Glossae Scripturae Sacrae-electronicae (Gloss-e)

Glossa ordinaria

Biblia communis

Psalmus 91

Numérotation du verset Ps. 91,1

¶ Psalmus cantici

¶Codd. : (Ps. 91) D30 Rusch Ps-G

in die sabbati.

Numérotation du verset Ps. 91,2 I

Bonum est

confiteri

Domino ¦ et psallere

nomini tuo Altissime.

Numérotation du verset Ps. 91,3 II

Ad annuntiandum

mane

misericordiam tuam ¦ et veritatem tuam

per noctem.

Numérotation du verset Ps. 91,4 III

In decacordo

psalterio ¦

cum cantico

in cithara.

Numérotation du verset Ps. 91,5 IV

Quia delectasti me

Domine

in factura tua ¦

et in operibus

manuum tuarum exultabo.

Numérotation du verset Ps. 91,6 V

Quam magnificata sunt opera tua Domine ¦

nimis profunde facte sunt cogitationes tue.

Numérotation du verset Ps. 91,7 VI

Vir insipiens

non cognoscet ¦ et stultus

non intelliget hec.

Numérotation du verset Ps. 91,8 VII

Cum

exorti fuerint

peccatores sicut fenum ¦

et apparuerint

omnes qui operantur iniquitatem.

Numérotation du verset Ps. 91,VIII

Ut intereant in seculum seculi ¦

Numérotation du verset Ps. 91,9

tu autem Altissimus in eternum Domine.

Numérotation du verset Ps. 91,10 IX

Quoniam ecce inimici tui Domine ^†

quoniam

ecce inimici tui peribunt ¦

et dispergentur

omnes qui operantur iniquitatem.

Numérotation du verset Ps. 91,11 X

Et exaltabitur sicut unicornis

cornu meum ¦

senectus mea in misericordia uberi.

Numérotation du verset Ps. 91,12 XI

Et despexit

oculus meus inimicos meos¹ ¦

¹ inimicos meos Ps-G ( plerique codd. et edd. ) Rusch cum Ps-R ] inimicis meis Ps-G

et in²

² in Ps-G (C O Q Φ U G* K Clementina ) cum Ps-Moz^C] ab Rusch (hapax), om. D30 Ps-G

insurgentibus

in me malignantibus audiet auris mea.

Numérotation du verset Ps. 91,13 XII

Iustus ut palma florebit ¦ sicut³ cedrus Libani multiplicabitur.

³ sicut Ps-G (Ψ^B V D Ω^S) Clementina Rusch ] et praem. Ω ^M, ut Ps-G

Numérotation du verset Ps. 91,14 XIII

Plantati

in domo Domini ¦

in atriis

domus⁴ Dei nostri florebunt.

⁴ domus Ps-G (I Ψ^B V D Ω) Clementina Rusch ] om. Ps-G

Numérotation du verset Ps. 91,15 XIV

Adhuc multiplicabuntur in senecta uberi ¦

bene patientes erunt

Numérotation du verset Ps. 91,16

ut annuntient.

Numérotation du verset Ps. 91,XV

Quoniam rectus Dominus Deus noster ¦ et non est iniquitas in eo.

Psalmus 91

Numérotation du verset Ps. 91,1

¶^A {t. 2 : Erfurt, f. 287rb ; facsim., p. 573b} Psalmus cantici

^A ¶Codd. : (Ps. 91) D30 Rusch Ps-G

^marg.| PSALMUS CANTICI. AUGUSTINUS. Propter fastidium animorum eadem diverse et varie tractantur nullum enim aliud canticum tractatur in hoc psalmo quam in aliis sed idem licet diverso modo id est canticum fidei spei et caritatis.

^marg.| AUGUSTINUS. Psalmus spiritualis operatio cantici quia in eo semper debemus cantare Deo et gratias agere exultantes Deo de sabbato id est eterna requie de qua loquitur propheta ostendens laborare iustos sex diebus id est sex etatibus septimus requiescere malos e contra hic quiescere ibi laborare ut hic libenter laboremus agentes sabbatum mentis.

in die sabbati.

^marg.| IN DIE SABBATI. AUGUSTINUS. Tripex est sabbatum. Temporis septimus dies quo post opera sex dierum completa requievit Deus. Sabbatum eternitatis eterna requies pro qua in presenti bona operari debemus. Sabbatum mentis est tranquillitas conscientie spe futuri ut non turbentur rebus seculi unde hic agitur. In hoc sabbato cordis primum est ut bona tua Deo tribuas mala tibi perversi et perturbati sine sabbato bona sibi tribuunt mala vel Satane quasi coegerit vel fato stellarum quod est accusare Deum vel aperte Deo quasi ipse volverit. E contra docet hic psalmus confiteri Domino in utroque. In peccato quia tu fecisti. In bono quia ipse fecit et sic psallere nomini gloriam Dei querens non tuam.

^marg.| CASSIODORUS. Primo agit quomodo bonus imperturbatus agit sabbatum mentis sentiens omnia bene agi a Deo quod non novit stultus.

^marg.| AUGUSTINUS. Bona presentia a Deo nobis donata consolatio sunt cum desunt iustitia est. Consolatur enim nos Deus et emendat in utroque ergo simus ei grati dicentes bonum est confiteri etc.

Numérotation du verset Ps. 91,2
I

Bonum est

^interl.| iustum et iocundum

^interl.| propter futurum seculum Christiani sumus ideo quocumque modo se habent presentia grati simus consolationi Dei per blanda et iustitie per aspera dicentes : Bonum est confiteri .

confiteri

^interl.| voce

Domino ¦ et psallere

^interl.| opere

nomini tuo Altissime.

Numérotation du verset Ps. 91,3
II

Ad annuntiandum

^interl.| predictis duobus duo alia reddit quasi bonum est confiteri et psallere

^interl.| ad quam rem

^interl.| quasi quando bene est lauda misericordiam

mane

^interl.| quando bene est quod est misericordia Dei

misericordiam tuam ¦ et veritatem tuam

^interl.| quando male veritatem quia iuste flagellat

^interl.| non crudelitatem

per noctem.

^interl.| in adversis

Numérotation du verset Ps. 91,4
III

In decacordo

^interl.| decem preceptorum quorum observantia spiritus hominis vivificatur

^marg.| IN DECACORDO. AUGUSTINUS. Psallit qui cum hilaritate benefacit. Qui cum tristitia de eo fit, non ipse facit ; et portat psalterium : non cantat in eo.^a

^a Augustinus Hipponensis , Enarrationes in Psalmos (Ps. 91, 5), CCSL 39, p. 1282.8-10 : « Et quid dicit apostolus ? Quidquid facis, cum hilaritate fac : bonum tunc et bene facis. si autem cum tristitia facis, fit de te, non facis; et portas magis psalterium, non cantas ». <Paral.> Glossa ordinaria ( 2Cor . 9, 7) marg. aliter redactum.

^marg.| AUGUSTINUS. IN DECACORDO. Si bene loqueris tantum canticum est sine cithara. Si operaris et non loqueris cithara est sine cantico et ideo bene loquere et bene facere.

psalterio ¦

^interl.| spiritu vivificato

cum cantico

^interl.| verbo

^interl.| cum gaudio in carnis mortificatione et actualibus rebus

in cithara.

^interl.| opere

Numérotation du verset Ps. 91,5
IV

Quia delectasti me

^interl.| iam bonum quia hoc in me fecisti

Domine

^interl.| deinde

^marg.| QUIA DELECTASTI ME DOMINE. AUGUSTINUS. Unde apostolus : ipsius figmentum sumus creati in fide et in operibus bonis nisi enim te reformaret Deus ad bona opera non nosses nisi peccatum unde in evangelio. Qui loquitur mendacium de suo loquitur. Omne enim peccatum mendacium est quia contra legem et veritatem ergo qui loquitur mendacium de suo loquitur id est de suo peccat qui peccat sed qui loquitur veritatem de Deo loquitur quia solus Deus verax omnis homo mendax hec est bona confessio. Sed quid de his qui male vivunt et florent ? tamen perturbatur animus et perdit sabbatum quia videt se in decem operibus legis et mala pati alium sine his florere unde ait quam magnificata sunt.

in factura tua ¦

^interl.| AUGUSTINUS. in eo quod in me facis

^interl.| tu fecisti si bene ago

^interl.| non in mea felicitate

^marg.| IN FACTURA. CASSIODORUS. HIERONYMUS. Et in decore ipsius mundialis fabrice et in obedientia et in dispositione et in causis et in effectibus et in operibus manuum quibus utor vel que miror.

et in operibus

^interl.| si quid boni ago de te exulto

manuum tuarum exultabo.

^interl.| quia

Numérotation du verset Ps. 91,6
V

Quam magnificata sunt opera tua Domine ¦

^marg.| QUAM MAGNIFICATA. CASSIODORUS. HIERONYMUS. Sunt in substantia et in forma et in vi et in ceteris nimis profunde sunt cogitationes tue quibus talia fecisti et regis.

{t. 2 : Erfurt, f. 287va ; facsim., p. 574ª} nimis profunde facte sunt cogitationes tue.

^interl.| ut mali floreant boni laborent. Quasi diceret ideo quia illi alieni hi filii

^interl.| sed

Numérotation du verset Ps. 91,7
VI

Vir insipiens

^interl.| vel imprudens qui non providet in futuro

^marg.| VIR INSIPIENS. CASSIODORUS. Me delectasti in operibus sed vir insipiens non cognoscet et stultus qui si scit non cavet sibi non intelliget hec que dixit vel que dicit post.

^marg.| CASSIODORUS. Summum genus scientie est scire Deum tanta prestare que humanus sensus non valet attingere.

^marg.| Insipiens est qui celesti sapientia vacuus humanis versutiis plenus est qui non scit opera Dei quia casu putat omnia agi. Stultus est brutus qui nec secularia novit.

non cognoscet ¦ et stultus

^interl.| AUGUSTINUS. qui nescit se cedi ut sit heres dimisso ex heredato cui parcitur a flagello

non intelliget hec.

Numérotation du verset Ps. 91,8
VII

Cum

^interl.| scilicet

^interl.| postquam

exorti fuerint

^interl.| excreverunt in temporalibus

^marg.| CUM EXORTI FUERINT. CASSIODORUS. Malos asserit perituros ut metus sit ceteris. Ordo verborum talis. Quasi diceret stultus non intelliget hec scilicet ut id est qualiter peccatores intereant in seculum seculi id est sine fine cum ipsi peccatores exorti fuerint etc.

^marg.| CASSIODORUS. Hic florent brevi tempore ut fenum in iudiico apparebunt omnibus quod non hic non quidem ad gloriam sed ut semper intereant tu Christe in eternum per manebis non ut Iudei putaverunt te communi scilicet sorte mori

peccatores sicut fenum ¦

^interl.| in hieme huius seculi virent in estate futuri iudicii aresceant

et apparuerint

^interl.| conspicui omnibus

^interl.| AUGUSTINUS. vel prespexerint illos scilicet orientes et florentes ad tempus omnes qui operantur iniquitatem id est qui non recte sentiunt de Deo in corde et imitantur florem illorum ita intereunt cum illis in eternum

omnes qui operantur iniquitatem.

Numérotation du verset Ps. 91,VIII

Ut intereant in seculum seculi ¦

^interl.| sine fine

Numérotation du verset Ps. 91,9

tu autem Altissimus in eternum Domine.

^interl.| an interibunt

^marg.| TU AUTEM ALTISSIMUS. AUGUSTINUS. Exspectas desuper ex eterno quando transeat tempus impiorum et veniat tempus iustorum quia eternus est longanimiter Deus tolerat mala et videt quid illis servet. Iunge te eterno et patienter feres mala videns infra te omnia et dices quoniam ecce inimici. Si homo cito transit ut fenum verbum Dei manet in eternum sed ex se temporalis non longanimis ex verbo eternus.

Numérotation du verset Ps. 91,10
IX

Quoniam ecce inimici tui Domine ^†

^interl.| blasphemi et amicus mundi inimicus est Dei scilicet qui adulterat amore seculi

quoniam

^interl.| repetit quasi iam video

ecce inimici tui peribunt ¦

^interl.| qui modo florent

et dispergentur

^interl.| a grege Domini separati

omnes qui operantur iniquitatem.

^interl.| sunt inimici

Numérotation du verset Ps. 91,11
X

Et exaltabitur sicut unicornis

^interl.| fortitudo unitatis que tunc sublimis erit

cornu meum ¦

^interl.| monarcha mens

^marg.| ET EXALTABITUR. AUGUSTINUS. Et si ipsi peribunt que tibi spes qui pateris ? exaltabitur. Aliquando unicornis superbiam significat sicut ibi. Et a cornibus unicornium humilitatem meam aliquando exaltationem unitatis sicut hic quia unicornis exaltabitur omnes hereses peribunt.

^interl.| quando

senectus mea in misericordia uberi.

^interl.| vel ubere|^b

^b <Non hab.> Ps-R (apparatus) Ps-G (apparatus).

^interl.| totum quod patitur Ecclesia inventus est novissima sunt senectus que in letitia erunt

Numérotation du verset Ps. 91,12
XI

Et despexit

^interl.| AUGUSTINUS. dum in aliquo probat et invenit inimicos qui visi sunt amici

^marg.| ET DESPEXIT. AUGUSTINUS. Et ideo iam nunc despexit et audiet a veritate intus

oculus meus inimicos meos¹ ¦

¹ inimicos meos Ps-G ( plerique codd. et edd. ) Rusch cum Ps-R ] inimicis meis Ps-G

^interl.| operantes mala

et in²

² in Ps-G (C O Q Φ U G* K Clementina ) cum Ps-Moz^C] ab Rusch (hapax), om. D30 Ps-G

^interl.| de

insurgentibus

^marg.| ET AB INSURGENTIBUS. CASSIODORUS. Vel insurgentes in me malignantes audiet in novissimo quando se increpabunt dicentes : quid nobis profuit superbia et divitie.

in {t. 2 : Erfurt, f. 287vb ; facsim., p. 574b} me malignantibus audiet auris mea.

^interl.| prescia et precauta

^marg.| AURIS MEA. AUGUSTINUS. Stantis ad dexteram audiet in futuro hoc scilicet. Ite maledicti in ignem eternum. A quo malo audito iustus non timebit. Ecce hoc istis quid de iustis ?

^interl.| quid ?

Numérotation du verset Ps. 91,13
XII

^marg.| IUSTUS UT PALMA. CASSIODORUS. Tertia pars. Iustos florere ut hac promissione devote gaudeant.

Iustus ut palma florebit ¦ sicut³ cedrus Libani multiplicabitur.

³ sicut Ps-G (Ψ^B V D Ω^S) Ed1455 Clementina Rusch ] et praem. Ω ^M, ut Ps-G

^interl.| imputribilis stola immortalitatis candidus

^interl.| candidatio interpretatur

^marg.| IUSTUS UT PALMA. Illi ut fenum. Iustus ut palma pro altitudine et quia radix aspera pulchra coma in summo et fine et tarde fructum facit. Ita et iustum hic asperat labor quem in supernis pulchritudo immortalitatis coronabit et quasi tarde post longos labores mercedem operum recipiet.

^marg.| PALMA ET CEDRUS. AUGUSTINUS. He arbores non arescunt estate ut fenum.

^interl.| ideo

Numérotation du verset Ps. 91,14
XIII

Plantati

^interl.| nunc

in domo Domini ¦

^interl.| Ecclesia

in atriis

^interl.| celi

domus⁴ Dei nostri florebunt.

⁴ domus Ps-G (I Ψ^B V D Ω) Ed1455 Clementina Rusch ] om. Ps-G

^interl.| nonne iam hic florent

^interl.| hic aliquid ibi plus

^marg.| IN ATRIIS DOMUS. CASSIODORUS. Atrium initium mansionis domus interior. In atriis ergo florebunt id est in ipso resurrectionis initio dum audient venite benedicti Patris mei.

Numérotation du verset Ps. 91,15
XIV

Adhuc multiplicabuntur in senecta uberi ¦

^marg.| ADHUC MULTIPLICABUNTUR. CASSIODORUS. Ecclesia magis incipiet esse uberrima cum ad finem seculi erit perducta tunc enim passionibus electorum cito implebitur numerus beatorum. Et accipitur hic aliter senectus quam supra.

^interl.| interim

bene patientes erunt

^interl.| vel tranquilli. Ecce sabbatum non eos monet fenum . Cedrus enim et palma nec in tempestatibus curvantur sed tranquilli sunt.

Numérotation du verset Ps. 91,16

ut annuntient.

^marg.| ANNUNTIENT. CASSIODORUS. Hic vel dum premia capient annuntiabunt quod iustus qui suis promissa complet. Et non est iniquitas in eo.

^marg.| AUGUSTINUS. ut hic permittat pati pro se quos non ibi ornet. Et rectus qui remunerat non iniquus ut fraudet premio sed benignus ut accumulet.

^interl.| quid

Numérotation du verset Ps. 91,XV

Quoniam rectus Dominus Deus noster ¦ et non est iniquitas in eo.

^interl.| qui dicit non recte omnia agi fenum qui in sabbato est contra annuntiat

Comment citer cette page ?
Martin Morard et alii, ed., Glossa ordinaria cum Biblia latina (Ps. Psalmus 91), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 04/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=liber&numLivre=26&chapitre=26_91)

Signaler un complément d'information

Notes :

<26. Psalterium>

Psalmus 91

<26. Psalterium>

Psalmus 91