confusi et reveriti fuerint.
scilicet tyranni me persequentes corporaliter et demones spiritualiter a suo desiderio de fraudati.
Numérotation du verset
Ps. 70,additio 1
marg.|
{3.955} In Ps. 70. In te domine speravi. Ubi dicitur in post. Circa primum allegat Dei magnificentiam.
marg.|
Magnificentia proprie dicta secundum Philosophum in 3. Ethicorum est circa opera magne sumptuositatis, que ad propositum non pertinent, unde in expositione huius versus, scilicet In te domine speravi, improprie introducitur magnificentia. Sed in hoc versu ut videtur David duo allegat, propter que debet a Deo exaudiri. Primum, quia in eo sperat qui est eternus, et non in rebus mundanis, que sunt caduce seu momentanee et hoc est quod dicit. In te domine speravi non confundar in eternum. Secundo, quia habet iustitiam, et sic pertinet ad Deum qui est summe iustus eum liberare, unde dicit. In iustitia tua libera me.
Numérotation du verset
Ps. 70,additio 2
marg.|
In eo. psalmo ubi dicitur in post. Quoniam non cognovi litteraturam.
marg.|
Ubi littera nostra habet litteraturam, in Hebreo habetur quedam dictio que significat principaliter numerum seu numerationem, unde secundum quosdam expositores Hebreorum sensus est. Non cognovi seu nescio numerare omnem laudem tuam, seu iustitiam tuam. de quibus immediate ante loquebatur, eo modo quo dicitur alibi in psalmo, annuntiavi et locutus sum, multiplicati sunt super numerum. acsi diceret. Tota die annuntiabo salutare tuum in universali, quoniam non cognovi numerare particularia.
prol.|
$replica
prol.|
{3.956}In Psalmo In te domine speravi. post. post divisionem dicit David in prima parte allegare Dei in magnificentiam. Burgens.autem dicit quod improprie introducitur hic magnificentia, allegans ad hoc Aristotelem. 3. Ethicorum dicentem, quod magnificentia est circa opera magne sumptuositatis, que ad Deum non pertinent. Hic dico quod secundum propriam rationem virtutis moralis, nulla virtus habet locum in Deo, nec secundum illam rationem ubi est circa ardua et difficilia, que locum in Deo non habet, et ideo propter effectus qui a Deo fiunt, vel a Deo fieri petuntur assignari in scripturis Deo ratio virtutis illius vel alterius consuevit. Nunc autem liberatio quam in proposito David fieri petivit, sine maximis sumptibus more humano fieri non potuisset. Per Deum igitur facta ex effectu transfertur ad Deum virtus magnificentie, quasi id per Deum factum dicatur opus magnificum, quod per hominem maximis expensis fieri oportuisset, et ideo B. Aug. 33.q. 44. dicit magnificentiam esse administrationem rerum excelsarum, que administratio in proposito apud Deum proprie locum habet, unde et secundum hunc sensum Burgens. infra circa psalmum. Benedic. 2. allegando suum autorem Abenhazra dicit ex operibus creationis Deum proprie dici magnificum, quia Aristoteles dicit magnificentiam virtutem a qua magna opera fiunt et fortassis opus conservationis quod petivit hic David, ab opere creationis secundum magnitudinem perfectionis non longe distat, potest igitur proprie dici magnificum, sicut et B. Martinus dicitur trium mortuorum suscitator magnificus.
Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Nicolaus de Lyra (Ps. 70), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 12/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=lyr&numLivre=26&chapitre=26_70)
Martin Morard, ed., Nicolaus de Lyra (Ps. 70), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 12/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=lyr&numLivre=26&chapitre=26_70)
Notes :