Glossa ordinaria

Psalmus 17

b}
Numérotation du verset Ps. 17,1 

¶In finem
¶Codd. : (Ps. 17) D30 Tr511 ΩX Rusch Ps-G, def. C
puero Domini1 David
1 puero Domini Q ΦP Corsiniana40E15 T5 Tr511 D14 D20 ΩX P15205 P15205² Ps-G  ] pro praem. ΩS , pueri Domini Q², puero Corsiniana40E15
qui2 locutus est Domino3
2 qui Ps-G (I V) ΩS Clementina cum Ps-Moz C ] que D30 Tr511 ΩX Rusch Ps-G, quem D |
3 locutus est Domino Ps-G Rusch ] loc. e. ad Dominum Ps-G (I) cum Ps-γ Ps-Moz X, Domino locutus est Q |
verba cantici
huius
in die qua eripuit eum Dominus de manu inimicorum eius4*
4 inimicorum eius Tr511 Ω X] omnium inimicorum suorum D30, omnium inimicorum eius Ps-G=Ps-R , inimicorum suorum Rusch
et de manu Saul5 et dixit6
5 de manu ... manu Saul Tr511 ] Saul et de manu omnium inimicorum eius W |
6 in die qua... ... dixit Tr511 etc. ] in die... et dixit ΩX (al. m.) etc. ] om. ΩS |
Numérotation du verset Ps. 17,2 I

Diligam te Domine
fortitudo mea : ¦
Numérotation du verset Ps. 17,3 

Dominus firmamentum meum et refugium meum,
et liberator meus.
Numérotation du verset Ps. 17,II 

Deus meus
adiutor meus ¦
et sperabo in eum.
Numérotation du verset Ps. 17,III 

Protector meus
et cornu salutis mee ¦
et susceptor meus.
Numérotation du verset Ps. 17,4 IV

Laudans
invocabo Dominum ¦
et
ab inimicis meis salvus ero.
Numérotation du verset Ps. 17,5 V

Circumdederunt me
dolores mortis ¦
et torrentes iniquitatis
conturbaverunt me.
Numérotation du verset Ps. 17,6 VI

Dolores inferni circumdederunt me ¦
preoccupaverunt me
laquei mortis.
Numérotation du verset Ps. 17,7 VII

In tribulatione mea7
7 In tribulatione mea Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch Tr511 cum Ps-R ] cum tribularer Ps-G
invocavi Dominum ¦
et ad Deum meum
clamavi.
Numérotation du verset Ps. 17,VIII 

Et8 exaudivit de templo sancto suo
8 Et Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Tr511 ΩX Rusch cum Ps-R ] om. Ps-G
vocem meam ¦ et clamor meus
in conspectu eius introivit9
9 introivit Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Tr511 Rusch cum Ps-R ] introibit Ps-G (I M Q² W U K ΨB) cum LXX
in aures eius.
Numérotation du verset Ps. 17,8 IX

Commota10 est
10 Commota Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-R ] Et praem. Ps-G (R* I) cum Ps-R
et contremuit
terra
fundamenta11 montium
11 fundamenta Ps-G (D) ΩS Rusch Clementina ] et praem. Ps-G Valic24 D30
conturbata sunt et commota sunt ¦
quoniam iratus est
eis.
Numérotation du verset Ps. 17,9 X

Ascendit fumus
in ira eius
et ignis a facie eius exarsit12* ¦
12 exarsit D30 Tr511 ΩS ΩX Ps-G ] exardescit V24 cum Ps-R, exardescet Ps-G (L) Ps-α Ps-δ Ps-η Rusch
carbones
succensi sunt
ab eo. 13
13 <divisio.> eius + … exarsit ¦ D30 ΩS Δ ] eius ’… ΩM ; eius ¦ … exarsit Ω P15205
Numérotation du verset Ps. 17,10 XI

Inclinavit14
14 Inclinavit Ps-G D30 Rusch ] et praem. Ps-G (R L) cum Ps-R LXX
celos
et descendit ¦
et caligo 15
15 et Ps-G D30 cum Ps-R] om. Rusch (hapax)
sub pedibus eius.
Numérotation du verset Ps. 17,11 XII

Et
ascendit super cherubim
et volavit ¦ volavit
super pennas16 ventorum.
16 pennas D30 Rusch etc pinnas Ps-R (A H S K) Ps-G
Numérotation du verset Ps. 17,12 XIII

Et posuit tenebras latibulum suum
in circuitu17 eius tabernaculum eius18 ¦
17 in circuitu] grando et caligo in circuitu eius nubes ipsius transcurrerunt eripiet me quia voluit me libera[vit me de inimicis] meis potentissimis] in circuitum L*, cf. infra v. 13.18.20, Ps-γ (v. 12.20), Ps-α (v. 20) |
18 eius²] suum Bari1 * ( exp .) |
tenebrosa aqua in nubibus aeris.
Numérotation du verset Ps. 17,13 XIV

Pre fulgore19
19 fulgore] + eius Ps-Med (+ sub Θ )
in conspectu eius ¦ nubes20
20nubes Ps-G ( F I plerique codd. et edd. ) D30 Ω ΩX P15205 P10489  Δ Rusch cum Ps-Med ( VL409 ) Ps-R (+VL311) Ps-H (+VL311) LXX (+VL409) ] + eius : restituit Ps-G, + ÷ eius: R Ps-Med ( Θ) , + eius Cor2 (hebr. et anti.) Ps-GRGV U) cum Ps-Med (+ ) + ipsius Ps-α Ps- β ; cum Augustino (in loc. cit.) et graeco (αὐτοῦ R156 VL311 VL408 , αυτούς Sedulius ) ex hebr. עָבָיו
transierunt ¦ grando
et carbones ignis. 21
21 <divisio.> eius… transierunt ¦ ΩX P15205 Δ ] eius ’... transierunt ΩM
Numérotation du verset Ps. 17,14 XV

Et
intonuit22 de celo Dominus,
22 intonuit D30 VL408 P10489 Δ Rusch etc. ] introivit ΩX (angulum superioris peciae saeculo 14° vel postea alia manu refectum) Ed1455
et altissimus dedit
vocem suam ¦
grando23 et carbones ignis.24
23 grando] et praem. Cor2 (quidam anti. habent ET ) |
24grando... ignis cum Ps-η (carbonis) cum = χάλαζα καὶ ἄνθρακες πυρός  » ; versio Syrohexapl. ad v. 13 ex hebr. בָּרָד, וְגַחֲלֵי-אֵשׁ.] ※ praem Ps-G (R I Q ΦR²GVP² G² [post grando in I ΦP) cum LXX (HoP Alexandr., minoribus caracteribus ), sub ÷ G², om. Ps-G (L*) cum Ps-R LXX Sedulius ; cf. HIERONYMUS, Ep. 106 § 9 : «Cur Graecus istum uersiculum secundum non habeat, interpositis duobus uersibus ? sed sciendum quia de Hebraico et Theodotionis editione in septuaginta interpretibus sub asterisco additum sit». Et intonuit ... ignis] om . ω 1* ( sec . m. marg . compl .) |
Numérotation du verset Ps. 17,15 XVI

Et25 misit
25 Et Ps-G cum Ps-α Ps-γ Ps-δ Ps-Med (VL408 L ) sub I, cum graec. (VL408) ] sub ÷ G², om. U Tr511 cum Ps-R LXX (Alexandrinus R156 Sedulius + 86/130 codd.)
sagittas suas26
26 suas Ps-G (F* M² Q² plerique codd. et edd.) D30 Rusch cum Ps-R ] om. Ps-G (R F² M* Q* ΦRGV) cum Ps-α Ps-Moz C
et dissipavit
eos ¦
fulgura27
27 fulgura] et fulgora Ps-G
multiplicavit et conturbavit eos.
Numérotation du verset Ps. 17,16 XVII

Et apparuerunt fontes aquarum ¦
et revelata sunt fundamenta orbis terrarum.
Numérotation du verset Ps. 17,XVIII 

Ab increpatione tua
Domine ¦ ab inspiratione spiritus ire tue.
Numérotation du verset Ps. 17,17 XIX

Misit
de summo et accepit me ¦ et assumpsit28 me de aquis multis.
28 et assumpsit Ps-G L G ΨB* V D) D30 Ω Rusch Ed1530 Clmentina cum Ps-R ] adsumpsit Ps-G
Numérotation du verset Ps. 17,18 XX

Eripuit29 me
29 Eripuit Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-R ] Eripiet Ps-G (R M* ΦRGV)
de inimicis meis fortissimis
et ab his
qui oderunt me : ¦
quoniam confortati30 sunt super me.
30 confortati Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-R ] confirmati Ps-G (F*I L M* ΦRGV) cum Ps-γ
Numérotation du verset Ps. 17,19 XXI

Prevenerunt me
in die afflictionis mee ¦
et factus est Dominus protector meus.
Numérotation du verset Ps. 17,20 XXII

Et eduxit me
in latitudinem ¦
salvum me fecit31
31 fecit Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-R ] faciet Ps-G (F* I M* Q W ΦRGP U G K)
quoniam voluit me.
Numérotation du verset Ps. 17,21 XXIII

Et
retribuet mihi
Dominus secundum iustitiam meam ¦
et secundum puritatem
manuum mearum
retribuet mihi.
Numérotation du verset Ps. 17,22 XXIV

Quia custodivi vias Domini ¦
nec impie gessi
a Deo meo.
Numérotation du verset Ps. 17,23 XXV

Quoniam
omnia iudicia eius in conspectu meo32 ¦ et iustitias eius
32 meo] + sunt Ps-G
non repuli a me.
Numérotation du verset Ps. 17,24 XXVI

Et
ero
immaculatus
cum eo ¦
et observabo me33
33 me Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-R ] om. Ps-G (R F I L)
ab iniquitate mea.
Numérotation du verset Ps. 17,25 XXVII

Et
retribuet mihi Dominus secundum iustitiam meam ¦ et secundum puritatem manuum mearum
in conspectu oculorum eius.34
34 in conspectu... eius] om. ΩX
Numérotation du verset Ps. 17,26 XXVIII

Cum sancto sanctus eris ¦
et cum viro innocente innocens eris.
Numérotation du verset Ps. 17,27 XXIX

Et cum electo electus eris ¦
et cum perverso perverteris.
Numérotation du verset Ps. 17,28 XXX

Quoniam tu populum humilem salvum facies ¦ et oculos superborum
humiliabis.
Numérotation du verset Ps. 17,29 XXXI

Quoniam
tu illuminas lucernam meam Domine ¦
Deus meus illumina35
35 illumina Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 ΩX Rusch cum Ps-R ] illuminas Ps-G (R F) | <divisio.> meam Domine ¦ Δ] meam ¦ Domine ΩX
tenebras meas.
Numérotation du verset Ps. 17,30 XXXII

Quoniam
in
te
eripiar a temptatione ¦ et in Deo meo
transgrediar murum.
Numérotation du verset Ps. 17,31 XXXIII

Deus meus
impolluta via eius
eloquia Domini igne examinata ¦
protector
est omnium sperantium in se36.
36 se Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-R ] eum Ps-G (R F I)
Numérotation du verset Ps. 17,32 XXXIV

Quoniam quis Deus preter Dominum ¦
aut37 quis deus preter Deum nostrum?
37 aut Ps-G (Q² ΦP ΨB²V D) D30 Ω Rusch Ed1530 Clementina ) cum Ps-R ] et Ps-G
Numérotation du verset Ps. 17,33 XXXV

Deus qui precinxit38 me
38 precinxit Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Tr511 Rusch cum Ps-R ] precingit Ps-G (F L)
virtute ¦
et posuit immaculatam viam meam.
Numérotation du verset Ps. 17,34 XXXVI

Qui perfecit pedes meos
tamquam cervorum ¦ et super excelsa
statuens me.
Numérotation du verset Ps. 17,35 XXXVII

Qui docet39
39 docet Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-R ] doces Ps-G (R I)
manus meas ad40 prelium ¦
40 ad Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-R ] in Ps-G (R I F L)
et posuisti ut41 arcum ereum
41 ut Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-R ] om. Ps-G (R) LXX
brachia mea.
Numérotation du verset Ps. 17,36 XXXVIII

Et
dedisti mihi protectionem salutis tue ¦ et dextera tua
suscepit me.
Numérotation du verset Ps. 17,XXXIX 

Et disciplina tua correxit me
in finem ¦ et disciplina tua ipsa me docebit.
Numérotation du verset Ps. 17,37 XL

Dilatasti gressus meos subtus me ¦ et non sunt infirmata
vestigia mea.
Numérotation du verset Ps. 17,38 XLI

Persequar inimicos meos
et comprehendam
illos ¦
et non convertar
donec deficiant.
Numérotation du verset Ps. 17,39 XLII

Confringam illos
nec poterunt stare ¦
cadent subtus pedes meos.
Numérotation du verset Ps. 17,40 XLIII

Et precinxisti me
virtute ad bellum ¦
et supplantasti42
42 et Ps-GB D) D30 Ω Rusch Clementina cum Ps-R (A H B²)] om. Ps-G Ps-R
insurgentes43 in me subtus me.
43 insurgentes in ΩM ΩS P10489 Δ Ps-G ] et surgentes ΩX (al. m. post. saec. 14), insurgentibus in P15205 , insurgentes P1076
Numérotation du verset Ps. 17,41 XLIV

Et inimicos meos dedisti mihi dorsum ¦
et odientes me
disperdidisti44.
44 disperdidisti] disperdisti Ps-G
Numérotation du verset Ps. 17,42 XLV

Clamaverunt
nec erat qui
salvos faceret ¦ ad Dominum nec exaudivit eos.
Numérotation du verset Ps. 17,43 XLVI

Et comminuam45 eos46
45 comminuam] continuam ΩX ( al. m. saec. 14 propter refectionem anguli superioris peciae ) |
46 eos Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-β Ps-Med Ps-H ] illos Ps-G (R I L) cum Ps-R |
ut pulverem
ante faciem venti ¦ ut lutum platearum delebo eos.
Numérotation du verset Ps. 17,44 XLVII

Eripies47 me de contradictionibus populi ¦
47 Eripies Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-R ] Eripe Ps-G (R F I)
constitues me in caput gentium.
Numérotation du verset Ps. 17,45 XLVIII

Populus
quem non cognovi
servivit mihi ¦ in auditu auris obedivit mihi.
Numérotation du verset Ps. 17,46 XLIX

Filii alieni
mentiti sunt mihi filii alieni
inveterati sunt : ¦
et claudicaverunt
a semitis suis.
Numérotation du verset Ps. 17,47 L

Vivit Dominus
et benedictus
Deus meus ¦ et exaltetur
Deus salutis mee.
Numérotation du verset Ps. 17,48 LI

Deus qui das48 vindictas mihi
48 das Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-R ] dat Ps-G (R F I)
et
subdis49 populos
49 subdis] et praem. Tr511, subdidit Ps-G
sub me ¦ liberator meus de inimicis meis50
50 inimicis meis Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum LXX Ps-MozC] gentibus Ps-G cum Ps-R
iracundis.
Numérotation du verset Ps. 17,49 LII

Et
ab insurgentibus
in me
exaltabis me ¦
a viro iniquo
eripies me.
Numérotation du verset Ps. 17,50 LIII

Propterea
confitebor tibi
in nationibus Domine ¦ et nomini tuo psalmum dicam51.
51 nomini tuo - psalmum dicam Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-R ] inv. Ps-G
Numérotation du verset Ps. 17,51 LIV

Magnificans52 salutes
52 Magnificans Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-R ] Magnificas Rusch (hapax)
regis eius
et53 faciens misericordiam christo suo David ¦
53 et Ps-G D 30 Ps-R] om. Rusch (hapax)
et semini eius
usque in seculum.

Psalmus 17

Numérotation du verset Ps. 17,1 
AIn finem
interl.| id est Christum|B
puero Domini1 David
1 puero Domini Q ΦP Corsiniana40E15 T5 Tr511 D14 D20 ΩX P15205 P15205² Ps-G  ] pro praem. ΩS , pueri Domini Q², puero Corsiniana40E15
interl.| toti Christo|C
qui2 locutus est Domino3
2 qui Ps-G (I V) ΩS Clementina cum Ps-Moz C ] que D30 Tr511 ΩX Rusch Ps-G, quem D
3 locutus est Domino Ps-G Rusch ] loc. e. ad Dominum Ps-G (I) cum Ps-γ Ps-Moz X, Domino locutus est Q
interl.| ad honorem Domini|D
verba cantici
interl.| habiti|E
huius
interl.| de letitia resurrectionis et constitutionis Ecclesie, ne de historia David accipiantur.|F
in die qua eripuit eum Dominus de manu inimicorum eius4*
4 inimicorum eius Tr511 Ω X] omnium inimicorum suorum D30, omnium inimicorum eius Ps-G=Ps-R , inimicorum suorum Rusch
interl.| prius de inimicis, post de morte, quia «novissima inimica destruetur mors»a.G
a 1Cor. 15, 26.
marg.| IN  FINEM  PUERO etc. AUGUSTINUS. CASSIODORUS. 5 Saul petitiob. Quia extorsit populus hunc6 regem a Deo7 qui non est electus ad permanendum sed, sicut diciturc : «Facit Deus regnare hypocritam propter perversitatem populi». David elegit Deus ad permanendum, de quo Christus rex in eternum. Sed non ante regnum tenet quam liberatur a persequentibus. Sic Christus primo sustinet sic corpus eius. Saul mors que sola {t. 2 : Erfurt, f. 237ra-rb ; facsim., p. 473 b}nos persequitur, nisi enim mortales essemus, nihil nobis faceret inimicus. Hanc non fecit Deusd sed impii manibus8 et verbis accersierunt illam9.H
b Augustinus Hipponensis , Enarrationes in Psalmos (Ps. 17, 1), CCSL 38, p. 94.8-9 : « … Saul petitio interpretari dicitur ».
c Cf. Iob. 34, 20 : « Qui regnare facit hominem hypocritam propter peccata populi ».
d Cf. Sap. 1, 13 : « Quoniam Deus mortem non fecit nec letatur in perditione vivorum ».
H ¶Codd. : Tr511 Rusch
5 In finem... Cassiodorus] om. Tr511
6 hunc] + sibi Tr511
7 Deo] Domino Tr511
8 manibus] + suis Tr511
9 accersierunt illam] inv. Tr511
marg.| IN  DIE  QUA  ERIPUIT. In die resurrectionis a diabolo et morte10 Christus ereptus est11 membra absoluta.I
I ¶Codd. : Tr511 Rusch
10 et morte] om. Tr511
11 est] om. Tr511
et de manu Saul12 et dixit13
12 de manu ... manu Saul Tr511 ] Saul et de manu omnium inimicorum eius W
13 in die qua... ... dixit Tr511 etc. ] in die... et dixit ΩX (al. m.) etc. ] om. ΩS
marg.| CASSIODORUS. Attende regulam unitatis capitis et corporis, id est Christi et Ecclesie, quasi enim una persona est caput et corpus, ideoque una voce utitur, licet que dicuntur ad diversos referantur. Quedam enim soli capiti conveniunt, quedam solis membris, quedam capiti et membris. Item que membris : quedam preteritis, quedam presentibus, quedam futuris ; item quedam perfectis, quedam imperfectis, et tamen in tanta diversitate una vox est, ut sicut duo sunt in carne una, ut scilicet sponsus et sponsa, ita sint et in voce una.J
marg.| Hic titulus potest dici de David historialiter et de unoquoque fideli allegorice usque circumdederunt e, de Christo etiam melius.14
e Ps. 17, 5.
14 Hic titulus... melius Tr511 ] om. Rusch Magna Glossatura
Numérotation du verset Ps. 17,2 
I
Diligam te Domine
interl.| quod tantum restat, de omnibus ereptof
f Cf. Remigius Autissiodorensis (pseudo ), In Ps. 17, PL 131, 224D : « Diligam te, Domine. Quia video quod tandem me eripies de manu omnium inimicorum et Saul, diligam te ».
marg.| DILIGAM  TE  DOMINE. CASSIODORUS. Dicit hoc15 16 Christus et Ecclesia id est totus Christus.g 17
g Augustinus Hipponensis , Enarrationes in Psalmos (Ps. 17, 2), CCSL 38, p. 94.12-13 : « Dicit ergo hic Christus et Ecclesia, id est totus Christus caput et corpus :   Diligam … ».
15Primo... agit] Tr511 Rusch
16 hoc Rusch ] hec Tr511
17 Dicit... Christus] Tr511 Rusch
marg.| CASSIODORUS. 18 Primo propheta, summam colligens, de liberatione gratias agit.K
K ¶Codd. : Tr511 Rusch
18 Cassiodorus Rusch ] om. Tr511
fortitudo mea : ¦
interl.| AUGUSTINUS. Per quam19 fortis sum super inimicosh|L
h Augustinus Hipponensis , Enarrationes in Psalmos (Ps. 17, 2), CCSL 38, p. 93 : «   Diligam te Domine   virtus   mea per quem fortis sum ».
L ¶Codd. : Tr511 Rusch
19 quam Rusch ] quem ( Domine) Tr511
interl.| quo firmus steti in acie|M
M ¶Codd. : Tr511 Rusch
Numérotation du verset Ps. 17,3 
Dominus firmamentum meum et refugium meum,
interl.| AUGUSTINUS. 20 Firmasti quia ad te confugi21, refugium quia liberastii|N||
i Augustinus Hipponensis , Enarrationes in Psalmos (Ps. 17, 3), CCSL 38, p. 93 : « Domine qui me firmasti quia refugi ad te ; refugi autem quia liberasti me ».
N ¶Codd. : Tr511 Rusch
20 Augustinus] om. Tr511
21 confugi] refugi Tr511
marg.| REFUGIUM. CASSIODORUS. Quando erat opus consilio, David22 ad eum refugit et invenit23.O
O ¶Codd. : Tr511 Rusch
22 David] om. Tr511
23 refugit et invenit] refugi et inveni Tr511
et liberator meus.
interl.| de inimicisP
P ¶Codd. : Tr511 Rusch
marg.| LIBERATOR 24. CASSIODORUS. 25 Ut si potens captum ab hostibus liberet.Q
Q ¶Codd. : Tr511 Rusch
24 Liberator] + meus Tr511
25 Cassiodorus] om. Tr511
marg.| Captus fuit ab hostibus quando in uxore Urie peccavit, sed Dominus eum liberavit.R
R ¶Codd. : Tr511 , om. Rusch Magna Glossatura
Numérotation du verset Ps. 17,II 
Deus meus
interl.| qui creat adiuvat|S
S ¶Codd. : Tr511 Rusch
adiutor meus ¦
interl.| in bonis agendisj|T
j Cf. Petrus Lombardus, In Ps. 9 § 9 : « Et ipse est etiam   adiutor in agendis bonis » ; in Ps. 18 § 16 : «   Domine , qui es   adiutor in bonis agendis,   meus  »  .
T ¶Codd. : Tr511 , om. Rusch Magna Glossatura
interl.| AUGUSTINUS. 26 Qui prius adiutorium vocationis mihi27 gratis prestitisti28 ut possim superare29 in te.U
U ¶Codd. : Tr511 Rusch
26 Augustinus] om. Tr511
27 adiutorium vocationis mihi] mihi vocationis adiutorium Tr511
28 gratias prestitisti] contulit Tr511
29 superare] sperare Tr511
et sperabo in eum.
Numérotation du verset Ps. 17,III 
Protector meus
interl.| contra insidiasV
V ¶Codd. : Tr511 Rusch
marg.| PROTECTOR 30. AUGUSTINUS. Quia de me non31 presumpsi quasi cornu superbie contra te32 erigens, sed te celsitudinem salutis inveni, quod ut invenirem suscepisti me.W
W ¶Codd. : Tr511 Rusch
30 protector] + meus et cornu Tr511
31 de me - non] inv. Tr511
32 cornu superbie - contra te] inv. Tr511
et cornu salutis mee ¦
interl.| ad dissipandos inimicos33|X
X ¶Codd. : Tr511 Rusch
33 inimicos Rusch ] + pro salute patrie et misericordia Tr511
et susceptor meus.
interl.| per gratiam|Y
Y ¶Codd. : Rusch, om. Tr511
interl.| cum prius essem abiectus|Z
Z ¶Codd. : Tr511 , om. Rusch Magna Glossatura
Numérotation du verset Ps. 17,4 
IV
interl.| Ideo
Laudans
interl.| AUGUSTINUS. 34 non meam gloriam sed Domini querens|AA
AA ¶Codd. : Tr511 Rusch
34 Augustinus] om. Tr511
invocabo Dominum ¦
interl.| ad perseverandumAB
AB ¶Codd. : Rusch, om. Tr511
marg.| LAUDANS  INVOCABO. CASSIODORUS 35. Post omnia non elatus se iactat sed omnia Deo tribuit36, et ideo salvus ; nam qui aliter sibi relictus perit etsi vicisse videbatur37.AC
AC ¶Codd. : Tr511 Rusch
35 Laudans... videbatur] Tr511 Rusch | Cassiodorus] om. Tr511
36 tribuit] attribuit Tr511
37 vicisse videbatur] inv. Tr511
et
interl.| sic|AD
AD ¶Codd. : Tr511 Rusch
ab inimicis meis salvus ero.
interl.| AUGUSTINUS. 38 non nocebit39 impietatis error|AE
AE ¶Codd. : Tr511 Rusch
38 Augustinus] om. Tr511
39 nocebit] + mihi Tr511
Numérotation du verset Ps. 17,5 
V
interl.| Quid enim tibi ?|AF
Circumdederunt me
interl.| Ideo hic egui auxilio quia circumdederunt me |AG
AG ¶Codd. : Tr511 , om. Rusch Magna Glossatura
interl.| carnisk|AH
k Augustinus Hipponensis , Enarrationes in Psalmos (Ps. 17, 5), CCSL 38, p. 95.
AH ¶Codd. : Tr511 Rusch, om. Magna Glossatura
interl.| carnalis vel spiritualis|AI
AI ¶Codd. : Tr511 , om. Rusch Magna Glossatura
marg.| DOLORES. AUGUSTINUS 40 . Dolentes Iudei de me41 que eis causa est mortis interioris et inferni. Vel dolores morientium et hi sunt inferi id est pro inferiori parte mea.AJ
AJ ¶Codd. : Tr511 Rusch
40 Augustinus] om. Tr511
41 Iudei - de me] inv. Tr511
et torrentes iniquitatis
interl.| turbe inique ad tempus commote42 sed, cito desiture, egerunt ut conturbarentAK
AK ¶Codd. : Tr511 Rusch
42 commote Rusch ] mote Tr511
marg.| TORRENTES. Iniqui43 transitorii impetus iniquorum44 et hoc quia preoccupavit45 mortalitas et passibilitas.AL
AL ¶Codd. : Tr511 Rusch
43 iniqui] om. Tr511
44 iniquorum] om. Tr511
45 preoccupavit] preoccupaverunt me laquei mortis id est Tr511
conturbaverunt me.
interl.| «Cepit tedere et pavere»l.46
l Mt. 14, 33.
46 Cepit... tedere Rusch ] cepi tedere Tr511
marg.| CIRCUMDEDERUNT 47 48. CASSIODORUS. 49 In persona iustorum ante adventum Christi agit de cladibus humani generis, et quomodo Deus mysterio incarnationis misertus est, et in baptismate50, de toto orbe christianos collegit.   dolores non de rebus mundi sed mortis quia ubique diabolus regnabat, inter quos rari erant iusti, qui rapidis iniquitatibus conturbati sunt.   Dolores inferni : gentiles in inferno debito dolore torquendi.   Preoccupaverunt laquei51 originalis reatus.   commota est . Ecce quomodo audivit de premissa tristitia52 per incarnationem quam per ea que tunc facta sunt53 sic describit :   Commota est , et post etiam   contremuit 54   * .   tremuit 55     : necesse est enim ut56 presentia iudicis tremant peccatores.   inclinavit : humiliavit se Verbum ut carnem sumeret.   descendit : ad nos venit.   caligo : diabolus qui mentes obnubilat.   sub pedibus 57 : quia Domini potestate calcatur.   ascendit super cherubim : Quando videntibus apostolis conscendit quod omnem modum scientie excedit. Quis enim attigit hoc arcanum quod caro passa sic est exaltata ?   volavit : geminatum nimiam celeritatem significat qua per totum mundum cucurrit.   tenebras : incarnationis mysterium quod nobis profundum et obscurum.   latibulum : secretum maiestatis sue quod tunc aperiet quando videbimus eum facie ad faciem.   et tabernaculum : id est Ecclesia {t. 2 : Erfurt, f. 237va ; facsim., p. 474a} que ei militat est in circuitu eus id est ei proxima.AM
AM ¶Codd. : Tr511 Rusch
47Circumdederunt... faciem] Tr511 Rusch
48 Circumdederunt] + me Tr511
49 Cassiodorus] om. Tr511
50 baptismate] baptismo Tr511
51 laquei] om. Tr511
52 tristitia] iustitia Tr511
53 per ea que tunc facta sunt Rusch ] om. Tr511
54 etiam contremuit corr. cum Tr511 ] etc. Rusch
55 Tremuit] om. Tr511
56 est enim ut] enim est ut in Tr511
57 pedibus] + eius Tr511
Numérotation du verset Ps. 17,6 
VI
Dolores inferni circumdederunt me ¦
interl.| AUGUSTINUS. 58 In circumdantibus me ut perderent59 erant dolores invidie qui ducunt ad infernum.AN
AN ¶Codd. : Tr511 Rusch
58 Augustinus] om. Tr511
59 me ut perderent Rusch ] om. Tr511
preoccupaverunt me
interl.| ut priores nocere vellent|AO
AO ¶Codd. : Tr511 Rusch
laquei mortis.
interl.| antequam exirem de ventre, illaqueatus originali peccato quod ducit ad mortem.|AP
AP ¶Codd. : Tr511 , om. Rusch Magna Glossatura
interl.| AUGUSTINUS. ut Iudei60 qui iactatione iustitie mala suadent|AQ
AQ ¶Codd. : Tr511 Rusch
60 AUGUSTINUS.ut Iudei] om. Tr511
Numérotation du verset Ps. 17,7 
VII
interl.| Sed|AR
In tribulatione mea61
61 In tribulatione mea Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch Tr511 cum Ps-R ] cum tribularer Ps-G
interl.| in necessitate ubi62 totis viribus petitur|AS
AS ¶Codd. : Tr511 Rusch
62 ubi] om. Tr511
marg.| ostensa clade|AT
AT ¶Codd. : Tr511 , om. Rusch Magna Glossatura
invocavi Dominum ¦
interl.| qui est unicum inter mala remedium|AU
AU ¶Codd. : Tr511 Rusch
et ad Deum meum
interl.| non alienum|AV
AV ¶Codd. : Tr511 Rusch
clamavi.
interl.| quod plus est63 quam invocare|AW
AW ¶Codd. : Tr511 Rusch
63 quod plus est Rusch ] plus Tr511
Numérotation du verset Ps. 17,VIII 
Et64 exaudivit de templo sancto suo
64 Et Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Tr511 ΩX Rusch cum Ps-R ] om. Ps-G
interl.| de corde meo in quo habitat|AX
AX ¶Codd. : Tr511 Rusch
marg.| DE  TEMPLO. CASSIODORUS. 65 Vel de celo vel de venturo Christi corpore.|AY
AY ¶Codd. : interl. Tr511 ,marg. : Rusch
65 De templo. Cassiodorus] om. Tr511
vocem meam ¦ et clamor meus
interl.| causa iustitie que bene ad Deum intratAZ
AZ ¶Codd. : Tr511 Rusch
interl.| AUGUSTINUS. 66 quem intus habeo67 non coram hominibusBA
BA ¶Codd. : Tr511 Rusch
66 Augustinus] om. Tr511
67 intus habeo] inv. Tr511
in conspectu eius introivit68
68 introivit Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Tr511 Rusch cum Ps-R ] introibit Ps-G (I M Q² W U K ΨB) cum LXX
interl.| a similutidine fidelis nuntii69|BB
BB ¶Codd. : Tr511 Rusch
69 fidelis nuntii] om. Tr511
in aures eius.
interl.| potentie et clementie70|BC
BC ¶Codd. : Tr511 Rusch
70 potentie et clementie Rusch Magna Glossatura ] potentiam et misericordiam Tr511
Numérotation du verset Ps. 17,8 
IX
interl.| Unde|BD
interl.| Ostendit quomodo exaudivit |BE
Commota71 est
71 Commota Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-R ] Et praem. Ps-G (R* I) cum Ps-R
interl.| interius per penitentiam|BF
BF ¶Codd. : Rusch, om. Tr511
marg.| COMMOTA  EST  TERRA. Humani generis ante adventum Christi ostendit remedium id est adventum Christi quem describit per quedam indicia prius, post aperte ostendit.BG
BG ¶Codd. : Tr511 , om. Rusch Magna Glossatura
marg.| COMMOTA  EST. AUGUSTINUS. 72 Ita clarificato Christo commoti sunt et contremuerunt peccatores.BH
BH ¶Codd. : Tr511 Rusch
72 Augustinus] om. Tr511
et contremuit
interl.| exterius73 pro peccatis|BI
BI ¶Codd. : Tr511 Rusch
73 exterius] om. Tr511
terra
interl.| peccatores|BJ
BJ ¶Codd. : Rusch, om. Tr511
fundamenta74 montium
74 fundamenta Ps-G (D) ΩS Ed1455 Rusch Clementina ] et praem. Ps-G Valic24 D30
interl.| AUGUSTINUS. Spes superborum in seculo|BK
BK ¶Codd. : Tr511 (sine auctor.) Rusch
marg.| FUNDAMENTA. CASSIODORUS. BL Presumptiones superborum id est divitie et huiusmodi quibus innitebantur. Spes enim mundi abiit quam odit Deus75.BM
BL ¶Codd. : Tr511 f. 18rb Rusch | Cassiodorus] om. Tr511
BM ¶Codd. : Tr511 Rusch
75 odit Deus] inv. Tr511
conturbata sunt et commota sunt ¦
interl.| ut iam spes mundi non habeat firmamentum in cordibus hominumBN
BN ¶Codd. : Tr511 Rusch
quoniam iratus est
interl.| Deus|BO
BO ¶Codd. : Tr511 Rusch
eis.
interl.| innotuit eis ira Dei|BP
BP ¶Codd. : Tr511 Rusch
Numérotation du verset Ps. 17,9 
X
interl.| Et|BQ
Ascendit fumus
interl.| AUGUSTINUS. 76 Lacrimosa deprecatio penitentium cum novissent quid minetur Deus|BR
BR ¶Codd. : Tr511 Rusch
76 Augustinus Rusch ] om. Tr511
in ira eius
interl.| in pena77 iudicii previsaBS
BS ¶Codd. : Tr511 Rusch
77 in pena Rusch] om. Tr511
marg.| IN  IRA. id est propter iram eius futuram quam previdebant.BT
BT ¶Codd. : Tr511 , om. Rusch Magna Glossatura
et ignis a facie eius exarsit78* ¦
78 exarsit D30 Tr511 ΩS ΩX Ps-G ] exardescit V24 cum Ps-R, exardescet Ps-G (L) Ps-α Ps-δ Ps-η Rusch
interl.| AUGUSTINUS. 79 caritas post penitentiam flagrans80 de notitia eiusBU
BU ¶Codd. : Tr511 Rusch
79 Augustinus] om. Tr511
80 flagrans] om. Tr511
carbones
interl.| extincti per peccatum, ab igne Dei rursus revixeruntm BV
m [Cf. Petrus Lombardus, In Ps., loc. cit. : « … ab igne Dei.. rursus… revixerunt ».]
BV ¶Codd. : Tr511 , om. Rusch Magna Glossatura
interl.| extincti, ab igne Dei et luce iustitie. Vel qui frigidi tenebrosique remanserantBW
BW ¶Codd. : Rusch, om. Tr511
succensi sunt
interl.| rursus accensi et illuminanti revixerunt|BX n
n [ Petrus Lombardus, In Ps., loc. cit., PL 191, 190B (  illuminati )] >>   Augustinus Hipponensis , Enarrationes in Psalmos (Ps. 17, 9), CCSL 38, p. 95.5-7 : « Qui iam mortui erant deserti ab igne boni desiderii ac luce iustitiae, et frigidi tenebrosique remanserant, rursus accensi et illuminati reuixerunt ».
ab eo. 81
81 <divisio.> eius + … exarsit ¦ D30 ΩS Δ ] eius ’… ΩM ; eius ¦ … exarsit Ω P15205
interl.| igne|BY
BY ¶Codd. : Rusch , om. Tr511
interl.| id est veniente Domino82|BZ
BZ ¶Codd. : Tr511 Rusch
82 Domino] dõ Tr511
marg.| Vel AB  EO igne. Sed quomodo hec omnia facta sunt ? Inclinavit celestia misso filio.o|CA
o [ Petrus Lombardus, In Ps. (Ps. 17) § 11, PL 191, 190C : « Vel ita : Carbones succensi sunt, [Hier id est illi qui prius erant exstincti, succensi sunt ab eo igne charitatis. Sed quomodo sunt haec omnia facta ? ecce, inclinavit Deus Pater coelos, id est humiliavit coelestia misso Filio, de quo subdit, et descendit ad nos ».]
CA ¶Codd. : Tr511 cum Magna Glossatura, om. Rusch
Numérotation du verset Ps. 17,10 
XI
Inclinavit83
83 Inclinavit Ps-G D30 Rusch ] et praem. Ps-G (R L) cum Ps-R LXX
interl.| Ecce aptus adventusCB
CB ¶Codd. : Tr511 , om. Rusch Magna Glossatura
interl.| AUGUSTINUS. 84 Humiliavit iustum ut descenderet ad hominum infirmitatemCC
CC ¶Codd. : Tr511 Rusch
84 Augustinus] om. Tr511
interl.| sed quomodo hec omnia facta inclinavit celestia misso filio
celos
marg.| CELOS. CASSIODORUS. 85 Id est predicatores inclinavit a contemplativa ad ministerium et ad ferendas molestias.CD
CD ¶Codd. : Tr511 Rusch
85 Cassiodorus] om. Tr511
et descendit ¦
marg.| DESCENDIT. ipse passus in eisp et in quorumdam notitiam.CE
p eis] predicatoribus, cf. supra.
CE ¶Codd. : Tr511 Rusch
et caligo 86
86 et Ps-G D30 cum Ps-R] om. Rusch (hapax)
interl.| ceci malitia
marg.| CALIGO. tenebrosi qui etiam87 persequuntur sub eius potestate sunt, vel qui simpliciter credunt, subiecti ei sunt.CF
CF ¶Codd. : Tr511 Rusch
87 etiam] et Tr511
sub pedibus eius.
interl.| terra scabellum pedum eius
Numérotation du verset Ps. 17,11 
XII
Et
interl.| post|CG
CG ¶Codd. : Tr511 , om. Rusch Magna Glossatura
ascendit super cherubim
interl.| nullius scientia comprehendi potuit|CH
CH ¶Codd. : Tr511 , om. Rusch Magna Glossatura
interl.| si quis eius notitiam comprehendere putavit|88
88 Tr511 ] om. Rusch
marg.| ET  ASCENDIT.89 Facit enim90 quosdam plenos scientia in quibus supereminet quorum celeritatem intellectus transcendit. Tenebrosis autem latenter utitur. Unde91 q : «Virga furoris mei Assur». Ipse vero non cognovit92 sed sui cognoscunt.CI
q Is. 10, 5.
CI ¶Codd. : Tr511 Rusch
89 Et ascendit] om. Tr511
90 enim] autem Tr511
91 unde Rusch] om. Tr511
92 cognovit Rusch ] cognoscit Tr511
et volavit ¦ volavit
interl.| ratione rationeque93
93 ratione rationeque Tr511 ] coniec. , vel item itemque ? Tr511 , om. Rusch Magna Glossatura
marg.| Exaltatus94 est super plenitudinem scientie que est caritas ut ad Deum nemo veniret95 nisi per caritatem. Volavit quia dilectoribus suis se incomprehensibilem ostendit ne corporeis imaginibus96 querant comprehendre.97
94 Exaltatus] Et ascendit praem. Tr511
95 veniret Rusch] perveniret Tr511 Magna Glossatura
96 imaginibus] imaginationibus Tr511
97 Exaltatus... comprehendere interl. Rusch ]marg. Tr511  ; = Magna Glossatura
super pennas98 ventorum.
98 pennas D30 Rusch etc pinnas Ps-R (A H S K) Ps-G
interl.| AUGUSTINUS. quia99 incomprehensilitas eius superat virtutes animarum100 r CJ
r Augustinus Hipponensis , Enarrationes in Psalmos (Ps. 17, 11), CCSL 38, p. 96.6-9 : « Illa autem celeritas, qua se incomprehensibilem esse monstravit, super uirtutes animarum est, quibus se uelut pennis a terrenis timoribus in auras libertatis adtollunt ».
CJ ¶Codd. : Tr511 Rusch
99 AUGUSTINUS.quia] om. Tr511
100 virtutes animarum Rusch cum Augustino Magna Glossatura ] homines et angelos Tr511
marg.| VOLAVIT  SUPER  PENNAS  VENTORUM. CASSIODORUS. 101 Ventos quibus nihil est velocius superat fama eius ut, dum mox natus, magis per stellam nuntiatus est102.CK
CK ¶Codd. : Tr511 Rusch
101 Volavit... Cassiodorus] om. Tr511
102 dum mox natus magis per stellam nuntiatus est Rusch Magna Glossatura ] vix natum stella magis in oriente nuntiat angelus pastoribus predicat Tr511
Numérotation du verset Ps. 17,12 
XIII
Et posuit tenebras latibulum suum
interl.| AUGUSTINUS. 103 Occultam spem in corde104 credentium ubi latet non deserens eos105
103 Augustinus] om. Tr511
104 corde Rusch ] cordibus Tr511
105 Tenebras.... speciem Rusch ] om. Tr511
marg.| TENEBRAS. AUGUSTINUS. 106 Obscuritates107 sacramentorum. Vel in his tenebris108 ubi videntes109 per fidem ambulamus et non per speciem110.CL
CL ¶Codd. : Tr511 Rusch
106 Augustinus] om. Tr511
107 Obscuritates] -tem Tr511
108 tenebris] tenebrosis Tr511
109 videntes] om. Tr511
110 speciem] + Si enim modo per speciem, nullum meritum esset nobis Tr511
in circuitu111 eius tabernaculum eius112 ¦
111 in circuitu] grando et caligo in circuitu eius nubes ipsius transcurrerunt eripiet me quia voluit me libera[vit me de inimicis] meis potentissimis] in circuitum L*, cf. infra v. 13.18.20, Ps-γ (v. 12.20), Ps-α (v. 20)
112 eius²] suum Bari1 * ( exp .)
marg.| AUGUSTINUS. 113 Tamen conversi eum ambiunt in quibus hic114 temporaliter115 habitat
113 Augustinus] om. Tr511
114 hic  Rusch ] hoc  Tr511
115 temporaliter] tempore Tr511
interl.| milites sui cognoscunt quos116 per malos agiturCM
CM ¶Codd. : Tr511 Rusch
116 milites sui cognoscunt quos Rusch ] id est cognoscunt quod Tr511
tenebrosa aqua in nubibus aeris.
interl.| obscura doctrina est in prophetis et in omnibus predicatoribusCN
CN ¶Codd. : Tr511 Rusch
marg.| Per celos – CASSIODORUS. 117 - Descendit et ascendit118, sed per nubes etheris quod in hebreo, id est per119 prophetas in quibus obscura doctrina, non sic. Sed per120 nubes que non etheris, id est apostoli, prefulgide sunt in cognitione eius id est121 vicinius contemplantes.CO
CO ¶Codd. : Tr511 Rusch
117 Cassiodorus] om. Tr511
118 Descendit - et - ascendit] inv. Tr511
119 per] om. Tr511
120 per] om. Tr511
121 id est] om. Tr511
Numérotation du verset Ps. 17,13 
XIV
interl.| ne quis ergo se putet esse in futura luce quia Scripturas recte122 intelligit, subdit123 :CP
Pre fulgore124
124 fulgore] + eius Ps-Med (+ sub Θ Clm343 )
interl.| AUGUSTINUS. 125 In comparatione fulgoris qui erit in manifestatione126 eius nunc127 per speculum tunc128 facie ad faciem.CQ
CQ ¶Codd. : Tr511 Rusch
125 Augustinus] om. Tr511
126 manifestatione] conspectu Tr511
127 nunc] + enim Tr511
128 tunc] + autem Tr511
marg.| PRE  FULGORE. Parva notitia est quam habemus de Deo per prophetarum doctrina, vel aliorum predicatorum ad comparationem illius notitie quam habebimus cum videbimus «facie ad faciem»s.CR
s 1Cor. 13, 12.
in {t. 2 : Erfurt, f. 237vb ; facsim., p. 474b} conspectu eius ¦ nubes129
129nubes Ps-G ( F I VL311 plerique codd. et edd. ) D30 Ω ΩX P15205 P10489  Δ Rusch cum Ps-Med ( VL409 ) Ps-R (+VL311) Ps-H (+VL311) LXX (+VL409) ] + eius : restituit Ps-G, + ÷ eius: R Ps-Med ( Clm343 Θ) , + eius Cor2 (hebr. et anti.) Ps-GRGV U) cum Ps-Med (+ VL408 Clm343 ) + ipsius Ps-α Ps- β ; cum Augustino (in loc. cit.) et graeco (αὐτοῦ R156 VL311 VL408 , αυτούς Sedulius ) ex hebr. עָבָיו
interl.| predicatoresCS
interl.| que nubes130 ad gentes transierunt131 non iam in Iudea tantum sunt132 CT
CT ¶Codd. : Tr511 Rusch
130 nubes] + id est predicatores Tr511
131 ad gentes-transierunt] inv. Tr511
132 tantum sunt] om. Tr511
transierunt ¦ grando
marg.| GRANDO. AUGUSTINUS. 133 Obiurgationes que dura corda feriunt sed si ignis caritatis {t. 2 : Erfurt, f. 237vb ; facsim., p. 474b} resolvit in miti animo fit aqua satians, alias saliens134.CU
CU ¶Codd. : Tr511 Rusch
133 Augustinus] etc. id est Tr511
134 alias saliens] om. Tr511
et carbones ignis. 135
135 <divisio.> eius… transierunt ¦ ΩX P15205 Δ ] eius ’... transierunt ΩM
marg.| ET  CARBONES, quia illo igne tenebrosa corda accensa reviviscunt.CV
CV ¶Codd. : Rusch , om. Tr511
Numérotation du verset Ps. 17,14 
XV
Et
interl.| Et per transeuntes|CW
CW ¶Codd. : Tr511 Rusch
intonuit136 de celo Dominus,
136 intonuit D30 VL408 P10489 Δ Rusch etc. ] introivit ΩX (angulum superioris peciae saeculo 14° vel postea alia manu refectum) Ed1455
interl.| minis
interl.| AUGUSTINUS. 137 de corde iusti sonuit Dominus quando ingentia mysteria loquitur que est138 fiducia evangeliiCX
CX ¶Codd. : Tr511 Rusch
137 Augustinus] om. Tr511
138 quando ingentia mysteria loquitur que est Rusch ] que Tr511
et altissimus dedit
marg.| Intonuit ut terreret, vocem dedit ut manifestaret.CY
vocem suam ¦
interl.| suavem de premiis eternis139 CZ
CZ ¶Codd. : Tr511 Rusch
139 de premiis eternis] om. Tr511
interl.| AUGUSTINUS. 140 ut in profundo seculi adiremus celestiaDA
DA ¶Codd. : Tr511 Rusch
140 Augustinus] om. Tr511
marg.| INTONUIT. CASSIODORUS. ad litteram141 : ut quando visum est tonitruum Deo dicentet : «Clarificavi et iterum clarificabo»,   dedit vocem ut cum dixitu : «Hic est Filius meus dilectus in quo mihi complacui»142.DB
t Io. 12, 28, « Sicut et in psalmo primo scriptum est : Filius meus es tu... »; Cassiodorus , Expositio Psalmorum (Ps. 17, 14), CCSL 97, p. 157.68.
u Mt. 3, 17.
DB ¶Codd. : Tr511 Rusch
141 Cassiodorus ad litteram] om. Tr511
142 complacui] + Tr511
grando143 et carbones ignis.144
143 grando] et praem. Cor2 (quidam anti. habent et )
144grando... ignis cum Ps-η (carbonis) cum = χάλαζα καὶ ἄνθρακες πυρός  » ; versio Syrohexapl. ad v. 13 ex hebr. בָּרָד, וְגַחֲלֵי-אֵשׁ.] ※ praem Ps-G (R I Q ΦR²GVP² G² [post grando in I ΦP) cum LXX (HoP Alexandr., minoribus caracteribus ), sub ÷ G², om. Ps-G (L*) cum Ps-R LXX Sedulius ; cf. Hieronymus, Ep. 106 § 9 : «Cur Graecus istum uersiculum secundum non habeat, interpositis duobus uersibus ? sed sciendum quia de Hebraico et Theodotionis editione in septuaginta interpretibus sub asterisco additum sit».
Et intonuit ... ignis] om . ω 1* ( sec . m. marg . compl .)
Numérotation du verset Ps. 17,15 
XVI
Et145 misit
145 Et Ps-G cum Ps-α Ps-γ Ps-δ Ps-Med (VL408 L ) sub I, cum graec. (VL408) ] sub ÷ G², om. U Tr511 cum Ps-R LXX (Alexandrinus R156 Sedulius + 86/130 codd.)
interl.| non146 temere transibunt sed missi|DC
DC ¶Codd. : Tr511 Rusch
146 non] et praem. Tr511
sagittas suas147
147 suas Ps-G (F* M² Q² plerique codd. et edd.) D30 Rusch cum Ps-R ] om. Ps-G (R F² M* Q* ΦRGV) cum Ps-α Ps-Moz C
interl.| evangelistas cum pennis virtutum recte volantes|DD
DD ¶Codd. : Tr511 Rusch
marg.| ET  MISIT. CASSIORORUS. 148 Dominus intonuit et Dominus misit. Non enim transitus ad gentes semper erat certus neque rationabilis habitus.DE
DE ¶Codd. : Tr511 Rusch
148 Et misit. Cassiodorus] om. Tr511
et dissipavit
interl.| ut149 aliis essent150 odor vite151, aliis odor mortis152 DF
DF ¶Codd. : Tr511 Rusch
149 ut] om. Tr511
150 essent] om. Tr511
151 vite] + in vita Tr511
152 mortis] + in morte Tr511
eos ¦
interl.| ad quos misit|DG
DG ¶Codd. : Tr511 Rusch
fulgura153
153 fulgura] et fulgora Ps-G
interl.| etiam|DH
DH ¶Codd. : Tr511 Rusch
interl.| miracula que stupidos reddunt|DI
DI ¶Codd. : Tr511 Rusch
multiplicavit et conturbavit eos.
interl.| stupefaciendo|DJ
DJ ¶Codd. : Rusch, om. Tr511
Numérotation du verset Ps. 17,16 
XVII
Et apparuerunt fontes aquarum ¦
interl.| qui facti sunt in predicantibus154|DK
DK ¶Codd. : Tr511 Rusch
154 predicantibus] predicatoribus Tr511
interl.| CASSIODORUS. 155 veritas predicatorum|DL
DL ¶Codd. : Tr511 Rusch
155 Cassiodorus] om. Tr511
interl.| salientium156 in vitam eternamv 157|DM
v Io. 4, 14.
DM ¶Codd. : Tr511 Rusch
156 salientium Rusch ] fontes aquarum praem. Tr511
157 salientium... eternam] om. Tr511
marg.| ET  APPARUERUNT. Christo veniente patuit quod divinum tegebat eloquium.|DN
DN ¶Codd. : Rusch, om. Tr511
et revelata sunt fundamenta orbis terrarum.
interl.| AUGUSTINUS. 158 Prophete super quos credens orbis edificatur quia Ecclesia de toto orbe colligiturDO
DO ¶Codd. : Tr511 Rusch
158 Augustinus] om. Tr511
Numérotation du verset Ps. 17,XVIII 
Ab increpatione tua
interl.| AUGUSTINUS. tua 159 clamantis ‘appropinquabit regnum celorum’w DP
w Cf. Mt. 10, 7.
DP ¶Codd. : Tr511 Rusch
159 AUGUSTINUS.Tua Rusch ] om. Tr511
marg.| AB  INCREPATIONE. CASSIODORUS. Conversio ad Deum quasi cum gratiarum actione quia per predicationem increpabat peccantes et inspirabat ut timerent iram futuram.DQ
DQ ¶Codd. : Rusch, om. Tr511
Domine ¦ ab inspiratione spiritus ire tue.
interl.| Quo spiritu intonuit eis ira futuraDR
DR ¶Codd. : Tr511 , om. Rusch Magna Glossatura
interl.| AUGUSTINUS. 160 dicentisx Nisi penitentiam egeritis161 morieminiDS
x Cf. Lc.13, 5 : « Non, dico vobis : sed si poenitentiam non egeritis, omnes similiter peribitis ». Cf. Gn. 3, 4 : « Dixit autem serpens ad mulierem : Nequaquam morte moriemini ».
DS ¶Codd. : Tr511 Rusch
160 Augustinus] om. Tr511
161 egeritis] + morte Tr511
Numérotation du verset Ps. 17,17 
XIX
Misit
interl.| AUGUSTINUS. 162 gloriosam Ecclesiam vocando ex gentibus in hereditatemDT
DT ¶Codd. : Tr511 Rusch
162 Augustinus] om. Tr511
de summo et accepit me ¦ et assumpsit163 me de aquis multis.
163 et assumpsit Ps-G L G ΨB* V D) D30 Ω Ed1455 Rusch Ed1530 Clmentina cum Ps-R ] adsumpsit Ps-G
interl.| de164 multitudine populorum165 DU
DU ¶Codd. : Tr511 Rusch
164 de] praem. id est Tr511
165 populorum Rusch Magna Glossatura ] + de qua Ecclesia colligitur Tr511
marg.| MISIT. CASSIODORUS 166 . Hucusque de adventu Domini, hinc de temporibus christianis.   misit Pater Christum.   Accepit me Ecclesiam sponsam,   de aquis baptismi. Vel misit Spiritum qui est donum   de alto quia equalis Patri et Filio.   Accepit quasi fugitivam,   assumpsit in altitudinem virtutis et boni operis167.DV
DV ¶Codd. : Tr511 Rusch
166 Cassiodorus] om. Tr511 , DE SUMMO praem. Tr511
167 virtutis et boni operis Rusch ] erigendo Tr511
Numérotation du verset Ps. 17,18 
XX
Eripuit168 me
168 Eripuit Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-R ] Eripiet Ps-G (R M* ΦRGV)
marg.| Eripuit me. Ereptio ista potest intelligi vel in assumpltione Ecclesie ut quando redemit, vel post assumptionem quamdiu in hac vita sumus indigemus auxilio DeiDW
DW ¶Codd. : Tr511 , om. Rusch Magna Glossatura
de inimicis meis fortissimis
interl.| diaboloDX
DX ¶Codd. : Tr511 , om. Rusch Magna Glossatura
interl.| AUGUSTINUS 169 . qui mihi invidebant iam volenti eumDY
DY ¶Codd. : Tr511 Rusch
169 Augustinus Rusch ] om. Tr511
interl.| qui prevaluerunt temporaliter ad affligendam et pervertendam hanc temporalem vitam170
170 ad affligendam… vitam Rusch ] om. Tr511
marg.| DE  INIMICIS. AUGUSTINUS. Id est171 vitiis que super omnes inimicos plus nocent172.DZ
DZ ¶Codd. : Tr511 Rusch
171 AUGUSTINUS.id est Rusch ] meis fortissimis scilicet Tr511
172 inimicos plus nocent] om. Tr511
et ab his
interl.| hominibus|173
173 hominibus Tr511 Magna Glossatura] om. Rusch
qui oderunt me : ¦
interl.| quia volo eum|EA
EA ¶Codd. : Tr511 Rusch
quoniam confortati174 sunt super me.
174 confortati Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-R ] confirmati Ps-G (F*I L M* ΦRGV) cum Ps-γ
interl.| quia175 quamdiu suberam176 ipsis ignorabam Deum|EB
EB ¶Codd. : Tr511 Rusch
175 quia Rusch] om. Tr511
176 suberam Rusch ] sub Tr511
marg.| ET  AB  HIS  QUI  ODERUNT id est177 exterioribus inimicis hominibus scilicet et demonibus178, quod necesse est quia confortati. Secundum quid ? Ecce179 pervenerunt id est prevaluerunt.   Quoniam confortati 180   *. Per hoc magis eripit quod illi sunt181 confortati. Cum enim affligitur Ecclesia magis crescit182.EC
EC ¶Codd. : Tr511 Rusch
177 id est] me scilicet Tr511
178 inimicis hominibus scilicet et demonibus] om. Tr511
179 Ecce] om. Tr511
180 Quoniam confortati Tr511 ] om. Rusch
181 sunt] om. Tr511
182 affligitur Ecclesia magis crescit Rusch ] magis affligimur magis crescimus Tr511
Numérotation du verset Ps. 17,19 
XXI
Prevenerunt me
interl.| a similitudine currentium|ED
ED ¶Codd. : Tr511 Rusch
interl.| priores mihi nocuerunt|EE
EE ¶Codd. : Tr511 Rusch
in die afflictionis mee ¦
interl.| in tempore carnis|EF
EF ¶Codd. : Tr511 Rusch
interl.| non tempore gaudii|EG
EG ¶Codd. : Rusch, om. Tr511
marg.| die afflictionis dum vivimus, vel dies   afflictionis ante incarnationem Christi|EH
EH ¶Codd. : Tr511 , om. Rusch Magna Glossatura
et factus est Dominus protector meus.
interl.| contra miserias et voluptates|EI
EI ¶Codd. : Tr511 Rusch
Numérotation du verset Ps. 17,20 
XXII
Et eduxit me
interl.| per mala dilatat caritatem|EJ
EJ ¶Codd. : Tr511 Rusch
in latitudinem ¦
interl.| AUGUSTINUS. 183 spiritualem contra angustias carnis|EK
EK ¶Codd. : Tr511 Rusch
183 Augustinus Rusch ] om. Tr511
marg.| IN  LATITUDINEM. CASSIODORUS. 184 Per sevitiam malorum crescit Ecclesia numero185 et merito. y EL
y Cf. Cassiodorus , Expositio Psalmorum (Ps. 17, 20), CCSL 97, p. 159.342-344 : «   Producta est ergo Ecclesia   in latitudinem , quando per saevitatem persecutorum, numerum ei constat crevisse fidelium ».
EL ¶Codd. : Tr511 Rusch
184 In … Cassiodorus Rusch ]   Et eduxit me Tr511
185 crescit Ecclesia - numero] inv. Tr511
salvum me fecit186
186 fecit Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-R ] faciet Ps-G (F* I M* Q W ΦRGP U G K)
marg.| SALVUM 187 quod ad fidem venit. z|EM
z Cf. Cassiodorus , Expositio Psalmorum (Ps. 17, 20), CCSL 97, p. 159.347-348 : «   Salvum se dicit   factum quod ad christianae fidei meruit pervenire fastigium ».
EM ¶Codd. : Tr511 Rusch
187 Salvum] + me fecit Tr511
quoniam voluit me.
interl.| antequam ego vellem eum188|EN
EN ¶Codd. : Tr511 Rusch
188 ego… eum Rusch Magna Glossatura ] voluissem eum non meo merito sed sua voluntate Tr511
marg.| QUIA  VOLUIT. AUGUSTINUS. 189 id est gratis elegit190.|EO
EO ¶Codd. : Tr511 Rusch
189 Augustinus Rusch ] om. Tr511
190 elegit Rusch Magna Glossatura ] + post retribuet secundum iustitiam bone voluntatis et secundum opera que sunt post beneficia Dei Tr511
Numérotation du verset Ps. 17,21 
XXIII
Et
interl.| hec omnia gratis sed post|EP
EP ¶Codd. : Tr511 Rusch
interl.| hic|EQ
EQ ¶Codd. : Rusch, om. Tr511
retribuet mihi
interl.| pro meritis|ER
ER ¶Codd. : Tr511 Magna Glossatura] om. Rusch
interl.| in hac vita|ES
ES ¶Codd. : Tr511 , om. Rusch Magna Glossatura
interl.| AUGUSTINUS. 191 bone voluntatis qui dedit misericordiam ut vellem|ET
ET ¶Codd. : Tr511 Rusch
191 Augustinus Rusch ] om. Tr511
marg.| Huic vite retributio ut «iustus iustificetur adhuc» et «Qui in sordibus est sordescat adhuc»aa.EU
aa Apc. 22, 11 : « Qui nocet, noceat adhuc : et qui in sordibus est, sordescat adhuc : et qui iustus est, iustificetur adhuc : et sanctus, sanctificetur adhuc ».
EU ¶Codd. : Tr511 ] om. Rusch Magna Glossatura (cf. tamen infra v. XXVII)
Dominus secundum iustitiam meam ¦
interl.| vel bona opera meaEV
EV ¶Codd. : Tr511 , om. Rusch Magna Glossatura
marg.| Et retribuet secundum iustitiam bone voluntatis.EW
EW ¶Codd. : Rusch, om. Tr511
et secundum puritatem
interl.| innocentiam qua abstineo a malo|EX
EX ¶Codd. : Tr511 , om. Rusch Magna Glossatura
manuum mearum
interl.| AUGUSTINUS. 192 factorum qui dedit ut facerem educendo in latitudinem|EY
EY ¶Codd. : Tr511 Rusch
192 Augustinus Rusch ] om. Tr511
marg.| ET  SECUNDUM  OPERA que sunt post prima beneficia Dei scilicet fidem et caritatem que gratuito sine precedenti merito Deus prestat.EZ
retribuet mihi.
Numérotation du verset Ps. 17,22 
XXIV
Quia custodivi vias Domini ¦
interl.| AUGUSTINUS. 193 ut latitudinem operum longanimitas consequatur perseverandi|FA
FA ¶Codd. : Tr511 Rusch
193 Augustinus Rusch ] om. Tr511
interl.| quasi hoc retribuet|FB
FB ¶Codd. : Rusch, om. Tr511
nec impie gessi
interl.| recedendo|FC
FC ¶Codd. : Tr511 Rusch
a Deo meo.
marg.| QUIA  CUSTODIVI. Vel ita continuando cum precedenti versu :|FD
FD ¶Codd. : Rusch, om. Tr511
marg.| Et retribuet {t. 2 : Erfurt, f. 238ra ; facsim., p. 475ª}   mihi Dominus secundum iustitiam meam et secundum puritatem etc., id est194 secundum quod iustus et purus, id est innocens. Iustus quia   custodivi vias Domini 195, purus quia non   impie gessi 196, et hoc ideo197 quia consideravi iudicia tam presentia quam futura et vidi iusta198 et inventa iusta, non repuli, id est placuerunt199 et sic   custodivi et sicut cepi   ero immaculatus , unde in futuro retribuet.200
194 et secundum puritatem etc. id est Rusch ] om. Tr511
195 custodivi vias Domini Rusch ] custodit Tr511
196 gessi Rusch ex Magna Glossatura] egit Tr511
197 ideo Rusch ] utrumque Tr511  ; ideo utrumque Magna Glossatura
198 vidi iusta Rusch Magna Glossatura] inv. Tr511
199 placuerunt] + mihi Tr511 Magna Glossatura
200 Et retribuet… retribuet] immediate post glosam precedentem « precedenti versu » desinentem Rusch = Tr511 f. 19ra sub versu precedente
Numérotation du verset Ps. 17,23 
XXV
interl.| ideo custodivi ideo   non impie egi   quoniam |FE
interl.| AUGUSTINUS. id est201 premia iustorum, penas impiorum, flagella corrigendorum, temptationes probandorum semper attendo202 FF
FF ¶Codd. : Tr511 Rusch Magna Glossatura
201 AUGUSTINUS.Id est Rusch ] Iudicia et iustitias non reppuli a me Tr511
202 attendo Rusch Magna Glossatura ] + et elationes impiorum quibus Deus eos decipit quia, cum putent ad felicitatem ea que habent, sunt tamen ad dampnationem. Hec sunt iudicia Dei tam presentia quam futura Tr511
omnia iudicia eius in conspectu meo203 ¦ et iustitias eius
203 meo] + sunt Ps-G
interl.| AUGUSTINUS. 204 ut ille205 qui deficit206 sub sarcina, vel qui, fragilitate carnis superatus, dimittit quod ceperatFG
FG ¶Codd. : Tr511 Rusch
204 Augustinus Rusch ] om. Tr511
205 ille Rusch] om. Tr511
206 deficit] defuit Tr511
non repuli a me.
Numérotation du verset Ps. 17,24 
XXVI
Et
interl.| postmodum207|FH
FH ¶Codd. : Tr511 Rusch
207 postmodum Tr511 Rusch ] praem. inde Tr511
ero
interl.| quasi ita olim vixi et sicut cepi ita|FI
FI ¶Codd. : Rusch, om. Tr511
interl.| sicut cepi perficiam|FJ
FJ ¶Codd. : Tr511 , om. Rusch Magna Glossatura
immaculatus
interl.| non quod prorsus sine macula sed observabo |FK
FK ¶Codd. : Tr511 Rusch
cum eo ¦
marg.| cum eo ei adherens.|FL
FL ¶Codd. : Rusch, om. Tr511
et observabo me208
208 me Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-R ] om. Ps-G (R F I L)
marg.| et observabo ne interum cadam.|FM
FM ¶Codd. : Rusch, om. Tr511
ab iniquitate mea.
interl.| ne iterum cadam per peccatum mortale|FN
FN ¶Codd. : Rusch, om. Tr511
marg.| ab iniquitate que est mors beati. Vel ne iterum cadam qui est mos beati.|FO
FO ¶Codd. : Rusch, om. Tr511
Numérotation du verset Ps. 17,25 
XXVII
Et
interl.| in futuro209|FP
FP ¶Codd. : Tr511 Rusch
209 futuro] + non solum in presenti Tr511
retribuet mihi Dominus secundum iustitiam meam ¦ et secundum puritatem manuum mearum
marg.| ET  RETRIBUET. CASSIODORUS. 210 Dupliciter Deus retribuit211 hic : in presenti212 ut «iustus iustificetur213«et «Qui in sordibus est sordescat adhuc»ab. Unde hic dicitac «  Cum sancto sanctus » etc.214 et in futuro premium bonis et215 penam malis. Unde ibiad «Quoniam tu populum humilem» etc.216 quasi ita hic quia in futuro «tu populum humilem salvum facies».FQ
ab Apc. 22, 11 : « Qui nocet, noceat adhuc : et qui in sordibus est, sordescat adhuc : et qui iustus est, iustificetur adhuc : et sanctus, sanctificetur adhuc ».
ac Ps. 17, 26 ; cf. 2 Rg 22, 26.
ad Ps. 17, 28.
FQ ¶Codd. : Tr511 Rusch
210 Et retribuet. Cassiodorus] om. Tr511
211 Deus retribuit] inv. Tr511
212 in presenti] om. Tr511
213 et qui… adhuc] adhuc etc. ( om. h om. ) Tr511
214 sanctus etc om. Tr511
215 et] om. Tr511
216 etc om. Tr511
marg.| AUGUSTINUS. 217 Et retribuet . Iam non solum propter latitudinem fidei que per Dei operatur sed218 propter longanimitatem retribuet mihi.FR
FR ¶Codd. : Tr511 Rusch
217 Augustinus Rusch ] om. Tr511
218 que per Dei operatur sed] sed et Tr511
in conspectu oculorum eius.219
219 in conspectu... eius] om. ΩX
interl.| id est in eternoFS
FS ¶Codd. : Tr511 , om. Rusch Magna Glossatura
interl.| AUGUSTINUS. 220 Non quod homines vident quia que videntur temporalia sunt, que non videntur eterna, quo pertinet altitudo spei.FT
FT ¶Codd. : Tr511 Rusch
220 Augustinus Rusch ] om. Tr511
marg.| IN  CONSPECTU 221. Hoc iustis convenit ut sicut illi Deum semper contuentur, ita Deus eos iugiter respiciat.FU
FU ¶Codd. : Tr511 Rusch
221 conspectu] + oculorum eius Tr511
Numérotation du verset Ps. 17,26 
XXVIII
interl.| quiaFV
interl.| etsi dixi ‘ iustitiam meam ’, tamen non est ‘mea’ nisi te donanteFW
Cum sancto sanctus eris ¦
interl.| sanctificans eum|FX
FX ¶Codd. : Tr511 Rusch
et cum viro innocente innocens eris.
interl.| AUGUSTINUS. qui222 nulli noces sed pro223 peccatis suis quisque constringiturae 224 FY
ae Cf. Prv. 5, 22 : « Funiculis peccatorum suorum quisque constringitur ».
FY ¶Codd. : Tr511 Rusch
222 qui] quia Tr511 Magna Glossatura
223 pro] om. Tr511
224 constringitur Rusch Magna Glossatura Prv. 5, 22] constringetur Tr511
marg.| AUGUSTINUS. 225 Est etiam occulta profunditas qua intelligeris cum sancto sanctus quia tu sanctificas226.FZ
FZ ¶Codd. : Tr511 Rusch
225 Augustinus Rusch ] om. Tr511
226 sanctificas] + sanctos Tr511
Numérotation du verset Ps. 17,27 
XXIX
Et cum electo electus eris ¦
interl.| ab eo quem eligis eligeris|GA
GA ¶Codd. : Tr511 Rusch
et cum perverso perverteris.
interl.| AUGUSTINUS. 227 perverso perversus videris quia dicuntaf : «Non est recta228 via Domini».GB
af Ez. 33, 20.
GB ¶Codd. : Tr511 Rusch
227 Augustinus] om. Tr511
228 recta Rusch Magna Glossatura] equa Tr511
marg.| CUM  SANCTO etc. CASSIODORUS. 229 Dixerat retribui secundum iustitiam, nunc ut videatur gratia230 cum libero arbitrio, ostendit quomodo habeatur iustitia. Et fit231 conversio ad Dominum quasi cum232 gratiarum actione, o Domine,   cum sancto sanctus eris , id est233 adiuvas in sanctitate quia sanctus in natura, alios gratia sanctificas234. In innocentia quia innocens innocentem adiuvas235 et perversum pervertis permittendo, et hec omnia236   quia tu populum humilem salvum facies et oculos superborum humiliabis . Vel sicut   ego ero immaculatus cum eo similiter tu quicumque   cum sancto Christo id est ipso donante   eris sanctus et innocens,   et cum perverso, id est diabolo,   eris perversus . Et est hic argumentum237 a convictu, et hoc ideo   quia tu Domine238   populum humilem salvum facies et oculos superborum humiliabis 239.GC
GC ¶Codd. : Tr511 Rusch
229 etc. Cassiodorus] om. Tr511
230 gratia] + Dei Tr511
231 Et fit] om. Tr511
232 ad Dominum quasi cum] quasi Tr511
233 id est] om. Tr511
234 in natura, alios gratia sanctificas] om. Tr511
235 innocentem adiuvas] om. Tr511
236 permittendo, et hec omnia] Et hoc ideo Tr511
237 Et est hic argumentum] om. Tr511
238 quia tu Domine] quoniam tu Tr511
239 et oculos superborum humiliabis] om. Tr511
interl.| Hoc perversum videtur perversis quod confitentes peccata salvasGD
GD ¶Codd. : Tr511 Rusch
Numérotation du verset Ps. 17,28 
XXX
Quoniam tu populum humilem salvum facies ¦ et oculos superborum
interl.| qui ignorantes iustitiam Dei suam volunt constituereGE
GE ¶Codd. : Tr511 Rusch
humiliabis.
interl.| quanto plus altiGF
GF ¶Codd. : Tr511 Rusch
marg.| Quoniam tu populum. P robat per finem quia est modo   cum sancto et adiuvat eum quia in finem   sa<lvum> f<aciet> .GG
GG ¶Codd. : Tr511 , om. Rusch Magna Glossatura
Numérotation du verset Ps. 17,29 
XXXI
Quoniam
interl.| non est nostrum lumen ex nobis|GH
GH ¶Codd. : Tr511 Rusch
tu illuminas lucernam meam Domine ¦
interl.| lucernas in quibus Christus lucet sicut lumen in testa ag|GI
ag Cf. Petrus Lombardus, In Ps., loc. cit. : « Lucerna enim fuerunt predicatores, in quibus fuit lux, id est cognitio veritatis, qua illuminaverunt alios, sicut lucerna lumen habet in testa ».
GI ¶Codd. : Tr511 , om. Rusch
marg.| LUCERNAM. CASSIODORUS. 240 Fuerunt predicatores in quibus lux, id est cognitio veritatis qua illuminaverunt alios. Undeah : «Habemus thesaurum istum in vasis fictilibus»241.GJ
ah 2Cor. 4, 7.
GJ ¶Codd. : Tr511 Rusch
240 Lucernam. Cassiodorus] Lucerna Tr511
241 Unde … fictilibus] om. Tr511
Deus meus illumina242
242 illumina Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 ΩX Rusch cum Ps-R ] illuminas Ps-G (R F) |
<divisio.> meam Domine ¦ Δ] meam ¦ Domine ΩX
interl.| per eosGK
GK ¶Codd. : Tr511 Rusch
marg.| QUONIAM  TU  ILLUMINAS. Quod enuntiavit de electis et sanctificatis243 orat nunc de aliis244.GL
GL ¶Codd. : Tr511 Rusch
243 de electis et sanctificatis] om. Tr511
244 nunc de aliis] ut secundum ? sic progrediatur Ecclesia de gente in gentem sicut incepit Tr511
interl.| Progreditur Ecclesia o245 DeusPater quia246 lucernam id est apostolos et alios primitivosGM
GM ¶Codd. : Tr511 Rusch
245 o] om. Tr511
246 quia] quoniam tu illuminas Tr511
tenebras meas.
interl.| quia peccatis nostris tenebre sumusGN
GN ¶Codd. : Tr511 Rusch
marg.| TENEBRAS. AUGUSTINUS. 247 Eos qui adhuc sunt in tenebris,   meas predestinatione.GO
GO ¶Codd. : Tr511 Rusch
247 Tenebras. Augustinus] om. Tr511
Numérotation du verset Ps. 17,30 
XXXII
Quoniam
interl.| te rogo|GP
GP ¶Codd. : Tr511 Rusch
in
interl.| vel per|GQ
GQ ¶Codd. : Rusch, om. Tr511
te
interl.| non a me|GR
GR ¶Codd. : Tr511 Rusch
eripiar a temptatione ¦ et in Deo meo
interl.| non in me|GS
GS ¶Codd. : Tr511 Rusch
transgrediar murum.
interl.| AUGUSTINUS. 248 quem intra homines et celum249 peccata construxerunt|GT
GT ¶Codd. : Tr511 Rusch
248 Augustinus] om. Tr511
249 celum] Deum Tr511
marg.| {t. 2 : Erfurt, f. 238rb ; facsim., p. 475b} TRANSGREDIAR. CASSIODORUS. 250 Diruere non penitus251 potest homo sed ope Dei transit   murum 252, obstaculum peccatorum.GU
GU ¶Codd. : Tr511 Rusch
250 Transgrediar. Cassiodorus] om. Tr511
251 penitus] om. Tr511
252 murum] + id est Tr511
marg.| IN  DEO  MEO. CASSIODORUS. 253 Deus enim meus est via qua itur ad celum   impolluta . Vel   via qua venit in mundum sancta et immaculata virgo254. Et quicquid dixit255 Spiritu sancto256 examinatum est id est utile et honestum ut sapiens quicquid dicit prius apud se diiudicat.GV
GV ¶Codd. : Tr511 Rusch
253 Cassiodorus] om. Tr511
254 virgo] om. Tr511
255 dixit] dicit Tr511
256 Sancto Spiritus Tr511
Numérotation du verset Ps. 17,31 
XXXIII
Deus meus
interl.| vere quia Deus meus GW
GW ¶Codd. : Rusch, om. Tr511
marg.| DEUS  MEUS. CASSIODORUS. Et continando sequitur : 257   Eripies me de contradictionibus populi. C etera interponit ad commendationem258.ai GX
ai Cf. Petrus Lombardus, In Ps., loc. cit. : « Deus meus, quasi dicat : Vere in te, o Deus, eripiar, quia tu Deus meus eripies me de contradictionibus [199A] populi. [Cassiodorus, Alcuinus] Usque hunc ordo litterae extenditur : caetera interponit ad commendationem eius, mutata persona, de eo loquens aliis sic; Deus meus eripiet ».
GX ¶Codd. : Tr511 Rusch
257 CASSIODORUS. Et continando sequitur] om. Tr511
258 commendationem] + scilicet via immaculata, eloquia examinata, protector omnium, quis Deus preter Deum nostrum Tr511
impolluta via eius
interl.| non venit in homines nisi mundent viam fidei quia impolluta via eius. GY
GY ¶Codd. : Tr511 , om. Rusch Magna Glossatura
interl.| id est non incedit nisi per mundam viam, quia non venit in homines nisi mundent viam fidei qua veniat, quia impolluta via eius. U ndeaj : «Parate viam Domini rectas facite» etc.GZ
aj Mt. 3, 3 ; Mc 1, 3 ; Lc.3, 4.
eloquia Domini igne examinata ¦
interl.| purgata, probata|HA
HA ¶Codd. : Tr511 , om. Rusch Magna Glossatura
marg.| ELOQUIA.   Igne examinationis probantur259.|HB
HB ¶Codd. : Tr511 Rusch
259 probantur] probentur Tr511*
marg.| Vel igne Sancti Spiritus, vel igne tribulationis|HC
HC ¶Codd. : Tr511 Magna Glossatura
interl.| Spiritu sancto vel tribulatione|HD
HD ¶Codd. : Rusch
protector
interl.| AUGUSTINUS. 260 et eos qui sperant non in se sed in illo261 non consumit tribulatio quia spes sequitur fidemHE
HE ¶Codd. : Tr511 Rusch
260 Augustinus] om. Tr511
261 non in se sed in illo Rusch Magna Glossatura ] in illo non in se Tr511
est omnium sperantium in se262.
262 se Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-R ] eum Ps-G (R F I)
marg.| OMNIUM. CASSIODORUS. 263 Nullus excipitur nisi qui sperare non vult.HF
HF ¶Codd. : Tr511 Rusch
263 Cassiodorus] sperantium in se Tr511
Numérotation du verset Ps. 17,32 
XXXIV
Quoniam quis Deus preter Dominum ¦
interl.| cui ex debito servimusHG
HG ¶Codd. : Rusch, om. Tr511
marg.| QUONIAM  QUIS. CASSIODORUS. 264 265 Deus dico quia quis est266 alius Deus nisi qui et267 Dominus in rebus est268, et qui «in Iudea notus»ak non «dii gentiumal. Hec269 contra paganos qui multos sibi fingunt270.HH
ak Ps. 75, 2.
al Ps. 95, 5, etc.
HH ¶Codd. : Tr511 Rusch
264Quoniam quis…. gentium] interl. Tr511
265 Quoniam quis. Cassiodorus] om. Tr511
266 est] om. Tr511
267 et] est Tr511
268 est] om. Tr511
269 Hec] Hoc Tr511 Magna Glossatura
270 fingunt Rusch Magna Glossatura ] + et multos habent Tr511
aut271 {t. 2 : Erfurt, f. 238rb ; facsim., p. 475b} quis deus preter Deum nostrum?
271 aut Ps-G (Q² ΦP ΨB²V D) D30 Ω Ed1455 Rusch Ed1530 Clementina ) cum Ps-R ] et Ps-G
interl.| AUGUSTINUS. 272 quem post servitutem in hereditatem possidemusHI
HI ¶Codd. : Tr511 Rusch
272 Augustinus] om. Tr511
Numérotation du verset Ps. 17,33 
XXXV
Deus qui precinxit273 me
273 precinxit Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Tr511 Rusch cum Ps-R ] precingit Ps-G (F L)
interl.| Hucusque David peccator ereptus cum humano genere, amodo totus Christus|HJ
HJ ¶Codd. : Tr511 , om. Rusch Magna Glossatura
interl.| ut fortis sim|HK
HK ¶Codd. : Tr511 Rusch
virtute ¦
marg.| AUGUSTINUS. 274 ne fluentes sinus cupiditatis impediant gressus, id est bona275 operaHL
HL ¶Codd. : marg. Tr511 , interl. Rusch
274 Augustinus] Precinxit Tr511
275 bona] om. Tr511
et posuit immaculatam viam meam.
interl.| sicut immaculata est fides qua ad me venit sic caritas qua ad illum vadam
Numérotation du verset Ps. 17,34 
XXXVI
Qui perfecit pedes meos
interl.| AUGUSTINUS. id est276 amorem ad transcendenda spinosa et umbrosa seculiHM
HM ¶Codd. : Tr511 Rusch
276 AUGUSTINUS.Id est] om. Tr511
tamquam cervorum ¦ et super excelsa
interl.| in celo cordis intentionem|HN
HN ¶Codd. : Tr511 Rusch
statuens me.
Numérotation du verset Ps. 17,35 
XXXVII
Qui docet277
277 docet Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-R ] doces Ps-G (R I)
interl.| AUGUSTINUS. 278 operari ad superandos hostes, qui iter celi claudere conanturHO
HO ¶Codd. : Tr511 Rusch
278 Augustinus] om. Tr511
manus meas ad279 prelium ¦
279 ad Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-R ] in Ps-G (R I F L)
interl.| contra vitia et demones|HP
HP ¶Codd. : Rusch, om. Tr511
et posuisti ut280 arcum ereum
280 ut Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-R ] om. Ps-G (R) LXX
interl.| AUGUSTINUS. 281 infatigabilem intentionem bonorum282 operum meorum|HQ
HQ ¶Codd. : Tr511 Rusch
281 Augustinus] om. Tr511
282 bonorum] om. Tr511
brachia mea.
marg.| DEUS  QUI  PRECINXIT. CASSIODORUS. 283 Adhuc propter communia commendat per specialia quia284, tertio, Christus de virtute et285 potentia sua commendatur286.am  PRECINXIT id est prearmavit. Vel a similitudine currentis. Vel287 dignitatem notat et fortitudinem quod ei convenit qui potestate sua iudicabit   populum vel288 mundum.  ET  POSUIT firmavit289.  VIAM  IMMACULATAM 290 sine peccato. Cervus spinas et hiantia loca291 transilit, sic Christus spinas et foveas peccatorum, et sicut cervus alta ita super omnes creaturas conscendit292. Q  ui docet ab imminentibus insidiis cautum faciendo.  MANUS. opera vel voluntates293. A  d prelium an. Contra diabolum.   Ut arcum 294 : similitudine295 rei que non est, id est dedisti irremissibilem fortitudinem. Vel   brachia Christi prophete et apostoli, per quos operatur qui arcus ereus quia predicando non mollescunt sed semper fortes verba salutis iaculantur.HR
am Cf. Petrus Lombardus, In Ps., loc. cit., PL 191, 201B : « Tertia pars ubi Christus de virtute ac potentia sua agit, dicens… »
an Ps. 17, 35.
HR ¶Codd. : Tr511 Rusch
283 Deus… Cassiodorus] om. Tr511 f. 20ra
284 quia] Diapsalma. Deus qui precinxit Tr511
285 et] ac Tr511 Magna Glossatura
286 commendatur Rusch ] om. Tr511
287 Vel] precinxit virtute Tr511
288 populum vel Rusch] om. Tr511 Magna Glossatura
289 firmavit] + viam Tr511
290 immaculatam] om. Tr511
291 hiantia loca] inv. Tr511
292 spinas et foveas peccatorum, et sicut cervus alta ita super omnes creaturas conscendit Rusch Magna Glossatura ] super omnes creaturas ascendit Tr511
293 voluntates Rusch Magna Glossatura] –tem Tr511
294 arcum] + ereum Tr511
295 similitudine Rusch ]similitudo Tr511
Numérotation du verset Ps. 17,36 
XXXVIII
Et
interl.| non sufficiunt predicta nisi assit protectio Dei296 HS
HS ¶Codd. : Tr511 Rusch
296 Dei] + cum doctrina et fortitudine Tr511
dedisti mihi protectionem salutis tue ¦ et dextera tua
interl.| AUGUSTINUS. 297 favor gratie tue.
297 Augustinus] om. Tr511
interl.| CASSIODORUS. 298 vel potentia deitatis que hominem in altum constituit.HT
HT ¶Codd. : Tr511 Rusch
298 Cassiodorus] om. Tr511
suscepit me.
marg.| PROTECTIONE 299. Non ut nihil patiar quod tamen est300 ad profectum. Tribulatio est correctio et doctrina et dilatatio et confirmatio.HU
HU ¶Codd. : Tr511 Rusch
299 protectione] proteges Tr511
300 est] om. Tr511
Numérotation du verset Ps. 17,XXXIX 
Et disciplina tua correxit me
interl.| vel direxitao|HV
ao = Petrus Lombardus, In Ps., loc. cit.
HV ¶Codd. : Rusch, om. Tr511
in finem ¦ et disciplina tua ipsa me docebit.
interl.| ut melioribus insistamHW|ap
ap Petrus Lombardus, In Ps., loc. cit. : « disciplina tua ipsa me docebit melioribus insistere ».
HW ¶Codd. : Rusch Tr511 | meliora insistere Tr511
interl.| AUGUSTINUS. 301 Correctio tua non sinit deviare ut quicquid ago in eum finem referam quo coheretur tibi et eadem docet pervenire quo direxit.HX
HX ¶Codd. : Tr511 Rusch
301 Augustinus] om. Tr511
Numérotation du verset Ps. 17,37 
XL
Dilatasti gressus meos subtus me ¦ et non sunt infirmata
interl.| per mala mundiHY
HY ¶Codd. : Tr511 Rusch
marg.| DILATASTI. AUGUSTINUS. 302 Nec impediunt carnales angustie quia latam fecisti caritatem hilariter operantem, etiam de his que sunt sub me scilicet de303 mortalibus rebus et membris304.HZ
HZ ¶Codd. : Tr511 Rusch
302 Augustinus] om. Tr511
303 scilicet de] sunt Tr511
304 membris] + etenim membra pro te libenter sustinent passionem et tribulationem et omnia mundana ad tui comparationem vilipendo. Ita dilatasti caritatem in me Tr511
vestigia mea.
interl.| itinera vel signa que reliqui imitaturis|IA
IA ¶Codd. : Tr511 Rusch
Numérotation du verset Ps. 17,38 
XLI
interl.| Sed|IB
Persequar inimicos meos
interl.| Iudeos
interl.| carnales affectus meos305|IC
IC ¶Codd. : Tr511 Rusch
305 meos] om. Tr511
marg.| PERSEQUAR. CASSIODORUS. 306 Arguendo diversis afflictionibus fatigando.|ID
ID ¶Codd. : Tr511 Rusch
306 Cassiodorus] om. Tr511
et comprehendam
interl.| AUGUSTINUS. 307 ut absummanturIE
IE ¶Codd. : Tr511 Rusch
307 Augustinus] om. Tr511
marg.| COMPREHENDAM veris rationibus circumveniam.IF
IF ¶Codd. : Tr511 Rusch
illos ¦
interl.| non illi me|IG
IG ¶Codd. : Tr511 Rusch
et non convertar
interl.| ab hac intentione|IH
IH ¶Codd. : Tr511 Rusch
donec deficiant.
interl.| a rebellione|II
II ¶Codd. : Tr511 Rusch
interl.| qui modo obstrepunt|IJ
IJ ¶Codd. : Tr511 Rusch
Numérotation du verset Ps. 17,39 
XLII
Confringam illos
interl.| diversis miseriis affligam|IK
IK ¶Codd. : Tr511 Rusch
nec poterunt stare ¦
interl.| non durabunt adversus me|IL
IL ¶Codd. : Tr511 Rusch
cadent subtus pedes meos.
interl.| preponam illis amores quibus in eternitatem itur308|IM
IM ¶Codd. : Tr511 Rusch
308 in eternitatem itur] itur in eternum Tr511
Numérotation du verset Ps. 17,40 
XLIII
Et precinxisti me
interl.| AUGUSTINUS. 309 fluentia desideria carnis virtute strinxisti ne in pugna prepedirerIN
IN ¶Codd. : Tr511 Rusch
309 Augustinus] om. Tr511
virtute ad bellum ¦
interl.| qui prius ad currendum, modo ad prelium precinxisti IO
IO ¶Codd. : Tr511 , om. Rusch Magna Glossatura
et supplantasti310
310 et Ps-GB D) D30 Ω Ed1455 Rusch Clementina cum Ps-R (A H B²)] om. Ps-G Ps-R
interl.| AUGUSTINUS. 311 decipi fecisti insequentes ut mihi subessent312 qui superesse313 volebantIP
IP ¶Codd. : Tr511 Rusch
311 Augustinus] om. Tr511
312 mihi subessent] inv. Tr511
313 superesse] super me esse Tr511
insurgentes314 in me subtus me.
314 insurgentes in ΩM ΩS P10489 Δ Ps-G ] et surgentes ΩX (al. m. post. saec. 14), insurgentibus in P15205 , insurgentes P1076
Numérotation du verset Ps. 17,41 
XLIV
Et inimicos meos dedisti mihi dorsum ¦
interl.| ut me sequerentur sicut servi dominum|IQ
IQ ¶Codd. : Tr511 , om. Rusch Magna Glossatura
interl.| AUGUSTINUS. fecisti ut me persequerentur|IR
IR ¶Codd. : Rusch, om. Tr511
et odientes me
interl.| perdurantes in odio|IS
IS ¶Codd. : Tr511 Rusch
disperdidisti315.
315 disperdidisti] disperdisti Ps-G
interl.| per universum orbem316|IT
IT ¶Codd. : Tr511 Rusch
316 orbem Rusch Magna Glossatura ] + ut iudeos Tr511
Numérotation du verset Ps. 17,42 
XLV
Clamaverunt
interl.| ubi|IU
IU ¶Codd. : Tr511 Rusch
nec erat qui
interl.| AUGUSTINUS. 317 alius non potest|IV
IV ¶Codd. : Tr511 Rusch
317 Augustinus] om. Tr511
salvos {t. 2 : Erfurt, f. 238va ; facsim., p. 476ª} faceret ¦ ad Dominum nec exaudivit eos.
interl.| AUGUSTINUS. 318 tu non vis quia non recedunt a malitia|IW
IW ¶Codd. : Tr511 Rusch
318 Augustinus] om. Tr511
Numérotation du verset Ps. 17,43 
XLVI
Et comminuam319 eos320
319 comminuam] continuam ΩX ( al. m. saec. 14 propter refectionem anguli superioris peciae )
320 eos Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-β Ps-Med Ps-H ] illos Ps-G (R I L) cum Ps-R
interl.| preter321 dispersionem
321 preter] praem. et Tr511
marg.| {t. 2 : Erfurt, f. 238va ; facsim., p. 476a} COMMINUAM. AUGUSTINUS. 322 Ecce eadem operatio Patris et Filii supra ait : disperdidisti Pater. Et iam ait : C  omminuam id est323 auferam virtutes ut post cedant «omni vento doctrine324«aq.IX
aq Eph. 4, 14.
IX ¶Codd. : Tr511 Rusch
322 Augustinus] om. Tr511
323 supra ait : disperdidisti Pater. Et iam ait :Comminuam id est] om. Tr511
324 doctrine] diaboli Tr511
ut pulverem
marg.| aridi sunt sine imbre misericordie Dei ut elati et inflati superbia a spe firma quasi a solida terra rapiantur325
325marg. Tr511
ante faciem venti ¦ ut lutum platearum delebo eos.
interl.| AUGUSTINUS. 326 luxuriantes et lubricos327 per latas vias.IY
IY ¶Codd. : Tr511 Rusch
326 Augustinus] om. Tr511
327 lubricos Rusch (Erfurt)] lnbricas cacogr. Rusch ( facsim. )
Numérotation du verset Ps. 17,44 
XLVII
Eripies328 me de contradictionibus populi ¦
328 Eripies Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-R ] Eripe Ps-G (R F I)
interl.| AUGUSTINUS. 329 Qui dixerunt : si dimiserimus eum sic totus mundus post eum abitar 330.IZ
ar Cf. Io. 11, 47 : « Si dimittimus eum sic, omnes credent in eum, et venient Romani, et tollent nostrum locum, et gentem. ».
IZ ¶Codd. : Tr511 Rusch
329 Augustinus] om. Tr511
330 abit] ibit Tr511
constitues me in caput gentium.
interl.| ut sim caputJA
JA ¶Codd. : Tr511 , om. Rusch Magna Glossatura
marg.| ERIPIES. CASSIODORUS. 331 De illis ita sed eripies me depressio Iudeorum et332 exaltatio gentium.JB
JB ¶Codd. : Tr511 Rusch
331 Eripies. Cassiodorus] om. Tr511
332 et] om. Tr511
Numérotation du verset Ps. 17,45 
XLVIII
interl.| Quia|JC
Populus
interl.| gentium|JD
JD ¶Codd. : Tr511 Rusch
quem non cognovi
interl.| non visitavi corporali presentia, vel lege et prophetis|JE
JE ¶Codd. : Tr511 Rusch
servivit mihi ¦ in auditu auris obedivit mihi.
interl.| oculis non vidit sed per predicatores obedivit|JF||
JF ¶Codd. : Tr511 Rusch
interl.| Sed|JG
JG ¶Codd. : Tr511 , om. Rusch Magna Glossatura
Numérotation du verset Ps. 17,46 
XLIX
Filii alieni
interl.| id est diaboli|JH
JH ¶Codd. : Tr511 , om. Rusch Magna Glossatura
interl.| non mei sed alieni, ex patre diabolo. Undeas : «Ve genti peccatrici, filiis alienis, populo pleno peccatis» etc.333 at JI
as Cf. Is. 1, 4 (iuxta Septuaginta) : « Vae genti peccatrici,populo gravi iniquitate, semini nequam, filiis sceleratis ; dereliquerunt Dominum ; blasphemaverunt Sanctum Israel ; abalienati sunt retrorsum ».
at Breviarium in Psalmos, In Ps. 17, 46 (PL 26, 871B) : « Filii alieni. Hoc idem et Isaias loquitur : Vae genti peccatrici, filiis alienis, populo pleno peccatis (Is. I). Antiquo vocabulo, Iudaei filii Dei appellati sunt : sed alienati, quia filii diaboli effecti sunt. Et idem Iudaei, quorum pater diabolus est : Mentiti sunt mihi, quia in veritate non steterunt sicut et pater eorum. Filii alieni inveteraverunt : hoc est, quia novi hominis non receperunt adventum, in veteri homine permanserunt ».
JI ¶Codd. : Tr511 Rusch
333 Unde… etc om. Tr511
mentiti sunt mihi filii alieni
marg.| FILII. Iudei quos enutrivi 334 facti   alieni, mentiti sunt mihi 335 ad honorem meum.|JJ
JJ ¶Codd. : Tr511 Rusch
334 Iudei quos enutribi Rusch ] om. Tr511
335 mihi] + id est Tr511
marg.| Repetitio ad maiorem increpationem|JK
JK ¶Codd. : Tr511 , om. Rusch Magna Glossatura
inveterati sunt : ¦
interl.| AUGUSTINUS. 336 in veteri homine remanserunt quos innovare veni337.|JL
JL ¶Codd. : Tr511 Rusch
336 Augustinus] om. Tr511
337 innovare veni] inv. Tr511
et claudicaverunt
marg.| AUGUSTINUS. 338 uno pede debiles, Vetus Testamentum tenentes339, Novum respuentes340 JM
338 Augustinus] om. Tr511
339 tenentes Rusch Magna Glossatura] testantes Tr511
340 respuentes Rusch Magna Glossatura ] respiciunt Tr511
marg.| INVETERATI  SUNT  ET  CLAUDICAVERUNT, sequentes potius suas traditiones quam Dei.JN
JN ¶Codd. : Tr511 Rusch
a semitis suis.
interl.| quas ipsi fecerant|JO
JO ¶Codd. : Tr511 Rusch
Numérotation du verset Ps. 17,47 
L
Vivit Dominus
interl.| quia presens est in corde meo341, firma fide visus|JP
JP ¶Codd. : Tr511 Rusch
341 in corde meo] om. Tr511
et benedictus
interl.| laudatus sitJQ
JQ ¶Codd. : Tr511 Rusch
marg.| VIVIT  DOMINUS. CASSIODORUS. 342 Quarto exultans Ecclesia343 summatim munera Dei laudat. Vel344   vivit quia vivificat,   Benedictus quia omnia benedicit345.JR
JR ¶Codd. : Tr511 Rusch
342 Vivit… Cassiodorus] om. Tr511
343 exultans Ecclesia] inv. Tr511
344 Vel] om. Tr511
345 omnia benedicit] inv. Tr511
Deus meus ¦ et exaltetur
interl.| toto orbe credaturJS
JS ¶Codd. : Tr511 Rusch
interl.| AUGUSTINUS. det mihi salutem in excelso non in imo, id est celestem non temporalemJT
JT ¶Codd. : Rusch, om. Tr511
marg.| ET  EXALTETUR. AUGUSTINUS. 346 Non terreno more de Deo salutis mee sentiam, nec ipsam salutem terrenam, sed in excelso de illo sperabo.JU
JU ¶Codd. : Rusch, om. Tr511
346 Et exaltetur. Augustinus] om. Tr511
Deus salutis mee.
Numérotation du verset Ps. 17,48 
LI
Deus qui das347 vindictas mihi
347 das Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-R ] dat Ps-G (R F I)
interl.| subdendo populos mihi348|JV
JV ¶Codd. : Tr511 Rusch
348 populos mihi] inv. Tr511
interl.| de Iudeis|JW
JW ¶Codd. : Tr511 Rusch
marg.| VINDICTAS. CASSIODORUS. 349 Pia vindicta dum rebellis subditur.|JX
JX ¶Codd. : Tr511 Rusch
349 vindictas Cassiodorus] om. Tr511
et
interl.| pro ‘id est’|JY
JY ¶Codd. : Rusch, om. Tr511
subdis350 populos
350 subdis] et praem. Tr511, subdidit Ps-G
interl.| gentes|JZ
JZ ¶Codd. : Tr511 Rusch
sub me ¦ liberator meus de inimicis meis351
351 inimicis meis Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum LXX Ps-MozC] gentibus Ps-G cum Ps-R
interl.| clamantibus : «Crucifige352«au|KA
au Mc 15, 13.14 ; Lc.23, 21 ; Io. 19, 6.15.
KA ¶Codd. : Tr511 Rusch
352 crucifige] + crucifige Tr511
interl.| non quibuscumque sed|KB
KB ¶Codd. : Rusch, om. Tr511
iracundis.
marg.| IRACUNDIS. CASSIODORUS. 353 Maior gloria est a354 ferventibus malis liberare.|KC
KC ¶Codd. : Tr511 marg., Rusch
353 Iracundis Cassiodorus] om. Tr511
354 a] de Tr511
Numérotation du verset Ps. 17,49 
LII
Et
interl.| quanto altius surgunt in iram tanto amplius exaltatur qui pertulit355 KD
KD ¶Codd. : Tr511 Rusch
355 pertulit] + tempationem vel persecutionem Tr511 [ om. Magna Glossatura ]
ab insurgentibus
interl.| de se Christus|KE
KE ¶Codd. : Rusch, om. Tr511
in me
interl.| patientem|KF
KF ¶Codd. : Tr511 Rusch
exaltabis me ¦
interl.| resurgentem vel ascendentem|KG
KG ¶Codd. : Tr511 Rusch
a viro iniquo
interl.| a regno eorum iniquo
interl.| quolibet schismatico
eripies me.
Numérotation du verset Ps. 17,50 
LIII
Propterea
interl.| propter ea que dicta sunt|KH
KH ¶Codd. : Rusch, om. Tr511
confitebor tibi
interl.| gentes tibi per me356 confitebuntur|KI
KI ¶Codd. : Tr511 Rusch
356 tibi - per me] inv. Tr511
in nationibus Domine ¦ et nomini tuo psalmum dicam357.
357 nomini tuo - psalmum dicam Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-R ] inv. Ps-G
interl.| latius innotesces bonis operibus meis358|KJ
KJ ¶Codd. : Tr511 Rusch
358 bonis operibus – meis] inv. Tr511
Numérotation du verset Ps. 17,51 
LIV
Magnificans359 salutes
359 Magnificans Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Rusch cum Ps-R ] Magnificas Rusch (hapax)
interl.| AUGUSTINUS. 360 admirabiles facit salutes 361 quas eius Filius dat credentibus|KK
KK ¶Codd. : Tr511 Rusch
360 Augustinus] om. Tr511
361 salutes Rusch ] virtutes Tr511
marg.| MAGNIFICANS 362 : Deus qui magnificat,   faciens : Deus qui facit.|KL
KL ¶Codd. : Tr511 Rusch
362 Magnificans] Tr511 Rusch sic cum Ps-G
regis eius
interl.| Christi|KM
KM ¶Codd. : Rusch, om. Tr511
{t. 2 : Erfurt, f. 238vb ; facsim., p. 476b} et363 faciens misericordiam christo suo David ¦
363 et Ps-G D 30 Ps-R] om. Rusch (hapax)
interl.| AUGUSTINUS. 364 ipsi liberatori manu forti|KN
KN ¶Codd. : Tr511 Rusch
364 Augustinus] om. Tr511
et semini eius
interl.| AUGUSTINUS. id est eius quos credentes in evangelio genuit|KO
usque in seculum.



Comment citer cette page ?
Martin Morard et alii, ed., Glossa ordinaria cum Biblia latina (Ps. Psalmus 17), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 04/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=liber&numLivre=26&chapitre=26_17)

Notes :