Nicolaus de Lyra

Psalmus 125

Numérotation du verset Ps. 125,1 

¶Canticum graduum. 
¶Codd. : (Ps. 125) D14 D30 Δ Ω F ΩP Rusch Ps-G | graduum] + Vox Christi de futura Ecclesia ad populum dicit D30
Numérotation du verset Ps. 125,I 

In convertendo1
1 in convertendo] cum converterit Ps-α
Dominus2
2 Dominus Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D14 Ω Ω F Δ ΩP Rusch cum Ps-R ] Dominum Ps-G
captivitatem Sion ¦ facti sumus sicut consolati.
Numérotation du verset Ps. 125,2 II

Tunc
repletum est gaudio
os nostrum ¦ et lingua nostra
exultatione.
Numérotation du verset Ps. 125,III 

Tunc dicent inter gentes ¦
magnificavit Dominus facere cum eis.
Numérotation du verset Ps. 125,3 IV

Magnificavit Dominus facere nobiscum ¦
facti sumus letantes.
Numérotation du verset Ps. 125,4 V

Converte3
3 converte Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D14 D30 ² Cor2 Ω M Δ ΩP] convetere cacogr. Rusch pro convertere Ps-G (R M* ΨB*) D30 * Ω F ΩS Ed1530 etc.
Domine
captivitatem nostram ¦
sicut torrens in austro.
Numérotation du verset Ps. 125,5 VI

Qui seminant
in lacrimis ¦
in exultatione metent.
Numérotation du verset Ps. 125,6 VII

Euntes4
4 Euntes Ps-G D14 D30 Δ ΩP] Exeuntes Rusch (hapax)
ibant et flebant ¦
mittentes semina sua5.
5 mit(t)entes Ps-G ( M ² K² V D ΨB²) D30 Δ Ω M Ω F ΩS ΩP Rusch Ed1530 ... Clementina ) Rusch cum Ps-R ] portantes D14 Ps-G
Numérotation du verset Ps. 125,VIII 

Venientes
autem venient ¦ cum6 exultatione
6 cum Ps-G ( M ² V D) D14 D30 Ω Δ Ω F ΩP Rusch edd in Ps-R Ps-G
portantes manipulos suos.

Psalmus 125

Numérotation du verset Ps. 125,ad litteram 
marg.| {3.1445} .1. In convertendo. Titulus huius psal. est : Canticum graduum, sine aliqua additione, et patet sententia ex supradictis. De materia vero huius psalmi patet ex circumstantia littere, quod loquitur de reditu populi Israel a Babylonica captivitate, quia de captivitate facta per Romanos non est reversus populus iudaicus, nec revertetur, ut frequenter supra dictum est. Dicit igitur Psal.
marg.| In convertendo. Reducendo populum de Babylone in Ierusalem in qua est mons Sion, ubi fuerat templum, et domus regia.
marg.|  .2. Facti sumus. Magna enim consolatio fuit eis redire ad locum cultus divini.
marg.|  .3. Tunc repletum est. quia statim cum venerunt in Ierusalem, erexerunt altare, et obtulerunt hostias cum divinis laudibus, ut habetur. 1Esr.. 3.
marg.|  .4. Tunc dicent. Cyrus enim rex Persarum per totum regnum suum {3.1446} fecit publicari edictum, in quo habitabant Gentiles, de reditu Iudeorum in terram suam, in quo edicto continebatur preceptum domini de hoc factum, Esdre. 1. propter quod Gentiles hoc audientes dicebant Deum celi magnificasse populum Israel, et aliqui eorum convertebantur ad Iudaismum, de quo etiam Iudei letabantur, ideo subditur.
marg.|  .5. Magnificavit. De reditu nostro et conversione Gentilium.
marg.|  .6. Facti sumus letantes. Verumtamen quia adhuc non erat edificatum templum nec civitas reparata, ideo subditur.
marg.|  .7. Converte domine captivitatem nostram. Ventus australis est pluviosus, et ideo facit fluere torrentes prius desiccatos, et sic petit Israel, quod gratia divina effluat in populo de captivitate reducto, sicut tempore Salomonis per reedificationem civitatis et templi, ubi dabantur divina responsa. Et ad hoc impetrandum allegat Psal. populi penitentiam, que est dispositio ad gratiam impetrandam, di.
marg.|  .8. Qui seminat in lachrymis. Per veram contritionem de peccatis.
marg.|  .9. In exultatione. Ex consecutione gratie divine. Et consequenter applicat ad populum Israel.
Numérotation du verset Ps. 125,ad litteram 
marg.| {3.1447} .1. Euntes. in captivitatem Babylonicam.
marg.|  .2. Ibant et flebant. ex contritione de peccatis. propter que captivitatem meruerant.
marg.|  .3. Mittentes semina sua. Sicut enim fructus producitur ex semine, sic ex vera et perfecta penitentia suo modo reportatur beneficium divine {3.1448} gratie, ideo subditur.
marg.|  .4. Venientes autem venient. et patet littera ex dictis.
marg.| Moraliter autem potest exponi Psalmus iste de quolibet redeunte de peccato mortali tanquam de Babylone, que confusio interpretatur, et per veram penitentiam consequitur donum gratie in presenti, et glorie in futuro.
Numérotation du verset Ps. 125,moraliter 
marg.| {3.1445} .1. In convertendo. Psalmus iste secundum litteralem sensum loquitur de reditu populi iudaici de Babylonica servitute. Moraliter autem potest exponi de reditu populi Christiani per penitentiam de peccato mortali. Et sic in eius persona dicitur :
marg.| In convertendo dominus. id est ecclesie, que licet non secundum se totam tamen secundum aliquas sui partes sic aliquando captivatur.
marg.|  .2. Facti sumus. Et dicitur sicut, quia perfecta consolatio non habetur in presenti.
marg.|  .3. Tunc repletum. In laude divina.
marg.| {3.1446} .4. Tunc dicent inter gentes. Videntes enim talem emendationem, excitantur ad laudem divinam, et emendati sunt spiritualiter consolati.
marg.|  .7. Converte domine. Nam a peccatis liberati per penitentiam indigent adhuc liberari a sequela peccati, que est pronitas ad recidivationem.
marg.| † Sicut torrens. Sicut enim auster torrentem siccatum replet aquis, sic Deus homines prius desiccatos ex defectu gratie, replet humore devotionis, de quibus subditur.
marg.|  .8. Qui seminant in lachrymis. Contritionis et devotionis.
marg.|  .9. In exultatione metent. scilicet in presenti consolationem internam, et eternam in futuro.
Numérotation du verset Ps. 125,moraliter 
marg.| {3.1447} .1. Euntes ibant. per viam presentis vite. .4.   Venientes autem veniant. in futura resurrectione.
Numérotation du verset Ps. 125,additio 
marg.| {3.1447} In Ps. 125. In convertendo dominus. ubi dicitur in postilla. De materia vero huius psal.
marg.| Iste Psalmus non loquitur de reditu populi Israel a Babylonica captivitate, quia in illo reditu numquam fuerunt tam repleti gaudio, quod de ipsis convenienter verificaretur. Tunc repletum est gaudio os nostrum. ut patet ex historiis Esdre et Nehemie. Similiter nec proprie de eis posset dici : Tuncdicent inter gentes magnificavit dominus facerecum eis. Licet enim Cyrus dedisset eis licentiam reedificandi, gentes tamen circumstantes multipliciter impediebant et eos fatuos reputabant ut habetur. 1Esr.. 3. et Nehemie. 1. Similiter nec de eis proprie posset dici : Venientes autem venient cum exultatione. cum numquam legantur pro maiori parte fuisse in vera penitentia. Unde expositores Hebre specialiter RabiAbenhazra, istum psal. exponunt de tempore Messie, quem false expectant, quod nos verius de tempore Christi veri in quo sumus, debemus exponere illum, in quo, scilicet tempore proprie convertit Deus captivitatem Sion. Et continuatur Psalmus iste cum precedenti sic. Nam cum dixisset, quod Deus est in circumitu populi sui ad custodiam, et quod non relinquet virgam peccatorum super sortem iusto. ne forte quis ex hoc crederet, quod in tempore Christi pro tunc venturi cessassent omnes persecutiones. ideo dicit : In convertendo do. ca. etc. facti sumus sicut consolati, quasi dicat non ex toto erimus consolati, sed sicut consolati, eo modo quo Apostolus. 2. Cor. 6.b. dicit : quasi tristes, semper autem{3.1448} gaudentes. Quod quidem gaudium statim declarat di. Tuncrepletum est gaudio os nostrum etc. quia apostoli et primitive ecclesie non solum gaudentes prenuntiabant Christum esse in bonis circa quod ipsorum os et lingua assidue versabatur, sed etiam opprobria et contumelias cum gaudio suscipiebant, Act. 5.g. Ibant apostoli gaudentes, quia digni habiti sunt pro nomine Christi contumelias pati. Et quia multi de Gentilibus hoc cognoscebant predicantibus apostolis, ideo subdit. Tunc dicent inter gen. etc. Consequenter Psal. declarat modum istius conversionis, de qua dixerat. In convertendo. captivitatem Sion, per modum orationis prophetice di. Converte domine captivitatem nostram sicut torrens in austro. Pro quo sciendum, quod plaga seu regio australis est sicca naturaliter plus quam alie regiones, et ideo cum in terra aliqua australi supervenit torrens quo irrigatur, tunc talis terra convertitur a sterilitate ad fertilitatem, cui assimilatur conversio captivitatis Sion, scilicet ecclesie per adventum Christi, quia prius erat quasi sitiens, et ideo Christus adsimilatur radici de terra sitienti. Is. 53. et post fuit irrigua, sicut Ier. 51. ca. Erit anima eorum sicut hortus irriguus, etc. Consequenter Ps. declarat processum illorum, quorum os et lingua replebitur gaudio, scilicet apostolum et primitivorum ecclesie, et de hoc dicit : Qui seminant in lachrymis. quia predicti cum maximis et laboribus et persecutionibus seminabant verbum Dei, unde. Euntes ibant et flebant, mittentes semina sua. postea tamen cum exultatione portabant manipulos suos, scilicet fructus sue sancte predicationis.


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Nicolaus de Lyra (Ps. 125), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 21/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=lyr&numLivre=26&chapitre=26_125)
Signaler un complément d'information

Notes :