Nicolaus de Lyra

Psalmus 146

Numérotation du verset Ps. 146,1 

1Alleluia.
¶Codd. : (Ps. 146) D30 ΩP ω1 Rusch Ps-G |
1Alleluia Ps-G ( I Q W V D ) ΩS Rusch Ed1530 Clementina cum Ps-R ] + Aggei et Zacharie Ps-G, + Aggei et Zacharie. Vox Ecclesie ad novellum populum D30
Numérotation du verset Ps. 146,I 

Laudate Dominum
quoniam bonus est2 psalmus ¦
2 bonus est p. Ps-G (ΨB² plerique codd. et edd. ) Cor2 (Ieronimus interponit est) Ω ΩP ω1 Rusch cum Ps-R ] bonus p. Ps-G (F I M W ΦRGW G ) Cor2 (antiq.), bonum p. Ps-G (R) cum LXX
Deo nostro
sit iocunda
decoraque laudatio.
Numérotation du verset Ps. 146,2 II

Edificans
Hierusalem
Dominus3 ¦ dispersiones
3 Dominus Ps-G Sedulius ] + et F Clm343* (theta.) Ps-R Ps-Med cum LXX
Israelis4 congregabit.
4 Isra(h)elis Ps-G ( M ² G ²B² W ΦRGW D) D30 Ω ΩP ω1 Ed1530 Clementina ] Israel Ps-G ( M * G* ΨB* V Q) Rusch
Numérotation du verset Ps. 146,3 III

Qui
sanat contritos corde ¦
et alligat contritiones eorum5.
5 eorum Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Ω ΩP Rusch cum Ps-R ] illorum Ps-G (R F)
Numérotation du verset Ps. 146,4 IV

Qui numerat
multitudinem stellarum ¦ et omnibus eis nomina vocat6.
6 vocat Ps-G (V D) Ω Ed1530 Clementina cum Ps-R ] vocans Ps-G ΩP Rusch
Numérotation du verset Ps. 146,5 V

Magnus Dominus noster
et magna virtus eius ¦
et sapientie eius
non est numerus.
Numérotation du verset Ps. 146,6 VI

Suscipiens
mansuetos Dominus ¦ humilians autem peccatores
usque ad terram.
Numérotation du verset Ps. 146,7 VII

Precinite
Domino in confessione ¦
psallite7
7 psallite ΩP ω1] et praem. Rusch (hapax)
Deo nostro in cithara.
Numérotation du verset Ps. 146,8 VIII

Qui
operit celum nubibus ¦
et parat terre pluviam.
Numérotation du verset Ps. 146,IX 

Qui producit
in montibus
fenum ¦
et herbam servituti hominum.
Numérotation du verset Ps. 146,9 X

Qui dat iumentis8
8 Qui Ps-G ( plerique codd. ΩP edd.) D30 Ω Rusch cum Ps-R ] Et Ps-G (R F)
escam ipsorum ¦
et pullis corvorum
invocantibus eum.
Numérotation du verset Ps. 146,10 XI

Non in fortitudine equi
voluntatem
habebit ¦ nec in tibiis9 viri
9 tibiis Ps-G cum graec. (LXX : κνήμαις) Ps-H cum hebr. ; cf. HIERONYMUS, Ep. 106 ] tibialibus Ps-Med (+Clm343), tabernaculis Ps-R (pro σκηναῖς nullo graeco codice nec expositione teste) ut ref. August., Paul
beneplacitum erit ei10.
10 ei Ps-G Ps-R ] Domino LXX (Antioch. ; cf. HIERONYMUS, Ep. 106 )
Numérotation du verset Ps. 146,11 XII

Beneplacitum est Domino
super timentes eum ¦
et in eis qui sperant super misericordia eius.

Psalmus 146

Numérotation du verset Ps. 146,ad litteram 
marg.| {3.1569} Laudate dominum. Iste Psalmus in Hebreo est sine titulo, quia halleluia positum in aliquibus Bibliis pro titulo huius ps. est de precedenti nisi dicatur, quod halleluia positum in principio huius ps. sit eius titulus ubi nos habemus, Laudate dominum, quoniam bonus est psal. etc. In Hebreo habetur, Halleluia quoniam bonus est psal. etc. Et secundum hoc iste Psalmus potest dici Halleluiaticus, quia apud Hebreos non solum psal. sed etiam aliqui libri nominantur ab eo, quod ponitur in principio, {3.1570} sicut liber Gene. nominatur apud Hebreos Beresith, quod significat in principio, et eodem modo alii libri Moysi denominantur a suis principiis. Et secundum hoc iste Psalmus dicitur Halleluiaticus, quia incipit per halleluia. Et dividitur in duas partes quia primo psal. ad dei laudem nos inducit. Secundo ad hoc rationes adducit, ibi, Aedificans Ierusalem. Circa primum dicit.
marg.|  .1. Laudate dominum quoniam bonus est. idest bonum est psallere ad honorem divini nominis. ideo subditur. .2.   Deo nostro sit. idest procedens ex mentis, et corporis iucunditate, {3.1571} secundum illud Ps. 83.a. Cor meum, et caro mea exultaverunt in deum vivum, per devotionem, et non per dissolutionem, et ex decore conscientie seu puritate, quia non est speciosa laus in ore peccatoris. Eccl. 15.b.
Numérotation du verset Ps. 146,ad litteram 
marg.|  .1. Aedificans. Hic consequenter psal. adducit rationes divine laudis sumptas ex eius beneficiis factis populo Israel specialiter. Secundoomnibus generaliter, ibi, Precinite. Beneficium autem factum filiis Israel, quod hic recolitur est liberatio a captivitate Babylonica, circa quam primo ostendit divinam potentiam, dicens, Aedificans Ierusalem dominus, scilicet per Nehemiam cui voluntatem dedit, et potestatem reedificandi Ierusalem.
marg.|  .2. Dispersiones Israel congregabit, scilicet per Zorobabel, et Iesum filium Iosedech primo, et postea per Esdram, et per Nehemiam.
marg.| {3.1572} .3. Qui sanat contritos corde. idest filios Israel, qui erant in amaritudine animi in Babylone.
marg.|  .4. Et alligat. Reducendo eos cum letitia ad terram nativitatis eorum. secundo circa hoc tangit divinam sapientiam, dicens.
marg.|  .5. Qui numerat. quia fecit eas in certo numero.
marg.|  .6. Et omnibus. Nomina enim imponuntur a proprietatibus rerum, ipse autem cognoscit, usque ad minima omnes virtutes, et proprietates stellarum, ideo subditur.
marg.|  .7. Et sapientie eius. Quia infinita est quantum ad cognita, quia non solum cognoscit facta, et fienda, sed etiam possibilia fieri. Similiter quantum ad modum cognoscendi est infinita, quia claritas sue cognitionis est infinita, que comprehendit se, et omnia alia. Tertio circa hoc tangit dei misericordiam, di.
Numérotation du verset Ps. 146,ad litteram 
marg.| {3.1573} .1. Suscipiens mansuetos dominus. idest filios Israel de Babylone educens, qui inter Babylonios erant humiles, et mansueti, non reddentes iniurias pro iniuriis. Quarto tangit eius iustitiam, dicens.
marg.|  .2. Humilians autem peccatores. idest Babylonios in peccatis obstinatos.
marg.|  .3. Usque ad terram. per Cyrum, et Darium, qui pro magna parte, Babylonis populum occiderunt, et Babylonem destruxerunt, ita quod facta est inhabitabilis hominibus, sicut dictum est sup. Ps. 119.
marg.|  .4. Precinite. Hic consequenter adducit rationes divine laudis ex beneficiis collatis generaliter, et primo incitat ad dei laudem dicens, Precinite domino in confessione. idest in laude oris.
marg.|  .5. Psallite Deo . quasi dicat non solum est laudandus vocibus humanis, sed etiam musicis instrumentis quibus utebantur Levite cantores. Secundo subditur beneficium communiter a Deo prestitum, cum dicitur.
marg.|  .6. Qui operit. Et ad quid subditur.
marg.|  .7. Et parat. ut fecundetur ad terrenascentium productionem. ideo subditur. .8.   Qui producit. Et qualiter deserviat ostendit di.
marg.|  .9. Qui dat iumentis escam ipsorum. Iumenta dicuntur quasi iuvamenta, ut equi, et muli, et cameli, et huiusmodi animalia, quibus utitur homo in vecturis, {3.1574} et agriculturis, et huiusmodi, et sic terrenascentia, que sunt esca istorum animalium cedunt in servitutem hominum. Et quia deus non solum providet istis animalibus, sed etiam aliis, et avibus. ideo subditur.
marg.|  .10. Et pullis. Dicit enim Isid. quod corvi non ministrant cibum pullis suis donec videant eos nigrescere plumis, quia tunc recognoscunt eos tanquam suos, sed antequam habeant plumas nigras nutriuntur rore celesti, et sic dicuntur a Deo nutriri. Per hoc autem, quod dicitur.
marg.|  .11. Invocantibus eum. non est intelligendum, quod ista invocatio sit per aliquam recognitionem in pullis existentem, sed quia unaqueque res per appetitum naturalem tendit ad suam perfectionem, et sic dicuntur invocare deum, a quo recipitur omnis perfectio, et omne bonum.
marg.|  .12. Non in fortitudine. hoc est in equitibus de sua fortitudine confidentibus, magis quam de deo .
marg.|  .13. Voluntatem habebit. idest, non placent sibi.
marg.|  .14. Nec in tibiis viri. hoc est in peditibus in suo robore confidentibus, magis quam in deo .
marg.|  .15. Beneplacitum erit. quia tales frequenter debellantur a paucis et male armatis, ita quod victoria magis apparet facta virtute divina, quam humana, propter quod subditur.
Numérotation du verset Ps. 146,ad litteram 
marg.| {3.1575} .1. Beneplacitum etc. Et ideo non confidunt de virtute sua, sed divina.
marg.|  .2. Et in eis, etc. quia non presumunt de sua iustitia, sed de dei misericordia, {3.1576} et ideo talibus frequenter datur victoria, licet sint pauci, et quasi inermes. Et de hoc habentur exempla multa in libris Reg. Iudith, et Mach. que propter brevitatem omitto, et quia sunt satis nota.
Numérotation du verset Ps. 146,moraliter 
marg.| {3.1569} .1. Laudate dominum. Iste Psalmus est invitatio generalis ad dei laudem ex eius beneficiis, quorum aliqua sunt corporalia, et hic sunt spiritualiter exponenda. Dicitur ergo, Laudate dominumquoniam bonus est {3.1570}psalmus. scilicet ipsum devote cantantibus, quia sic mentes eorum elevantur in deum.
marg.|  .2. Deo nostro, sit iucunda. idest cum devotione mentis, et munditia corporis.
Numérotation du verset Ps. 146,moraliter 
marg.| {3.1571} .1. Aedificans Ierusalem dominus. idest ecclesiam suam.
marg.|  .2. Dispersiones Israel. idest populi Christiani, ad quem nomen Israel est translatum, ut frequenter est dictum.
marg.| † Congregabit. In ecclesia militante per fidem, et in triumphante per apertam visionem.
marg.| {3.1572} .3. Qui sanat, etc. sue passionis virtute.
marg.|  .4. Et alligat. virtute sacramentorum, que sunt anime medicine.
marg.|  .5. Qui numerat, etc. id est electorum, quorum est certus numerus apud ipsum.
marg.|  .6. Et omnibus. idest premia secundum merita parat.
marg.| † Magnus dominus. Quia virtus eius, et sapientia sunt infinite.
Numérotation du verset Ps. 146,moraliter 
marg.| {3.1573} .1. Suscipiens, etc. ad gloriam.
marg.|  .2. Humilians autem, etc. idest usque ad infernum, quia doctoribus esse dicitur intra terram.
marg.|  .4. Precinite etc. scilicet laudis.
marg.|  .5. Psallite Deo . id est in fide Trinitatis, eo quod est figure triangularis.
marg.|  .6. Qui operit. id est ecclesiam militantem enigmaticis revelationibus.
marg.|  .7. Et parat, etc. id est doctrinam hominibus. .8.   Qui producit, etc. {3.1574} id est, in doctoribus virorem bonorum exemplorum.
marg.|  .9. Qui dat iumentis escam. id est simplicibus, doctrinam secundum capacitatem eorum.
marg.| .10. Et pullis etc. id est filiis Gentilium venientibus ad baptismum.
marg.| .12. Non in fortitudine etc. idest Iudei indomiti cuius fortitudo fuit notitia legis, et prophetarum, quam dominus non approbat in Iudeis obstinatis, eo quod pervertunt ipsam.
marg.| .14. Neque in tibiis. idest tyranni etiam baptizati.
marg.|  .15. Beneplacitum est, etc. timore filiali.
Numérotation du verset Ps. 146,moraliter 
marg.| {3.1575} .2. Et in eis, qui sperant. spe formata caritate.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Nicolaus de Lyra (Ps. 146), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 21/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=lyr&numLivre=26&chapitre=26_146)
Signaler un complément d'information

Notes :