Glossae Scripturae Sacrae-electronicae (Gloss-e)

Glossa ordinaria

Biblia communis

Psalmus 141

Numérotation du verset Ps. 141,1

¶Intellectus

¶Codd. : (Ps. 141) D30 Ω^P T79 Rusch Ps-G

David

cum esset in spelunca

oratio.¹

¹ oratio] + Vox Christi D30

Numérotation du verset Ps. 141,2 I

Voce mea

ad Dominum clamavi ¦ voce mea ad Dominum deprecatus sum.

Numérotation du verset Ps. 141,3 II

Effundo

in conspectu eius

orationem² meam ¦ et³ tribulationem meam

² orationem Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 T79 Ω^P Rusch ] deprecationem Ps-G (R F I) |

³ et Ps-G (M² Ψ^B² V² D ) D30 Ω Ω^P T79 Rusch Ed1530 Clementina cum Ps-R] om. Ps-G |

ante ipsum pronuntio.

Numérotation du verset Ps. 141,4 III

In deficiendo ex⁴ me spiritum meum ¦

⁴ ex] in Clm343* (pseud.) Ps-R Ps-Med

et tu cognovisti semitas meas⁵.

⁵ semitas meas Ps-R Ps-G ] semitam meam Clm343* (pseud.) Ps-Moz C Ps-Med.

Numérotation du verset Ps. 141,IV

In via hac

qua ambulabam ¦

absconderunt superbi⁶

⁶ superbi Ω^SP Rusch cum Ps-Moz ^X Ps-Med] om. Ps-G D30 Cor2 T79 ; cf. Ps. 139, 6.

laqueum mihi.

Numérotation du verset Ps. 141,5 V

Considerabam⁷ ad dexteram

⁷ Considerabam] Considerabo T79 (hapax)

et videbam ¦

et non erat qui cognosceret me.

Numérotation du verset Ps. 141,VI

Periit fuga a me ¦

et non est qui

requirat⁸ animam meam.

⁸ requirat Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Ω^P T79 Rusch ] requirit Ps-G (F Edminor.), requiret Ps-G (R I Φ^P Edmaior. )

Numérotation du verset Ps. 141,6 VII

Clamavi ad te Domine

dixi tu es⁹ spes mea ¦

⁹ es] ÷ et Clm343, om. Ps-Moz C

portio mea¹⁰

¹⁰ mea] + sit T79 (hapax)

in terra viventium.¹¹

¹¹ <divisio.> $ VIII Domine... mea ¦ Rusch ] Domine⁺... mea ¦ D30, Domine ¦... mea Ω^P

Numérotation du verset Ps. 141,7 VIII

Intende ad deprecationem meam ¦ quia

humiliatus sum nimis.

Numérotation du verset Ps. 141,IX

Libera me

a persequentibus me ¦ quia confortati sunt super me.

Numérotation du verset Ps. 141,8 X

Educ de custodia

animam meam

ad confitendum nomini tuo ¦

me exspectant iusti

donec retribuas mihi.

Psalmus 141

Numérotation du verset Ps. 141,1

¶^AIntellectus

^A ¶Codd. : (Ps. 141) D30 Ω^P T79 Rusch Ps-G

^interl.| quem habuit

David

^interl.| totius Christi

cum esset in spelunca

^interl.| in seculo vel in carne vel in sepulcro

oratio.¹

¹ oratio] + Vox Christi D30

^marg.| INTELLECTUS DAVID. CASSIODORUS. Psalmus iste quintus est eorum qui nomine orationis intitulantur ubi non alia dicuntur quam que in aliis dicta sunt psalmis sed eadem.

^marg.| AUGUSTINUS. quia autem repetitione huiusmodi communi consulitur infirmitati non supervacue iterantur ut repetita melius memorie commendentur unde scriptum est in Proverbiis : Thesaurus desiderabilis requiescit in ore sapientis quia sapiens que audierit cogitat retractando ruminat . Vir autem stultus glutit illum, id est non cogitat, oblivioni dat et hec sunt illa munda animalia in Lege que ruminant ista immunda.

^marg.| AUGUSTINUS. David fugiens Saulem in spelunca latuit de quo tamen hic non agitur sed de significato. David enim significat Christum. Spelunca vero carnem vel seculum vel sepulcrum. David ergo Christus cum membris in seculo vel Christus in carne vel in sepulcro.

^marg.| CASSIODORUS. Primo ponitur oratio contra mala, secundo agit de fine malorum ibi : clamavi ad te Domine .

^marg.| Monet ergo nos orare. Et in persona totius Christi quasi de spelunca ad Deum clamantis ait.

Numérotation du verset Ps. 141,2
I

Voce mea

^interl.| interiori

^interl.| non strepitu labiorum

ad Dominum clamavi ¦ voce mea ad Dominum deprecatus sum.

^interl.| hic exponit quasi deprecatus sum quia clamant ad Deum etiam qui blasphemant

^marg.| DEPRECATUS SUM. AUGUSTINUS. Quod dixit clamavi exponit deprecatus sum. Quasi diceret clamor meus deprecatio est non murmur non blasphemia.

^interl.| et quid adhuc

Numérotation du verset Ps. 141,3
II

Effundo

^interl.| ut purum fontem copiose

in conspectu eius

^interl.| ubi videt in abscondito conscientie qui reddet si homines reddent ante eos effunde

^marg.| IN CONSPECTU EIUS. AUGUSTINUS. Quia Dominus redditurus est in occulto ora unde in evangelio. Tu autem cum oraveris intra in cubiculum tuum et clauso hostio ora Patrem tuum qui videt in abscondito etc.

orationem² meam ¦ et³ tribulationem meam

² orationem Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 T79 Ω^P Rusch ] deprecationem Ps-G (R F I)

³ et Ps-G (M² Ψ^B² V² D ) D30 Ω Ω^P T79 Rusch Ed1530 Clementina cum Ps-R] om. Ps-G

^interl.| orationem que fit in tribulatione

ante ipsum pronuntio.

^interl.| id est intus de conscientia vel innocentia securis in occulto ad eum dirigo

Numérotation du verset Ps. 141,4
III

{t. 2 : Erfurt, f. 321rb ; facsim., p. 641b} In deficiendo ex⁴ me spiritum meum ¦

⁴ ex] in Clm343* (pseud.) Ps-R Ps-Med

^interl.| et hoc facio dicit Ecclesia

^interl.| vel dum defecit a me spiritus meus quod fit me de suis viribus presumat si tuus deficit loquitur Dei unde non enim vos estis qui loquimini sed Spiritus Patris meis etc.

et tu cognovisti semitas meas⁵.

⁵ semitas meas Ps-R Ps-G ] semitam meam Clm343* (pseud.) Ps-Moz ^C Ps-Med.

^interl.| preceptorum Dei

^interl.| per quas illis cadentibus securus ambulo

^marg.| ET TU COGNOVISTI. AUGUSTINUS. Hoc addit ne audientes defecit spiritus meus putarent eum deiectum. Ac si diceret. Si illi putant me deiectum quia spiritus meus defecit. Tu me stantem vides cuius spiritus me vivificat.

^marg.| SEMITAS. Iustitie quas illi non vident.

Numérotation du verset Ps. 141,IV

In via hac

^interl.| Christo hoc zelant quod Christi sum

^interl.| caritate que in me omnia tolerat

^marg.| IN VIA. Multe vie quia multa precepta una via quia omnia ad unum id est caritatem rediguntur.

^marg.| AUGUSTINUS. In via secundum votum eorum iuxta secundum veritatem. Christus enim est via qui non sinit eos laqueum ponere in via ut non sit nobis quo eamus sinit tamen ponere iuxta viam ne a via declinemus.

qua ambulabam ¦

^interl.| pro te patiendo

absconderunt superbi⁶

⁶ superbi Ω^SP Rusch cum Ps-Moz ^X Ps-Med] om. Ps-G D30 Cor2 T79 ; cf. Ps. 139, 6.

^interl.| qui pro Christo me persequuntur

^interl.| hoc quantum ad se id est opinionem suam

laqueum mihi.

Numérotation du verset Ps. 141,5
V

Considerabam⁷ ad dexteram

⁷ Considerabam] Considerabo T79 (hapax)

^marg.| AD DEXTERAM. AUGUSTINUS. Quam mali non videbant et hoc est et non erat qui cognosceret.

^marg.| CASSIODORUS. Cum enim pateris omnia quis novit quid attendas ?

^marg.| AUGUSTINUS. AD DEXTERAM. Qui in dexteram attendit videt qui in sinistram excecatur vel apostoli non stabant ad dexteram quia carnali timore dispersi sunt sed ego perstiti periit fuga tam corporis quam mentis. Et non est qui requirit etc.

^marg.| CASSIODORUS. Quia nulla ei consolatio sed solus ad passionem relictus est.

et videbam ¦

^interl.| illis undique frementibus ad eterna respicio

et non erat qui cognosceret me.

Numérotation du verset Ps. 141,VI

Periit fuga a me ¦

^interl.| quasi persecutores absconderunt mihi laqueum sed tamen non fugi

^marg.| PERIIT FUGA A < ME>. AUGUSTINUS. Circumclusum se dicit periit fuga quia non fugit animo corpore licet aliquando. Circumclusus non fugit corpore quia non potest. Fortis non fugit mente quia non vult.

^marg.| AUGUSTINUS. Periit fuga, concluso vel forti, fuga quidem. Unde dicitur in evangelio^a : «Videt lupum venientem et fugit» ubi Dominus mercennarium vituperat⁸. Sed alia est fuga corporis quam Dominus permittit dicens^b : «Si vos persecuti fuerint in una civitate fugite in aliam».^c

^a Io. 10, 12.

^b Si vos… aliam] Sententialiter ; cf. Mt. 10, 23 : « Cum autem persequentur vos in civitate ista, fugite in aliam ». Cf. Mt. 5, 11 : « Beati estis cum maledixerint vobis, et persecuti vos fuerint, et dixerint omne malum adversum vos mentientes, propter me », ut ref. Augustinus Hipponensis infra laud. et passim et alii (vide infra). Cf. Sabatier, t. 3, p. 58. [MM2016]

^c Augustinus Hipponensis, Enarrationes in Psalmos (Ps. 141, 11), CCSL 40, lin. 1-4 : « Tamquam circumclusum se dicit : periit fuga a me . insultent persecutores, oppressus est, captus est, circumclusus est, uictus est; periit fuga ab illo. ab illo periit fuga, qui non fugit. qui autem non fugit, patitur quidquid potest pro christo; id est non fugit animo. nam corpore fugere licet, concessum est, permissum est, domino dicente : si uos persecuti fuerint in una ciuitate, fugite in aliam. qui ergo non fugit animo, periit ab illo fuga. sed interest quare non fugiat; quia circumclusus est, quia captus est, an quia fortis est; et a capto enim periit fuga, et a forti periit fuga. quae ergo fuga cauenda est? quae fuga a nobis pereat? de qua dominus dicit in euangelio, quia pastor bonus animam suam ponit pro ouibus suis; mercenarius autem et qui non est pastor, cum uiderit lupum uenientem, fugit ».

⁸ vituperat] vitu/tuperat cacogr. Rusch

et non est qui

^interl.| de illis persequentibus⁹

⁹ persequentibus] peresquentibus cacogr. Rusch

requirat¹⁰ animam meam.

¹⁰ requirat Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Ω^P T79 Rusch ] requirit Ps-G (F Edminor.), requiret Ps-G (R I Φ^P Edmaior. )

^interl.| non dico ad persequendum sed ad imitandum

^marg.| ET NON EST QUI REQUIRIT ANIMAM. Queritur anima aut a persecutoribus aut a dilectoribus. Sic fuga perit duobus modis et a capto et a forti.

Numérotation du verset Ps. 141,6
VII

Clamavi ad te Domine

^marg.| CLAMAVI. CASSIODORUS. Secunda pars ubi agit de fine malorum.

dixi tu es¹¹ spes mea ¦

¹¹ es] ÷ et Clm343, om. Ps-Moz ^C

^interl.| hic ubi omnia tolero

portio mea¹²

¹² mea] + sit T79 (hapax)

^interl.| non hic sed

in terra viventium.¹³

¹³ <divisio.> $ VIII Domine... mea ¦ Rusch ] Domine⁺... mea ¦ D30, Domine ¦... mea Ω^P

^interl.| ubi seipsum videndum dabit

^marg.| SPES. CASSIODORUS. Quia te ex omnibus eligo. portio humiliter dicit et communiter portionem sibi esse in terra viventium cum tota sit sua. Hoc patet ex hoc quod latroni dixit : «Hodie mecum eris in paradiso» qui est terra viventium eternaliter.

^interl.| ideo

Numérotation du verset Ps. 141,7
VIII

Intende ad deprecationem meam ¦ quia

^interl.| et necesse est

humiliatus sum nimis.

^interl.| AUGUSTINUS. humilio enim me intus humilior a persecutoribus extra visibiliter

^interl.| et

Numérotation du verset Ps. 141,IX

Libera me

^interl.| nunc corpus non ruat sed anima

a persequentibus me ¦ quia confortati sunt super me.

^interl.| occidendo

^interl.| AUGUSTINUS. crevit numerus persequentium abundat iniquitatis friget caritas

^marg.| A PERSEQUENTIBUS. Diabolus enim per vasa sua id est per filios diffidentie agit persecutionem corporis ut intus fiat cordis ruina.

Numérotation du verset Ps. 141,8
X

Educ de custodia

^interl.| sepulcri

^interl.| AUGUSTINUS. vel carcere hec spelunca est quma titulus dicit

animam meam

^interl.| id est carnem anime reddendam

^marg.| EDUC. AUGUSTINUS. Ex persona Ecclesie loquens exponit unde liberandus.

^marg.| DE CUSTODIA. AUGUSTINUS. Quia in corruptione que est pena corporis angustiatur post quas angustias in domo Dei tota vita erit confessio id est laus Dei modo impedit carcer confiteri.

^marg.| marg.|marg.| AUGUSTINUS. De custodia. Hic carcer vel spelunca mundus potest dici ubi omnia vana unde rogat educi animam que inde multa patitur. Vel carcer dicitur corpus sed non est magnum de corpore exire quod et mali habent et omnes cito vel sero nec est caritas si iustus ad hoc nimis festinat. Vel potius corpus est carcer non utique secundum id quod Deus bonum fecit sed corruptio eius ex peccato de qua vult educi ut fiat incorruptibilis. Merita carcerem faciunt. Unum habitaculum incluso carcer est custodi domus. Libertas domum facit servitus carcerem ita non caro quam Deus fecit sed corruptio eius et temptatio carcer est.

ad confitendum nomini tuo ¦

^interl.| ut confiteatur

^interl.| ut pariam confitentes quia me exspectant

me exspectant iusti

^interl.| hoc ex capite quale supra singulariter sum donec transeam

donec retribuas mihi.

^interl.| CASSIODORUS. resurrectio passionis est retributio

Comment citer cette page ?
Martin Morard et alii, ed., Glossa ordinaria cum Biblia latina (Ps. Psalmus 141), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 04/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=liber&numLivre=26&chapitre=26_141)

Signaler un complément d'information

Notes :

<26. Psalterium>

Psalmus 141

<26. Psalterium>

Psalmus 141