Glossae Scripturae Sacrae-electronicae (Gloss-e)

Nicolaus de Lyra

Biblia communis

Psalmus 17

Numérotation du verset Ps. 17,1

¶In finem

¶Codd. : (Ps. 17) D30 Tr511 Ω^X Rusch Ps-G, def. C

puero Domini¹ David

¹ puero Domini Q Φ^P Corsiniana40E15 T5 Tr511 D14 D20 Ω^X P15205 P15205² Ps-G ] pro praem. Ω^S, pueri Domini Q², puero Corsiniana40E15

qui² locutus est Domino³

² qui Ps-G (I V) Ω^S Clementina cum Ps-Moz C ] que D30 Tr511 Ω^X Rusch Ps-G, quem D |

³ locutus est Domino Ps-G Rusch ] loc. e. ad Dominum Ps-G (I) cum Ps-γ Ps-Moz X, Domino locutus est Q |

verba cantici

huius

in die qua eripuit eum Dominus de manu inimicorum eius⁴*

⁴ inimicorum eius Tr511 Ω ^X] omnium inimicorum suorum D30, omnium inimicorum eius Ps-G=Ps-R , inimicorum suorum Rusch

et de manu Saul⁵ et dixit⁶

⁵ de manu ... manu Saul Tr511 ] Saul et de manu omnium inimicorum eius W |

⁶ in die qua... ... dixit Tr511 etc. ] in die... et dixit Ω^X (al. m.) etc. ] om. Ω^S |

Numérotation du verset Ps. 17,2 I

Diligam te Domine

fortitudo mea : ¦

Numérotation du verset Ps. 17,3

Dominus firmamentum meum et refugium meum,

et liberator meus.

Numérotation du verset Ps. 17,II

Deus meus

adiutor meus ¦

et sperabo in eum.

Numérotation du verset Ps. 17,III

Protector meus

et cornu salutis mee ¦

et susceptor meus.

Numérotation du verset Ps. 17,4 IV

Laudans

invocabo Dominum ¦

ab inimicis meis salvus ero.

Numérotation du verset Ps. 17,5 V

Circumdederunt me

dolores mortis ¦

et torrentes iniquitatis

conturbaverunt me.

Numérotation du verset Ps. 17,6 VI

Dolores inferni circumdederunt me ¦

preoccupaverunt me

laquei mortis.

Numérotation du verset Ps. 17,7 VII

In tribulatione mea⁷

⁷ In tribulatione mea Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch Tr511 cum Ps-R ] cum tribularer Ps-G

invocavi Dominum ¦

et ad Deum meum

clamavi.

Numérotation du verset Ps. 17,VIII

Et⁸ exaudivit de templo sancto suo

⁸ Et Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Tr511 Ω^X Rusch cum Ps-R ] om. Ps-G

vocem meam ¦ et clamor meus

in conspectu eius introivit⁹

⁹ introivit Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Tr511 Rusch cum Ps-R ] introibit Ps-G (I M Q² W U K Ψ^B) cum LXX

in aures eius.

Numérotation du verset Ps. 17,8 IX

Commota¹⁰ est

¹⁰ Commota Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-R ] Et praem. Ps-G (R* I) cum Ps-R

et contremuit

terra^†

fundamenta¹¹ montium

¹¹ fundamenta Ps-G (D) Ω^S Rusch Clementina ] et praem. Ps-G Valic24 D30

conturbata sunt et commota sunt ¦

quoniam iratus est

eis.

Numérotation du verset Ps. 17,9 X

Ascendit fumus

in ira eius ^†

et ignis a facie eius exarsit¹²* ¦

¹² exarsit D30 Tr511 Ω^S Ω^X Ps-G ] exardescit V24 cum Ps-R, exardescet Ps-G (L) Ps-α Ps-δ Ps-η Rusch

carbones

succensi sunt

ab eo. ¹³

¹³ <divisio.> eius ⁺ … exarsit ¦ D30 Ω^S Δ ] eius ’… Ω^M ; eius ¦ … exarsit Ω^X P15205

Numérotation du verset Ps. 17,10 XI

Inclinavit¹⁴

¹⁴ Inclinavit Ps-G D30 Rusch ] et praem. Ps-G (R L) cum Ps-R LXX

celos

et descendit ¦

et caligo ¹⁵

¹⁵ et Ps-G D30 cum Ps-R] om. Rusch (hapax)

sub pedibus eius.

Numérotation du verset Ps. 17,11 XII

ascendit super cherubim

et volavit ¦ volavit

super pennas¹⁶ ventorum.

¹⁶ pennas D30 Rusch etc pinnas Ps-R (A H S K) Ps-G

Numérotation du verset Ps. 17,12 XIII

Et posuit tenebras latibulum suum^†

in circuitu¹⁷ eius tabernaculum eius¹⁸ ¦

¹⁷ in circuitu] grando et caligo in circuitu eius nubes ipsius transcurrerunt eripiet me quia voluit me libera[vit me de inimicis] meis potentissimis] in circuitum L*, cf. infra v. 13.18.20, Ps-γ (v. 12.20), Ps-α (v. 20) |

¹⁸ eius²] suum Bari1 * ( exp .) |

tenebrosa aqua in nubibus aeris.

Numérotation du verset Ps. 17,13 XIV

Pre fulgore¹⁹

¹⁹ fulgore] + eius Ps-Med (+ sub Θ )

in conspectu eius ¦ nubes²⁰

²⁰nubes Ps-G ( F I plerique codd. et edd. ) D30 Ω Ω^X P15205 P10489 Δ Rusch cum Ps-Med ( VL409 ) Ps-R (+VL311) Ps-H (+VL311) LXX (+VL409) ] + ※ eius : restituit Ps-G, + ÷ eius: R Ps-Med ( Θ) , + eius Cor2 (hebr. et anti.) Ps-G (Φ^RGV U) cum Ps-Med (+ ) + ipsius Ps-α Ps- β ; cum Augustino (in loc. cit.) et graeco (αὐτοῦ R156 VL311 VL408 , αυτούς Sedulius ) ex hebr. עָבָיו

transierunt ¦ grando

et carbones ignis. ²¹

²¹ <divisio.> eius… transierunt ¦ Ω^X P15205 Δ ] eius ’... transierunt Ω^M

Numérotation du verset Ps. 17,14 XV

intonuit²² de celo Dominus,

²² intonuit D30 VL408 P10489 Δ Rusch etc. ] introivit Ω^X (angulum superioris peciae saeculo 14° vel postea alia manu refectum) Ed1455

et altissimus dedit

vocem suam ¦

grando²³ et carbones ignis.²⁴

²³ grando] et praem. Cor2 (quidam anti. habent ET ) |

²⁴grando... ignis cum Ps-η (carbonis) cum = χάλαζα καὶ ἄνθρακες πυρός » ; versio Syrohexapl. ad v. 13 ex hebr. בָּרָד, וְגַחֲלֵי-אֵשׁ.] ※ praem Ps-G (R I Q Φ^R²GVP² G² [post grando in I Φ^P) cum LXX (HoP Alexandr., minoribus caracteribus ), sub ÷ G², om. Ps-G (L*) cum Ps-R LXX Sedulius ; cf. HIERONYMUS, Ep. 106 § 9 : «Cur Graecus istum uersiculum secundum non habeat, interpositis duobus uersibus ? sed sciendum quia de Hebraico et Theodotionis editione in septuaginta interpretibus sub asterisco additum sit». Et intonuit ... ignis] om . ω 1* ( sec . m. marg . compl .) |

Numérotation du verset Ps. 17,15 XVI

Et²⁵ misit

²⁵ Et Ps-G cum Ps-α Ps-γ Ps-δ Ps-Med (VL408 L ) sub ※ I, cum graec. (VL408) ] sub ÷ G², om. U Tr511 cum Ps-R LXX (Alexandrinus R156 Sedulius + 86/130 codd.)

sagittas suas²⁶

²⁶ suas Ps-G (F* M² Q² plerique codd. et edd.) D30 Rusch cum Ps-R ] om. Ps-G (R F² M* Q* Φ^RGV) cum Ps-α Ps-Moz C

et dissipavit

eos ¦

fulgura²⁷

²⁷ fulgura] et fulgora Ps-G

multiplicavit et conturbavit eos.

Numérotation du verset Ps. 17,16 XVII

Et apparuerunt fontes aquarum ¦

et revelata sunt fundamenta orbis terrarum.

Numérotation du verset Ps. 17,XVIII

Ab increpatione tua

Domine ¦ ab inspiratione spiritus ire tue.

Numérotation du verset Ps. 17,17 XIX

Misit

de summo et accepit me ¦ et assumpsit²⁸ me de aquis multis.

²⁸ et assumpsit Ps-G L G Ψ^B* V D) D30 Ω Rusch Ed1530 Clmentina cum Ps-R ] adsumpsit Ps-G

Numérotation du verset Ps. 17,18 XX

Eripuit²⁹ me

²⁹ Eripuit Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-R ] Eripiet Ps-G (R M* Φ^RGV)

de inimicis meis fortissimis^†

et ab his

qui oderunt me : ¦

quoniam confortati³⁰ sunt super me.

³⁰ confortati Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-R ] confirmati Ps-G (F*I L M* Φ^RGV) cum Ps-γ

Numérotation du verset Ps. 17,19 XXI

Prevenerunt me

in die afflictionis mee ¦

et factus est Dominus protector meus.

Numérotation du verset Ps. 17,20 XXII

Et eduxit me

in latitudinem ¦

salvum me fecit³¹

³¹ fecit Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-R ] faciet Ps-G (F* I M* Q W Φ^RGP U G K)

quoniam voluit me.

Numérotation du verset Ps. 17,21 XXIII

retribuet mihi

Dominus secundum iustitiam meam ¦

et secundum puritatem

manuum mearum

retribuet mihi.

Numérotation du verset Ps. 17,22 XXIV

Quia custodivi vias Domini ¦

nec impie gessi

a Deo meo.

Numérotation du verset Ps. 17,23 XXV

Quoniam

omnia iudicia eius in conspectu meo³² ¦ et iustitias eius

³² meo] + sunt Ps-G

non repuli a me.

Numérotation du verset Ps. 17,24 XXVI

ero

immaculatus

cum eo ¦

et observabo me³³

³³ me Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-R ] om. Ps-G (R F I L)

ab iniquitate mea.

Numérotation du verset Ps. 17,25 XXVII

retribuet mihi Dominus secundum iustitiam meam ¦ et secundum puritatem manuum mearum

in conspectu oculorum eius.³⁴

³⁴ in conspectu... eius] om. Ω^X

Numérotation du verset Ps. 17,26 XXVIII

Cum sancto sanctus eris ¦

et cum viro innocente innocens eris.

Numérotation du verset Ps. 17,27 XXIX

Et cum electo electus eris ¦

et cum perverso perverteris.

Numérotation du verset Ps. 17,28 XXX

Quoniam tu populum humilem salvum facies ¦ et oculos superborum

humiliabis.

Numérotation du verset Ps. 17,29 XXXI

Quoniam

tu illuminas lucernam meam Domine ¦

Deus meus illumina³⁵

³⁵ illumina Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Ω^X Rusch cum Ps-R ] illuminas Ps-G (R F) | <divisio.> meam Domine ¦ Δ] meam ¦ Domine Ω^X

tenebras meas.

Numérotation du verset Ps. 17,30 XXXII

Quoniam

eripiar a temptatione ¦ et in Deo meo

transgrediar murum.

Numérotation du verset Ps. 17,31 XXXIII

Deus meus

impolluta via eius^†

eloquia Domini igne examinata ¦

protector

est omnium sperantium in se³⁶.

³⁶ se Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-R ] eum Ps-G (R F I)

Numérotation du verset Ps. 17,32 XXXIV

Quoniam quis Deus preter Dominum ¦

aut³⁷ quis deus preter Deum nostrum?

³⁷ aut Ps-G (Q² Φ^P Ψ^B²V D) D30 Ω Rusch Ed1530 Clementina ) cum Ps-R ] et Ps-G

Numérotation du verset Ps. 17,33 XXXV

Deus qui precinxit³⁸ me

³⁸ precinxit Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Tr511 Rusch cum Ps-R ] precingit Ps-G (F L)

virtute ¦

et posuit immaculatam viam meam.

Numérotation du verset Ps. 17,34 XXXVI

Qui perfecit pedes meos

tamquam cervorum ¦ et super excelsa

statuens me.

Numérotation du verset Ps. 17,35 XXXVII

Qui docet³⁹

³⁹ docet Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-R ] doces Ps-G (R I)

manus meas ad⁴⁰ prelium ¦

⁴⁰ ad Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-R ] in Ps-G (R I F L)

et posuisti ut⁴¹ arcum ereum

⁴¹ ut Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-R ] om. Ps-G (R) LXX

brachia mea.

Numérotation du verset Ps. 17,36 XXXVIII

dedisti mihi protectionem salutis tue ¦ et dextera tua

suscepit me.

Numérotation du verset Ps. 17,XXXIX

Et disciplina tua correxit me

in finem ¦ et disciplina tua ipsa me docebit.

Numérotation du verset Ps. 17,37 XL

Dilatasti gressus meos subtus me ¦ et non sunt infirmata

vestigia mea.

Numérotation du verset Ps. 17,38 XLI

Persequar inimicos meos

et comprehendam

illos ¦

et non convertar

donec deficiant.

Numérotation du verset Ps. 17,39 XLII

Confringam illos

nec poterunt stare ¦

cadent subtus pedes meos.

Numérotation du verset Ps. 17,40 XLIII

Et precinxisti me

virtute ad bellum ¦

et supplantasti⁴²

⁴² et Ps-G (Ψ^B D) D30 Ω Rusch Clementina cum Ps-R (A H B²)] om. Ps-G Ps-R

insurgentes⁴³ in me subtus me.

⁴³ insurgentes in Ω^M Ω^S P10489 Δ Ps-G ] et surgentes Ω^X (al. m. post. saec. 14), insurgentibus in P15205 , insurgentes P1076

Numérotation du verset Ps. 17,41 XLIV

Et inimicos meos dedisti mihi dorsum ¦

et odientes me

disperdidisti⁴⁴.

⁴⁴ disperdidisti] disperdisti Ps-G

Numérotation du verset Ps. 17,42 XLV

Clamaverunt

nec erat qui

salvos faceret ¦ ad Dominum nec exaudivit eos.

Numérotation du verset Ps. 17,43 XLVI

Et comminuam⁴⁵ eos⁴⁶

⁴⁵ comminuam] continuam Ω^X( al. m. saec. 14 propter refectionem anguli superioris peciae ) |

⁴⁶ eos Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-β Ps-Med Ps-H ] illos Ps-G (R I L) cum Ps-R |

ut pulverem

ante faciem venti ¦ ut lutum platearum delebo eos.

Numérotation du verset Ps. 17,44 XLVII

Eripies⁴⁷ me de contradictionibus populi ¦

⁴⁷ Eripies Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-R ] Eripe Ps-G (R F I)

constitues me in caput gentium.

Numérotation du verset Ps. 17,45 XLVIII

Populus

quem non cognovi

servivit mihi ¦ in auditu auris obedivit mihi.

Numérotation du verset Ps. 17,46 XLIX

Filii alieni

mentiti sunt mihi^† filii alieni

inveterati sunt : ¦

et claudicaverunt

a semitis suis.

Numérotation du verset Ps. 17,47 L

Vivit Dominus

et benedictus

Deus meus ¦ et exaltetur

Deus salutis mee.

Numérotation du verset Ps. 17,48 LI

Deus qui das⁴⁸ vindictas mihi^†

⁴⁸ das Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-R ] dat Ps-G (R F I)

subdis⁴⁹ populos

⁴⁹ subdis] et praem. Tr511, subdidit Ps-G

sub me ¦ liberator meus de inimicis meis⁵⁰

⁵⁰ inimicis meis Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum LXX Ps-Moz^C] gentibus Ps-G cum Ps-R

iracundis.

Numérotation du verset Ps. 17,49 LII

ab insurgentibus

in me

exaltabis me ¦

a viro iniquo

eripies me.

Numérotation du verset Ps. 17,50 LIII

Propterea

confitebor tibi

in nationibus Domine ¦ et nomini tuo psalmum dicam⁵¹.

⁵¹ nomini tuo - psalmum dicam Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-R ] inv. Ps-G

Numérotation du verset Ps. 17,51 LIV

Magnificans⁵² salutes

⁵² Magnificans Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-R ] Magnificas Rusch (hapax)

regis eius^†

et⁵³ faciens misericordiam christo suo David ¦

⁵³ et Ps-G D 30 Ps-R] om. Rusch (hapax)

et semini eius

usque in seculum.

Psalmus 17

Numérotation du verset Ps. 17,ad litteram

^marg.| {3.541} .1. Diligam te domine fortitudo. Huic psalmo preponitur talis titulus in Hebreo. Ad victoriam servo domini David, qui locutus est verba carminis huius, in die qua liberavit eum dominus de manu omnium inimicorum eius, et de manu Saul : et dixit : Diligam te Domine fortitudo mea. In hoc autem titulo apparet autor psalmi huius, scilicet David et materia eius, quia sicut precedens psal. est oratio David, ut liberaretur a persecutionibus inimicorum suorum, ita iste psalmus est gratiarum actio pro liberatione ab inimicis iam adepta per hoc autem quod in fine dicitur tituli. de manu omnium inimicorum eius. in qua generalitate includitur etiam Saul, et nihilominus additur, et de manu Saul, intelligitur quod persecutio Saulis ponderabat super omnes alias persecutiones, secundum quod dicit hic Rabbi Salomon . Dividitur autem iste Psalmus in duas partes, quia primo ponitur liberationis David narratio, secundo intenta conclusio, ibi. Vivit dominus. Prima in tres, quia primo ponitur Dei liberationis efficacia. Secundo liberationis materia, ibi. Laudans invocabo. Tertio liberationis forma, ibi. Misit de summo.

^marg.| Circa primum dicit David. Diligam te domine, etc. caritativa dilectione.

^marg.| .2. Fortitudo mea, etc. id est qui dedisti mihi fortitudinem contra insultus adversariorum.

^marg.| .3. Dominus firmamentum. id est dans mihi firmitatem patientie, et tolerantiam adversariorum.

^marg.| .4. Et refugium meum, etc. In magnitudine imminentium periculorum.

^marg.| .5. Et liberator meus. De manu prevalentium inimicorum.

^marg.| {3.542} .6. Deus meus adiutor meus. sine cuius adiutorio iam non potuissem evasisse adversarios.

^marg.| .7. Et sperabo in eum. de premio vite future.

^marg.| .8. Protector meus. contra insurgentes hostes.

^marg.| .9. Et cornu salutis. repellens, et concutiens inimicos, et adversarios fortes.

^marg.| .10. Et susceptor meus. Cum declinavi hostes me fortiores.

^marg.| .11. Laudans. Hic consequenter ponit liberationis materiam. Et primo ponit liberationem sui. Secundo liberationem Israel de terra Egypti, ibi. Commota est. Cuius ratio infra dicitur. Circa primum ponit materiam sue liberationis, scilicet mala illata sibi ab adversariis suis, tam spiritualia, quam corporalia, et quantum ad hoc dicit. Laudans invocabo dominum, etc. pro evasione malorum que sequuntur, cum dicitur.

^marg.| .12. Et ab inimicis, etc. id est sicut dominus me salvavit ab inimicis meis corporalibus, scilicet Saule, et Absalom, et eorum complicibus, ita spero quod salvabit me ab inimicis meis spiritualibus, scilicet demonibus.

^marg.| .13. Circundederunt me. Fuit enim David aliquando ita circundatus ab adversariis, quod desperabat se posse evadere, ut dictum est psal. precedenti.

^marg.| .14. Et torrentes iniquitatis etc. quia propter iniquitatem eius commissam contra Uriam in adulterio uxoris sue, et homicidio Urie sustinuit persecutionem Absalom filii sui, ut habetur 2Rg. 12. Et propter iniquitatem numerationis populi sustinuit magnam turbationem, et anxietatem animi ex pestilentia populi sui, ut habetur 2Rg. 24. Et propter hoc subdit.

^marg.| .15. Dolores inferni, etc. quia dolore motus rogavit, ut gladius angeli percutientis populum verteretur in eum, ut habetur 2Rg. 24.c. et sic descenderet ad infernum, ubi descendebant omnes morientes ante Christi adventum.

^marg.| .16. In tribulatione. pro liberatione a predictis malis.

Numérotation du verset Ps. 17,ad litteram

^marg.| {3.543} .1. Et exaudivit de templo. id est de celo quod est templum glorie Dei.

^marg.| .2. Vocem meam. id est sua gratia dando mihi liberationem.

^marg.| .3. Et clamor meus in conspectu, etc. loquitur de Deo more humano, quo clamor petentis introire aures postulati dicitur quando eius oratio exauditur.

^marg.| .4. Commota est. Hic consequenter David introducit liberationem Israel ab Egypto pro sue liberationis exemplo, quia sicut dicit Rabbi Salomon modus antiquorum Hebreorum fuit in particularibus liberationibus facere mentionem de liberatione Egyptiaca, que fuit generalis toti populo, et hoc patet in pluribus locis sacre scripture. dicit ergo. .5. Commota sunt. id est habitantes in terra secundum modum communem loquendi, quia propter plagas Egypti omnes habitantes Egyptum fuerunt conterriti, et commoti, ut patet in Ex. et etiam ad litteram inter plagas illas facte fuerunt coruscationes, et tonitrua horribilia, ut habetur Exodi nono. e. ita quod videbatur tremere tota terra, et commoveri montium fundamenta.

^marg.| .6. Quoniam iratus est eis, etc. talia enim erant contra Egyptios divine {3.544} iracundie signa.

^marg.| .7. Ascendit fumus. Loquitur de Deo ad modum hominis irati, de cuius ore, et naribus exit fumus.

^marg.| .8. Et ignis a facie eius. quia ignis, et grando mista pariter ferebantur ad punitionem Egyptiorum, ut habetur Ex. 9. Et iste ignis dicitur a facie Dei exarsisse, quia processit de eius precepto, et voluntate.

^marg.| .9. Inclinavit. Non per loci mutationem, que Deo est impossibilis, sed per effectus exhibitionem, Egyptios in terra puniendo, et Hebreos liberando.

^marg.| .10. Et caligo, etc. Quia fecit tenebras palpabiles tribus diebus in Egypto, ut habetur Ex. 10.

^marg.| .11. Et ascendit, etc. per hoc enim designatur velocitas divini subsidii ad liberationem populi de Egypto, quia omnes filios Israel eadem die duxit simul, cum tamen essent in maximo numero, ut habetur Ex. 12.

^marg.| .12. Et posuit tenebras latibulum. hoc intelligitur de nube existente inter exercitum Egyptiorum, et filios Israel super mare rubrum, que erat obscurissima, et densissima ex parte Egyptiorum, ita quod non poterant accedere ad filios Israel, et in nube illa erat angelus personam domini representans, ut habetur Ex. 14. ideo dicit hic. Latibulum suum, et tabernaculum.

Numérotation du verset Ps. 17,ad litteram

^marg.| {3.545} .1. Tenebrosa aqua. quia ex nubis densitate fluebant pluvie grosse ad maius impedimentum Egyptiorum, verumtamen quia nubes illa ex parte filiorum Israel illuminabit noctem, ut ibidem dicitur, ideo subditur.

^marg.| .2. Pre fulgore. quia ex illa nube circa vigiliam matutinam facta sunt tonitrua, et fulgura rotas curruum subvertentia, ideo subditur.

^marg.| .3. Nubes transierunt etc. Ex quo patet sententia usque ibi.

^marg.| .4. Et misit sagittas, etc. id est fulgura que a Deo mittebantur, sicut sagitte super Egyptios, ideo subditur.

^marg.| .5. Et conturbavit eos. ita enim fuerunt Egyptii conturbati, quod volentes fugere aquas maris, currebant contra eas, secundum quod habetur Ex. 13. Fugientibusque Egyptiis occurrerunt aque, etc.

^marg.| .6. Et apparuerunt, etc. In fundo enim maris sunt fontes aquarum in aliquibus locis, qui non apparent nisi denudetur fundus maris, quod tunc fuit factum, ut filii Israel transirent per maris alveum, ideo subditur.

^marg.| .7. Et revelata sunt fundamenta. id est partes terre existentes sub aquis maris, que hic dicuntur fundamenta orbis, ad similitudinem fundamenti domus artificialis in quo fundamentum est pars inferior, quia super terram sunt alia elementa, et superius corpora celestia.

^marg.| .8. Ab increpatione, etc. per hoc ostenditur a quo processit talis punitio contra Egyptios, scilicet a Dei vindicta contra eos.

^marg.| .9. Misit de summo. Hic consequenter describitur forma liberationis ipsius David, que facta est divina virtute, et primo describitur forma liberationis eius per modum evasionis de manu adversariorum. Secundo {3.546} per modum insecutionis, et destructionis eorum, ibi. Quoniam in te eripiar. Prima in duas, in partem principalem, et incidentalem secunda ibi. Cum sancto sanctus eris. Circa primum dicit David. Misit de summo. id est de celo, unde venit auxilium mihi.

^marg.| .10. Et accepit. scilicet Deus me liberando sua gratia, et virtute.

^marg.| .11. Et assumpsit. idest de tribulationibus multis Saulis, et Absalonis me persequentibus. Quod autem per aquas tribulationes intelligantur, patet Is. 7.b. ubi dicitur. Adducet dominus super eos aquas fluminis fortes, et multas, regem Assyriorum, et omnem gloriam eius. id est exercitum eius.

^marg.| .12. Eripuit me de inimicis etc., scilicet a Saule, et Absalone.

^marg.| .13. Et ab his qui. Siba filio Bochri, et sibi adherentibus, ut habetur 2Rg. 20.

^marg.| .14. Quoniam confortati. habentes magnam potentiam propter multitudinem sibi adherentem.

^marg.| .15. Prevenerunt. quia Saulira prevenit David, quod ad modum corone circundedit David, propter quod desperabat se posse evadere, ut habetur 1Rg. 23. Et Achitophel dedit Absalon consilium, ut persequeretur David, ita quod preveniret eum antequam posset intrare aliquod fortalitium, ut habetur 2Rg. 17. Et Siba filius Bochri concitavit rebellionem contra David, antequam redisset ad civitatem, et domum regiam.

^marg.| .16. Et factus. quia ex ordinatione divina Saul compulsus fuit insecutionem David dimittere, eo quod Philisthiim infuderant se super terram Israel, ut habetur 1Rg. 22. et nutu Dei consilium Achitophel fuit dissipatum, ut habetur 2Rg. 17. et caput fuit sibi amputatum de consilio mulieris sapientis, et hoc Deo favente, ut habetur 2Rg. 20.

Numérotation du verset Ps. 17,ad litteram

^marg.| {3.547} .1. Et eduxit me. scilicet regni Israel predictis tribulationibus terminatis.

^marg.| .2. Et retribuet mihi dominus, etc. Ex hoc enim, quod dedit mihi bona temporalia, spero ab eo consequi eterna.

^marg.| .3. Et secundum puritatem, etc. Id est operum que per manus designantur, eo quod manibus operamur.

^marg.| .4. Quia custodivi, etc. Quantum ad precepta moralia affirmativa.

^marg.| .5. Nec impie gessi, etc. Agendo contra negativa.

^marg.| .6. Quoniam omnia iudicia eius in conspectu meo. exequendo precepta eius iudicialia.

^marg.| .7. Et iustitias eius. Id est ceremonias eius.

^marg.| .8. Non repuli a me. eas dimittendo.

^marg.| .9. Et ero immaculatus. quia non patitur consortium maculatorum, cum sit Sanctussanctorum.

^marg.| .10. Et retribuet. exponitur iste versus, sicut supra.

^marg.| .11. Cum sancto sanctus eris, etc. Hec est pars incidentalis in qua David incidentaliter ostendit Dei misericordiam, et benignitatem {3.548} generaliter erga bonos, eo quod particulariter locutus fuerat de bonitate Dei erga se propter suam innocentiam.

^marg.| .11. Cum sancto. Verbum est David ad Deum. quasi dicat sanctus te sanctum confitebitur, a quo sua sanctitas derivatur. Vel aliter : Cum sancto. qui scilicet sancte vivit.

^marg.| .12. Sanctus eris. suam sanctitatem imitando.

^marg.| .13. Et cum viro innocente, etc. Id est, qui malum aliis non facit.

^marg.| .14. Innocens eris. malum ei non inferendo, nisi forsitan malum temporalis pene ad purgationem culpe preterite : vel ad exercitium sue patientie quod cedit ei ad bonum vite eterne.

^marg.| .15. Et cum electo. ad vitam eternam per predestinationem.

^marg.| .16. Electus eris. quia eliget te omissis aliis.

^marg.| .17. Quoniam tu populum. secundum quod dicitur Iac. 4.b. Deus superbis resistit, humilibus autem dat gratiam.

^marg.| .18. Quoniam tu illuminas. lucerna est lumen in testa : et ideo lumen naturale intellectus humani positi in corpore terreno bene dicitur lucerna. hanc Deus lucernam illuminat, quando lumini nature addit lumen gratie : quia gratia perficit naturam.

Numérotation du verset Ps. 17,ad litteram

^marg.| {3.549} .1. Deus meus illumina. Lumen enim naturale comparatum ad Deum tenebre sunt, sicut et quelibet creatura : et ideo David petit ipsum illuminari gratia divina. Vel aliter : Tenebre dicuntur hic opera meritoria per peccatum mortale extincta, que recuperata gratia vivificantur, et illuminantur.

^marg.| .2. Quoniam in te, etc. hic consequenter describitur liberatio David per modum insecutionis adversariorum, cum dicitur : Quoniam in te eripiar. id est per te eripiar a tentatione. Tentatus enim fuit David occidere Nabal cum omnibus de domo sua : a qua tentatione fuit ereptus per verba Abigail a Deo ad hoc directe : propter quod dixit ei David : Benedictus dominus Deus Israel qui misit te hodie in occursum meum, etc. ut habetur 1Rg. 25.

^marg.| .3. Et in Deo meo. Id est, in virtute Dei mei.

^marg.| .4. Transgrediar murum. capiendo adversarios intra suum fortalitium : quod factum est quando cepit fortalitium Iebuseorum in Ierusalem, ut habetur 2Rg. 5. et quando cepit Rabath filiorum Amon, ut habetur 2Rg. 12.

^marg.| .5. Deus meus impolluta etc. Ista est lex divina, in qua non est aliqua immunditia concessa, tanquam licita, licet aliqua fuerint permissa propter maius periculum evitandum, sicut usura {3.550} cum extraneis, ne fratres suos usura gravarent, et libellus repudii ne uxores occiderent. Deuter. 22. et 24.

^marg.| .6. Eloquia domini igne, etc. id est, pura, et munda, sicut metalla in fornace probata.

^marg.| .7. Protector est, scilicet ipse Deus, dum tamen ista spes proveniat ex gratia, et meritis : aliter enim non esset spes, sed presumptio.

^marg.| .8. Quoniam quis. quasi dicat nullus : quoniam alii sunt dii tantum participative, s. homines sancti secundum illud Ps. 81.b. Ego dixi dii estis. vel sunt dii falsi, sicut idola gentium.

^marg.| .9. Deus qui precinxit me virtute. corporali contra hostes visibiles, et spirituali contra hostes invisibiles.

^marg.| .10. Et posuit. auferens a me maculam adulterii cum Bethsabee, et homicidii Urie : que macule fuerunt purgate per patientiam quam Deus dedit David in persecutione Absalon, secundum quod predixit ei Nathan propheta, ut habetur 2Rg. 12.

^marg.| .11. Qui perfecit. dando mihi agilitatem ad hostes meos insequendum.

^marg.| .12. Et super excelsa. id est, stabiliens in regia dignitate.

^marg.| .13. Qui docet. quia Deus docuit eum artem preliandi.

^marg.| .14. Et posuisti. dans mihi fortitudinem convenientem ad exequendum preliandi artem.

^marg.| .15. Et dedisti etc. quasi dicat fortitudo mea parum posset, nisi protectio tua.

Numérotation du verset Ps. 17,ad litteram

^marg.| {3.551} .1. Et disciplinam. per tribulationes temporales me corrigendo.

^marg.| .2. Et disciplina tua ipsa me docebit. quia vexatio a Deo inflicta dat intellectum.

^marg.| .3. Dilatasti gressus. In Hebreo habetur : passus meos, quia quando pedes sunt coniuncti, homo dispositus est ad cadendum, sed quando sunt convenienter elongati, tunc est dispositus ad firmius standum : et per hoc intelligitur firmitas in statu regio, que inerat ipsi David a Deo .

^marg.| .4. Persequar inimicos. quia non poterunt manum meam effugere.

^marg.| .5. Et non convertar. ab eorum insecutione.

^marg.| .6. Confringam illos. quod contigit in filiis Ammon, quos capta civitate regia trucidavit : et transire fecit super eos ferrata carpenta, traducens eos in typo laterum, ut habetur 2Rg. 12.

^marg.| .7. Et precinxisti, etc. Contra Goliam Getheum, et contra alios Philistheos, quos divina virtute frequenter debellavit.

^marg.| .8. Et supplantasti, etc., scilicet Philistheos, et alios populos infideles, quos David redegit sub tributo, ut habetur 2Rg. 8.

^marg.| .9. Et inimicos, etc. convertendo eos in fugam coram me.

^marg.| .10. Et odientes me disperdidisti, etc., scilicet Saulem, et Absalom, et Siban filium Bochri cum adherentibus sibi.

^marg.| .11. Clamaverunt, etc. deficiente eis auxilio humano.

^marg.| .12. Ad Dominum, etc. quia erant indigni auxilio divino.

^marg.| {3.552}

^marg.| .13. Et comminuam. tanquam destitutos ab omni auxilio humano, et divino, ut dictum est.

^marg.| .14. Eripies me. id est, eripuisti.

^marg.| .15. De contradictionibus populi, scilicet quando sub Absalon, et sub Siba filio Bochri populus Israel rebellans, contradixit mihi.

^marg.| .16. Constitues. id est, constituisti.

^marg.| .17. In caput, etc. conservans mihi stabilitatem regni. Et quia dominium David se extendebat etiam ad alias gentes in circumitu que erant idololatre, ut Philisthei, et Ammonite, et ceteri, ideo subditur.

^marg.| .18. Populus quem non, etc. notitia approbationis propter eorum idololatriam.

^marg.| .19. Servivit mihi. obediendo, et tributum reddendo : et quia non solum obediebant David in propria persona, sed etiam nuntiis ab eo missis. ideo subditur.

^marg.| .20. In auditu, etc. Verumtamen quia iste gentes recesserunt ab obedientia regni David tempore Roboam regis, nepotis sui, et aliorum sequentium. ideo subditur.

^marg.| .21. Filii alieni mentiti, etc. quia iuraverant ei servire, et successoribus suis.

^marg.| .22. Filii alieni inveterati sunt. licet enim in principio bene obedierint : tamen ipso decedente, ab obedientia declinaverunt. ideo subditur.

^marg.| .23. Et claudicaverunt a semitis, scilicet In Hebreo habetur : Et timebunt {3.553} in clausuris suis : et in translatione Hieronymi iuxta Hebr. habetur : Et contrahentur in angustiis suis : et in eandem sententiam revertitur : quia homines rebellare volentes, recludunt se, et sua in civitatibus, et locis mutatis, timentes invadi ab illis contra quos rebellant. Istam autem rebellionem futuram David previdit in spiritu.

Numérotation du verset Ps. 17,ad litteram

^marg.| .1. Vivit dominus. Hic ponitur huius Psal. intenta conclusio, videlicet divini nominis magnificatio pro beneficiis predictis, cum dicitur : Vivit dominus. quia est vita per essentiam, et omnia vivunt in eo, secundum quod dicitur Io. 1.a. Quod factum est, et in ipso vita erat : Quia creatura, ut est in Deo, est ipsa creatrix essentia, que est idem quod intelligere divinum. Intelligere autem est supremus gradus vite : et quia intelligere {3.554} divinum est optimum, eo quod unico actu intelligit perfecte se, et omnia alia, ideo dicit Philosophus 12. Metap. quod Deus vivit vita nobilissima, sempiterna, et optima.

^marg.| .2. Et benedictus. ex beneficiis mihi collatis.

^marg.| .3. Et exaltetur Deus salutis, etc. non in se. cum sit magnitudinis infinite, sed in creaturis ipsum laudantibus.

^marg.| .4. Deus qui das. et patet sententia ex dictis usque ibi.

^marg.| .5. Propterea confitebor. confessione laudis tue.

^marg.| .6. In nationibus. quia psal. facti a David, derivati sunt ad omnes nationes in Christo credentes.

^marg.| .7. Magnificans salutes. id est salutes meas, qui sum rex ab eo institutus.

^marg.| .8. Et faciens, etc. id est, inuncto in regem de eius mandato per Samuelem, ut habetur supra 1Rg. 16.

^marg.| .9. Et semini eius usque in seculum. quia Deus dedit regnum ipsi David pro se, et successoribus suis, ut habetur 2Rg. 7.

Numérotation du verset Ps. 17,moraliter

^marg.| {3.541} .1. Diligam te Domine fortitudo mea. Iste Psalmus est gratiarum actio ipsius David pro sua liberatione a persecutione Saulis, et aliorum inimicorum.

^marg.| Allegorice vero potest exponi, ut sit gratiarum actio totius ecclesie pro sua liberatione a persecutione Iudeorum. Circa quod ostenditur primo liberandi potestas in Deo, cum dicitur.

^marg.| Diligam te domine fortitudo mea, etc. id est diligam te super omnia, quia tu es tota virtus, et tota substantia mea, ideo dicitur hic fortitudo, roborans : firmamentum, stabiliens : refugium salvans : adiutor, et protector, descendens. et cornu salutis, hostes deiiciens.

^marg.| {3.542}

^marg.| .13. Circundederunt. Hic secundo ponitur salvandi necessitas cum dicitur : Circundederunt me. nam in tribulatione que facta est sub Stephano Actu. 8. et 9. fideles ad mortis supplicia trahebantur.

^marg.| .14. Et torrentes iniquitatis etc. id est Iudei ad modum torrentis impetuose currentes super Christianos.

^marg.| .15. Dolores inferni, etc. id est Iudei qui dicuntur dolores inferni, sicut dicuntur, stipula inferni, et sic dicuntur.

^marg.| † Laquei mortis. quia querebant fideles capere ad mortem.

^marg.| .16. In tribulatione. Hic tertio ponitur ecclesie liberatio, circa quam primo ponitur eius deprecatio cum dicitur. In tribulatione etc. Act. 12.a. dicitur quod incarcerato Petro ecclesia orabat pro eo, et multo fortius fiebat pro communitate in persecutione posita.

Numérotation du verset Ps. 17,moraliter

^marg.| {3.543} .1. Et exaudivit de templo sancto suo, etc. id est de celo.

^marg.| .2. Commota est, etc. Hic ponitur Iudeorum punitio, dicit enim Iosephus libro de iudaico bello, quod Iudei tunc temporis rebellaverunt Romanis, propter quod supra modum afflixerunt Iudeam, eo quod non cognovit suum salvatorem, ut habetur Luc. 19. et hoc est quod dicitur. Commota est, et contremuit terra, etc. idest Iudea in adventu exercitus Romanorum.

^marg.| † Fundamenta montium conturbata sunt, etc. id est principales de Iudea que est montuosa.

^marg.| .6. Quoniam iratus est eis, scilicet Deus propter quod permisit hec {3.544} fieri.

^marg.| .7. Ascendit fumus. loquitur de Deo ad modum hominis irati de cuius naribus exit fumus, et facies inflammatur.

^marg.| † Et carbones succensi etc. id est Romani contra Iudeos acriter provocati.

^marg.| .9. Inclinavit celos, etc. Per effectum sue punitionis.

^marg.| .10. Et caligo, etc. id est turbatio Iudee tenebrosa.

^marg.| .11. Et ascendit super. Per hoc designatur velocitas executionis in Iudeorum punitione.

^marg.| .12. Et posuit tenebras latibulum. id est Ierusalem ad Dei cultum electam, quam obtenebravit per Romanos.

Numérotation du verset Ps. 17,moraliter

^marg.| {3.545} .2. Pre fulgore etc. Tempore nanque tempestuoso de nubibus exeunt coruscationes fulgide, et ignis, et fulgur, et aliquando grandines, et per ista metaphorice significantur multiplices Iudee afflictiones, et civitatis, et templi combustiones.

^marg.| † Et intonuit de. quia terruit defensores templi intantum, quod fugerunt in fossis subterraneis, et sic templum combustum fuit a Romanis.

^marg.| .4. Misit sagittas suas. id est sagittas Romanorum, que dicuntur esse Dei, quia Romani in hoc erant eius instrumentum.

^marg.| .6. Et apparuerunt fontes aquarum, etc. id est sacre scripture implete, loquentes de civitate, et templi destructione.

^marg.| .7. Et revelata sunt fundamenta orbis terrarum : etc. id est verba Dei per {3.546} que fundatus fuit orbis.

^marg.| .8. Ab increpatione tua, etc. id est ex vindicta tua processerunt ista.

^marg.| .9. Misit de celo, etc. Hic ponitur fidelium liberatio, nam ante Romanorum adventum misit Deus angelum suum, cuius monitu fideles qui erant in Iudea transierunt in regnum Agrippe, qui erat confederatus Romanis, et ibi fuerunt in pace, propter quod subditur.

^marg.| .11. Et assumpsit me de aquis multis, etc. id est de tribulationibus predictis.

^marg.| .12. Eripuit me ab inimicis meis, etc. id est a Iudeis qui tunc plures et fortiores erant temporaliter Christianis.

^marg.| .15. Prevenerunt me in die afflictionis mee, etc. id est in persecutione Stephani. Act. 8. et 9.

Numérotation du verset Ps. 17,moraliter

^marg.| {3.547} .1. Et eduxit me in latitudinem, etc. Quia tunc dispersi fuerunt discipuli Christi, et predicaverunt Gentilibus.

^marg.| .2. Et retribuet mihi dominus secundum iustitiam meam, etc. Gratiam in presenti, et gloriam in futuro.

^marg.| .4. Quia custodivi vias Domini. Iesu Christi, quoniam omnia iudicia eius in conspectu meo, ad meditandum, et operandum, et patet littera.

^marg.| .11. Cum sancto, etc. Hic ponitur dicte liberationis recognitio : et dirigitur verbum ad Deum, cum dicitur : Cum sancto {3.548} sanctus eris. ipsum sanctificans.

^marg.| .13. Et cum viro innocente innocens. ipsum in innocentia conservans.

^marg.| .15. Et cum electo, etc. scilicet a te.

^marg.| .16. Electus eris, etc. Nam eliget te pre omnibus aliis.

^marg.| † Et cum perverso perverteris, etc. scilicet opinative : quia reputat Deum perversum blasphemans eum.

^marg.| .17. Quoniam tu populum humilem salvum, etc. id est Christianum.

^marg.| † Et oculos superborum humiliabis, etc., scilicet Iudeorum.

^marg.| .18. Quoniam tu illuminas lucernam meam domine Deus meus, etc. Id est, Doctores Ecclesie.

Numérotation du verset Ps. 17,moraliter

^marg.| {3.549} † Illumina tenebras meas, etc. id est Christianos simplices qui sunt ignorantes.

^marg.| .2. Quoniam in te eripiar. a tentatione scilicet diaboli. sicut ereptus sum a persecutione populi iudaici.

^marg.| .3. Et in Deo, etc. id est, tentationis obstaculum, que impedit processum in bonum.

^marg.| .5. Deus meus impolluta via. id est doctrina evangelica, que non permittit aliquod malum, sicut lex Mosaica permittebat usuras cum extraneis, et repudii libellum.

^marg.| .7. Protector est omnium sperantium. quantum expedit ad eorum salutem.

^marg.| .8. Quoniam quis Deus preter Dominum. quasi diceret, nullus.

^marg.| {3.550} .9. Deus qui precinxit me virtute. quasi dicat ab ipso est omnis virtus mea contra vitia.

^marg.| .11. Qui perfecit pedes meos, tanquam cervorum. id est Apostolorum qui fuerunt valde veloces ad discurrendum pro predicatione Evangelii per universum orbem.

^marg.| .11. Et super excelsa. id est super mundi principes obedientes Ecclesie.

^marg.| .13. Qui docet manus mea, etc. Manus ecclesie, et brachia sunt martyres ad bellum edocti, et ad modum eris inflexibiles, quia tamen ista fortitudo est a Deo, ideo subditur.

^marg.| .15. Et dedisti, etc. Et disciplina tua correxit me. per sanctos confessores, et doctores, quorum disciplina est correctiva defectuum, et promotiva profectuum, etc. ideo subditur. Dilatasti gressus meos etc.

Numérotation du verset Ps. 17,moraliter

^marg.| {3.551} .4. Persequar. Hic orat Ecclesia pro subiectione infidelium, et primo Iudeorum, cum dicitur : Persequar. quod factum fuit per Romanos, per meritum tamen Christi, et ecclesie.

^marg.| † Cadent subtus. quia serviunt Christianis.

^marg.| .7. Et precinxisti. repetitio est eiusdem sententie ad maiorem assertionem.

^marg.| .9. Et inimicos meos, etc. dorsum. id est fugientes coram me.

^marg.| .10. Et odientes me disperdidisti. scilicet Iudeos qui sunt per orbem dispersi.

^marg.| .11. Clamaverunt, nec erat. Nam Iudei contra Romanos petierunt auxilium Agrippe, sed noluit eos adiuvare, ut dicit Iosephus libro de iudaico bello.

^marg.| .12. Ad Dominum, etc. Clamaverunt enim tunc ad Dominum in templo per orationes, et sacrificia, et non fuerunt exauditi.

^marg.| {3.552} .13. Et comminuam eos, ut pulverem, scilicet dispergendo per orbem : Idem enim in canticis repetitur frequenter.

^marg.| † Ut lutum platearum. Id est, Faciam eos conculcari, sicut lutum : quod patet per effectum.

^marg.| .14. Eripies me. Hic orat pro subiectione Gentilium, cum dicitur : Eripies me de contradictionibus. quod incepit a tempore Constantini, qui sub pena gravi prohibuit iniurias fieri Christianis.

^marg.| .16. Constitues me in caput. Nam Romam caput mundi dimisit vicario Christi.

^marg.| .18. Populus quem non. per legem, et prophetas, s. Gentilis.

^marg.| .19. Servivit mihi. humiliter, et devote.

^marg.| .21. Filii alieni mentiti sunt mihi. scilicet Iudei dicentes Christo, Io. 10.e. Si tu es Christus, dic nobis palam : quasi volentes eum habere regem, cum tamen quererent eius mortem.

^marg.| .23. Et claudicaverunt a semitis. id est, a preceptis Dei sibi datis.

Numérotation du verset Ps. 17,moraliter

^marg.| {3.553} .1. Vivit dominus. Hic ponitur psal. conclusio que est gratiarum actio, cum dicitur.

^marg.| .2. Et benedictus Deus, etc. qui das vindictas mihi. idest, victorias, ut patet per predicta.

^marg.| † Et ab insurgentibus, etc. Antichristi tempore.

^marg.| † A viro iniquo eripies me. id est, ab Antichristo, qui dicitur homo peccati, et filius perditionis. 2. Thess. 2.b. Quem dominus {3.554} Iesus interficiet spiritu oris sui, ut dicitur ibidem.

^marg.| .5. Propterea confitebor. confessione laudis.

^marg.| .7. Magnificans salutes regis. id est, Christi qui est omnium Salvator, quantum in se est.

^marg.| .8. Et faciens misericordiam Christo suo David. id est summo pontifici, qui dicitur David, id est, manu fortis : quia quod ligat in terra, ligatum est et in celis.

^marg.| .9. Et semini. id est populo Christi, cuius est pater spiritualis.

Numérotation du verset Ps. 17,additio 1

^marg.| {3.553} In Ps. 17. Diligam te domine : ubi dicitur in postil. Et posuit immaculatam viam meam. Macule adulterii, et homicidii fuerunt ablate ab anima ipsius David per suam contritionem, et Dei misericordiam, etiam antequam persecutionem Absalom patienter toleraret : licet verum est quod sublata macula adhuc remansit reatus pene satisfactorie, ut satis habetur in textu per postillatorem allegato, scilicet 2Rg. 12.d. ubi postquam David dixit ad Nathan : Peccavi domino. statim ei respondit : Dominus quoque transtulit peccatum tuum. Quod quidem verbum, s. transtulit peccatum tuum, intelligitur quantum ad culpam, prout etiam postillator ibidem exponit. unde {3.554} remissa culpa manifestum est, quod non remanet macula : reatus tamen pene satisfactorie remansit. unde sequitur in littera : Verumtamen, quia blasphemare fecisti inimicos nomen domini, filius qui natus est tibi morte morietur. Et ista bene tractantur in prima secunde. q.87. vide ibi.

Numérotation du verset Ps. 17,additio 2

^marg.| In eodem Psalmo 17. Diligam te, ubi dicitur in postilla : Et semini eius usque in seculum. Proprius, et verius exponitur hoc quod dicitur : Et semini eius, de Christo qui factus est ex semine David secundum carnem ad Rom. 1.a. Cuius regnum est usque in seculum, quia regnum eius non corrumpetur, Daniel. 7.d. Et regni eius non erit finis, etc. Luc. c.

Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Nicolaus de Lyra (Ps. 17), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 21/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=lyr&numLivre=26&chapitre=26_17)

Signaler un complément d'information

Notes :

<26. Psalterium>

Psalmus 17

<26. Liber Psalmorum*>

Psalmus 17