Psalmus 57
Numérotation du verset
Ps. 57,1
¶In finem
¶Codd. : (Ps. 57)
D30
Rusch
Ps-G,
def.
ΩF
ne
corrumpas vel1 disperdas
1 corrumpas vel ΩX]
om. D30 Rusch Ps-G
David in tituli inscriptione2.
2 inscriptione] + propheta de senioribus Iudeorum dicit
D30
Numérotation du verset
Ps. 57,2 I
Si vere
utique iustitiam loquimini ¦
recte3
3 recte
D30
Ω
Rusch
etc recta
P106 Ps-G
iudicate
filii hominum.
Numérotation du verset
Ps. 57,3 II
Etenim
in corde iniquitates
operamini in terra ¦
manus vestre iniustitias4
4 manus vestre - iniustitias]
inv. D30 P106,
iniustitiam m. v.
Ps-G
concinnant.
Numérotation du verset
Ps. 57,4 III
Alienati sunt
peccatores a vulva†
erraverunt
ab utero ¦ locuti sunt falsa.
Numérotation du verset
Ps. 57,5 IV
Furor illis
secundum similitudinem serpentis ¦
sicut aspidis surde
et obturantis
aures suas.
Numérotation du verset
Ps. 57,6 V
Que
non exaudiet
vocem incantantium ¦ et venefici incantantis sapienter.
Numérotation du verset
Ps. 57,7 VI
Deus
conteret
dentes eorum
in ore ipsorum ¦
molas leonum confringet Dominus.
Numérotation du verset
Ps. 57,8 VII
Ad nihilum
devenient tamquam aqua decurrens ¦ intendit
arcum suum donec infirmentur.
Numérotation du verset
Ps. 57,9 VIII
Sicut cera
que fluit auferentur ¦ supercecidit ignis
et
non viderunt solem.
Numérotation du verset
Ps. 57,10 IX
Priusquam
intelligerent spine vestre
ramnum ¦
sicut viventes sic5
5 sic
Ps-G
(M²D) D30 Ω
Rusch Clementina
] sicut
Ps-G
in ira absorbet eos6.
6 eos D30
Rusch
] vos
Ps-G
Numérotation du verset
Ps. 57,11 X
Letabitur
iustus
cum viderit vindictam ¦
manus suas lavabit in sanguine peccatoris.
Numérotation du verset
Ps. 57,12 XI
Et dicet
homo
si utique est fructus
iusto ¦
utique est Deus iudicans eos in terra.
Psalmus 57
Numérotation du verset
Ps. 57,1
marg.|
IN
FINEM. CASSIODORUS. Monet ne quis Christi regno contradicat.C
ne
corrumpas vel1 disperdas
1 corrumpas vel ΩX]
om. D30 Rusch Ps-G
David in tituli inscriptione2.
2 inscriptione] + propheta de senioribus Iudeorum dicit
D30
Numérotation du verset
Ps. 57,2
I
I
Si vere
utique iustitiam loquimini ¦
marg.|
SI
VERE
UTIQUE. AUGUSTINUS. Omnibus facile est loqui iustitiam quibus veritas scripsit in corde. Quod tibi non vis, alii non fac et iteravit in tabulis quia non legebant in corde. Sed si vere loquimini iustitiam3 ut sit iustitia non labiorum sed et factorum id est4 si idem in corde quod in ore recte5 iudicate auro fidem preponite et alia huiusmodi. Aliter enim estis hypocrite. Si dicitis : ‘magister verax es ne iudicetis mortem meam quia rex vester sum6 ut titulus ait.L
3 l. iustitiam]
om. P106
4 id est]
om. P106
5 recte] recta
P106
6 sum]
om. P106
recte7
7 recte
D30
Ω
Rusch
etc recta
P106 Ps-G
iudicate
marg.|
RECTE. AUGUSTINUS. Iudei8 sic de Christo iudicaverunt ut ficte de eo locuti probentur.O
8 Iudei]
om.
P106
filii hominum.
Numérotation du verset
Ps. 57,3
II
II
Etenim
interl.|
ideo sic moneo ut recte iudicetis9 quia|Q
9 ut recte iudicetis]
om. P106
in corde iniquitates
interl.|
non possunt recte iudicare quibus in corde et in10 manu est iniquitas|R
10 in]
om. P106
operamini in terra ¦
interl.|
quia me terram, id est hominem, conspicitis vel terram id est terrena amatisS
manus vestre iniustitias11
11 manus vestre - iniustitias]
inv. D30 P106,
iniustitiam m. v.
Ps-G
marg.|
MANUS
VESTRE
INIUSTITIAM. AUGUSTINUS. Cor sequitur manus, quicquid vis et non potes Deus factum putat.U
concinnant.
interl.|
ex multis partibus adunantes iniustitias|W
marg.|
CONCINNANT. AUGUSTINUS. Vel coniectant12, scilicet aliud alii adiungentes. Isaiasa : «Ve illis13 qui trahunt peccata sicut restem14 longam». «Peccatis quisque constringitur»b. Unde in finec : «Ligate illi pedes et manus» sed et interim eis ceditur. Unde flagello de resticulis cecidit15 Dominus emen<tes> et ven<dentes> in tem<plo>16
d.X
e
a Is. 5, 18 ut ref. Augustinus infra laud.
b Cf. Prv. 5, 22 : « Funiculis peccatorum suorum quisque constringitur »
c Mt. 22, 13.
d Cf. Mt. 21, 12 ; Mc. 11, 15 ; Lc. 19, 45 ; Io. 2, 15.
e
¶Fons : Cf.
Augustinus Hipponensis
, Enarrationes in Psalmos (Ps. 57, 4), CCSL 39, p. 712.20-40.
12 coniectant] connectunt
P106
cum Augustino
13 illis] his
P106
14 restem] restam
P106
15 cecidit] cedit
P106
16 ementes… templo]
om. P106
Numérotation du verset
Ps. 57,4
III
III
Alienati sunt
marg.|
ALIENATI
17. Vel
alienati sunt a vulva
Ecclesie18 que conversos concipit et natos iam in se et si nondum19 natos ex20 se nutrit donec formetur in eis veritas et tunc perfectos pariat. Hi autem vel nolunt concipi vel concepti quia per impatientiam antequam formentur quatiunt viscera abortivi excutiuntur.AA
17 Alienati] Augustinus
P106
18 Ecclesie]
om. P106
19 si nondum]
inv. P106
20 ex] a
P106
peccatores a vulva†
interl.|
AUGUSTINUS. quia precognovit Deus peccatores ab utero ut Rebecce aitf : «Maior serviet minori»AB
f Gn. 25, 23.
erraverunt
ab utero ¦ locuti sunt falsa.
interl.|
quia errant a ventre in quo est veritas loquuntur
falsa
|AE
Numérotation du verset
Ps. 57,5
IV
IV
Furor illis
interl.|
de hoc vero21 inexcusabilesg quia nolunt veritati credere et hoc est22
AG
g Cf. Rm. 1, 20.
21 de hoc vero] Unde
P106
22 et hoc est]
om. P106
marg.|
FUROR
ILLIS. AUGUSTINUS. Non laudatur a Scriptura undecumque datur similitudo, ut de iniquo iudice qui rogantem viduam vix23 audivit.AH
23 vix]
om. P106
secundum similitudinem serpentis ¦
interl.|
CASSIODORUS. ira obstinatorum irrevocabilis|AI
sicut aspidis surde
et obturantis
aures suas.
marg.|
SURDE
ET
OBTURANTIS. CASSIODORUS. Non solum non24 faciunt sed nec audire volunt.AN
24 non]
om. P106
marg.|
AUGUSTINUS. Terra presentia quibus delectatur homo cauda preterita.AO
Numérotation du verset
Ps. 57,6
V
V
Que
non exaudiet
interl.|
AUGUSTINUS. ut ad lucem25 educatur|AQ
h
h Cf.
Augustinus Hipponensis
, Enarrationes in Psalmos (Ps. 57, 7), CCSL 39, p. 715.35 : “Ita ergo et hic data est quaedam similitudo de Marso, qui incantat ut educat aspidem de tenebrosa cauerna; utique in lucem uult educere; utique in lucem vult educere" ; cf. ibid. § 8, p. 715.3 ; § 10, p. 717.21-25.
25 lucem] laudem
P106
vocem incantantium ¦ et venefici incantantis sapienter.
marg.|
VENEFICI
INCANTANTIS
SAPIENTER. AUGUSTINUS. Vel secundum aliam litteram
medicamenti medicati a sapiente.
Medicamentum medicatum : medicamentum confectum est. Et illud est omnia precepta legis et prophetarum. Omnia quidem medicamentum erant ante adventum Christi sed non medicatum quia nemo eo curabatur sed adventu Christi medicatum est qui implevit legem et prophetas. Ligno enim posito in Marath dulcorata est aqua ut possent bibere filii Israel ante non valentes gustare pre nimia amaritudinei. Hec est legis amaritudo que gratia evangelii dulcorata est et quod in sacramentis legalibus {t. 2 : Erfurt, f. 262va ; facsim., p. 524a} latebat in luce positum est et demonstrata est nobis civitas constituta super montem que abscondi non potest et «lucerna posita super candelabrum»j id est veritatis doctrina in manifesto ubi enim latet Ecclesia Christi et veritas. «Nonne ipse mons qui crevit ex minimo lapide et implevit faciem terre ?» Nonne ipse serpens in ligno suspensus quem intuendo percussi a serpentibus sanantur ? Hic est ergo sapiens a quo medicatur medicamentum.k
i Cf. Ex. 15, 23-27.
j Cf. Mt. 5, 14-15.
k Cf.
Augustinus Hipponensis
, Enarrationes in Psalmos (Ps. 57, 8-9), CCSL 39, p. 715.13-716.25.
interl.|
+ Vel medicamenti medicati a sapiente. Medicamentum confectum est omnia precepta legis et prophetarum sed quia nemo eo curabatur adventu Christi medicatum est qui implevit legem et prophetamAS
l
l Cf.
Augustinus Hipponensis
, Enarrationes in Psalmos (Ps. 57, 8-9), CCSL 39, p. 715-716.
Numérotation du verset
Ps. 57,7
VI
VI
conteret
marg.|
DEUS
CONTERET. CASSIODORUS. Que eis retributio ?| AV
marg.|
AUGUSTINUS. Aspides Iudei26 dum insidiose temptabant, leones dum mortem inclamaverunt, horum mole fracte quando27 surrexit Christus28.AW
26 Iudei] sunt
P106
27 quando] quia
P106
28 Christus] + torrentes etiam sunt improvisi et precipites, set cito transeunt ut mali comparantur
P106
dentes eorum
interl.|
AUGUSTINUS. Quibus est29 furor ut aspidisAX
29 est]
om. P106
in ore ipsorum ¦
molas leonum confringet Dominus.
marg.|
AUGUSTINUS.
dentes
: dolosa verba
in ore
verbis suis capiet eos.
molas :
inclamationes30 mortis.
confringet
, ne ad effectum veniant quod exponit ad nihilum devenient31.AZ
30 inclamationes] –nem
P106
31 devenient]
om. P106
Numérotation du verset
Ps. 57,8
VII
VII
Ad nihilum
interl.|
qui tales et si modo sint torrentes tamen|BA
devenient tamquam aqua decurrens ¦ intendit
interl.|
sed e contra per misericordiam Dei tenditur arcus ad salutem id est mine quibus terret dum convertantur
marg.|
TAMQUAM
AQUA. AUGUSTINUS. Torrentibus etiam comparantur quia sonantes ad saxa superbie improvisi sunt et precipites sed cito transeunt tot malis comparantur.
arcum suum donec infirmentur.
interl.|
ut Saulus infirmatus est audiens quid me persequeris
marg.|
INTENDIT
ARCUM. Vindicta donec intus et extra infirmentur et auferantur a conspectu Dei missi in gehennam hic in presenti a terra sua.
Numérotation du verset
Ps. 57,9
VIII
VIII
Sicut cera
interl.|
quid non infirmati patientur
interl.|
qui hoc clamabat de celo arcum tendebat
interl.|
AUGUSTINUS. igne concupiscentiarum peribunt ut ignis vestem sic libido consumit animam
que fluit auferentur ¦ supercecidit ignis
interl.|
superbie concupiscentie et ire
et
interl.|
ideo
non viderunt solem.
interl.|
iustitie unde erravimus a via veritatis et lumen iustitie non luxit nobis
Numérotation du verset
Ps. 57,10
IX
IX
Priusquam
interl.|
ille ignis
interl.|
AUGUSTINUS. vel priusquam producat spinas vestras
ramnus
id est priusquam voluptatum tormenta procedant ignis qui super cecidit in ira Dei devorat et occultat
ramnum
peccati punctionem ne modo videatur
intelligerent spine vestre
marg.|
PRIUSQUAM
SPINE. AUGUSTINUS. Id est peccata intelligant
ramnum
id est acutam damnationem in extremo ignis vitiorum absorbet eos id est devorat.
ramnum ¦
marg.|
RAMNUS. Genus herbe prius mollis sed que post in spinas vetitur sic et peccata modo delectant sed post pungunt.
sicut viventes sic32
32 sic
Ps-G
(M²D) D30 Ω
Rusch Clementina
] sicut
Ps-G
interl.|
vel
sicut
in ira absorbet eos33.
33 eos D30
Rusch
] vos
Ps-G
marg.|
SICUT
VIVENTES. AUGUSTINUS. Quia non vera sed falsa est impiorum vita videntur vivere nec vivunt.
sicut in ira :
quia Deus tranquillus iudicat. Vel quia non est ira comparatione future.
Numérotation du verset
Ps. 57,11
X
X
Letabitur
interl.|
autem. Malos absorbet ignis. Sed hoc non sine fructu bonorum
interl.|
CASSIODORUS. quia non in illa est
iustus
interl.|
AUGUSTINUS. qui fidem habet et si aliquid in eo lavandum #letabitur et si modo molestiis pressus
marg.|
LETABITUR
IUSTUS. CASSIODORUS. Correctio iustorum de ultione iniquorum.
cum viderit vindictam ¦
interl.|
hanc presentem. Non tamen gaudet pro pena eorum
manus suas lavabit in sanguine peccatoris.
interl.|
CASSIODORUS. unde Salomon : stulto pereunte sapiens astutior erit
interl.|
pena quam videt
interl.|
morte peccatoris quam videt
Numérotation du verset
Ps. 57,12
XI
XI
Et dicet
interl.|
tractabit apud se quod non casu hoc eis sed pro vindicta peccati quod a contrario probat
homo
interl.|
rationalis
marg.|
ET
DICET
HOMO. AUGUSTINUS. Sicut iusto Dei iudicio fit ut iustus amplius iustificetur. Ita eodem iuste permittitur ut sordidus magis sordescat. Vel aliter secundum litteram quam ponit AUGUSTINUS. Et dicet homo ergo est fructus iusto ergo est Deus iudicans eos in terra. Et infert ex duobus premissis dixit enim malos hic absorberi et iustum lavari. Et hoc est. Et dicet homo rationalis quia iustus lavat manus suas ergo est fructus hic iusto et quia ignis absorbet malos ergo est Deus iudicans eos in #terra.
si utique est fructus
interl.|
etiam hic
iusto ¦
interl.|
CASSIODORUS. licet hic presso
utique est Deus iudicans eos in terra.
interl.|
AUGUSTINUS. etiam ista ubi florere videntur
Comment citer cette page ?
Martin Morard et alii, ed., Glossa ordinaria cum Biblia latina (Ps. Psalmus 57), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 05/10/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=liber&numLivre=26&chapitre=26_57)
Martin Morard et alii, ed., Glossa ordinaria cum Biblia latina (Ps. Psalmus 57), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 05/10/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=liber&numLivre=26&chapitre=26_57)
Notes :