Glossae Scripturae Sacrae-electronicae (Gloss-e)

Glossa ordinaria

Biblia communis

Psalmus 35

Numérotation du verset Ps. 35,1

¶In finem servo¹ Domini

¶Codd. : (Ps. 35) D30 Rusch Ps-G

¹ servo Ω ^X Rusch Ps-R Ps-G ] sermo D30 cum Ps-G (U) Ω ^X² ( sec. m.) Ps-Moz

psalmus David².

² psalmus] om. Ps-G D30 | David] + doctrinam piissime conversationis D30

Numérotation du verset Ps. 35,2 I

Dixit

iniustus

ut delinquat

in semetipso ¦

non est timor Dei

ante oculos eius.

Numérotation du verset Ps. 35,3 II

Quoniam dolose egit

in conspectu eius ¦

ut inveniatur

iniquitas eius ad odium.

Numérotation du verset Ps. 35,4 III

Verba oris eius iniquitas

et dolus ¦ noluit intelligere

ut bene ageret.

Numérotation du verset Ps. 35,5 IV

Iniquitatem

meditatus est in cubili suo^†

astitit³

³ astitit] adstetit Ps-G

omni vie

non bone ¦ malitiam autem

non odivit.

Numérotation du verset Ps. 35,6 V

Domine in celo misericordia tua ¦

et veritas tua

usque

ad nubes.

Numérotation du verset Ps. 35,7 VI

Iustitia tua

sicut montes

Dei ¦

iudicia tua abyssus multa.

Numérotation du verset Ps. 35,VII

Homines

et iumenta

salvabis Domine ¦

Numérotation du verset Ps. 35,8

quemadmodum multiplicasti

misericordiam tuam Deus.

Numérotation du verset Ps. 35,VIII

Filii autem hominum ¦

in tegmine alarum tuarum

sperabunt.

Numérotation du verset Ps. 35,9 IX

Inebriabuntur ab ubertate domus tue ¦

et torrente

voluptatis⁴ tue

⁴ voluptatis Ps-G (M Φ^RGV U² G ² Ψ^B V D edd.) D30 Ω Rusch] voluntatis R C I L Q² W Φ^P U* G* K* Ps-G cum Ps-R ; cf. Ps-G 26, 4 (בְּנֹעַם τερπνότητα) et Ps-H 118 ubi, pro una eademque voce hebr. (שַׁעֲשֻׁעָי), nunc delectatio (v. 77, 92) nunc voluntas (v. 24, 143, 174) habetur, in LXX vero meditatio (μελέτη), potum dabis L cum Ps-γ Ps-ε Ps-Moz^x

potabis eos⁵.

⁵ eos] illis L* cum Ps- γ, ei L²

Numérotation du verset Ps. 35,10 X

Quoniam

apud te est⁶ fons vite ¦

⁶ est D30] om. Ps-G

et⁷ in lumine tuo

⁷ et D30] om. Ps-G

videbimus lumen.

Numérotation du verset Ps. 35,11 XI

Pretende

misericordiam tuam scientibus te ¦

et iustitiam tuam

his

qui recto sunt corde.

Numérotation du verset Ps. 35,12 XII

Non veniat mihi

pes superbie ¦

et manus peccatoris

non moveat me.

Numérotation du verset Ps. 35,13 XIII

Ibi

ceciderunt

qui operantur

iniquitatem ¦ expulsi sunt

nec potuerunt stare.

Psalmus 35

Numérotation du verset Ps. 35,1

^prol.| {t. 2 : Erfurt, f. 248vb ; facsim., p. 496b}

¶^AIn finem servo¹ Domini

^A ¶Codd. : (Ps. 35) D30 Rusch Ps-G

¹ servo Ω ^X Rusch Ps-R Ps-G ] sermo D30 cum Ps-G (U) Ω ^X² ( sec. m.) Ps-Moz

^interl.| qui omnia bona Deo mala sibi tribuit

^interl.| usquequaque obedienti

^marg.| IN FINEM SERVO. CASSIODORUS. Agit hic de errore quorumdam dicentium omnia peccata esse ex vitio nature et creationis nostre bona vero ex libero arbitrio. Quod destruit dicens mala omnia esse a nobis bona ex misericordia Dei. Quasi dicunt se delinquere vel fato vel constellatione vel neccesitate providentie sed potius dixit in seipso id est deliberavit nihil impulit ut delinquat id ad quod creatus est per hoc iniustus. Et sic patet quod non est timor Dei actu ante eum qui tamen imminet omnibus. Non est timor ante oculos quia dolus id est quia carni obedit non Deo cum ratio aliud insinuet quod videat Deus etsi non alius vel quod videt ipse iniustus a Deo scit ut inveniatur ab ipso eodem quod iniquitas sua est habenda odio apud Deum et omnes homines.

psalmus David².

² psalmus] om. Ps-G D30 | David] + doctrinam piissime conversationis D30

CASSIODORUS. Primo asserit mala esse ex homine.

Numérotation du verset Ps. 35,2
I

Dixit

^interl.| deliberavit

iniustus

^interl.| gens iniquorum

^marg.| DIXIT INIUSTUS. CASSIODORUS. Duo sunt genera peccantium quia vel infirmitate carnis non possunt sequi iussa legis. Vel blasphemi qui libere peccant quasi Deus non curet hoc unde est dixit etc.

^marg.| AUGUSTINUS. descriptio iniqui viri.

ut delinquat

^interl.| ut libere peccet

^interl.| Deum non curat

^interl.| vel ut non delincatum

^interl.| AUGUSTINUS. proposuit in se ubi homo non videt ubi si Deus videt non curat quia non est timor Dei ante oculos etc. homines timet ne publice profiteatur iniquitatem

in semetipso ¦

^interl.| apud se

^interl.| non in publico

^interl.| unde hoc ei

non est timor Dei

^interl.| quasi Deus non curet

^marg.| NON EST TIMOR. CASSIODORUS. Quia dolus noluit studere legi quasi per ignorantiam excusetur.

ante oculos eius.

^interl.| quia avertit

Numérotation du verset Ps. 35,3
II

Quoniam dolose egit

^interl.| AUGUSTINUS. non nescit ibi Deum videre

^marg.| QUONIAM DOLOSE. AUGUSTINUS. Multi inquirunt iniquitates suas sed cum dolo nolentes vere invenire et odire qui cum eas agnoscunt non dimittunt eas sed defendunt quod si sincere quererent invenirent et odirent latet ergo illos sed volentes contra se faciunt nolentes intelligere nec excusantur de ignorantia.

in conspectu eius ¦

^interl.| Dei scilicet

^interl.| cuius timor non est ante oculos

ut inveniatur

^interl.| AUGUSTINUS. id est ut inveniret iniquitatem et odisset

^interl.| sed noluit invenire

iniquitas eius ad odium.

Numérotation du verset Ps. 35,4
III

Verba oris eius iniquitas

^marg.| VERBA. AUGUSTINUS. Ostendit iniquitatem per partes verba sunt iniqua et dolosa id est vel aperte mala vel si bona cum dolo cogitatio quoque cum posset esse bona de bonis est de iniquis et hoc est noluit intelligere non nego posse sed nolle ut bene ageret. In cubili id est in corde in quo sibi complacent opera mala et hoc est astitit omni vie cum studio et mora invenit quidem et scivit esse mala sed tamen non odivit

et dolus ¦ noluit intelligere

^interl.| CASSIODORUS. imprudentie aliquando venia voluntati male semper pena

^marg.| NOLUIT. AUGUSTINUS. Non quod non potuit perniciosius agit contra se ipsum qui quod potest non vult. Sunt enim quedam que et si volunt non intelligere homines possunt ut in principio erat Verbum etc. Ut tamen bene agerent intelligere possunt.

ut bene ageret.

^interl.| quod potuit et si non illud in principio erat Verbum etc.

Numérotation du verset Ps. 35,5
IV

Iniquitatem

^interl.| potius

meditatus est in cubili {t. 2 : Erfurt, f. 249ra ; facsim., p. 497ª} suo^†

^interl.| hoc est quod supra in seipso

^interl.| AUGUSTINUS. in quo si mundum quiesceret

^marg.| IN CUBILI SUO. AUGUSTINUS. Id est corde ubi precipit Dominus orare clauso hostio ut nihil extrinsecum a Domino petamus quod si petimus ostium patet turba malorum cogitationum videt. Si extra est tumultus vel in cubili sit quies que erit si sit ibi bona coniunx sapientia Dei quid si ibi. mala uxor sit nec ibi est quies et ita nusquam. Tria enim sunt que hominem in cubili vel domo quiescere non sinunt. Fumus carnis scilicet concupiscentia. Stillicidium peccata que aliunde profluunt. Mala coniunx sapientia scilicet carnis que est inimica Deo.

astitit³

³ astitit] adstetit Ps-G

^interl.| perseveranter

omni vie

^interl.| pronus fuit iniqua operari

non bone ¦ malitiam autem

^interl.| AUGUSTINUS. qui non potest ea carere penitus debet vel odisse quam Deus odit ut mente serviat legi Dei

^interl.| summa mali

non odivit.

^interl.| sed dilexit

^interl.| ad cumulum nequitie

^interl.| sed

Numérotation du verset Ps. 35,6
V

Domine in celo misericordia tua ¦

^interl.| est

^marg.| DOMINE IN CELO. CASSIODORUS. Bona ex Deo per misericordiam quasi mala sunt ex homine sed bona ex misericordia. O Domine in his qui celum sunt id est arcana scientes est misericordia tua et quod ipsi sunt nubes est a te.

^marg.| AUGUSTINUS. Iudicia tua quod horum misereris hos excecas nulli sunt penitus scrutabilia tamen utrosque salvas hos corporaliter tantum illos et spiritualiter in quo magna misericordia.

^marg.| AUGUSTINUS. Vel in celo id est misericordia quam sanctis das celestis est non terrena ut ista que communis est bonis et malis. Sed quomodo homo agnosceret celestem nisi Deus ei nuntiaret nuntiat vero missa veritate sua usque ad nubes id est predicatores per quos tonatDeus nuntiando coruscat miraculis pluit doctrinis. Qui sunt etiam montes quos prius sol luce vestit que post de eis et si non ab eis ad infima vallium descendit ministri enim sunt doctrine sed Deus illuminat.

et veritas tua

^interl.| CASSIODORUS. et veritatem tuam per nubes hominibus prestas

usque

^interl.| venit

ad nubes.

^interl.| doctores

^interl.| qui sunt iusti qui ut nubes volant. Et quasi columbe ad fenestras suas

^interl.| mandabo nubibus meis ne pluant super eam imbrem

Numérotation du verset Ps. 35,7
VI

Iustitia tua

^interl.| CASSIODORUS. et iusti montibus comparantur

sicut montes

^interl.| AUGUSTINUS. id est montes implentur iustitia per iustitiam fiunt montes per iudicis profundi in peccatis hi multi montes pauci

Dei ¦

^interl.| non seculi

iudicia tua abyssus multa.

^interl.| iudicia sunt incomprehensibilia quia homines rationales iumenta irrationales

Numérotation du verset Ps. 35,VII

Homines

^interl.| AUGUSTINUS. qui utrosque fecit utrosque temporaliter salvat quia et temporalia a Deo

et iumenta

^interl.| qui hoc amant cum iumentis

^interl.| carnales

^marg.| HOMINES ET IUMENTA. Etiam temporalia a Deo esse ostendit.

salvabis Domine ¦

^interl.| temporaliter

Numérotation du verset Ps. 35,8

quemadmodum multiplicasti

^interl.| salvabis sicut multiplicasti

misericordiam tuam Deus.

Numérotation du verset Ps. 35,VIII

Filii autem hominum ¦

^interl.| sed preter iumenta

^interl.| AUGUSTINUS. ibi homines secundum Adam hic filii hominum secundum Christum tamen aliquando filii hominum generaliter homines

^marg.| FILII AUTEM HOMINUM. Homines temporalia cum bestiis sperant sed sancti misericordiam celestem

in tegmine alarum tuarum

^interl.| CASSIODORUS. ad similitudinem avis in protectione veteris et novi testamenti

sperabunt.

^interl.| AUGUSTINUS. futura bona cum illi presentibus gaudeant hi sperant misericordiam que in celo est per nubes annuntiata

^interl.| et

Numérotation du verset Ps. 35,9
IX

Inebriabuntur ab ubertate domus tue ¦

^interl.| presentis vel future

^marg.| INEBRIABUNTUR. AUGUSTINUS. Non potest res exprimi sed per hoc similitudinem innuit ut pleni mentem perdant ne suos iam agnoscant patres filios ceterosque amicos. Vel tunc in re ebrii qui modo sperant.

et torrente

^interl.| Spiritu Sancto

^marg.| TORRENTE. Quod impetus erit gratie et misericordie ad inebriandos.

^marg.| AUGUSTINUS. Torrente . Non ut transitoria sit beatitudo sed copiosa. Vel voluntas tua in homine omnia rumpit obstacula. Vel sapientia Christi torrens quia subita et rapida.

voluptatis⁴ tue

^interl.| AUGUSTINUS. delectationis

potabis eos⁵.

⁵ eos] illis L* cum Ps- γ, ei L²

Numérotation du verset Ps. 35,10
X

Quoniam

^interl.| potuerunt inebriari sed vitali poculo quod fluit in vitam #eternam

apud te est⁶ fons vite ¦

⁶ est D30] om. Ps-G

^interl.| Christus

^marg.| QUONIAM APUD. CASSIODORUS. Apud te Christus est fons id est initium omnis boni et in tuo lumine quia per eius predicationem videmus lumen Patris et Spiritus Sancti et ideo pretende ut in hoc seculo tutius eatur.

et⁷ in lumine tuo

⁷ et D30] om. Ps-G

^interl.| per Christum Patrem

videbimus lumen.

^interl.| quod idem est

^interl.| idem qui fons est et lumen quia satiat et illuminat

Numérotation du verset Ps. 35,11
XI

Pretende

^interl.| interim autem

misericordiam tuam scientibus te ¦

^interl.| CASSIODORUS. recte credentibus

^interl.| quia bona a te mala a se

et iustitiam tuam

^interl.| vite

his

^interl.| AUGUSTINUS. qui se dirigunt ad voluntatem Dei non eam curvant ad se ut in omnibus laudent

qui recto sunt corde.

^interl.| et

Numérotation du verset Ps. 35,12
XII

Non veniat mihi

^interl.| hoc est quod ab occultismeis munda me

pes superbie ¦

^interl.| si superbus es cito te movet operatio male suadentis

et manus peccatoris

^interl.| diaboli

non moveat me.

^interl.| et ab alienis parce servo tuo

^interl.| AUGUSTINUS. nam et mala que a nobis vel a diabolo amovet Deus

Numérotation du verset Ps. 35,13
XIII

{t. 2 : Erfurt, f. 249rb ; facsim., p. 497b} Ibi

^interl.| in superbia

ceciderunt

^interl.| de alto

^interl.| quia in pede superbie quia non sicut Deum glorificaverunt

qui operantur

^interl.| tradidit illos Deus in desideria cordis eorum

^interl.| adhuc diabolus et homo

iniquitatem ¦ expulsi sunt

^interl.| AUGUSTINUS. a paradiso

^interl.| diabolus primo et post homo

nec potuerunt stare.

^interl.| vi sua

Comment citer cette page ?
Martin Morard et alii, ed., Glossa ordinaria cum Biblia latina (Ps. Psalmus 35), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 04/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=liber&numLivre=26&chapitre=26_35)

Signaler un complément d'information

Notes :

<26. Psalterium>

Psalmus 35

<26. Psalterium>

Psalmus 35