Nicolaus de Lyra

Psalmus 107

Numérotation du verset Ps. 107,1 

¶Canticum psalmi ipsi David1.
¶Codd. : (Ps. 107) ω² Bari1 D30 Rusch Ps-G
1 ipsi Ps-G (V D²) ΩS Rusch Ed1530 Clementina cum Ps-α] om. Ps-G D30 | David] + Vox timentis Deum D30
Numérotation du verset Ps. 107,2 I

Paratum cor meum
Deus paratum cor meum ¦
cantabo
et psallam
in gloria mea.
Numérotation du verset Ps. 107,3 II

Exsurge2
2Exurge Rusch Ps-G cum hebr. LXX (Rahlfs* HoP* : 28/130 + Sedulius) Hexapl. Ps-α Ps-γ Ps-δ Ps-Moz C ] Exurge gloria mea † praem. ω² Clementina cum Ps-R Ps-Med (+Clm343) LXX (HoP 102/130 Lucian.) de Ps. 56:9 translatum iuxta Hier. ep. 106 (nec apud ullum interpretum)  
psalterium
et cithara ¦
exsurgam
diluculo.
Numérotation du verset Ps. 107,4 III

Confitebor tibi in populis Domine ¦ et psallam
tibi in nationibus.
Numérotation du verset Ps. 107,5 IV

Quia
magna3 super celos
3 magna Ps-G Bari1 ] + est ΩS Rusch Clementina cum P-R
misericordia tua ¦ et usque ad nubes
veritas tua.
Numérotation du verset Ps. 107,6 V

Exaltare super celos4
4 Exaltare ω² Bari1 ] et praem. ΩS
Deus†
et super omnem terram gloria tua ¦
Numérotation du verset Ps. 107,7 

ut liberentur dilecti tui.5
5 <divisio.> Deus ¦... tua] Deus+... tua ¦ ω² Bari1
Numérotation du verset Ps. 107,VI 

Salvum fac
dextera tua
et exaudi me ¦
Numérotation du verset Ps. 107,8 

Deus locutus est
in sancto suo6.
6 suo ω² Bari1 ] tuo Ω M
Numérotation du verset Ps. 107,VII 

Exultabo7
7 exultabo Ps-G (I M Q* ΦRGVP G K ΨB² V D) Ω ω² Bari1 edd. Rusch ] exaltabor Ps-G
et dividam Sichimam8 ¦ et convallem tabernaculorum dimetiar.
8 Sichimam Ps-G ( M Q W Φ U G K ΨB D V edd. ) Ω Bari1] Siccimam D30 *, Sicima Ps-G
Numérotation du verset Ps. 107,9 VIII

Meus est Galaad et meus est Manasses9 ¦ et Ephraim10 susceptio capitis mei.
9 Manasses Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Bari1 Rusch ] Manasse Ps-G |
10 Ephraim Ps-G (edd.)] scrips. hic et ubique, Effraim Ps-G (codd.) D30 Ω ω² Bari1 Rusch |
Numérotation du verset Ps. 107,IX 

Iuda rex meus ¦
Numérotation du verset Ps. 107,10 

Moab11 lebes spei mee.
11 Moab] + Olla Bari1 ( m. post. )
Numérotation du verset Ps. 107,X 

In Idumeam extendam calciamentum meum ¦ mihi alienigene amici facti sunt.
Numérotation du verset Ps. 107,11 XI

Quis deducet me
in civitatem munitam ¦ quis deducet me usque in Idumeam.
Numérotation du verset Ps. 107,12 XII

Nonne tu Deus
qui repulisti nos ¦
et non exibis12 Deus in virtutibus nostris.
12 exibis ω² Rusch ] exibit Nb1
Numérotation du verset Ps. 107,13 XIII

Da nobis auxilium de tribulatione ¦ quia vana salus hominis.
Numérotation du verset Ps. 107,14 XIV

In Deo faciemus virtutem ¦ et ipse ad nihilum deducet inimicos nostros.

Psalmus 107

Numérotation du verset Ps. 107,ad litteram 
marg.| {3.1273} Paratum cor meum, Deus paratum. Huic psalmo premittitur talis titulus in Hebreo et in translatione Hieronymi. Canticum Psalmi David. Per hoc autem quod premittitur Canticum, datur intelligi, quod David gratias agendo hunc Psal. percantabat, et sic venit super eum spiritus prophetie revelans ea que in hoc Psal. sunt descripta, sicut de Eliseo dicitur 4Rg. 3.c. Dumque caneret psaltes, facta est super eum manus Domini etc. De materia huius Psal. patet ex circumstantia littere, quod est gratiarum actio de restitutione regni Israel in statum bonum, tempore David victoria sibi a Deo concessa de adversariis, et potissime de Idumeis quos redegit sub tributo, secund. Regum octavo. Hoc etiam patet per titulum Ps. 59. qui Ps. convenit cum {3.1274} isto, non solum in sententia, sed etiam in verbis ab illo loco. Ut liberentur dilecti tui, etc. Usque ad finem, principium tamen differt hic et ibi, quia Psal. ille incipit a planctu, eo quod David ibi plangit deiectionem regni Israel ante tempus suum. Iste autem Psal. incipit a letitie cantu ex victoria ipsi David concessa. Et secundum hoc Psalmus iste in duas partes dividitur, et primo ponitur hic exultatio, et secundo exultationis ratio, ibi. Ut liberentur. Circa primum sciendum, quod quando exultatio mentis in Deum secundum partem superiorem anime intenditur, fit quedam redundantia ad vires inferiores eam sequentes suo modo, sic autem fuit in David quando fecit istum Psal. et hoc est quod dicit.
marg.|  .1. Paratum cor meum Deus. idest, in parte superiori. Paratum cor meum. in parte inferiori. Per cor enim ex quo procedit sensus et motus ad alias partes corporis, intelligitur anima que est principium vite in corpore.
Numérotation du verset Ps. 107,ad litteram 
marg.| {3.1275} .1. Cantabo. Ore.
marg.|  .2. Et psallam. Mente secundum illud Ps. 70. Cor meum et caro mea exultaverunt in Deum vivum.
marg.|  .3. In gloria mea. Gloria est clara notitia cum laude. David autem inter alios prophetas habuit valde claram notitiam, et prophetiam suam protulit per modum divine laudis, ut dictum fuit in principio huius libri diffusius, propter quod prophetia sua bene vocatur hic gloria.
marg.|  .4. Exurge psalterium , Quia David Psal. suos cantabat voce propria et musicis instrumentis.
marg.|  .5. Exurgam diluculo. Illa enim hora homines devoti surgunt ad laudem Dei, unde et angeli Deum laudantes dicuntur astra matutina, Iob. 28.a. Cum me laudarent astra matutina, et iubilarent omnes filii Dei, et Gn. 32.f. Angelus Domini luctans cum Iacob dixit ei. Dimitte me, iam enim ascendit aurora. quasi dicat iam est hora laudandi Deum, non luctandi, sicut dictum fuit ibidem.
marg.| {3.1276} .6. Confitebor tibi. Confessione.
marg.|  .7. In populis Domine, et psallam tibi in nationibus. Previdet enim in spiritu, quod Psal. sui forent in futuris generationibus decantandi, sicut videmus impletum in ecclesia.
marg.|  .8. Quia magna est super. Quod enim aliquibus angelis de celo cadentibus, alii remanentes fuerunt confirmati, processit ex misericordia.
marg.|  .9. Et usque ad nubes veritas tua. id est veritas iustitie tue per quam angeli superbientes ceciderunt in hoc aere caliginoso, ubi generantur nubes, propter quod dicuntur aeree potestates.
marg.|  .10. Exaltare super celos Deus et super omnem terram. Per celum et terram intelligitur omnis creatura, quam excellentia Dei excedit in infinitum.
marg.|  .11. Ut liberentur. Hic incipit versus in Hebreo et in translationeHieronymi ubi David reddit rationem sue exultationis, que est restitutio regni Israel in melius, quam exprimit primo per modum petitionis a Deo, dicens, ut liberentur dilecti tui. Et exponatur ista littera usque ad finem Psalmi sicut supra exposita est Ps. 59.
Numérotation du verset Ps. 107,moraliter 
marg.| {3.1273} .1. Paratum cor meum. Psalmus iste secundum litteralem sensum est exultatio David pro statu regni sui meliorato. Moraliter autem{3.1274}potest exponi de bono prelato seculari vel religioso in Domino gaudente de subditorum suorum melioratione. Et sic dicit. Paratum cor meum Deus. Ad tibi fideliter serviendum. Paratum cor meum. Ad inducendum populum ad amorem tuum.
Numérotation du verset Ps. 107,moraliter 
marg.| {3.1275} .1. Cantabo. Corde.
marg.|  .2. Et psallam. Ore.
marg.|  .3. In gloria mea. id est de profectu populi mei, gloria patris est filius sapiens.
marg.| † Exurge gloria mea. Idest, puritas mee conscientie. 2. Cor. id est c. Gloria nostra hec est, testimonium conscientie nostre.
marg.|  .4. Exurge Psalterium. id est observatio decem mandatorum.
marg.|  .5. Et cithara. Que est triangularis figure, propter quod significat fidem trinitatis.
marg.| {3.1276} .5. Exurgam diluculo. id est velociter ad ista et animo prompto.
marg.|  .6. Confitebor tibi in populis Domine. Eos ad tuam laudem inducendo.
marg.|  .8. Quia magna est super celos misericordia tua. Nam ibi maxime relucet in beatis.
marg.|  .9. Et usque ad nubes veritas tua. id est tua iustitia, que exercetur in demonibus in aere caliginoso habitantibus, ubi sunt nubes.
marg.|  .10. Exaltare super celos Deus. Per angelos et terrenam potentiam, que est in principibus terrenis et prelatis, adducens homines ad gloriam, ideo subditur.
marg.|  .11. Ut liberentur dilecti tui. Residuum exponatur sicut supra Psal. Ut quid Deus repulisti.
Numérotation du verset Ps. 107,additio 1 
marg.| {3.1275} In Ps. 107. Paratum cor meum. Ubi dicitur in post. In gloria mea. Gloria est clara notitia.
marg.| {3.1276} Quod prophetia David inter alias proprie dicatur gloria ratione inducta per post. hoc facit pro opinione Aug. dicentis, quod omnium Psal. fuit auctor ipse David. Si enim Asaph et filii Core {3.1277} et alii essent auctores Ps. sibi intitulatorum, pari ratione cuiuslibet eorum prophetie seu Ps. gloria deberet dici, quia eodem modo claram notitiam per modum divine laudis in suis Psal. mysteria divina tradiderunt, ut dictum fuit in additione super prologum Psalterii, et in quibusdam aliis additionibus.
Numérotation du verset Ps. 107,additio 2 
marg.| In eodem Psalmo ubi dicitur in post. Quia magna est super celos mi. tua.
marg.| Similia verba ponuntur Ps. 25. Ubi dicitur. Domine, in celo misericordia tua et veritas usque ad nubes. Que quidem verba modo {3.1278} fuerunt in additione super predictum Psal. exposita, et eodem modo videntur hic exponenda vide ibi. Nec obstat quod in hoc loco dicit. Magna est super celos misericordia tua. Et ibi dicit. Domine in celo misericordia tua. Quia quod dicitur. Magna est super celos. Refertur ad hoc quod misericordia excedit merita beatorum. Quod autem ibi dicitur. In celo misericordia tua refertur ad beatos, cum in regno celorum existentes misericordiam perfecte consequuntur, sicut legitur Mt. 5.
prol.| $replica
prol.| REPLICA. In Psalmo Paratum cor meum Deus. Circa illum passum. Quia magna est super celos misericordia tua Burgens. facit applicationes non necessarias. De quo vide circa Ps. Dixit iniustus.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Nicolaus de Lyra (Ps. 107), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 30/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=lyr&numLivre=26&chapitre=26_107)
Signaler un complément d'information

Notes :