Glossae Scripturae Sacrae-electronicae (Gloss-e)

Glossa ordinaria

Biblia communis

Psalmus 43

Numérotation du verset Ps. 43,1

¶In finem¹

¶Codd. : (Ps. 43) D30 Ω^M Ω^S Ps-G, def. Ω^F

¹ In finem] om. Amiatinus W

filiis Chore²*

² Chore D30 Ω^V Ps-G ] + psalmus V D Rusch , + psalmus David Φ^P cum Ps-Moz X

ad intellectum³.

³ intellectum] + propheta penitentiam agens pro populo Iudaico D30

Numérotation du verset Ps. 43,2 I

Deus auribus nostris audivimus ¦

patres⁴ nostri annuntiaverunt nobis.

⁴ patres] et praem. L² cum Ps-Moz.

Numérotation du verset Ps. 43,II

Opus

quod operatus es⁵ in diebus eorum ¦

⁵ es] e<st> Ω^V

et⁶* in diebus antiquis.

⁶ et F* U² Ψ^B D30 V D Ω^S Ω^V Ed1455 Rusch Ed1530 Clementina cum Ps-R ] om. Cor2 (satis anti. cum hebr. et Ieron. non interponunt ET coniunctionem ... neque grecus) Ps-G

Numérotation du verset Ps. 43,3 III

Manus tua

gentes

disperdidit⁷

⁷ disperdidit I² M² Φ U G² K² Ψ^B Cor2 (novi) Ω^MΩ^S Ω^V edd disperdet C Cor2 (anti.), disperdit Cor2 (satis anti.) Ps-G, deles Cor2 (hebr.), tu delisti Cor2 (Ieron.)

et plantasti eos ¦

afflixisti

populos

et expulisti eos.

Numérotation du verset Ps. 43,4 IV

Nec⁸ enim

⁸ Nec] Et Ω^V

in gladio suo possederunt terram ¦ et brachium eorum

non salvavit eos.

Numérotation du verset Ps. 43,V

Sed dextera tua

et brachium tuum

et illuminatio vultus tui⁹ ¦

⁹ vultus tui plerique codd. et edd. F² L² (tuae) cum Ps-R Ps-H ] faciei tue Ps-G (F* C I* L), facie tue R <divisio.> tuum... tui ¦] tuum ¦... tui ¦ P10525

quoniam complacuisti¹⁰ in eis¹¹.

¹⁰ complacuisti] complacuit tibi L² Ps-R, placuisti F² |

¹¹ eis] L*, illis L² cum Ps-R |

Numérotation du verset Ps. 43,5 VI

es ipse rex meus

et Deus meus ¦

qui mandas salutes

Iacob.

Numérotation du verset Ps. 43,6 VII

In te¹²

¹² In te] Ante Ω^V

inimicos nostros ventilabimus

cornu ¦

et in nomine tuo

spernemus

insurgentes

in nobis.

Numérotation du verset Ps. 43,7 VIII

Non enim

in arcu meo

sperabo ¦ et gladius meus non salvabit me.

Numérotation du verset Ps. 43,8 IX

Salvasti enim

nos de affligentibus

nos ¦ et odientes nos¹³ confudisti.

¹³ et odientes nos] om. Ω^V

Numérotation du verset Ps. 43,9 X

In Deo¹⁴ laudabimur

¹⁴ Deo] Domino F cum Ps-δ Ps-H

tota die ¦

in nomine tuo confitebimur tibi¹⁵

¹⁵ tibi P10525 Ω^S Rusch (cf. LXX cod. 1219)] om. D30 Ω^V Ps-G

in seculum.

Numérotation du verset Ps. 43,10 XI

Nunc¹⁶ autem

¹⁶ Nunc] praem. diapsalma Ps-G

repulisti

et confudisti nos ¦

et non egredieris Deus¹⁷

¹⁷ Deus] om. Ps-G

in virtutibus nostris.

Numérotation du verset Ps. 43,11 XII

Avertisti nos retrorsum post inimicos nostros ¦

et qui oderunt nos diripiebant sibi.

Numérotation du verset Ps. 43,12 XIII

Dedisti¹⁸ nos

¹⁸ Dedisti] Vendisti ! Ω^V

tamquam

oves escarum ¦

et in gentibus dispersisti nos.

Numérotation du verset Ps. 43,13 XIV

Vendidisti populum tuum

sine pretio ¦ et non fuit multitudo

in commutationibus eorum¹⁹.

¹⁹ eorum] nostris Ps-G

Numérotation du verset Ps. 43,14 XV

Posuisti

nos

opprobrium²⁰ vicinis nostris ¦

²⁰ opprobrium] retrorsum Ω^V

subsannationem

et derisum

his qui in circuitu

nostro sunt²¹.

²¹ in circuitu nostro - sunt Ψ^B* Ω^M² Ω^S Ω^V P10525 cum Ps-R ] inv. F² cett. codd. et edd. cum Ps-γ Ps-Moz C Ps-Med. Cor2 (ordo antiquorum : SUNT IN CIRCUITU NOSTRO ) D30, in circuitu nostro Ps-G (F* R L* Ψ^B² hebr. LXX)

Numérotation du verset Ps. 43,15 XVI

Posuisti nos in similitudinem

gentibus ¦ commotionem capitis in populis.

Numérotation du verset Ps. 43,16 XVII

Tota die

verecundia mea contra me est ¦

et²² confusio faciei²³ mee²⁴ cooperuit me.

²² et P106 Ps-G ] om. Rusch |

²³ faciei mee D30 P106 Ps-G ] |

²⁴ mee] mei cum Ps-R Rusch |

Numérotation du verset Ps. 43,17 XVIII

A voce exprobrantis

et obloquentis ¦

a facie²⁵

²⁵ facie] voce Ω^V (hapax)

inimici

et persequentis.

Numérotation du verset Ps. 43,18 XIX

Hec omnia

venerunt super nos

nec obliti sumus te ¦

et inique

non egimus in testamento tuo.

Numérotation du verset Ps. 43,19 XX

Et non recessit retro²⁶

²⁶ retro P106 Rusch ] retrorsum Ps-G

cor nostrum ¦

et declinasti semitas nostras a via tua.

Numérotation du verset Ps. 43,20 XXI

Quoniam humiliasti nos in loco afflictionis ¦

et cooperuit nos umbra mortis.

Numérotation du verset Ps. 43,21 XXII

Si obliti sumus

nomen Dei nostri ¦ et si expandimus manus nostras

ad deum alienum.

Numérotation du verset Ps. 43,22 XXIII

Nonne²⁷ Deus requiret

²⁷ Nonne] [D]<omi>ne cacogr. Ω^V

ista ? ¦

ipse enim novit abscondita cordis.

Numérotation du verset Ps. 43, XXIV

Quoniam

propter te mortificamur tota²⁸ die ¦

²⁸ tota D30 Ω^V Rusch ] omni Ps-G

estimati sumus

sicut oves occisionis.

Numérotation du verset Ps. 43,23 XXV

Exsurge

quare dormis Domine ? ¦

exsurge

et ne repellas in finem.

Numérotation du verset Ps. 43,24 XXVI

Quare

faciem tuam avertis ¦

oblivisceris

inopie nostre

et tribulationis nostre ?

Numérotation du verset Ps. 43,25 XXVII

Quoniam humiliata est

in pulvere

anima nostra ¦ conglutinatus est in terra venter noster.

Numérotation du verset Ps. 43,26 XXVIII

Exsurge Domine²⁹

²⁹ Domine R* C I* L² Q² W U Ψ^B V D D30 Cor2 (... sed de versiculo Ecclesie est positum qui de littera greca sumptum fuit) Ω^M Ω^S Ω^V Ed1455 Rusch Ed1530 Clementina cum LXX Ps-R, cf. HIERONYMUS, ep. 106 ] om. Cor2 (hebr. et anti. et Ieron. non interponunt DOMINE... ) Ps-G

adiuva nos ¦ et redime³⁰ nos propter nomen tuum.

³⁰ redime] libera L cum Ps-R

Psalmus 43

^prol.| {t. 2 : Erfurt, f. 253vb ; facsim., p. 506b}

Numérotation du verset Ps. 43,1

¶^AIn finem¹

^A ¶Codd. : (Ps. 43) D30 Ω^M Ω^S Ω^V P10525 Ps-G, def. Ω^F

¹ In finem] om. Amiatinus W

^interl.| Christum

filiis Chore²*

² Chore D30 Ω^V Ps-G ] + psalmus V D Rusch , + psalmus David Φ^P cum Ps-Moz ^X

^interl.| passionis

ad intellectum³.

³ intellectum] + propheta penitentiam agens pro populo Iudaico D30

^interl.| Cur martyres relinquere videtur cum patres iuvit in manu valida?|^B

^B ¶Codd. : Cava35 Rusch | relinquere videtur] reliqui videntur Cava35

^marg.| AD INTELLECTUM. AUGUSTINUS. Non sic querant sibi fieri sicut rudibus factum est illis prospera ut crederent istis adversa ut futura querant scilicet sciant per temporalia illorum figurari sua spiritualia et est confortatio infirmorum. Ideo non audit Deus ad temporalia ut ab eo desiderentur eterna et hec non amentur.

^marg.| CASSIODORUS. Distinguit beneficia Dei que incipientibus data sunt in mundo perfectis in celo.

^marg.| Ut magis sit mirum relinqui presentes recolit preterita.

Numérotation du verset Ps. 43,2
I

Deus auribus nostris audivimus ¦

^interl.| CASSIODORUS. discretione rationis intelleximus cum patres docerent nos

^marg.| DEUS AURIBUS. Primum dicit Deus quod facere solet letus vel graviter afflictus.

^marg.| AUDIVIMUS. Ut maior fides sit rei ne putetur ambigua.

patres⁴ nostri annuntiaverunt nobis.

⁴ patres] et praem. L² cum Ps-Moz.

^interl.| retulerunt opus quod operatus etc.

^marg.| PATRES. Non iuvenes ut videatur veri nostri qui suis certa dicerent.

Numérotation du verset Ps. 43,II

Opus

^interl.| quid

^interl.| AUGUSTINUS. ut et eductio de Egypto et in terram promissionis inductio

^marg.| OPUS. Et si semper operetur tamen operari dicitur quando aliquid signum novitatis ostendit.

quod operatus es⁵ in diebus eorum ¦

⁵ es] e<st> Ω^V

^interl.| pro id est vel scilicet

et⁶* in diebus antiquis.

⁶ et F* U² Ψ^B D30 V D Ω^S Ω^V Ed1455 Rusch Ed1530 Clementina cum Ps-R ] om. Cor2 (satis anti. cum hebr. et Ieron. non interponunt et coniunctionem ... neque grecus) Ps-G

^interl.| AUGUSTINUS. ut est creatio celi et terre que omnia spiritualiter implentur in nobis

Numérotation du verset Ps. 43,3
III

Manus tua

^interl.| scilicet hoc

^interl.| id est potestas

gentes

^interl.| terre promissionis

disperdidit⁷

⁷ disperdidit I² M² Φ U G² K² Ψ^B Cor2 (novi) Ω^MΩ^S Ω^V edd disperdet C Cor2 (anti.), disperdit Cor2 (satis anti.) Ps-G, deles Cor2 (hebr.), tu delisti Cor2 (Ieron.)

^interl.| morte et aliis modis

et plantasti {t. 2 : Erfurt, f. 254ra ; facsim., p. 507ª} eos ¦

^interl.| patres

afflixisti

^interl.| non facile quia fortes erant qui aliter non cederent

populos

^interl.| Amorreum, Eveum, Etheum et alios

et expulisti eos.

^interl.| a terra promissionis

Numérotation du verset Ps. 43,4
IV

Nec⁸ enim

⁸ Nec] Et Ω^V

^interl.| tu non enim ipsi quia forsitan putarentur ex se fortes

in gladio suo possederunt terram ¦ et brachium eorum

^interl.| robur

^interl.| AUGUSTINUS. nec per se habuerunt terram nec per se sunt salvati

non salvavit eos.

Numérotation du verset Ps. 43,V

Sed dextera tua

^interl.| potentia

et brachium tuum

^interl.| salvavit eos

^interl.| AUGUSTINUS. Filius

^marg.| SED DEXTERA TUA. AUGUSTINUS. Id est bonus successus quem eis dedisti.

^marg.| ET BRACHIUM TUUM id est fortitudo et illuminatio id est sapiens consilium quod totum fecisti ex benevolentia tua.

et illuminatio vultus tui⁹ ¦

⁹ vultus tui plerique codd. et edd. F² L² (tuae) cum Ps-R Ps-H ] faciei tue Ps-G (F* C I* L), facie tue R
<divisio.> tuum... tui ¦] tuum ¦... tui ¦ P10525

^interl.| AUGUSTINUS. ideo talibus signis eis affuit Deus ut presens intelligeretur qui nobis non nisi effectu miraculi presentiam ostendit

^interl.| AUGUSTINUS. propitiatio presentie tue

quoniam complacuisti¹⁰ in eis¹¹.

¹⁰ complacuisti] complacuit tibi L² Ps-R, placuisti F²

¹¹ eis] L*, illis L² cum Ps-R

^interl.| non merito suo sed quia

^interl.| ut illis solis faceres

^interl.| AUGUSTINUS. id est sic egisti cum eis ut aliis complaceres in eis ut qui eos attenderet diceret vere Deus cum illis est

Numérotation du verset Ps. 43,5
VI

^interl.| qui hec illis fecisti

es ipse rex meus

^interl.| qui soles regere et subvenire

^marg.| TU IPSE. AUGUSTINUS. Tempora mutata sunt auctor non mutatur.

et Deus meus ¦

^interl.| CASSIODORUS. ne dubites de Christo Deo id est quin Christus de quo loquitur sit Deus

qui mandas salutes

^interl.| corporales

Iacob.

^interl.| AUGUSTINUS. illis antiquis per creaturam non per te visus illis quod servatur in resurrectione iustis

Numérotation du verset Ps. 43,6
VII

In te¹²

¹² In te] Ante Ω^V

^interl.| que tunc illis temporaliter hec nobis in futuro

^interl.| quasi sicut illos iniusti eodem modo nos

inimicos nostros ventilabimus

^interl.| AUGUSTINUS. sicut paleam a granis separantes

^marg.| IN TE INIMICOS. AUGUSTINUS. Quod illis tunc nobis in iudicio unde hic afflicti se consolantur et resumunt animum.

cornu ¦

^interl.| fortitudine

et in nomine tuo

^interl.| id est per hoc quod dicimur de tuo regno valemus

spernemus

^interl.| in futuro

^interl.| AUGUSTINUS. quia tunc non valebunt ledere mali spiritus

insurgentes

^interl.| nunc

in nobis.

Numérotation du verset Ps. 43,7
VIII

Non enim

^interl.| merito hec nobis facies

in arcu meo

^interl.| AUGUSTINUS. ut nec patres in suo

^marg.| ARCUS. CASSIODORUS. Minor virtus hominis quia minus valet in bello.

sperabo ¦ et gladius meus non salvabit me.

GLADIUS maior virtus qui in bello plus creditur valere.

^marg.| AUGUSTINUS. Vel gladius meus non salvabit me sed tu quia et in hoc seculo salvasti ne nos traherent post se et eos pudere fecisti et ideo tunc laudabimur.

Numérotation du verset Ps. 43,8
IX

Salvasti enim

^interl.| id est salvabis

^interl.| in iudicio

^interl.| AUGUSTINUS. preteritum pro futuro adeo certum ut quod fuit non potest non fuisse

nos de affligentibus

^interl.| CASSIODORUS. ab immundis spiritibus qui hic affligunt

nos ¦ et odientes nos¹³ confudisti.

¹³ et odientes nos] om. Ω^V

^interl.| id est confundes

^interl.| quando damnabuntur

^marg.| SALVASTI CONFUDISTI. AUGUSTINUS. Nota ecce preterita dicta pro futuris esse accipienda.

^interl.| et tunc

Numérotation du verset Ps. 43,9
X

In Deo¹⁴ laudabimur

¹⁴ Deo] Domino F cum Ps-δ Ps-H

^interl.| non arrogant sibi de gloria per futura que miscet

tota die ¦

^interl.| perpetuitate que non est interpolata noctibus

^interl.| pro id est

in nomine tuo confitebimur tibi¹⁵

¹⁵ tibi P10525 Ω^S Rusch (cf. LXX cod. 1219)] om. D30 Ω^V Ps-G

^interl.| CASSIODORUS. quia ex omnibus eruisti

^interl.| id est laudabimus te que est eorum gloria

in seculum.

^interl.| id est sine fine

Numérotation du verset Ps. 43,10
XI

Nunc¹⁶ autem

¹⁶ Nunc] praem. diapsalma Ps-G

^interl.| ita in futuro sed nunc

repulisti

^interl.| AUGUSTINUS. quia differtur promissio

^marg.| NUNC AUTEM REPULISTI. CASSIODORUS. Diaps<alma> enervat mala que hic ferunt boni non tantum obliti Dei.

^marg.| CASSIODORUS. Exaggerat mala ut benevolentiam iudicis impetret. Confundisti dum hic iniquis habentur opprobrio.

^marg.| AUGUSTINUS. Hec vere futura illa a patribus audita nunc autem in medio temporis repulisti et confudisti ut doceres hec spernere eterna querere hic est intellectus tituli. Et etiam ideo ut appareat angratis colatur Deus a quo gratis est homo salvatus non est pro terrenis colendus Deus vel quia similia his in eternum sit daturus. Noli ergo talia sperare a Deo danda qualia hic iubet contemnere. Qui enim ita colit Deum laudabilis non est. Sicut non laudatur in illo ieiunium qui ad luxuriosam cenam servat ventrem suum hoc est ieiunium non abstinentie sed luxurie.

et confudisti nos ¦

^interl.| AUGUSTINUS. non in conscientia sed in facie hominum

et non egredieris Deus¹⁷

¹⁷ Deus] om. Ps-G

^interl.| evidenter

^interl.| ulterius sicut olim Iudeis

in virtutibus nostris.

^interl.| id est exercitibus

^interl.| AUGUSTINUS. per hoc invalidi sumus contra inimicos nostros

Numérotation du verset Ps. 43,11
XII

Avertisti nos retrorsum post inimicos nostros ¦

^interl.| quia illi victores nos victi

^marg.| AVERTISTI. CASSIODORUS. Pro deficientibus.

^marg.| Vel averti est hostem fugere ; unde^a : «Si vos persecuti fuerint in una civitate fugite in aliam».^b

^a Si vos… aliam] Sententialiter ; cf. Mt. 10, 23 : « Cum autem persequentur vos in civitate ista, fugite in aliam », ut ref. Augustinus Hipponensis , In Ioannis evangelium, tract. 46, par. 7, et alii, passim (vide infra). Cf. Sabatier, t. 3, p. 58 ; cf. Mt. 5, 11 : « Beati estis cum maledixerint vobis, et persecuti vos fuerint, et dixerint omne malum adversum vos mentientes, propter me ».

^b Cassiodorus , Expositio Psalmorum (Ps. 43, 11), CCSL 97, p. 396.191-193 : « Averti est enim hostem carnalem fugere; sicut praeceptum est : si uos persecuti fuerint in hac ciuitate, fugite in aliam ».

et qui oderunt nos diripiebant {t. 2 : Erfurt, f. 254rb ; facsim., p. 507b} sibi.

^interl.| AUGUSTINUS. id est in castra iniquitatis sue attrahebant

^marg.| DIRIPIEBANT. hoc fugatis contingit ut cadant in predam qui hostibus nequeunt resistere.

Numérotation du verset Ps. 43,12
XIII

Dedisti¹⁸ nos

¹⁸ Dedisti] Vendisti ! Ω^V

^interl.| CASSIODORUS. quia omnia potestate Dei fiunt

^marg.| DEDISTI NOS. CASSIODORUS. Persistentes in fide hic diversi martyres id est diversa martyrii genera alii esca feris alii traditi gentibus in servitutem. Unde dicit. Tamquam oves escarum ubi notatur quorumdam mactatio.

tamquam

^interl.| AUGUSTINUS. plangit eos qui sic passi sunt ut in corpus gentium verterentur

oves escarum ¦

^interl.| id est que ad escas sunt non ad fetus spiritualium operum

et in gentibus dispersisti nos.

^interl.| persecutio notatur

Numérotation du verset Ps. 43,13
XIV

Vendidisti populum tuum

^interl.| AUGUSTINUS. videmus quos dedisti sed non quos accepisti

^interl.| martyres

^marg.| VENDIDISTI POPULUM. AUGUSTINUS. Dum dantur alienigenis et nullus acquiritur quod fit ad probationem vel correctionem vel nullus pro eis acquiritur vel si quis pauci tamen.

sine pretio ¦ et non fuit multitudo

^interl.| AUGUSTINUS. quia tempore persecutionis non congregabuntur ad iubilandum Deo ut fit in pace

in commutationibus eorum¹⁹.

¹⁹ eorum] nostris Ps-G

^interl.| vel iubilationibus

Numérotation du verset Ps. 43,14
XV

Posuisti

^interl.| preter dura turpia etiam patimur

nos

^interl.| fixos in hoc

opprobrium²⁰ vicinis nostris ¦

²⁰ opprobrium] retrorsum Ω^V

^interl.| iamiam convertendis

^marg.| OPPROBRIUM VICINIS NOSTRIS. CASSIODORUS. Gravis afflictio a vicinis ingeritur quia non transitorie dicitur quod a circumstantibus irrogatur.

subsannationem

^interl.| naso contracto

et derisum

^interl.| qui fit ore

^interl.| vel contemptum

^marg.| DERISUM . CASSIODORUS. Derisus est vox confusa letitie insultationem immoderata hilaritate denuntians. Contemptus est abiecta vilitas.

his qui in circuitu

^interl.| CASSIODORUS. numquam nobiscum

nostro sunt²¹.

²¹ in circuitu nostro - sunt Ψ^B* Ω^M² Ω^S Ω^V P10525 cum Ps-R ] inv. F² cett. codd. et edd. cum Ps-γ Ps-Moz ^C Ps-Med. Cor2 (ordo antiquorum : sunt in circuitu nostro ) D30, in circuitu nostro Ps-G (F* R L* Ψ^B² hebr. LXX)

Numérotation du verset Ps. 43,15
XVI

Posuisti nos in similitudinem

^interl.| ut de nobis formam maledictionis sumant super alios dicentes sic pereas ut laurentius

gentibus ¦ commotionem capitis in populis.

^interl.| ad insultandum ut et Christo in passione moventes capita sua

^marg.| IN SIMILITUDINEM GENTIUM. CASSIODORUS. In similitudine Christi gentibus sunt appositi quando eos comparibus penis affecerunt.

Numérotation du verset Ps. 43,16
XVII

Tota die

^interl.| CASSIODORUS. gravis verecundia que permanet toto die hec eo erat contra sanctos vel coram id est ante oculos sanctorum quando quos impios sciebant sibi insultare videbant vel contra quia bonus erat describit verecundiam et quodam pallio confusionis vultum dicit opertum dum nube sanguinea facies inflammata rutilat sed cum dicit operuit me non solum vultus sed totius corporis indicavit horrorem

verecundia mea contra me est ¦

^interl.| vel coram

^interl.| contra hoc quod ego putavi cum essem bonus

et²² confusio faciei²³ mee²⁴ cooperuit me.

²² et P106 Ps-G ] om. Rusch

²³ faciei mee D30 P106 Ps-G ]

²⁴ mee] mei cum Ps-R Rusch

Numérotation du verset Ps. 43,17
XVIII

A voce exprobrantis

^interl.| insultantis

^marg.| EXPROBRANTIS. CAQQIODORUS. Exprobrare est in faciem maledicere. Obloqui est absenti detrahere et dolose mordere.

et obloquentis ¦

^interl.| crimen imponentis

a facie²⁵

²⁵ facie] voce Ω^V (hapax)

^interl.| instantia

inimici

^interl.| odio habentis

et persequentis.

^interl.| actu

Numérotation du verset Ps. 43,18
XIX

Hec omnia

^interl.| non separatim

venerunt super nos

^interl.| AUGUSTINUS. ut fera vel torrens

^marg.| VENERUNT. CASSIODORUS. Quia non erant in nobis per culpam.

nec obliti sumus te ¦

^interl.| ecce quanta firmitas martyrum

^interl.| AUGUSTINUS. quia intelligimus gratis colendum te propter te

et inique

^interl.| quomodo non obliti quia

non egimus in testamento tuo.

^interl.| lege vel pacto quod pepigimus tecum in baptismo

Numérotation du verset Ps. 43,19
XX

Et non recessit retro²⁶

²⁶ retro P106 Rusch ] retrorsum Ps-G

^interl.| CASSIODORUS. desperando de bonitate Dei

^marg.| NON RECESSIT. CASSIODORUS. Ita quod retro iret et si aliquando descendit a contemplatione deitatis.

cor nostrum ¦

^interl.| ratio

et declinasti semitas nostras a via tua.

^interl.| AUGUSTINUS. et dum sic in angusta via ambulamus tu declinasti

^interl.| vel non declinasti

^marg.| DECLINASTI. AUGUSTINUS. Semite nostre erant in voluptatibus et prosperitatibus seculi sed tulisti eas de sua via et ostendisti artam viamque ducit ad vitam.

^marg.| HIERONYMUS. Vel et declina id est opera nostra de lege tua pendere fecisti. Vel non declinasti alia littera id est non permisisti declinare et deviare semeitas nostras.

^marg.| HIERONYMUS. Id est opera a via tua id est a lege ideo quoniam humiliasti.

Numérotation du verset Ps. 43,20
XXI

Quoniam humiliasti nos in loco afflictionis ¦

^interl.| CASSIODORUS. in loco afflictionis id est in mundo unde nascitur compunctio et penitudo exaltabis autem in loco fortitudinis scilicet in futuro

et cooperuit nos umbra mortis.

^interl.| id est homines per ignorantiam morientes et alios ad sue mortis tenebras trahentes

^marg.| UMBRA MORTIS. AUGUSTINUS. Vel hec mortalitas umbra mortis est. Vera autem mors est damnatio cum diabolo.

Numérotation du verset Ps. 43,21
XXII

Si obliti sumus

^interl.| non obliti quia si essemus vel sed

^marg.| SI OBLITI. AUGUSTINUS. Iste est intellectus filiorum Chore qui propter hec omnia mala non obliviscuntur Deum scientes quia Deus requiret ista.

nomen Dei nostri ¦ et si expandimus manus nostras

^interl.| CASSIODORUS. id est si nos cum operibus idola vovimus

^interl.| CASSIODORUS. descriptio orantis qui tensis manibus crucem efficit quam fronte recipit

ad deum alienum.

Numérotation du verset Ps. 43,22
XXIII

Nonne²⁷ {t. 2 : Erfurt, f. 254va ; facsim., p. 508a} Deus requiret

²⁷ Nonne] [D]<omi>ne cacogr. Ω^V

^interl.| CASSIODORUS. quasi grave est apud Deum in sua religione peccare quod pondere acute pronuntiationis ostenditur

ista ? ¦

^interl.| manifesta quia etiam occulta

ipse enim novit abscondita cordis.

^interl.| quo magis religio geritur quam devotione corporis

^marg.| NOVIT. AUGUSTINUS. Noscere dicitur Deus et quod novit et quod te facit noscere.

^marg.| AUGUSTINUS. Novit . Quoniam requiret propter te ut tu invenias te et gratias agas ei qui te fecit ut in Petro actum est qui probavit quid posset.

Numérotation du verset Ps. 43, XXIV

Quoniam

^interl.| que abscondita

propter te mortificamur tota²⁸ die ¦

²⁸ tota D30 Ω^V Rusch ] omni Ps-G

^interl.| CASSIODORUS. longis passionibus quod morimur videt homo sed cur non nisi Deus

^marg.| PROPTER TE. CASSIODORUS. Non pro criminibus nostris sed ut fides tua gentibus augeatur.

estimati sumus

^interl.| CASSIODORUS. sine aliqua reluctatione occisi

sicut oves occisionis.

Numérotation du verset Ps. 43,23
XXV

Exsurge

^interl.| AUGUSTINUS. confortando stantes per fidem

^interl.| AUGUSTINUS. non in nobis sed in gentibus que non credant

^marg.| EXSURGE. CASSIODORUS. Precatur auxilium ut hic afflictis tempore resurrectionis subveniat.

^marg.| AUGUSTINUS. Hactenus non obliti et ut perseveremus exsurge quia propter te mortificamur.

^marg.| AUGUSTINUS. HIERONYMUS. Et si sciunt Chritum non dormire et sibi resurrexisse precantur tamen resurgere per fidem non sibi sed gentibus que putant mortuum. Si enim et illi crederent surrexisse credentes in eum non persequerentur sed et ipsi crederent.

^marg.| AUGUSTINUS. Vel exsurge conforta.

quare dormis Domine ? ¦

^interl.| dum differs quod exspectatur

^marg.| OBDORMIS : Negligere videris. Quare et si nesciamus tu scis quare vel pro culpa vel pro utilitate. Quod si pro culpa utinam abesset. Si pro utilitate utinam adesset. Quosdam repellis quia faciem, id est cognitionem tuam eis subtrahis obdormis quibusdam qui gemunt de malis.

exsurge

^interl.| reducendo deficientes

^interl.| AUGUSTINUS. Si surgit in gentibus cessat persecutio

et ne repellas in finem.

^interl.| et si hoc non in finem

Numérotation du verset Ps. 43,24
XXVI

Quare

^interl.| enim

^interl.| CASSIODORUS. ut videtur dum differt subvenire

^interl.| non est querela sed supplicatio pia puri cordis

faciem tuam avertis ¦

^interl.| AUGUSTINUS. quasi non adsis

oblivisceris

^interl.| quasi oblitus sis nostri

^marg.| QUARE OBLIVISCERIS id est non das Spiritum fortitudinis sine quo inopes.

inopie nostre

^interl.| AUGUSTINUS. cui consuevisti subvenire

et tribulationis nostre ?

^interl.| cuius semper clemens es inspector

^marg.| ET TRIBULATIONIS quia eam non mitigas et hoc quare quasi nos nescimus sed inquiramus quia non nisi iuste et pie avertis faciem quia subtracta cognitione tua anima humiliata in cogitatione mundanorum et venter id est sensualitas heret eis et cum ita necesse fac surgere et erectos adiuva et adiutos libera ut sine metu simus. Et hoc propter nomen tuum id est gratis non pro merito. Post moram auditionis sancti non desperant sed continuant orationem. Cinere supra se sparso animam peccatorum memoria cruciant. Cinis enim et cilicium sunt arma penitentium adhesit venter terre ut fit prostratis qui tota corporis effusione tenduntur. Vel non solum pro nobis oramus sed et pro his qui facile cedunt illicitis motibus et herent terrenis.

Numérotation du verset Ps. 43,25
XXVII

Quoniam humiliata est

^interl.| ideo ne obliviscaris

^interl.| inter manus pulveris ut te invocemus in auxilium

in pulvere

^interl.| AUGUSTINUS. pulvis nos persequitur id est mali de quibus dicitur non sic impii non sic sed tamquam pulvis

^interl.| superasperso cinere

anima nostra ¦ conglutinatus est in terra venter noster.

Numérotation du verset Ps. 43,26
XXVIII

Exsurge Domine²⁹

²⁹ Domine R* C I* L² Q² W U Ψ^B V D D30 Cor2 (... sed de versiculo Ecclesie est positum qui de littera greca sumptum fuit) Ω^M Ω^S Ω^V Ed1455 Rusch Ed1530 Clementina cum LXX Ps-R, cf. Hieronymus, ep. 106 ] om. Cor2 (hebr. et anti. et Ieron. non interponunt Domine... ) Ps-G

^interl.| AUGUSTINUS. gentibus per fidem quibus cessantibus a persecutione et qui terre heserant eruti et penitentes redduntur corpori Christi

adiuva nos ¦ et redime³⁰ nos propter nomen tuum.

³⁰ redime] libera L cum Ps-R

^interl.| non propter meritum nostrum

^marg.| EXSURGE ADIUVA. Hic sine dormitione exsurge. Po nitur quod ad resurrectionem pertinet in qua est spes omnium fidelium in qua humana destruitur captivitas per quam sumus adiuti et liberati.

^marg.| IN TERRA VENTER. AUGUSTINUS. Qui genua figit terre habet quo plus humilietur qui vero plus humiliatur ut et venter hereat terre non habet ultra quo plus humiliatur. Exprimit ergo nimiam humiliationem ut quia venit ad summam iam adsit Dei miseratio.

^marg.| AUGUSTINUS. Vel plangit eos qui sunt venter, id est carnales, et heserunt, id est consenserunt iniquis.

Comment citer cette page ?
Martin Morard et alii, ed., Glossa ordinaria cum Biblia latina (Ps. Psalmus 43), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 04/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=liber&numLivre=26&chapitre=26_43)

Signaler un complément d'information

Notes :

<26. Psalterium>

Psalmus 43

<26. Psalterium>

Psalmus 43