Nicolaus de Lyra

Psalmus 48

Numérotation du verset Ps. 48,1 

¶In finem Psalmus David
¶Codd. : (Ps. 48) D30 Rusch Ps-G, def. ΩF
filiis Chore 1
1 Psalmus David – filiis Chore] filiis Chore psalmus Ps-G, inv. D30
Numérotation du verset Ps. 48,2 I

Audite hec
omnes gentes ¦
auribus percipite
omnes
qui habitatis orbem.
Numérotation du verset Ps. 48,3 II

Quique
terrigine
et filii hominum ¦
simul2 in unum
2 simul] om. Ps-G
dives
et pauper.
Numérotation du verset Ps. 48,4 III

Os meum loquetur sapientiam ¦
et meditatio cordis mei
prudentiam.
Numérotation du verset Ps. 48,5 IV

Inclinabo
in parabolam
aurem meam ¦ aperiam
in psalterio propositionem meam.
Numérotation du verset Ps. 48,6 V

Cur timebo in die mala3 ¦
3 mala] malo Ps-G
iniquitas calcanei mei circumdabit me.
Numérotation du verset Ps. 48,7 VI

Qui confidunt
in virtute sua ¦ et in multitudine divitiarum suarum
gloriantur.
Numérotation du verset Ps. 48,8 VII

Frater
non redimit redimet homo ? non dabit Deo placationem suam.
Numérotation du verset Ps. 48,9 VIII

Et pretium
redemptionis anime sue ¦ et laborabit4 in eternum
4 laborabit] laboravit Ps-G
Numérotation du verset Ps. 48,10 

et vivet adhuc in finem.
Numérotation du verset Ps. 48,11 IX

Non videbit
interitum cum viderit sapientes morientes ¦
simul insipiens
et stultus
peribunt.
Numérotation du verset Ps. 48,X 

Et relinquent alienis
divitias suas ¦
Numérotation du verset Ps. 48,12 

et sepulcra
eorum domus illorum
in eternum.
Numérotation du verset Ps. 48,XI 

Tabernacula eorum
in progenie
et progenie5 ¦
5 progenie bis] progeniem bis Ps-G
vocaverunt
nomina sua in terris suis.
Numérotation du verset Ps. 48,13 XII

Homo6 cum in honore
6Homo Ps-G (I ΨV) D14* D30 Hi Ω P15205 P10489 P17272 BSG58 ] Et praem. Ps-G D14² Cbg150 Δ Cor2 (sic secundum hebr. et anti. et Hieron. ponitur ET ante hoc quod dicitur HOMO sed in ultimo versu (v. 21 ) non, grecus et in hoc versu et in ultimo versu preponit sed standum est primis) Rusch
esset non intellexit ¦
comparatus est iumentis insipientibus
et
similis factus est illis.
Numérotation du verset Ps. 48,14 XIII

Hec via illorum
scandalum
ipsis ¦
et postea in ore suo
complacebunt.7
7 complacebunt] + diapsalma Ps-G
Numérotation du verset Ps. 48,15 XIV

Sicut oves
in inferno positi sunt ¦
mors
depascet eos.
Numérotation du verset Ps. 48,XV 

Et dominabuntur
eorum iusti in matutino ¦
et auxilium eorum
veterescet
in inferno a gloria eorum.
Numérotation du verset Ps. 48,16 XVI

Verumtamen
Deus redimet
animam meam de manu inferi ¦
cum acceperit me.8
8 me] + diapsalma Ps-G
Numérotation du verset Ps. 48,17 XVII

Ne timueris
cum dives factus fuerit homo ¦
et cum multiplicata fuerit gloria domus eius.
Numérotation du verset Ps. 48,18 XVIII

Quoniam cum interierit non sumet9 omnia ¦
9 cum interierit non sumet] non cum morietur accipiet L cum Ps-R
neque descendet10 cum eo
10 descendet] simul praem. L cum Ps-R
gloria eius11*.
11 gloria eius F² L² D30 Ω cum LXX Ps-R] ※pone gloria eius Ps-G (=R, cf. hebr. LXX pauc. codd. lucian. Ps-H), pone gloria eius F* C I L*, gloria domus eius Rusch
Numérotation du verset Ps. 48,19 XIX

Quia anima eius
in vita ipsius
benedicetur ¦
confitebitur tibi cum benefeceris ei.
Numérotation du verset Ps. 48,20 XX

Introibit
usque in progenies
patrum suorum ¦ et12* usque in eternum non videbit lumen.
12 et ΨΒ V ΩS D30 Clementina cum Ps-R ] om. Cor2 (antiqui. et Hieronymus non interponunt ET sed neque grecus) Ed1455 Rusch Ps-G
Numérotation du verset Ps. 48,21 XXI

Homo13 cum in honore14 esset non intellexit ¦ comparatus est iumentis insipientibus et similis factus est illis.
13 Homo D30 Ω Ps-G ] Et L² Ψ] Et praem. Rusch cum Ps-R , cf. LXX (codd. SRA et lucian.), Hieron. ep. 106 et supra v. 13 |
14 cum - in honore F*3plerique codd. et edd. cum Ps-R Ps-H, cf. Ps. 48:13] inv. Ps-G (R F² C L* cum Mozx Ps-Med. et Hieron. ep. 106) |

Psalmus 48

Numérotation du verset Ps. 48,ad litteram 
marg.| {3.781} Audite. Huic Psalmo premittitur talis titulus in Hebreo ad victoriam filiis core Psal. et in translatione Hieronymi iuxta Hebreum : Victori filiorum Core Canticum, titulus autem communis est : In finem filiis Core Ps. et est eadem sententia in istis, ut patet ex dictis sup. Ps. 4. Et patet expositio ex supradictis. Sciendum tamen, quod secundum Augustinum Psalmus iste intitulatur a filiis Core, quia ab eis decantandus, sed a David factus, secundum vero Hieronymi et doctores Hebreos, quibus videtur mihi magis in hoc assentiendum, iste Psalmus et alii sic intitulati a filiis Core, fuerunt ab eis facti, s. ab uno eorum, vel pluribus ut dictum fuit sup. Ps. 41. et ex dictis ibidem patet expositio huius tituli. Dividitur autem iste Psalmus in duas partes, s. in premium, et tractatum. Secunda incipit ibi. Cur timebo. Circa primum primo redduntur auditores benevoli ex communi utilitate doctrine cum dicitur.
marg.|  .1. Audite, etc. quasi dicat Illud quod est hic, dicendum, utile est pro bono communi omnium. .2.   Auribus. Idest aure corporis, et mentis.
marg.|  .3. Quique, etc. Idest, quarumcumque nationum, et statuum, ideo subditur. Simul in unum dives, et pauper. Secundo redduntur attenti ex dicendorum profunditate, cum dicitur.
marg.|  .4. Os meum, etc. Que est notitia de altissimis.
marg.|  .5. Et meditatio etc. Que est directiva in agibilibus humanis. {3.782} Tertio redduntur dociles, ex modi loquendi intelligibilitate, cum dicitur.
marg.|  .6. Inclinabo. Idest, applicabo intellectum meum ad intelligendum verba legis, et prophetarum, que frequenter sunt parabolica, et tunc potero lucide tradere aliis ipsa, ideo subditur. Aperiam. Idest, lucide tradere aliis ipsa, ideo subditur : Aperiam, id est lucide tradam.
marg.|  .7. In psalterio. Quia iste Psalmus erat aptus decantari, in tali instrumento.
marg.|  .8. Cur timebo. Hic consequenter ponitur tractatus, in quo primo movetur quedam questio, et solvitur, et secundo declaratur solutio ibi. Qui confidunt. Tertio ex hoc quedam monitio inducitur, ibi : Ne timueris. Circa primum sciendum, quod ista questio est de extremo iudicio, quod erit valde formidabile iniustis, delectabile tamen iustis, tunc videntibus vindictam de peccatoribussecundum, quod dicitur Ps. 57.b. Letabitur iustus cum viderit vindictam. manus suas lavabit in sanguine peccatorum. Propter quod salvator Lc. 21.e. loquens de adventu ad iudicium dicebat discipulis suis. His autem fieri incipientibus respicite, et levate capita vestra, id est exhilarate corda vestra, secundum quod exponit Greg. Secundum hoc igitur Psalmista movet questionemdicens. Cur timebo. Idest, in die iudicii, que frequenter vocatur dies mala in scripturis veteris testamenti et novi. et loquitur in persona generis humani, in quo sunt plures mali, quam boni, secundum quod dicitur Eccl. 1.d. Stultorum infinitus est numerus. Consequenter respondet ad questionem dicens.
Numérotation du verset Ps. 48,ad litteram 
marg.| {3.783} .1. Iniquitas calcanei, etc. Idest, hoc habebo timere in iudicio si iniquitas circundet me, sicut rete involvens avem captam, vel bestiam, et ideo dicit.
marg.|  .2. Calcanei mei. Idest, operis mei, quia calcaneum hominis facit vestigium in pulvere. Opera autem hominum aliquando vocantur in scriptura vestigia eorum, et in hoc intelligitur pars opposita, videlicet quod absoluti ab iniquitate non habebunt tunc timere. .3.   Qui confidunt. Hic consequenter declaratur dicta solutio, et primo quantum ad iniustos, secundo quantum ad iustos, ibi : Et dominabuntur eorum iusti. Circa primum sciendum, quod iniquitas circundans impium, propter quam in iudicio condemnabitur, ex duobus principaliter oritur, scilicet ex presentis prosperitatis inordinato appetitu, et ex future felicitatis contemptu, primo ergo declaratur primum, et secundo secundum, ibi : Non videbit interitum. Circa primum dicitur Qui confidunt in virtute sua. Idest, fiduciam, et finem ponunt.
marg.|  .4. In virtute sua. Idest, in potestate temporali in se, et amicis suis.
marg.|  .5. In multitudine divitiarum suarum gloriantur. Tanquam in summo bono, et per consequens in abyssum peccatorum labuntur, inquam ista duo faciunt ruere. Tales inquam in futuro iudicio habebunt timere, cuius causa subditur, cum dicitur.
marg.|  .6. Frater non redimit. Quia nullus ab illa sententia poterit redimi pretio amicorum suorum, secundum quod dicitur. Pro. 6.d. Zelus, et furor viri non parcet in die vindicte, nec acquiescet precibus cuiusquam, nec recipiet pro redemptione dona plurima. .7.   Redimet homo ? Interrogative quasi dicat, ipse peccator poterit ne se redimere ? quasi dicat, non : ideo sequitur.
marg.|  .8. Non dabit Deo placationem suam. Idest, sacrificium, vel oblationem, unde placetur sibi Deus.
marg.|  .9. Et pretium redemptionis, etc. Similiter non poterit dare, quia erit extra statum merendi, propter quod sequitur.
marg.|  .10. Et laborabit in eternum. Id est, affligetur pena eterna.
marg.|  .11. Et vivet adhuc in finem. Ut semper sentiat penam, que a non viventibus non sentitur. propter quod dicitur Apoc. 9.b. In {3.784} diebus illis querent homines mortem, et eam non invenient et desiderabunt mori, et fugiet mors ab eis. Et hoc modo exponit Hieronymus passum istum.
marg.|  .12. Non videbit interitum. Hic consequenter declaratur secundum : ex hoc enim, quod homines mundani vident iustos et iniustos sapientes, et stultos similiter mori, reputant quod non sit alia vita post mortem in qua isti premientur, et illi puniantur, et hec est occasio currendi ad vitia sine freno unde, et in persona talium dicitur, Sap. 2.a. Ex nihilo nati sumus et post hec erimus tanquam si non fuerimus : et postea concluditur. Venite ergo, et fruamur bonis, que sunt, et subditur. Nullum pratum sit, quod non pertranseat luxuria nostra, et per consequens tales ponunt finem suum ultimum in vita ista nec per consequens post mortem querunt aliquid, nisi quod remaneant in hominum memoria, sed ad penam inferni deveniunt per talia. ergo secundum istam sententiam dicitur hic. Non videbit interitum. scilicet gehenne.
marg.| .13. Cum viderit sapientes morientes, simul insipiens, et stultus. Idest, homo carnalis, eo quod videt sapientes, qui sunt iusti, et insipientes, qui sunt iniusti similiter mori, non credunt esse interitum gehenne.
marg.|  .14. Et relinquent alienis divitias suas. Transeundo de vita presenti, quia sicut iniusti non portant secum divitias suas, sic nec iusti.
marg.|  .15. Et sepulchra eorum. In Hebreo, et in translatione Hieronymi iuxta Hebreum habetur. Et interiora eorum. Et in idem redit, quia sepulchrum fit intra terram, et ideo sepulchra sunt interiora habitacula mortuorum.
marg.| .16. Domus illorum in eternum. Reputant enim isti, quod iusti, et iniusti post mortem nihil habeant in se, nisi quod cadavera eorum in sepulchris remanent absque alia resurrectione futura, propter quod querunt perpetuari quantum possunt in vita ista faciendo alia ad eorum famam post mortem, unde subditur.
marg.| .17. Tabernacula eorum in progenie, et progenie. Faciunt enim aliqua magna, et fortia edificia, que possunt permanere in multis generationibus ut sic in illis remaneat eorum fama : Ideo subditur.
Numérotation du verset Ps. 48,ad litteram 
marg.| {3.785} .1. Vocaverunt nomina sua. id est quesierunt vocari per famam remanentem.
marg.|  .2. In terris suis. Quia homo magis curat de fama in vita. Et post vitam in terra propria quam in aliena. Simile legitur. 2Rg. 18.d. de Absalon, ubi dicitur. Porro Absalon erexerat sibi titulum, cum adhuc viveret, dixerat enim non habeo filium, in quo s. maneat memoria mei. et hoc erit monumentum nominis mei. etc. Huius autem erroris causa subditur.
marg.|  .3. Et homo cum in honore esset non intellexit. Honor hominis consistit in hoc quod factus est ad imaginem Dei, capax ipsius per cognitionem et amorem, et sic ordinatur ad beatitudinem eternam, quam homo carnalis non intellegit, ut dictum est, unde subditur.
marg.|  .4. Comparatus est iumentis insipientibus. Eo quod elegit vitam voluptuosam, que vocatur vita pecudum. 1. Ethicorum
marg.|  .5. Et similis factus est illis, etc. Qua subtracto honore imaginis, non differt homo a brutis, unde in persona talium carnalium Eccl. 3.d. Unus est interitus hominis et iumentorum, et equa utriusque conditio : sicut moritur homo, sic et illa moriuntur, nec habet aliquid iumento amplius.
marg.|  .6. Hec via illorum. id est processus talium in vita presenti.
marg.|  .7. Scandalum ipsis. Quia facit eos ruere de peccato in peccatum, ut predictum est.
marg.|  .8. Et postea in ore suo complacebunt. Quia iactant se de tali vita tanquam assecuti felicitatem homini possibilem. Sed quia non vident nec considerant penam sibi paratam post mortem, ideo subditur.
marg.|  .9. Sicut oves, scilicet ducte ad occisionem hoc ignorantes, sic isti.
marg.|  .10. In inferno positi sunt. Post mortem.
marg.|  .11. Mors depascet eos, scilicet mors gehenne, que semper affliget eos et ruminabit, sicut vermes corrodunt cadaver in sepulchro.
marg.| {3.786}
marg.| .12. Et dominabuntur eorum iusti in matutino. Hic consequenter declarat solutionem supra positam quantum ad iustos, qui non habent timere in iudicio, sed magis letari, ut supra dictum est, et hoc est quod dicitur. Et dominabuntur eorum iusti in matutino. Quando iudex veniens sua claritate illuminabit universa que prius erant in nocte, quia tunc clare discernentur pii ab impiis, et isti in beatitudine dominabuntur, et illi in infernum detrudentur. Ideo subditur.
marg.|  .13. Et auxilium eorum. Quod habebant ab amicis carnalibus in vita presenti.
marg.|  .14. Veterascet in inferno. Quia totaliter cessabit.
marg.|  .15. A gloria eorum. Supple erit transitus ad maximam confusionem. Sed quia iusti a talibus erunt liberi. Ideo subditur.
marg.|  .16. Verumtamen Deus redimet animam meam de manu inferi. id est de potestate eius, et loquitur hic Psalmista in persona cuiuslibet iusti.
marg.|  .17. Cum acceperit. scilicet de presenti vita. Vel aliter. Cum acceperit me. id est me receperit ad suam gratiam.
marg.|  .18. Ne timueris. Hic ex predictis ponitur quedam utilis monitio, scilicet quod homo non turbetur seu admiretur, cum viderit aliquos malos in presenti prosperari, et se talibus privari, quia totum erit oppositum in futuro, et hoc est quod dicitur. Ne timueris. Quasi miser et privatus omnibus bonis.
marg.|  .19. Cum dives factus fuerit homo. Vives carnaliter et mundane.
marg.|  .20. Cum multiplicata fuerit gloria, domus eius. In parentibus et prole.
marg.|  .21. Quoniam cum interierit. Per mortem cito et repente.
marg.|  .22. Non sumet omnia. Minus dicit et plus signat, scilicet quod nulla portabat. Ideo subditur.
marg.|  .23. Neque descendet cum eo gloria eius. id est felicitas vite presentis.
Numérotation du verset Ps. 48,ad litteram 
marg.| {3.787} .1. Quia anima eius in vita ipsius benedicetur. id est commendabitur ab adulatoribus qui assistunt talibus.
marg.|  .2. Confitebitur tibi. Te commendans.
marg.|  .3. Cum benefeceris ei. Id est operatus fueris ad eius lucrum temporale, vel honorem, vel aliquid simile.
marg.|  .4. Introibit usque in progenies patrum suorum. Descendens cum eis ad infernum, sicut fuit imitator paternorum scelerum.
marg.| {3.788} .5. Usque in eternum non videbit lumen. Non videbit lumen, gratie et glorie, quia in inferno nulla est redemptio. Per hoc autem intelligitur oppositum de iustis. scilicet quod videbunt lumen gratie et glorie eternaliter. Ultimo repetit causam erroris hominum carnalium, cum dicitur.
marg.|  .6. Homo cum in honore esset, etc. Exponatur sicut prius. Ad hoc enim repetitur, ut per hoc intelligatur, quod est verbum memoria dignum, et debet imprimi in cordibus hominum.
Numérotation du verset Ps. 48,moraliter 
marg.| {3.781} .1. Audite. Psalmus iste secundum litteralem sensum loquitur de iudicio futuro, quod in hoc Psalmo describitur terribile reprobis, et delectabile bonis : unde salvator Luc. 21.e. loquens discipulis de futuri {3.782} iudicii signis dicit : His autem fieri incipientibus, respicite, et levate capite vestra, idest, exhilarate corda, ut Gregorius ex ponit, et sic patet, quod sensus litteralis est etiam spiritualis, et ideo non est ad presens alius requirendus.
Numérotation du verset Ps. 48,additio 1 
marg.| {3.787} In Ps. 84. Audite hec. Ubi dicitur in postilla. Sciendum tamen quod secundum Augustinum.
marg.| De hac diversitate opinionum Aug. et Hier. circa autores psalmorum satis dictum est in additione supra Psal. primum, et 41. unde ibi videndum est quid circa hoc rationabilius sit tenendum. Sed circa materiam huius psal. inquirendum videtur quid tam magnum et profundum, et tam aptum ad intelligendum verba legis et prophetarum in hoc Psalmo contineatur, ut in suo premio Psalmista tanta ponat ad reddendum auditores attentos, tam ex dicendorum profunditate dicendo. Os meum loquetur sapientiam, quam ex utilitate in agendis cum dicit. Et meditatio cordis mei, prudentiam, etc. huiusmodi, que in hoc Psal. premialiter preter modum communem psalmorum preponuntur. Si autem dicatur, quod causa huius est, eo quod in Psalmo declaratur quomodo homo debet formidare extremum iudicium et non confidere de mundanis bonis, que potius sunt contemnenda cum sint modice durationis, et huiusmodi que et similia in hoc Psalmo aperte continentur. Hoc non videtur sufficere, quia iam in aliis psal. preteritis, ut in Psalmo Dixi custodiam, et etiam in futuris prout inf. patebit, de istis multa traduntur, prout in locis suis posset videri Sed dicendum ad hoc videtur, quod in hoc Psalmo clarius et apertius explicatur mysterium redemptionis Christi, et hoc inquantum aperte tradit, quod humanum genus communiter tendebat in damnationem infernalem, et hoc cum dicit. Sicut oves. In inferno positi sunt, mors depascet eos, quod loquitur quasi de communi lege, et cum hoc etiam tradit, quod redemptio ab huiusmodi condemnatione infernali a nullo est nisi Deo, et hoc cum dicit. Verumtamen Deus redimet animam de manu inferi. Innuit etiam, quod hec redemptio fiet per hominem et hoc cum dicit. Redimet homo, ut infra dicetur. Et sic patet quod in hoc Psalmo traditur illud mysterium a seculis absconditum, de quo Apostolus ad Col. 1.d. Mysterium quod absconditum fuit a seculis generationibus, nunc manifesta. est sanctis. Et quia ista tam magna et profunda, et tam utilia toti generi humano, tam in credendis quam in agendis non sic leguntur aperte et compendiose tradita in propheticis scripturis veteris testamenti, idcirco non immerito incitat omnes gentes et omnes habitantes orbem cuiuscumque status, et hoc cum dicit. Omnes gentes etc. Quique terrigene etc. promittens se locuturum sapientiam de divinis, et prudentiam de humanis, et hoc cum dicit. Os meum loquitur sapientiam etc. Et de parabolis legis et prophetarum eis aperire propositionem, et hoc cum dicit. Inclinabo ad parabolam aurem meam, etc. que omnia proprie pertinent ad mysterium redemptionis Christi, ut patet intuenti, etc. Ex quibus rationabiliter infertur quod autoritas istius psal. non nisi egregio psal. Israel est attribuenda.
Numérotation du verset Ps. 48,additio 2 
marg.| In eodem Psalmo Ubi dicitur in postilla. Redimet homo interrogative.
marg.| Nulla ratio nec aliquod signum apparent in littera Hebraica {3.788} nec Latina, quare illud quod dicitur. Redimet homo, teneatur interrogative, unde melius videtur dicendum, quod illa verba intelliguntur plane, sicut immediate precedentia et sequentia. Pro quorum intelligentia sciendum, quod frater in scripturis preter rationem coniunctionis, que provenit ex consanguinitate, quandoque significat societatem vel participationem in bono vel in malo. Exemplum primi. Omnes fratres sumus in Christo, unde. Omnes autem vos fratres estis. Mt. 23.a. Exemplum secundum Gn. 49. Simeon et Levi fratres. Unde quia nullus homo qui sit frater in crimine communi humani generis potest redimere, quia indiget propitiatione pro se, et ideo non posset proprie aliis suffragari, prout ad Hbr. 5. idcirco dicit. Frater non redimet. Sed homo, supple qui non est frater in huiusmodi criminis participatione, posset redimere, et hoc est quod dicit. Redimet homo, scilicet non frater in crimine, sed homo. Qua tamen, potestate et autoritate talis homo redimat, postea declarat. d. Verumtamen Deus redimet animam meam, in quo ostendit, quod hec redemptio facta per hominem fit virtute divina. Consequenter autem declarans, quo frater non redimat cum subdit. Non dabit Deo placationem suam, etc. exponatur ut in post interposuit tamen. Redimet homo. Inter hoc quod predixit. Frater non redimet, et hoc est quod subiungit. Non dabit Deo placationem suam, ut excluderet errorem, posset enim quis estimare, quod ad nullum hominem pertineret redimere, ex quo frater non redimit.
Numérotation du verset Ps. 48,additio 3 
marg.| In eodem Psalmo Ubi dicitur in postil. Homo cum in honore esset, non intellexit.
marg.| Ex hoc quod homo est capax Dei per cognitionem et amorem, non contingit eum non intelligere, sed potius econtra, unde impropria videtur expositio postillatoris in hoc versu, sed potius videtur dicendum, quod honor hic intelligitur de honore mundano de quo supra loquitur circa principium Psal. d. Qui confidit in virtute sua, etc. de quo honore, scilicet mundano etiam immediate supra loquitur cum dicitur. Vocaverunt nomina sua in terris suis, etc. et talis honor apparens est propria eam, ut homo non intelligat, quia abundantia et amor terrenorum intellectum excecant humanum, unde proprie, dicit. Homo cum in honore esset etc. .s. humano, non intellexit, unde et comparatur iumentis etc.
Numérotation du verset Ps. 48,additio 4 
marg.| In eodem Psalmo 48. Ubi dicitur in post. Et auxi.
marg.| Hoc quod dicit. Veterascet, non significat idem quod cessabit, prout postil. dicit. Nam licet quod veterascit et antiquatur prope interitum est, ut ad Hbr. 8.d. tamen ex hoc non dicitur cessare, unde ista verba. Auxilium eorum veterascet in inferno a gloria eorum, potius videntur referenda ad auxilium quod homines habere putant in memoria hominum post eos relicta, ad quod pertinet illud quod prius dixerat. Vocaverunt nomina sua in terris suis, quod quidem auxilium licet non statim deletur cum morte, tamen veterascet in processu temporis, donec ex toto deleatur iuxta illud Ecclesi. primo capitulo Non est memoria priorum, sed nec eorum{3.789}quidem que postea futura sunt recordatio. unde sensus est, Auxilium eorum. Idest, hominum qui faciunt magna et fortiora edificia, ut eorum fama perpetuetur veterascet in inferno, scilicet huiusmodi auxilium ipsis iam in inferno existentibus languet et veterascet a gloria eorum, hoc est dicere, quod licet illa edificia fortia permaneant in multis generationibus tamen veterascent a gloria, edificantium, quia sepe contingit esse magna sepulchra et edificia antiqua, quorum nomina fabricantium ignorantur et sic veterascunt a gloria eorum, scilicet edificantium.
Numérotation du verset Ps. 48,replica Döring 
prol.| In Ps. Audite hec omnes gentes : Postil. se bene habet exponens eum de divino iudicio, quomodo in illo nullus perversus confidens in virtute sua, etc. redimi poterit neque per fratrem, neque per se Burgens. exponit de mysterio redemptionis Christi sine continuatione littere, et ut propositum suum elaboraret accepit nomen fratris valde extranee, ut ille dicatur frater alicuius qui participat cum eo in crimine, que acceptio nimis extorta est, nec probatur per concordantiam per eum adductam Gn. 49. quia Simeon et Levi non dicuntur ibi fratres ratione criminis, quamvis eorum posteri fuerant futuri criminosi, ut ibidem dicitur. Nec sonat Catholice quod Burgensis hic pretendit. Pretendit enim quod frater qui iustus est redimere potest pravum hic descriptum videlicet confidentem in virtute sua, et in multitudine divitiarum suarum gloriantem etc. patet a contrario sensu, quod argumentum Burgensis sepe grandipendit. Arguitur enim sic : Frater in crimine particeps, in crimine non redimet, igitur non particeps in crimine, sed innocens redimere, potest. consequens videtur falsum, etiam de Christo, {3.790}quod redimit talem pravum iudicio divino damnatum, quia efficacia sue redemptionis respicit patiens dispositum quale non est id quod hic describitur. Bene igitur dicit Postil. Quod li redimet homo, debet exponi interrogative, ut sensus sit, ex quo frater non redimet, an forte homo redimet se, quasi dicat non : ideo sequitur, non dabit Deo placationem et pretium redemptionis anime sue, quia est extra statum merendi, sed laborabit in eternum, idest, affligetur, et vivet adhuc in finem, quia et si desiderabit mori mors effugiet ab eo. Et hoc modo etiam beatus Hieronymi exponit hunc passum, cui Burgens. sine ratione audet se opponere. Notat etiam Burgensis postil. exponentem illum passum. Homo cum in honore esset non intellexit. de honore sublimi et spirituali, quia ad imaginem Dei creatus. Burgens.autem exponit de honore mundano excecante ne intelligat, sed non videtur prophetam honorem mundanum sic grandipendere, ut dicat hominem non in esse, sed potius videri esse, sed loquitur de vero honore, de quo supra : Gloria et honore coronasti eum etc. et cum carnalis homo, de quo hic sermo, illum verum honorem non advertit, dicitur non intelligere qui tamen ad hoc creatus fuerat, ut intelligeret rationem imaginis, subtracto enim honore imaginis, non differt a brutis, ideo dicitur. Similis factus iumentis : subtracto autem honore mundano adhuc remanet homo, et sepe a bestialitate revertitur ad ratiocinationem. Nec est alicuius ponderis quod Burgens. dicit de veterascere, quia idem est cum dicto postille : posita enim resolutione per tempus cessat quod veterascit, ut vult postilla.



Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Nicolaus de Lyra (Ps. 48), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 01/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=lyr&numLivre=26&chapitre=26_48)

Notes :