Nicolaus de Lyra

Psalmus 93

Numérotation du verset Ps. 93,1 

¶ Psalmus David
¶Codd. : (Ps. 93) ω 1 NAL3255 ; Rusch Ps-G
quarta sabbati1*
1quarta Ps-R Ps-G ] quarto Rusch Ed1530 | Psalmus... sabbati] Laus cantici ipsi David. Vox Ecclesie de regno Christi D30 ( cf. Ps. 94, 1 )
Numérotation du verset Ps. 93,I 

Deus ultionum
Dominus ¦ Deus ultionum
libere egit.
Numérotation du verset Ps. 93,2 II

Exaltare qui iudicas terram ¦ redde retributionem superbis.
Numérotation du verset Ps. 93,3 III

Usquequo
peccatores Domine ¦
usquequo peccatores
gloriabuntur.
Numérotation du verset Ps. 93,4 IV

Effabuntur’
et loquentur
iniquitatem ¦
loquentur omnes
qui operantur
iniustitiam2*.
2 iniustitiam Ps-G D30 ω 1 NAL3255 ] iniquitatem Ps-G (F* K) Gr79 Rusch cum Ps-Med.
Numérotation du verset Ps. 93,5 V

Populum tuum
Domine humiliaverunt ¦ et hereditatem tuam
vexaverunt.
Numérotation du verset Ps. 93,6 VI

Viduam et advenam
interfecerunt ¦ et pupillos occiderunt.
Numérotation du verset Ps. 93,7 VII

Et
dixerunt non videbit Dominus ¦
nec intelliget
Deus Iacob.
Numérotation du verset Ps. 93,8 VIII

Intelligite
insipientes3
3 insipientes Ps-G (ΨB² D plerique codd. et edd. ) Ω ω 1 NAL3255 Rusch ] qui insipientes estis Ps-G (R F C I V)
in populo ¦
et stulti
aliquando sapite.
Numérotation du verset Ps. 93,9 IX

Qui
plantavit aurem non audiet ¦
aut qui finxit
oculum non considerat ?
Numérotation du verset Ps. 93,10 X

Qui corripit gentes
non arguet ¦ qui4 docet hominem scientiam ?
4 qui Ps-G D30 ω 1 NAL3255 ] aut praem. Rusch cum Ps-R (H²), et praem. Ps-G (Q) ΩS
Numérotation du verset Ps. 93,11 XI

Dominus scit
cogitationes hominum ¦
quoniam vane sunt.
Numérotation du verset Ps. 93,12 XII

Beatus homo quem tu erudieris
Domine ¦ et de lege tua
docueris eum.
Numérotation du verset Ps. 93,13 XIII

Ut5 mitiges ei
5 Ut] et ΦV
a diebus malis ¦
donec fodiatur peccatori fovea.
Numérotation du verset Ps. 93,14 XIV

Quia
non repellet6 Dominus
6 repellet D30 Cor2 Ps-G
plebem suam ¦ et hereditatem suam non derelinquet.
Numérotation du verset Ps. 93,15 XV

Quoadusque iustitia7 convertatur in iudicium ¦
7 iustitia D30 Cor2 (alii secundum greum) ω 1 NAL3255
et qui
iuxta illam8 omnes qui recto sunt corde9.
8 iuxta illam Cor2 (alii secundum grecum) ω 1 NAL3255 Rusch Ps-G ] iuxta illa Cor2 (in antiq. videlicet iustitiam et iudicium) |
9 corde] + diapsalma Ps-G |
Numérotation du verset Ps. 93,16 XVI

Quis consurget mihi
adversus malignantes ¦
aut quis
stabit
mecum adversus operantes iniquitatem ?
Numérotation du verset Ps. 93,17 XVII

Nisi
quia Dominus adiuvit me ¦ paulo minus
habitasset10
10 habitasset Ps-G (ΨB² V D) Ω ω 1 NAL3255 ... Clementina Rusch cum Ps-R (U)] habitavit Ps-G
in inferno
anima mea.
Numérotation du verset Ps. 93,18 XVIII

Si
dicebam motus est pes meus ¦ misericordia tua Domine adiuvabat me.
Numérotation du verset Ps. 93,19 XIX

Secundum
multitudinem dolorum meorum
in corde meo ¦ consolationes tue letificaverunt animam meam.
Numérotation du verset Ps. 93,20 XX

Numquid adheret tibi sedes iniquitatis11 :
11 adheret Ps-G ( plerique codd. et edd. ) Rusch cum Ps-R ] aderit Ps-G | sedes Ps-G ( plerique codd. et edd. ) ω1 NAL3255 Rusch ] sedis Ps-G
qui fingis
laborem12*
12 laborem Ps-G ( Q* plerique codd. et edd. ) D30 Hi ω 1 Pagnini ] dolorem Ps-G ( R F C I Q² ΦRGV U ) Ps-R Cor2 (hebr. et antiq. et Ieron. habent DOLOREM sicut supra Ps. 7, 15 : CONCEPIT DOLOREM; tale est ibi Ieron. sed grecus habet LABOREM sed primis standum) ( עָמָ֣ל κόπον)
in precepto.
Numérotation du verset Ps. 93,21 XXI

Captabunt
in animam iusti ¦
et sanguinem innocentem condemnabunt13.
13 condemnabunt ω 1 Ps-G ] condempnabunt ω 1 (postea exp. p) NAL3255
Numérotation du verset Ps. 93,22 XXII

Et factus est mihi Dominus in refugium14 ¦
14 mihi Dominus Ps-G (ΦRP ΨB D edd. ) ω 1 NAL3255 ΩS Rusch )] inv. Ps-G
et Deus meus in adiutorium15
15 adiutorium Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch ] adiutorem Ps-G
spei mee.
Numérotation du verset Ps. 93,23 XXIII

Et
reddet illis iniquitatem ipsorum† et in malitia eorum
disperdet eos ¦
disperdet illos
Dominus Deus noster.16
16 <divisio.> ipsorum+... eorum ¦... eos ω 1 NAL3255 ] ipsorum ¦... eorum... eos’ D30

Psalmus 93

Numérotation du verset Ps. 93,ad litteram 
marg.| {3.1169} Deus ultionum. Huic Psalmo premittitur talis titulus in translatione communi. Psal. David quarta sabbathi. Sed videtur appositus ab aliquo expositore, quia in Hebreo et in translatione Hieronymi nullus penitus est titu. nec ex littera huius psal. aliquid apparet, unde debeat appropriari ad decantandum in quarta die sabbathi, id est quarta die a sabbatho, que est tertia dies creationis mundi in qua distincta fuerunt elementa, ut habetur Gn. 1. Item secundum Hbr. David non fecit hunc psal. sed Moyses, ut dictum est. De materia vero huius psal. dicunt Hebrei, quod loquitur de captivitate ista, in qua sunt modo per diversas partes orbis dispersi, in quibus sustinent opprobria multa et afflictiones maximas a Christianis, a quibus expectant liberari per regem Messiam venturum, et ideo dicunt, quod Moyses hoc previdens in spiritu fecit hunc psal. interpellans divinam vindictam ad populi Israel liberationem. Sed hoc fundamentum est erroneum, quia adventus Christi iam transiit in preteritum, sicut frequenter dictum est, et ideo quantum mihi videtur salvo meliori iudicio dicendum, quod in hoc Psalmo Moyses intendit revocare populum Israel a quodam errore pestifero currente tempore suo. Circa quod sciendum, quod circa divinam providentiam aliqui erraverunt dicentes quod ista inferiora corruptibilia propter eorum variabilitatem non subiacent divine providentie : et maxime actus humani, quia non videbant qualiter infallibilitas divine providentie stet cum libertate arbitrii, in quorum persona dicitur Iob. 22.b. Nubes latibulum eius circa cardines celi perambulat, nec nostra considerat. Et iste error est valde periculosus vel perniciosus. ex hoc enim sequitur quod homines sine freno currant ad vitia, pro bonis vel malis suis actibus non expectantes penas aliquas vel premia propter quod fuit cura sanctis hominibus hunc errorem extirpare. Quod autem iste error cucurrerit tempore Iob. patet, quia allegatur. lib. Iob. c. predicto quasi currens illo tempore et per consequens tempore Moysi : qui fuit ei contemporaneus : quia Eliu Husites qui fuit unus de quatuor amicis Iob contra eum disputantibus, secundum communem opinionem dicitur fuisse Balaam, de quo certum est, quod fuit contemporaneus Moysi, ut patet Nm. 22. Ex quo sequitur quod Moyses et Iob fuerunt contemporanei et per consequens error predictus currebat tempore Moysi, et aliqui de populo Israel erant hoc errore infecti, quia erant ad mala proni, ut patet ex libris Moysi. propter quod Moyses videtur fecisse hunc psal. ad revocandum eos ab errore predicto, et quod facit ostendendo punitionem malorum manifeste factam a deo, quod verum non esset, nisi eius providentia ad ista inferiora et ad actus {3.1170} humanos se extenderet. Et secundum hoc Psalmus iste in duas partes dividitur, quia primo ostenditur propositum in punitione Egyptiorum, quam filii Israel viderant. Secundo in punitione Iudeorum quam ipsi experti fuerant, ibi : Quis consurget mihi. Prima in tres quia primo predictus error in Egyptiis fuisse ostenditur secundo a filiis Israel excluditur, ibi : intelligite insipientes in populo, et tertio ex dictis quoddamcorollarium concluditur ibi. Beatus homo. Circa primo dicit Moyses.
marg.|  .1. Deus ultionum. Id est, punitionum iuste procedentium. .2.   Dominus. Quia est iudex superior omnibus. .3.   Deus ultionum libere egit. Quia non est subditus alicui legi, et ideo potest parcere a pena secundum quod sibi placet cuicumque delinquenti, nec facit in hoc iniustitiam alicui, et ideo super punitionem malorum deprecandus est : propter quod subditur deprecando. .4.   Exaltare. Ostendendo tuam potentiam. .5.   Qui iudicas terram. Inferendo peccatoribus penam. .6.   Redde retributionem superbis. id est Egyptiis ex superbia nolentibus obedire tuis mandatis de dimissione populi Israel, ut patet in Ex. a. 5.c. usque ad 13.c. inclusive. Et sciendum quod Moyses in hoc loco loquitur pro tempore in quo filii Israel in Egypto detinebantur per quem modum prophete frequenter de preteritis loquuntur. ideo subditur. .7.   Usquequo peccatores domine. id est Egyptii idololatrie dediti. .8.   Usquequo peccatores gloriabuntur. Detinentes populum in servitute vili. .9.   Effabuntur et loquentur iniquitatem. Sicut Pharao. Ex. 5.a. dixit. Quis est Deus ut audiam vocem eius, et dimittam Israel ? Nescio dominum et Israel non dimittam.
marg.| .10. Populum tuum domine humiliaverunt. In operibus duris luti et lateris. Ex. 1.
marg.| .11. Et hereditatem tuam. id est filios Israel qui sunt hereditas tua, secundum illud : Hereditas autem mea Israel.
marg.| .12. Vexaverunt. In tantum quod vitam eorum ad amaritudinem perduxerunt Ex. primo capitulo
marg.| .13. Viduam et advenam interfecerunt, etc. id est personis quibus deberent compati, non pepercerunt : quod patet ex hoc, quod pueros natos statim in flumine proiici preceperunt, et sic nullam crudelitatem exercere contra populum Israel horruerunt. Et causa huius subditur.
marg.| .14. Et dixerunt. Corde suo tenendo et ore proferendo.
marg.| .15. Non videbit. Quia tenebant quod divina providentia non se extenderet ad ista inferiora, ut predictum est, et sic sine freno timoris dei faciebant horribilia.
marg.| .16. Intelliget. Hic consequenter hunc errorem excludit a populo Israel, qui diu moratus fuit cum Egyptiis, et sic plures eorum erant infecti erroribus et vitiis. Quod patet ex hoc quod post vocem domini loquentis eis in monte Sinai Ex. 20. cito declinaverunt ad idololatriam per fabricationem vituli et adorationem Ex. 32. et ideo errorem talium arguit Moyses, dicens. intelligite insipientes in populo, etc. id est vos de populo Israel qui estis insecti errore Egyptiorum, intelligite efficaciam divine providentie ad omnia se extendentis.
Numérotation du verset Ps. 93,ad litteram 
marg.| {3.1171} .1. Et stulti aliquando sapite, etc. Id est, ex quo estis separati ab Egyptiis, veritatem circa divinam providentiam cognoscite. Sapientia enim est cognitio de divinis.
marg.|  .2. Qui plantavit aurem non audiet etc. Quasi diceret, hoc est absurdum, quod homines corruptibiles cognoscant ista inferiora, et Deus ignoret, quia quicquid perfectionis est in istis inferioribus, totum preexistit eminentius in prima causa, propter quod Philosophus id est de Anima arguens contra Empedoclem, ducit eum ad inconveniens, quod Deus aliqua ignoraret, que inferiores cognoscunt, scilicet litem, quia dicebat simile simili cognosci, ista autem inferiora dicebat composita ex amicitia et lite, sed in superioribus lis non habet locum, nec per consequens cognitio litis.
marg.|  .3. Qui corripit gentes. Id est, qui Egyptios Gentiles corripuit nobis videntibus terribiliter puniendo.
marg.|  .4. Non arguet. Similiter opera vestra mala, quasi dicat imo.
marg.|  .5. Qui docet hominem scientiam, etc. Id est, Deus, a quo est omnis scientia, quasi dicat quomodo ignorabit illud quod homo scit ?
marg.|  .6. Dominus scit cogitationes hominum, etc. Quasi dicat etiam cogitationes intra mentem latentes ipse cognoscit usque ad minima.
marg.|  .7. Quoniam vane sunt, etc. Id est, ad malum prone, secundum quod dicitur Genesis 8.d. Sensus et cogitatio cordis humani in malum prona sunt.
marg.|  .8. Beatus homo quem tu erudieris domine, etc. Hic quoddamcorollariumconcluditur ex dictis, ex quo enim cogitationes hominum vane sunt, et ad malum prone, cito declinant ad errores, nisi adsit divina correctio, ideo dicitur. Beatus homo quem tu erudieris domine. Ipsum illustrando in mente.
marg.| {3.1172} .9. Et de lege tua docueris eum. Id est, docueris eum ad sequendum dictamen legis naturalis, que est quedam impressio divine legis in nobis, et cum hoc instruxeris eum de lege a te data in monte Sinai et de lege per te danda in Evangelio, de cuius datione futura habuit Moyses notitiam, propter quod dicit salvator Io. 5.g. Si credideritis Moysi, crederetis forsitan et mihi.
marg.|  .10. Ut mitiges ei a diebus malis. Id est, divine ultionis peccata punientis.
marg.|  .11. Donec fodiatur peccatori fovea. Id est, mors corporalis, per quam corpus ponitur in fossa terre, et mors eternalis, per quam ponitur anima in fovea gehenne usque ad diem iudicii, in quo simul corpus et anima ponentur in gehenna.
marg.|  .12. Quia non repellet dominus plebem suam. Id est, mandatis suis obedientem.
marg.|  .13. Et hereditatem, etc. Que in fidelibus adherentibus sibi consistit, quos in presenti fovet per gratiam, et in futuro per gloriam, ideo subditur.
marg.|  .14. Quo adusque iustitia. scilicet divina.
marg.|  .15. Convertatur in iudicium. Id est, ponatur in executione in extremo iudicio, in quo omnia reducentur ad debitum ordinem iustitie.
marg.|  .16. Et qui iuxta illam. Id est, qui tunc secure poterunt expectare terrorem divine iustitie, respondet.
marg.|  .17. Omnes qui recto sunt corde, etc. Propter quod salvator loquens de extremo iudicio dicit apostolis, Luce 21.e. His autem fieri incipientibus respicite, et levate capita vestra, id est, exhilarate corda vestra, ut exponit beatus Gregorius et Sapientie 5.a. dicitur. Tunc stabunt iusti in magna constantia adversus eos qui se angustiaverunt, etc.
Numérotation du verset Ps. 93,ad litteram 
marg.| {3.1173} .1. Quis consurget. Hic consequenter ostendit divinam providentiam se extendere ad actus humanos per punitionem Hebreorum, qui licet pluries fuerint puniti in deserto, tamen fuit ibi duplex notabilis punitio : Una pro adoratione vituli, alia pro rebellione communi, qua populus voluit in Egyptum reverti. Secunda ponitur ibi. Numquid. Circa primum sciendum, quod prima punitio facta est de precepto Moysi Ex. 32.f. ubi dixit. Si quis est domini, iungatur mihi, et postea subditur. Ponat vir gladium super femur suum, et occidat unusquisque fratrem et amicum et proximum suum, etc. et subditur. Et ceciderunt in die illa quasi 23. millia : et hoc est quod dicit hic Moyses loquens in persona propria de preterito per modum presentis vel futuri, quod frequenter fit in prophetis, dicens. Quis consurget mihi adversus malignantes. Id est, adversus incitantes multitudinem populi ad fabricationem vituli. Fuerunt enim ibi aliqui incitantes alios, et isti fuerunt pessimi.
marg.|  .2. Aut quis stabit mecum, etc. Id est, adversus sequentes predictorum instigationem.
marg.|  .3. Nisi quia dominus adiuvit me. Id est, nisi mihi affuisset Dei auxilium speciale.
marg.|  .4. Paulominus habitasset in inferno anima mea. Id est, vita mea. Et accipitur hic infernus pro fossa vel sepultura, et est sensus, fuissem mortuus et sepulture traditus, unde littera Hebraica sic habet : Habitasset in taciturnitate anima mea, quia per mortem aufertur loquela : Aaron enim timore mortis que sibi imminebat a populo, fecit vitulum, et libentius populus Moysen interfecisset quando contrivit vitulum in pulverem, Ex. 32. Nisi fuisset repressus divina virtute timorem ei incutiente, unde subditur. .5.   Si dicebam motus est pes meus. Id est, ex quo disposui discedere de monte Sinai ad preceptum domini dicentis mihi, Ex. 32.b. Vade, descende, peccavit populus tuus quem eduxisti de terra Egypti. .6.   Misericordia tua, etc. Id est, ex tunc fui certificatus, quod per tuam misericordiam me protegeres a populi furore, ideo subditur. .7.   Secundum multitudinem dolorum. Id {3.1174} est, quo sustinuisti propter peccata populi in adoratione vituli, propter quod dolore et iracundia motus Moyses proiecit tabulas et fregit eas ad radices montis, Ex. 32.
marg.|  .8. Consolationes tue. Quando post multam precum instantiam dominus preces Moysi acceptavit, et novas tabulas testamenti sibi dedit, Ex. 34.
marg.|  .9. Numquid adheret. Hic ponitur secunda punitio notabilis Hebreorum, ex qua ostenditur, quod divina providentia se extendit ad regimen actuum humanorum, et ista punitio fuit quando populus territus verbis exploratorum voluit reverti in Egyptum, Nm. 14. reputans quod non posset implere Dei preceptum de transitu ad terram promissionis propter multitudinem et magnitudinem populorum ibidem habitantium, et propter hanc rebellionem exploratores qui populum terruerant, percussi fuerunt morte repentina a domino, et sententia mortis diffinita fuit a domino super omnes qui numerati fuerant in exitu de Egypto a 20. annis et supra, ita quod mortui sunt in deserto omnes preter Iosue et Caleb filium Iephone, ut ibidem habetur, et ex ista punitione et precedenti, debuerunt filii Israel ab errore supradicto revocari, et hoc est quod dicitur. Numquid adheret tibi sedes iniquitatis. Id est, habitatio in malo.
marg.|  .10. Qui fingis. Id est, falso dicis te preceptum domini non posse adimplere de ingressu terre ab eo promisse. Et quia ex sua obstinatione in malo voluerunt Moysen et Aaron, Iosue et Caleb lapidibus obruere Nm. 14. ideo subditur.
marg.|  .11. Captabunt. scilicet captivaverunt.
marg.|  .12. In animam iusti. Id est, iustorum volentes eos interficere, sed quia defensati fuerunt protectione divina, secundum quod ibidem dicitur. Cumque clamaret omnis multitudo, et lapidibus vellet obruere vel opprimere, apparuit gloria domini, etc. ideo subditur.
marg.|  .13. Et factus est, etc. Id est, mihi et aliis tribus mecum existentibus.
marg.| .14. Et reddet illis iniquitatem ipsorum. Quia exploratores qui terruerant populum, statim percussi fuerunt morte repentina.
marg.| .15. Et in malitia. Quia alii eis acquiescentes {3.1175} vagabundi fuerunt per desertum, quousque prostrata sunt ibi cadavera eorum, ut ibidem habetur, et ideo {3.1176} subditur.
Numérotation du verset Ps. 93,ad litteram 
marg.|  .1. Disperdet illos. Cuius providentia ad omnia se extendit quantumcumque minima.
Numérotation du verset Ps. 93,moraliter 
marg.| {3.1169} .1. Deus ultionem. Psalmum istum fecit Moyses ad reprobandum errorem qui tunc currebat, s. quod Dei providentia ad {3.1170} actus humanos se non extendit, quod est valde pernitiosum quia tollit meritum et demeritum, penam futuram et premium et sic sensus litteralis est simpliciter moralis.
Numérotation du verset Ps. 93,additio 1 
marg.| {3.1175} In Ps. 93. Deus ult. Ubi dicitur in Postilla. Et ideo quantum mihi videtur.
marg.| Error iste circa divinam providentiam non solum tempore Moysi vel Iob cucurrit, sed etiam in aliis variis et diversis et quasi in omnibus temporibus occurrit, presertim in his qui fide carent, qui non solum divinam providentiam negant, sed etiam ipsum Deum asserunt non esse iuxta illud : Dixit insipiens in corde suo, non est Deus, tempore etiam prophetarum qui longe post Moysen fuerunt, in ipso populo Israelitico hic error manifeste viguit, legitur enim Ezech. 8.e. de Israelitis idola colentibus, dixerunt : Dominus non videt nos, dereliquit dominus terram. In quo expresse negabant providentiam divinam circa ista inferiora, unde non oportet Psalmum istum appropriare illis qui fuerunt tempore Moysi. Superfluum etiam videtur Moysi ad revocandum hunc errorem aliquem Psalmum ordinare, cum in tota lege Mosaica hoc docetur duplici modo. Primo historialiter, ut patet de primis parentibus a Deo punitis propter transgressionem precepti, Gn. 3. Similiter et de Cain a Deo punito propter fratricidium, Gn. 4. Similiter de generatione diluvii a Deo destinata propter peccata, Gn. 6. Item de Sodomitis divina iustitia submersis, Gn. 19. et sic de aliis quamplurimis in pentateucho contentis. Ex quibus ostenditur, quod Deus per suam providentiam iustissimam punit reprobos, et premiat bonos. Secundo patet hoc ex lege Mosaica et ex preceptis divinis, que in ea dantur que omnia dantur in timore et amore divino et in penis et premiis a Deo promissis seu comminatis hominibus secundum divinam providentiam, ut patet cuilibet intuenti. Non ergo videtur hic Ps. ex hoc Moysi appropriari sicut nec Egyptiis, sed melius videtur dicendum secundum glos. cui etiam concordant precipui expositores Hebreorum, scilicet quod iste Psalmus loquitur generaliter contra omnes malefactores postponentes divinum timorem ex incredulitate divine providentie, sive sint de populo Israelitico sive de aliis nationibus. De Manasse enim rege Iuda de quo legitur 4Rg. 21. quod implevit Ierusalem sanguine innocentum ab ore usque ad os, proprie possunt verificari que dicuntur in hoc Psal, scilicet Viduam et advenam interfecerunt, et pupillos occiderunt. Quod autem hoc fecisset ex incredulitate divine providentie, patet 2Par. 23. Ubi de {3.1176} ipso Manasse post eius penitentiam legitur. Cognovit Manasses, quoniam dominus ipse est Deus. Ex quo patet, quod ante hoc non cognoscebat dominum esse Deum, nec per consequens providere humano generi, et sic de multis aliis tam paganis quam infidelibus seu hereticis, et etiam falsis Christianis contingit sepe in multis et in diversis partibus, et non tantum in uno tempore seu in una generatione vel regione determinata, et ideo dicit Psalmista : Usquequo peccatores domine, usquequo gloriabuntur ? Quod exponens Rabi Abenhazra dicit, et bene, quod per iterationem ly usquequo, intelligitur assiduitas huius peccati, et eius frequentia in multis et variis temporibus. Ad quam sententiam facile adaptatur littera, prout continetur in Postilla, specialitate mutata ad generalitatem. Et notandum, quod licet in hoc Psalmo nullus ponatur titulus in Hebraico nec in translatione Hieronymi, tamen verum est quod iste Psalmus inter Hebreos legitur in qualibet quarta feria. Ratio autem quare quarte ferie approprietur : habetur in glossa, vide ibi.
Numérotation du verset Ps. 93,additio 2 
marg.| In eodem Psalmo 93. Ubi dicitur in Postilla. Quoadusque iustitia, scilicet divina.
marg.| Hebraica littera in hoc loco non habet illud relativum qui, sed sic, et iuxta illam omnes qui recto sunt corde, et intelligitur plane non admirative, sed sic : Quoadusque iustitia, id est, divina convertatur ad iudicium, scilicet in executione extremi iudicii. Et quoadusque iuxta illam, scilicet iustitiam, sunt omnes qui recto sunt corde, unde li et cum dicitur. Et iuxta illam, iterum repetit li, quoadusque, sicut in scripturis sepe contingit, etc.
prol.| $replica
prol.| REPLICA. Circa Psalmum : Deus ultionum, diversificantur, quia Postil. applicat peccata et eorum penas correspondentes ad speciales populos et ad specialia tempora. Burgensis autem et Glossa magistralis generaliter applicant ad omnia tempora, etc. que applicatio videtur moralis, quia sic in tota sacra scriptura specialia vitia reprehenduntur et punita describuntur, quatenus talis punitio cunctis sit morale exemplum, ne ad similia vitia defluant, et similem punitionem incurrant. Nec est inconveniens Moysen vel quemcumque certis scripturis generaliter aliquid facere, et per decantationem carminis vel Psalmi ad specialia applicare, et per ea solvuntur obiectiones Burgens. in proposito.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Nicolaus de Lyra (Ps. 93), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 21/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=lyr&numLivre=26&chapitre=26_93)
Signaler un complément d'information

Notes :