Nicolaus de Lyra

Psalmus 135

Numérotation du verset Ps. 135,1 

¶ Alleluia1.
¶Codd. : (Ps. 135) D14 D30 Δ ( ω 1 ω ² T77 T79 Bo179 NAL3255 ) Lunel Rusch Ps-G | <divisio.> 9 stellas ¦... noctis. ΩS ω 1 ω² T77 Fi Bo179] * om. T79 cett. | 10 Egyptum ¦... eorum. ΩS ω 1 ω² T77 Fi Bo179] ¦ om. T79 cett. | 11 Israel*... eorum. ΩS ω 1 ω² T77 Fi Bo179] * om. T79 cett. | 12 potenti*... excelso. Ω ω 1 ω² T77 Fi Bo179] * om. T79 cett.  | 13 Rubrum* in divisiones. Ω ω 1 ω² Fi Bo179 T77] * om. T79 cett.  | 14 Israel*... eius. Ω ω 1 ( ω² ?) T77 Fi NAL3255 ] * om. T79 Bo179 cett.  | 15 virtutem eius*... Rubro. Ω ω 1 ω² Fi Bo179] * om. T77 T79 cett.  | 16 populum suum* per desertum. ΩS ω 1 ω² T77 NAL3255 ] * om. T79 Fi Bo179 cett.  | 17//18 Ps-G Hi D30 Ω Δ] 17+18 (un seul verset) Rusch  | 23 nostra*... nostri. ΩS ω 1 ω² NAL3255 Fi Bo179] * om. T77 T79 cett.  |24 nos *... nostris ΩS ω 1 ω² Fi Bo179] * om. T77 cett.
1 Alleluia Ps-G D14 Lunel ΩS] + Vox Ecclesie ad populum de laude Dei D30
Numérotation du verset Ps. 135,I 

Confitemini Domino quoniam bonus ¦
quoniam in seculum
misericordia eius2.
2 seculum ΩS Lunel Bo179  Rusch cum Ps-R ] eternum Ps-G Hi Valic24 D14 D30 Ω M Δ (praeter Bo179) ΩP
Numérotation du verset Ps. 135,2 II

Confitemini Deo deorum ¦ quoniam in eternum misericordia eius.
vv. II-XXVI quoniam... eius Hi D14 Valic24 ] hoc hemistichium ab hoc versu et in sequentibus vel truncatur vel omittitur, ut in¶Codd. : quoniam D30 ΩP Rusch ( om. v. 17), om. Lunel Ω Δ ( om. in textu non in cantu ut probant stigmata) Ed1550 (Breviarium iuxta ritum regalis cenobii Christi martyris Dionysii nunc primum accuratissime Parisiis excussum).
Numérotation du verset Ps. 135,3 III

Confitemini Domino dominorum ¦ quoniam in eternum misericordia eius.
Numérotation du verset Ps. 135,4 IV

Qui facit mirabilia magna3 solus ¦ quoniam in eternum misericordia eius
3 magna] om. D14 (hapax)
Numérotation du verset Ps. 135,5 V

Qui
fecit celos in intellectu ¦
quoniam in eternum misericordia eius.
Numérotation du verset Ps. 135,6 VI

Qui firmavit terram super aquas ¦ quoniam in eternum misericordia eius.
Numérotation du verset Ps. 135,7 VII

Qui fecit luminaria magna4 :
4 magna Ps-G Δ Rusch ] + solus Ps-R
quoniam in eternum misericordia eius.
Numérotation du verset Ps. 135,8 VIII

Solem
in potestatem diei ¦
quoniam in eternum misericordia eius.
Numérotation du verset Ps. 135,9 IX

Lunam
et stellas
in potestatem noctis ¦
quoniam in eternum misericordia eius.
Numérotation du verset Ps. 135,10 X

Qui percussit Egyptum cum primogenitis eorum ¦
quoniam in eternum misericordia eius.
Numérotation du verset Ps. 135,11 XI

Qui eduxit Israel de medio eorum ¦
quoniam in eternum misericordia eius.
Numérotation du verset Ps. 135,12 XII

In manu potenti
et brachio excelso ¦ 5
5 excelso Hi D30 Lunel Δ] extento Ω M
quoniam in eternum misericordia eius.
Numérotation du verset Ps. 135,13 XIII

Qui divisit mare Rubrum6 in divisiones ¦
6 mare Rubrum Hi D30 Lunel Ω Δ Rusch ] inv. Ps-G
quoniam in eternum misericordia eius.
Numérotation du verset Ps. 135,14 XIV

Et eduxit Israel per medium eius ¦ 7
7 Israel D30 Ω Δ] Israhel Lunel , post corr. ω 1| eduxit Hi Lunel Ω Δ Rusch cum Ps-R ] duxit Ps-G
quoniam in eternum misericordia eius.
Numérotation du verset Ps. 135,15 XV

Et excussit pharaonem et virtutem eius in mari Rubro ¦
quoniam in eternum misericordia eius.
Numérotation du verset Ps. 135,16 XVI

Qui traduxit8 populum suum per desertum ¦ 9
8 traduxit Hi D14 Lunel Ω Rusch ] transduxit Ps-R Δ (tranduxit NAL3255 ) Ps-G |
9 per desertum Ps-G ( G ² ΨB V D edd. ) Hi D30 Lunel Ω Δ Rusch cum Ps-R ] in deserto Ps-G D14 |
quoniam in eternum misericordia eius.
Numérotation du verset Ps. 135,17 XVII

Qui percussit
reges magnos ¦
quoniam in eternum misericordia eius10
10 quoniam... eius Ps-G [Hi D30 Ω Δ] D14 NAL3255 cum Ps-R ] om. Rusch
Numérotation du verset Ps. 135,18 XVIII

Et occidit reges fortes ¦ quoniam in eternum misericordia eius.
Numérotation du verset Ps. 135,19 XIX

Seon
regem Amorreorum ¦
quoniam in eternum misericordia eius.
Numérotation du verset Ps. 135,20 XX

Et Og regem Basan ¦
quoniam in eternum misericordia eius.
Numérotation du verset Ps. 135,21 XXI

Et dedit terram eorum hereditatem ¦ 11
11 Et dedit Ps-G Hi D30 Lunel Ω ΩP Δ] Et omnia regna Chanaan praem. BMP cum Ps-G (D*) (reminiscentia Ps. 134, 11)
quoniam in eternum misericordia eius.
Numérotation du verset Ps. 135,22 XXII

Hereditatem Israel servo suo ¦
quoniam in eternum misericordia eius.
Numérotation du verset Ps. 135,23 XXIII

Quia in humilitate nostra12 memor fuit nostri ¦
12 nostra ΩP] mea pr. m. Bo179
quoniam in eternum misericordia eius.
Numérotation du verset Ps. 135,24 XXIV

Et redemit nos ab inimicis nostris ¦
quoniam in eternum misericordia eius.
Numérotation du verset Ps. 135,25 XXV

Qui dat escam
omni carni ¦
quoniam in eternum misericordia eius.
Numérotation du verset Ps. 135,26 XXVI

Confitemini Deo celi13 :
13 Deo celi] om. T79
quoniam in eternum misericordia eius.
Numérotation du verset Ps. 135,XXVII 

Confitemini Domino dominorum ¦
quoniam in eternum misericordia eius14.
14 quoniam in eternum... eius Ps-G Ω D30 Lunel Δ ΩP Rusch  ] q. in seculum... eius Ps-R

Psalmus 135

Numérotation du verset Ps. 135,1 
ad litteram
marg.| {3.1491} Confitemini domino. Titulus huius psal. est Halleluia. Ex quo patet quod Psalmus iste est invitatio ad dei laudem, sicut et precedens, facta ab aliquo sancto viro, cuius nomen secundum Hebreos et Hieronymum ignoratur. Et dividitur in tres partes. Quia primo ponitur invitatio ad laudem dei ex beneficiis collatis omnibus generaliter. Secundo, ex collatis populo Israel specialiter, ibi. Qui percussit Egyptum. Tertio, ex beneficio collato omni viventi vita sensibili, ibi. Qui dat escam. Circa primum dicit psalmista.
marg.|  .1. Confitemini domino. confessione laudis.
marg.|  .2. Quoniam bonus. bonitati cuius non est finis.
marg.|  .3. Quoniam in seculum misericordia eius. quia semper paratus est parcere, et misereri vere penitentibus. Et notandum, quod in quolibet versu huius ps. ponitur ista clausula, Quoniam in seculum misericordia eius, In Hebreo, ita quod viginti sex vicibus ponitur in hoc Psalmo eo, quod sicut dicit Rabbi Salomon a principio mundi usque ad dationem legis in monte Sinai fuerunt vigintisex generationes, in quibusmundus, fuit sustentatus sola divina miseratione, et non ex alicuius legis date a Deo observatione. Iste autem vigintisex sic colliguntur ex scriptura, Gene. 5.a. habetur, quod Adam genuit Seth, qui Seth genuit Enos, qui Cainan, qui Malaleel, qui Iared, {3.1492} qui Henoch, qui Mathusalem, qui Lamec, qui Ne, qui Sem. Item Gene. 11.b. habetur, quod Sem genuit Arphazat, qui Sale, qui Heber, qui Phalech, qui Reu, qui Saruch, qui Nachor, qui Thare, qui Abraham, Abraham vero genuit Isaac, Gene. 21. Isaac genuit Iacob, Gene. 25. Iacob, Levi, Gene. vicesimono. Item Ex. sexto habetur, quod Levi genuit Caath, qui Amram, qui Moysen, qui genuit Gerson, Ex. 2. Et in hac generatione fuit data lex, Ex. vicesimo.
marg.|  .4. Confitemini Deo . idest angelorum, qui dicuntur dii participative.
marg.|  .5. Confitemini domino dominorum. id est principum terre. Prv. 8.b. Per me reges regnant, etc.
marg.|  .6. Qui facit mirabilia. Mirabile dicitur alicui, quod transcendit cognitionem eius, et ideo aliqua sunt mirabilia simplicibus, que tamen non sunt mirabilia sapientibus, sicut eclipsis solis, vel lune mirabilis est laico, non autem astrologo. Et per hunc modum aliqua sunt mirabilia hominibus, non tamen angelis. Illa vero sunt mirabilia simpliciter, sive magna, que transcendunt facultatem totius nature create, et hec sunt soli Deo possibilia.
marg.|  .7. Qui fecit celos in intellectu. id est, per intellectum, et voluntatem, et non per nature necessitatem.
marg.|  .8. Qui firmavit. idest iuxta aquas, secundum communem modum loquendi quo dicitur, Talis civitas, est super mare, et talis super Secanam.
Numérotation du verset Ps. 135,ad litteram 
marg.| {3.1493} .1. Qui fecit luminaria magna. et que sunt illa, subdit. .2.   Solem in potestatem diei. quia dies est latio solis super terram. .3.   Lunam, et stellas in potestatem noctis. id est ad illuminandum noctem. .4.   Qui percussit Egyptum. Hic ponitur invitatio ad laudem dei ex beneficiis divinis collatis Israeli, cum dicitur, Qui percussit Egyptum, etc. novem plagis propter populum Israel liberandum, ut habetur in Ex. .5.   Cum primogenitis eorum. Ista fuit decima plaga, Ex. 12. .6.   Qui eduxit Israel etc.  eorum. id est Egyptiorum. .7.   In manu potenti, et brachio excelso. Timebant enim omnes Egyptii mori, si populus Israel amplius detineretur in Egypto, Ex. 12. .8.   Qui divisit mare rubrum in divisiones. Ex hoc dixerunt aliqui, quod mare rubrum fuit divisum in 12. locis, ita quod quelibet tribus habuit viam per se distinctam ab aliis. Sed hoc fuit improbatum Ex. 14. Et licet mare divisum fuerit in uno tantum loco, partes tamen illius divisionis {3.1494} dicuntur hic divisiones, quia aque erant eis pro muro a dextris, et a sinistris. .9.   Et eduxit Israel per medium eius, quoniam. prebens ei iter siccum.
marg.| .10. Et excussit Pharaonem et virtutem eius. id est exercitum eius.
marg.| .11. In mari rubro. ubi persequebantur populum Israel ex nimia obstinatione contra deum.
marg.| .12. Qui traduxit populum suum per desertum. 40. annis quousque mortui fuissent omnes, qui exiverunt de Egypto, preter Caleb, et Iosue, et filios Levi, eo quod territi verbis exploratorum voluerunt reverti in Egyptum, ut dictum fuit plenius, Nume. 14.
marg.| .13. Qui percussit reges magnos. Expositum est hoc psalmo precedenti usque ibi, Hereditatem Israel servo tuo, inclusive, hoc excepto, quod ille versus. Et omnia regna Chanaan, non est in Hebreo, nec in translatione Hieronymi et ideo videtur hic appositus ab aliquo expositore, sicut ponitur in textu psalmi precedentis.
Numérotation du verset Ps. 135,ad litteram 
marg.| {3.1495} .1. Quia in humilitate nostra. quia fuimus valde deiecti, et contempti in servitute Egypti.
marg.|  .2. Memor fuit nostri quoniam. nos inde liberando, ideo subditur.
marg.|  .3. Et redemit nos ab inimicis nostris. idest, Egyptiis. qui vitam Israel perducebant ad amaritudinem afflictionibus duris, ut habetur Ex. 1.
marg.|  .4. Qui dat escam omni. Hic ponitur invitatio ad dei laudem ex beneficio {3.1496} collato omni viventi vita sensibili, cum dicitur, Qui dat escam omni carni. Viventia enim vita vegetabili tantum, ut plante non habent carnem. Similiter nec angeli in quibus est tantum vita intellectiva, quia spiritus carnem, et ossa non habet, Lc. ult. f.
marg.|  .5. Confitemini Deo . Licet enim sit deus totius creature, tamen speciali modo dicitur deus celi, eo quod videtur ibi clare.
marg.|  .6. Confitemini domino dominorum. Totus iste versus videtur hic appositus ab aliquo expositore, quia non est in Hebreo, nec in translatione Hieronymi.
Numérotation du verset Ps. 135,moraliter 
marg.| {3.1491} .1. Confitemini domino. Psalmus iste sicut, et precedens est quedam invitatio ad dei laudem ex eius beneficiis corporalibus, que sunt hic spiritualiter exponenda. Confitemini domino, etc. formaliter, et etiam effective, ideo subditur.
marg.|  .3. Quoniam in seculum misericordia eius. in beneficiorum collatione.
marg.|  .4. Confitemini. laudis confessione.
marg.| {3.1492} † Deo deo rum. idest iudicum. Ex. 23.a. Utriusque causa ad deo s veniet.
marg.|  .5. Confitemini domino dominorum. idest, principum, Apocalyp. 1.b. Princeps regum terre, etc.
marg.|  .6. Qui facit mirabilia. totius nature virtutem excedentia.
marg.|  .7. Qui fecit celos. idest contemplativos celestium.
marg.|  .8. Qui firmavit etc. idest activos ex humore pietatis bonos dispensatores terrenorum.
Numérotation du verset Ps. 135,moraliter 
marg.| {3.1493} .1. Qui fecit luminaria magna. Et que sunt illa, subditur.
marg.|  .2. Solem in potestatem diei. idest, Christum diem glorie facientem.
marg.|  .3. Lunam, et stellas in potestatem. Idest beatam Virginem, et alios sanctos, qui sua conversatione tenebras illuminaverunt huius vite.
marg.|  .4. Qui percussit Egyptum cum primogenitis eorum. id est, principem tenebrarum, eo quod Egyptus interpretatur tenebra cum aliorum demonum caterva.
marg.|  .6. Qui eduxit Israel, etc. idest, patres sanctos de inferno.
marg.|  .8. Qui divisit mare rubrum in divisiones. Per quod intelligi potest Christi corpus amaricatum, et rubricatum in passione. Et fuit etiam divisum percussione clavorum, et lancee.
marg.|  .9. Et eduxit. Nam virtute passionis salvatus est populus Christianus, {3.1494} et diabolus cum sua virtute confusus. ideo subditur, Et excussit Pharaonem.
marg.|  .12. Qui traduxit populum suum per desertum, scilicet penitentie ad patriam glorie.
marg.|  .13. Qui percussit reges magnos. id est, demones, qui Ephe. 6. dicuntur principes, et potestates tenebrarum harum.
marg.| † Sehon regem. Sicut dictum fuit in huius operis principio, eadem res significat diversa, et aliquando opposita propter diversas sui proprietates, Sicut leo significat Christum propter constantiam, et diabolum propter voracitatem, sic in proposito per regem Amorrheorum significatur rex Romanorum, eo quod Amorrhei interpretantur populi illuminati, sicut dictum est ps. precedenti. Hic autem per ipsum significatur demon tentans de invidia, eo quod alia interpretatione Amorrhei interpretantur amari. Invidi {3.1495} vero semper sunt in amaritudine de aliorum prosperitate. Et similiter per regem Basan significatus est ibi rex Francorum, eo quod interpretatur pinguedo, hic autem per ipsum significatur demon tentans de rapina, eo quod interpretatur bruchus, qui corrodit arborum viridia, et rapit similiter aliorum bona.
Numérotation du verset Ps. 135,moraliter 
marg.| † Et dedit terram eorum. quia deus de terra viventium demones {3.1496} expulit, et eam fidelibus concessit. .1.   Quia in humilitate. sicut enim demones inde ceciderunt per superbiam, sic fideles illuc ascenderunt per humilitatem. .3.   Et redemit nos. suo sanguine. .4.   Qui dat escam. sua largitate.
marg.|  .5. Confitemini Deo celi. Licet enim sit deus omnium generaliter, dicitur tamen deus celi, eo quod ibi videtur facialiter.
marg.|  .6. Confitemini domino dominorum. Exponatur ut supra.
Numérotation du verset Ps. 135,additio 
marg.| {3.1495} In Ps. 125. Confitemini. ubi dicitur in postil. Et notandum, quod in quolibet versu.
marg.| Non videtur necessarium esse reddere rationem de numero horum versuum. Tum quia in aliis psalmis fuit apposita illa clausula, s. Quoniam in eternum misericordia eius. sub alio numero, ut patet in ps. Confitemini. et in aliis. Tum quia quilibet versus habet specialem rationem regratiandi deo, et laudandi misericordiam eius, ut patet intuenti, unde rationabiliter nostri sancti doctores, qui ulterius rationes pertinentes ad sensum spiritualem scrutati sunt, non curaverunt de reddenda ratione huius numeri. Dixerunt tamen quod iste Psalmus inter alios est notandus, quia habet omnes versus uni fines, et quicquid ibi dicitur ad misericordiam dei refertur. Ratio autem assignata ab ipso Rabbi Salomon invalida videtur. Tum quia non minus attribuenda est sustentatio mundi misericordie divine post dationem legis, quam ante, imo forte magis. Tum quia si iste generationes numerentur per Iudam filium Iacob, sicut in genealogia Christi, tunc erunt. 28 generationes, quod patet sic. Nam Iuda posito {3.1496} loco Levi fratre suo, constat quod Iudas genuit Phares, qui Esron, qui Abram, qui Aminadab, qui Naason. in cuius generatione data est lex, quibusgenerationibus additis supradictis aliis usque ad Iacob inclusive, sunt 28. generationes, et etiam si per Levi computentur, sunt. 27. ut patet discurrenti per eas. Si forte quis de huiusmodi numero omnino vult habere aliqualem mysticam rationem. potest eam accipere sic : Nam secundum computationem evangelicam Mt. 1.a David usque ad transmigrationem Babylonis fuerunt generationes 14. et a transmigratione Babylonis usque ad Christum generationes 14. et sic sunt a David usque ad Christum generationes. 28.a quibus si subtrahantur due generationes, s. David, et Salomonis, remanent 26. que incipiunt a generatione Roboam, in qua filii Israel recesserunt non solum a regno David a Deo instituto, sed a cultu divino, facientes sibi publice vitulos argenteos, et sic consequenter in illis generationibus pro maiori parte deviaverunt a via domini usque ad generationem Christi, in quo reformata sunt omnia secundum sufficientiam. unde predicte 26. generationes videntur in misericordia dei sustentari.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Nicolaus de Lyra (Ps. 135), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 30/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=lyr&numLivre=26&chapitre=26_135)
Signaler un complément d'information

Notes :