Glossae Scripturae Sacrae-electronicae (Gloss-e)

Glossa ordinaria

Biblia communis

Psalmus 72

Numérotation du verset Ps. 72,1

¶ Defecerunt

¶Codd. : (Ps. 72) D30 Rusch Ps-G

laudes¹

¹ laudes] + vel hymni V Ω^S hymni Ed1530

David filii Iesse.²

² Defecerunt... Iesse] = Ps-G 71, 20 ; om. M Ψ^B Ω ^M Ed1452

Psalmus

Asaph³.

³ Asaph Ps-G Rusch ] + Vox Christi ad Patrem de Iudeis D30

Numérotation du verset Ps. 72,I

Quam bonus Israel Deus ¦

his qui recto sunt corde.

Numérotation du verset Ps. 72,2 II

Mei autem

pene moti sunt

pedes ¦

pene effusi sunt

gressus mei.

Numérotation du verset Ps. 72,3 III

Quia zelavi

super iniquos⁴ ¦

⁴ iniquos plerique codd. et edd. D30 Cor2 ( vel ) Rusch ] iniquis Ps-G ( R F C I Q* Φ^RGV) Cor2 ( secundum grecum et anti. sicut Is. 9, 8 “super foramine”)

pacem peccatorum videns.

Numérotation du verset Ps. 72,4 IV

Quia

non est respectus

morti eorum ¦ et firmamentum in plaga eorum.

Numérotation du verset Ps. 72,5 V

In labore hominum

non sunt ¦

et cum hominibus non flagellabuntur.

Numérotation du verset Ps. 72,6 VI

Ideo

tenuit eos

superbia ¦

operti sunt

iniquitate

et impietate sua.

Numérotation du verset Ps. 72,7 VII

Prodiit⁵ quasi

⁵ Prodiit plerique codd. et edd. D30 Rusch ] Prodiet Ps-G (R cum LXX) Ps-α Ps-β Ps-σ

ex adipe

iniquitas eorum ¦ transierunt

in affectum cordis.

Numérotation du verset Ps. 72,8 VIII

Cogitaverunt

et locuti sunt

nequitiam⁶ : iniquitatem in excelso

⁶ nequitiam plerique codd. et edd. D30 Cor2 (alia littera) Rusch cum Ps-R ] in nequitia Cor2 (similiter etiam Hieron.) Ps-G , in malitia Cor2 (similiter et grecus)

locuti sunt.

Numérotation du verset Ps. 72,9 IX

Posuerunt in celum os suum ¦

et lingua eorum

transivit

in terra.

Numérotation du verset Ps. 72,10 X

Ideo convertetur populus meus hic ¦

et dies pleni invenientur in eis⁷.

⁷ invenientur in eis D30 Cor2 Rusch Weber ] inveniantur in eis Φ^R, inveniuntur eis F

Numérotation du verset Ps. 72,11 XI

dixerunt

quomodo scit Deus ? ¦

si est scientia

in excelso?

Numérotation du verset Ps. 72,12 XII

Ecce

ipsi peccatores et abundantes in seculo ¦

obtinuerunt

divitias.

Numérotation du verset Ps. 72,13 XIII

Et dixi ^† ⁸

⁸ <divisio.> dixi ⁺ D30²

ergo sine causa iustificavi cor meum ¦ et lavi

inter innocentes manus meas.

Numérotation du verset Ps. 72,14 XIV

Et fui flagellatus

tota die ¦ et castigatio mea

in matutinis⁹.

⁹ matutinis plerique codd. et edd. cum Ps-α Ps-γ Ps-Moz^cPs-Med Ps-H] matutino Ps-G (R F C I G) cum Ps-R

Numérotation du verset Ps. 72,15 XV

Si dicebam narrabo

sic ¦

ecce nationem

filiorum tuorum

reprobavi.

Numérotation du verset Ps. 72,16 XVI

Existimabam¹⁰

¹⁰ Existimebam] Et praem. Cor2 (hebr. et grec. et anti. et Hieron. premittunt ET )

ut cognoscerem¹¹ ¦

¹¹ Existimabam ut cognoscerem plerique codd. et edd. D30 Ω^S Clementina ] Existimavi ut cognoscerem Rusch , Et existimabam cognoscere Ps-G (R F C I) Ps-α Ps-γ Ps-δ

hoc labor

est ante me.¹²

¹² <divisio.> sic D30

Numérotation du verset Ps. 72,17 XVII

Donec intrem

in sanctuarium Dei ¦ et intelligam¹³

¹³ et plerique codd. et edd. D30 Rusch ] om. Ps-G (R F C I), ÷et : intellegam Φ Ψ^B

in novissimis eorum.

Numérotation du verset Ps. 72,18 XVIII

Verumtamen propter dolos posuisti eis ¦

deiecisti

eos dum allevarentur.

Numérotation du verset Ps. 72,19 XIX

Quomodo facti sunt

in desolationem ¦

subito defecerunt

perierunt propter iniquitatem suam.

Numérotation du verset Ps. 72,20 XX

Velut somnium

surgentium ¦

Domine

in civitate tua

imaginem ipsorum ad nihilum rediges.

Numérotation du verset Ps. 72,21 XXI

Quia inflammatum est

cor meum^† et renes mei

commutati sunt ¦

Numérotation du verset Ps. 72,22

et ego

ad nihilum redactus sum et nescivi.

Numérotation du verset Ps. 72,23 XXII

Ut iumentum factus sum apud te ¦ et ego semper tecum.

Numérotation du verset Ps. 72,24 XXIII

Tenuisti manum dexteram

meam^†

et in voluntate tua

deduxisti me ¦

et cum

gloria

suscepisti me.

Numérotation du verset Ps. 72,25 XXIV

Quid enim

mihi est in celo ¦ et a te

quid

volui super terram.

Numérotation du verset Ps. 72,26 XXV

Defecit caro mea

et cor meum ¦

Deus cordis mei

et pars mea Deus in eternum.

Numérotation du verset Ps. 72,27 XXVI

Quia ecce qui elongant se

a te peribunt ¦ perdidisti omnes qui fornicantur¹⁴

¹⁴ omnes qui fornicantur Q² Ψ^B* D30 V D Cor2 ( alii in plurali sec. grecum ) Ω Ed1530 Rusch Clementina ] omnis qui fornicatur Cor2 ( hebr. et anti. et Hieron. habent in singulari ) Ps-G

abs te.

Numérotation du verset Ps. 72,28 XXVII

Mihi autem adherere Deo

bonum est ¦ ponere

in Domino Deo spem meam.

Numérotation du verset Ps. 72,XXVIII

Ut annuntiem

omnes predicationes tuas ¦ in portis

filie Sion.

Psalmus 72

^prol.| {t. 2 : Erfurt, f. 272vb ; facsim., p. 544b}

Numérotation du verset Ps. 72,1

¶^A Defecerunt

^A ¶Codd. : (Ps. 72) D30 Rusch Ps-G

^interl.| qui non dat eis blanda

laudes¹

¹ laudes] + vel hymni V Ω^S hymni Ed1530

^interl.| vel : hymni

^marg.| DEFECERUNT LAUDES. HIERONYMUS. Etiam hoc diligentius observandum est quod illud defecerunt hymni David filii Iesse ad finem septuagesimiprimi psalmi pertineat. Id vero quod sequitur psalmus Asaph initium sit sequentis.

^marg.| Hymnus tria habet laudem Dei cum cantico nisi enim cantetur hilariter non est hymnus. Non cantat autem qui non amat. Si sit laus et non est Dei non est hymnus, etsi sit Dei et non cum cantico non est hymnus. Preter solitum addit filii Iesse. David enim homo quidam filius Iesse regnavit in Israel tempore Veteris Testamenti in quo novum erat sed occultum sicut et Christus in David et in Abraham sed occultus ut fructus est in radice sed non apparet. Noverunt autem pauci prophete et Christum et Novum Testamentum scilicet in occulto et pronuntiaverunt revelandum. Illo ergo tempore pro regno illo ubi regnavit homo filius Iesse pro huiusmodi carnalibus carnalis populus laudabat Deum. Sed regno illo et ceteris huiusmodi deficientibus deficit laus non filii Dei sed filii Iesse his autem deficientibus que Deus subtraxit ut quererentur ea que occulta in illis tegebantur. Loquitur Asaph id est Synagoga sed fidelis que pie Deum coluit licet propter terrena que a Deo non a demonibus ut gentes querebat. Attendens autem blasphemos his abundare pro quibus serviebat cepit nutare nesciens quid in his figuris lateret quasi non esset aliquid melius quod Deus daret sed admonitus per hec sibi subtracta querere ea que non habet cum malis communia castigans se cum admiratione dicit. Quam bonus sed quibus rectis corde primo ergo describens nequitiam malorum dicit se zelasse prospera eorum tamen inde correctum et correctus alios corrigit.

^marg.| CASSIODORUS. Hic agitur quod laudes defecerunt quia iam non dat Deus blanda ut pueris ad serviendum alliciendis. Et hoc dicit Synagoga que iam sibi contra hoc quod prius agebat testatur ut credibilius sit.

David filii Iesse.²

² Defecerunt... Iesse] = Ps-G 71, 20 ; om. M Ψ^B Ω ^M Ed1452

^interl.| non Dei

Psalmus

^marg.| CASSIODORUS. Monet ut non pro temporalibus sed eternis Deum laudemus.

^interl.| attribuitur

Asaph³.

³ Asaph Ps-G Rusch ] + Vox Christi ad Patrem de Iudeis D30

^interl.| Synagoge

Numérotation du verset Ps. 72,I

{t. 2 : Erfurt, f. 273ra ; facsim., p. 545a} Quam bonus Israel Deus ¦

^interl.| iocundum est quod non semper visum fuit

his qui recto sunt corde.

^interl.| sed perversus perversis

Numérotation du verset Ps. 72,2
II

Mei autem

^interl.| modo fateor Deum bonum. Sed prius cum non esset cor rectum mihi

pene moti sunt

^interl.| ad errandum

pedes ¦

^interl.| affectus

^marg.| PEDES. CASSIODORUS. Pro arbitrio mentis quod a veritate discrepabat. Gressus actus precipitati pene quia cito rediit. Vel pene AUGUSTINUS. Quia ceperam errare sed non erraveram ceperam cadere sed non cecideram.

pene effusi sunt

^interl.| ad lapsum

gressus mei.

^interl.| idem quod pedes

^interl.| cur moti ?

Numérotation du verset Ps. 72,3
III

Quia zelavi

^interl.| invidi et graviter tuli

super iniquos⁴ ¦

⁴ iniquos plerique codd. et edd. D30 Cor2 ( vel ) Rusch ] iniquis Ps-G ( R F C I Q* Φ^RGV) Cor2 ( secundum grecum et anti. sicut Is. 9, 8 “super foramine”)

^interl.| intendens

pacem peccatorum videns.

^interl.| quid in eis

^interl.| quam solebam a Deo petere et pro qua serviebam

^marg.| PACEM. AUGUSTINUS. Temporalem fluxam caducam.

^marg.| VIDENS. Non intellligens. AUGUSTINUS. quia hec pax videtur non intelligitur oculos eludit est enim fluxa et caduca.

^marg.| CASSIODORUS. Pacem peccatorum quia non est declinatio morti eorum id est non cito moriuntur sed diu vivunt etsi plaga aliquando non firma ut durat flagellum correctionis.

Numérotation du verset Ps. 72,4
IV

Quia

^interl.| exponit breviter quare sit eis data hec pax

non est respectus

^interl.| vel declinatio mortis id est quia certa mors et eterna manet eos

morti eorum ¦ et firmamentum in plaga eorum.

^interl.| AUGUSTINUS. id est flagellum eorum firmum est non temporale sed eternum et ideo modo non sunt in labore hominum

^marg.| NON EST FIRMAMENTUM IN PLAGA. CASSIODORUS. Non miseretur Deus consolidando plagas eorum vel a similis incurabilis cui nihil prohiberur.

Numérotation du verset Ps. 72,5
V

In labore hominum

^interl.| sanctorum

non sunt ¦

^interl.| CASSIODORUS. ab infirmitate et plagis velociter convalescunt nec sicut homines iusti tribulationum quatiuntur flagellis

et cum hominibus non flagellabuntur.

^interl.| ad correctionem

Numérotation du verset Ps. 72,6
VI

Ideo

^interl.| et quia sic eis modo prospere cedit

tenuit eos

^interl.| ne evaderent

^interl.| quod quidem peius est quam quolibet modo superbire

superbia ¦

^interl.| unde iniqui

operti sunt

^interl.| AUGUSTINUS. undique nec vident nec videntur interiora eorum ubi miseri sunt qui felices putantur

^interl.| vel circumamicti

^marg.| OPERTI. CASSIODORUS. Ne resipiscant non amicti ut vel liberum caput haberent sed toti operti.

iniquitate

^interl.| ad proximum

et impietate sua.

^interl.| AUGUSTINUS. contra Deum blasphemi

^interl.| in apertum

^interl.| et hec iniquitas

Numérotation du verset Ps. 72,7
VII

Prodiit⁵ quasi

⁵ Prodiit plerique codd. et edd. D30 Rusch ] Prodiet Ps-G (R cum LXX) Ps-α Ps-β Ps-σ

^interl.| et

^marg.| PRODIIT QUASI. AUGUSTINUS. Sunt quidam mali ex macie id est necessitate. Alii ex abundantia ut pauper egestate furatur dives ex cupiditate.

ex adipe

^interl.| transierunt viam rectam modum hominum non putant se pares hominibus facientes quod placet

iniquitas eorum ¦ transierunt

^interl.| de vitio in vitium

^marg.| TRANSIERUNT. CASSIODORUS. Quasi a rectis semitis.

in affectum cordis.

^interl.| desiderio non necessitate

Numérotation du verset Ps. 72,8
VIII

{t. 2 : Erfurt, f. 273rb ; facsim., p. 545b} Cogitaverunt

^interl.| et ut gravius eos peccasse ostendat quam si ex improviso egissent subdit

et locuti sunt

^interl.| non cum timore sed in alto clare cunctis audientibus et superbe

^interl.| non satis fuit quod intus habent nisi extra effundant et alios iniuste doceant

nequitiam⁶ : iniquitatem in excelso

⁶ nequitiam plerique codd. et edd. D30 Cor2 (alia littera) Rusch cum Ps-R ] in nequitia Cor2 (similiter etiam Hieron.) Ps-G , in malitia Cor2 (similiter et grecus)

^interl.| vel <excel>sum id est contra excelsum

^marg.| IN EXCELSO. AUGUSTINUS. Palam in manifesto vel contra Deum blasphemi.

locuti sunt.

Numérotation du verset Ps. 72,9
IX

Posuerunt in celum os suum ¦

^interl.| superba loquuntur de celo et de aliis

et lingua eorum

^interl.| defecit vel deambulavit

^marg.| IN CELUM. AUGUSTINUS. Ac si dii essent vel contra Deum quem blasphemant dicentes Deum vel nescire sua mala vel non punire.

transivit

^interl.| ens

in terra.

^interl.| vel super terram

^marg.| LINGUA TRANSIT SUPER TERRAM. AUGUSTINUS. Que ultra mensuram humanitatis loquitur quasi immortales sint. Vel et si ipsi in terra tamen modum transeunt.

^marg.| IN TERRA vel super terram id est transit terrena omnia quia non cogitant se homines cito posse mori sed transit lingua eorum humanam fragilitatem.

^marg.| HIERONYMUS. Vel lingua eorum ens in terra id est locutio eorum facta terrena transivit id est defecit quia preter rationem veritatis infirma est.

Numérotation du verset Ps. 72,10
X

Ideo convertetur populus meus hic ¦

^interl.| vel huc

^interl.| AUGUSTINUS. qui huc iniquuus redit ad Deum et incipit querere sed quando quando dies pleni id est plenitudo temporis quo missus Filius est qui hec docuit contemnere eterna querere

^marg.| IDEO CONVERTETUR. CASSIODORUS. Exponens Asaph suum et aliorum errorem de prosperitate impiorum dicit inde se reversum ad melius consilium ut et ipsi inquirant veritatem rei intrantes in sanctuarium Dei. quasi diceret hoc perpenso quod mala ex prosperis populus meus qui a veritate deviavit revertetur ad eam.

^marg.| HIC. AUGUSTINUS. In hac sententia in qua modo sum.

et dies pleni invenientur in eis⁷.

⁷ invenientur in eis D30 Cor2 Rusch Weber ] inveniantur in eis Φ^R, inveniuntur eis F

^marg.| DIES PLENI. HIERONYMUS. Perfecti inveniuntur et si modo non appareat.

^marg.| CASSIODORUS. Vel dies pleni sunt quando Christus venit hi ergo sunt in Iudeis qui Christum noverunt.

Numérotation du verset Ps. 72,11
XI

^interl.| quia

dixerunt

^interl.| antequam de tali cogitatione reversi sunt

^marg.| ET DIXERUNT. AUGUSTINUS. Unde convertentur et dixerunt priusquam convertentur⁸ quomodo dicitur scire que hic fiunt qui non punit et si est scientia in excelso . Defectio est hic tunc iniustus est Deus qui patitur malos quia ecce ipsi peccatores hoc est quare videbatur eis nescire hoc.

⁸ convertentur] coniec., conver. Rusch

quomodo scit Deus ? ¦

^marg.| QUOMODO SCIT. AUGUSTINUS. Non dicit nescit sed adhuc hesitat et prope est sanitati et de tam gravi infirmitate vicinior est salus sicut vicina sanitate magis estuant egri.

^interl.| an

si est scientia

^interl.| vel nescit vel non curat humana

in excelso?

^interl.| Deo

Numérotation du verset Ps. 72,12
XII

Ecce

^interl.| hoc ideo videtur quia mali sunt felices

ipsi peccatores et abundantes in seculo ¦

^interl.| AUGUSTINUS. quasi ideo eram non peccator ut haberem divitias modo e contra fieri video

obtinuerunt

^interl.| per violentiam

divitias.

Numérotation du verset Ps. 72,13
XIII

Et dixi ^† ⁹

⁹ <divisio.> dixi ⁺ D30²

^interl.| AUGUSTINUS. quia servio et hec non habeo illi non serviunt et habent

^marg.| ET DIXI. CASSIODORUS. Hec dixerunt quibus confutandis hec ego vel adhuc ex persona dubitantis. Fatuis cogitationibus se dicit illusum ut cum hec repudiaverit melius nos procuraverit.

ergo sine causa iustificavi cor meum ¦ et lavi

^interl.| sine causa

inter innocentes manus meas.

^interl.| opera non modo cogitationes

Numérotation du verset Ps. 72,14
XIV

Et fui flagellatus

^interl.| et sine causa fui flagellatus

^interl.| bene servio et flagellor non servit malus et ornatur vel honoratur

tota die ¦ et castigatio mea

^interl.| sine causa

^interl.| de perpetratis

^marg.| ET CASTIGATIO. AUGUSTINUS. Vel et iudex meus in matutino ecce iam remedium Christus iudex qui viam veritatis indicavit et mane surgens spem nostram de mundo ad celos transtulit.

in matutinis¹⁰.

¹⁰ matutinis plerique codd. et edd. cum Ps-α Ps-γ Ps-Moz^cPs-Med Ps-H] matutino Ps-G (R F C I G) cum Ps-R

^interl.| mea non differtur illis vel sera vel nulla

^interl.| sedula cita vel in oratione matutina

Numérotation du verset Ps. 72,15
XV

Si dicebam narrabo

^interl.| astruam

^interl.| Deus

^marg.| SI DICEBAM. CASSIODORUS. Ecce iam se reprimit auctoritate sanctorum et iam vicina veritate deliberat sic. Si dicebam etc.

sic ¦

^interl.| quod non curet ista

^interl.| quod iuste iuvat quis frustra

ecce nationem

^interl.| doctrinam

^marg.| ECCE NATIONEM. AUGUSTINUS. Aliud inconveniens incipit solvere.

filiorum tuorum

^interl.| sanctorum prophetarum et patriarcharum

{t. 2 : Erfurt, f. 273va ; facsim., p. 546a} reprobavi.

^interl.| reliqui

^interl.| reprobavi : iudicavi

^marg.| REPROBAVI. Iudicavi quod non est.

^marg.| FILIORUM TUORUM. Omnes enim Abraham et ceteri aliter docent quibus cedere debeo, non enim omnibus prudentior. Sed ne reprobarem.

Numérotation du verset Ps. 72,16
XVI

Existimabam¹¹

¹¹ Existimebam] Et praem. Cor2 (hebr. et grec. et anti. et Hieron. premittunt Et )

^interl.| vel cogitabam

ut cognoscerem¹² ¦

¹² Existimabam ut cognoscerem plerique codd. et edd. D30 Ω^S Ed1455 Clementina ] Existimavi ut cognoscerem Rusch , Et existimabam cognoscere Ps-G (R F C I) Ps-α Ps-γ Ps-δ

^interl.| vel scirem

^interl.| vel suscepi cognoscere

hoc labor

^interl.| laboriosa questio ante oculos meos

est ante me.¹³

¹³ <divisio.> sic D30

^marg.| ANTE ME. id est quantum ad presentia vel maior me me superans nisi Deus aperiat.

^marg.| AUGUSTINUS. Vel ecce natio filiorum tuorum cui disposui et continui subaudis occurrit et obviat mihi id est occurrit mihi prior predicatio quam Israelitis feci ut Deum colerent qui omnia creavit et omnibus secundum opera sua restituit obviat mihi doctrina cui congrui et accommodatus sum. Sed ne ego reprobarem nationem priorum patrum vel priori doctrine mee contradicerem. Existimabam etc.

^marg.| EXISTIMABAM per predicta volo probare Deum non iustum sed hoc modo cogito non absolvo.

^marg.| EXISTIMABAM. Vel suscepi cognoscere iam revocatur a lapsu qui non presumit se scientem contra sanctos. Ut cognoscere huius rei veritatem quod non ante dum dicebet Deum hec non curare.

^marg.| COGITABAM UT SCIRE HOC prior gradus scientie dum scit nescire se quod prius videbatur scire repudiat autem priorem sensum dum querit alium.

^marg.| LABOR EST ANTE ME. AUGUSTINUS. quasi murus mihi obstat in facie quomodo Deus sciat et curet hec et bene sit malis et bonis male vel ante me sed non ante Deum. Si ergo fuero ante Deum nec mihi labor quod et facit addit enim labor est donec intrem in sanctuarium Dei. Christus est sanctuarium illud in quo omnia consilia super filios hominum. Vel sancta sanctorum. Vel lex qua contuens videt in iudicio illos damnatos.

Numérotation du verset Ps. 72,17
XVII

Donec intrem

^interl.| AUGUSTINUS. quid tibi in eo de eo intendam oculo mentis in finem ubi omnia iudicantur

in sanctuarium Dei ¦ et intelligam¹⁴

¹⁴ et plerique codd. et edd. D30 Rusch ] om. Ps-G (R F C I), ÷et : intellegam Φ Ψ^B

^interl.| non a me sed in sanctuario

^marg.| SANCTUARIUM. AUGUSTINUS. Christus qui ut Deus singulorum merita dinoscit vel sanctuarium sancta sanctorum id est secretum divine dispositionis.

in novissimis eorum.

^interl.| non modo in futuro sed et hic

^interl.| sed

Numérotation du verset Ps. 72,18
XVIII

Verumtamen propter dolos posuisti eis ¦

^interl.| quia dolosi sunt et in ipso dolum patiuntur ut terrena eligant eterna reliquant dum aliquid aliis dolo tollunt animam suam perdunt

^marg.| VERUMTAMEN. AUGUSTINUS. CASSIODORUS. Ecce quid didicit iste in sanctuario malos hic decipi postea in fine omnibus deserendos a quo malo ipse liberatus est qui et terrena quesivit sed a Deo hic dicit in hoc mundo malos non esse immunes et impunitos quia et si felices tamen reatum gestant et frequenter ruinas incurrunt.

^marg.| VERUMTAMEN. Id est sed et hic posuisti eis hunc florem et copiam temporalium propter dolos etc.

^marg.| PROPTER DOLOS. AUGUSTINUS. Vel iuxta lubricum. Quasi modo dolosi fecisti eis sub specie boni dans mala. Vel iuxta lubricum ut sunt temporalia ubi cadunt qui amore sunt iuxta dum enim dolosus alium vult deicere iuxta lubricum eum ponit.

deiecisti

^interl.| de alto

eos dum allevarentur.

^interl.| in eo ipso non post quia elatio casus est|

Numérotation du verset Ps. 72,19
XIX

Quomodo facti sunt

^interl.| AUGUSTINUS. admiratur de eis videns novissima

^interl.| sed in futuro

in desolationem ¦

^interl.| ab omnibus rebus deserti sunt in morte que et repente venit et non communiter moriuntur cum bonis sed pereunt eternaliter propter iniqui etc.

subito defecerunt

^interl.| ut fumus deficit dum extollitur

perierunt propter iniquitatem suam.

Numérotation du verset Ps. 72,20
XX

Velut somnium

^interl.| vel somnio

^interl.| AUGUSTINUS. ita defecerunt ut somnium surgentis qui in somno sibi dives videtur evigilans nihil habet sic isti dum de hac vita in qua ceci dormiunt evigilaverint nihil nisi miseriam invenient

^marg.| VELUT SOMNIUM. AUGUSTINUS. Aperta comparatio clausis oculis videmus bona que mox apertis non inveniemus in vita somnium in morte evigilant scientes quid est.

surgentium ¦

^interl.| vel surgentis

^interl.| vel exsurgentes

Domine

^interl.| sed ne modo magna videantur que eorum sunt subdit

in civitate tua

^interl.| quia in terrena sua civitate imaginem Dei ad nihilum redegerunt

^marg.| IN CIVITATE TUA. AUGUSTINUS. In contuitu populi tui vel dum constituitur tua civitas.

^marg.| HIERONYMUS. Vel in celesti Hierusalem imaginem eorum effigies deformitatum quas sibi faciunt alius leo ferocitate alius aper sorde libidinis.

^marg.| CASSIODORUS. vel gloriam temporis que non vera sed similitudo glorie quia cum deerit veritas eis peribit imago nec similitudinem retinebunt qui de beatitudine nihil habebunt ideo perdes eos quia per eos.

imaginem ipsorum ad nihilum rediges.

Numérotation du verset Ps. 72,21
XXI

Quia inflammatum est

^interl.| zelo vel amore Dei

^interl.| AUGUSTINUS. vel delectatum id est quando delectaverunt me terrena renes mei sunt mutati vel quia ad Deum totus castus factus est

cor meum^† et renes mei

^interl.| carnales delectationes

commutati sunt ¦

^interl.| vel resoluti sunt

^marg.| INFLAMMATUM EST COR MEUM id est invidi felicibus et RENES quibus statur id est constantia mentis resoluta est ut prospera amarem gravis culpa prebere aliis occasionem peccandi.

Numérotation du verset Ps. 72,22

et ego

^interl.| AUGUSTINUS. qui modo talia dico de divitibus aliquando talia desiderabam et tunc nihil quando pene effusi sunt gressus non est ergo desperandum de huiusmodi

ad nihilum redactus sum et nescivi.

^interl.| hebui vel hebes fui

^interl.| quid est nescivi ecce

^interl.| AUGUSTINUS. vel ut pecus cum terrena amans non novi eterna sed non recessit a Deo petens hec non a demonibus unde subdit et ego semper tecum

^marg.| AD NIHILUM REDACTUS SUM. Vanis herens iniurius Deo factus.

^marg.| NESCIVI magna et profunda ignorantia nescire quod pecces.

^marg.| CASSIODORUS. REMIGIUS. In civitate tua imaginem. Vel de hereticis potest hoc accipi quorum diversas imagines dicit diversas hereses et personas heresiarcharum quas sibi in variis dogmatibus induerunt. Quas rediget Deus ad nihilum in civitate sua scilicet presenti vel supercelesti Ecclesia.

^marg.| QUIA INFLAMMATUM. AUGUSTINUS. REMIGIUS. Ecce conversio huius Asaph facta superius inquisitione quomodo scit Deus etc. Quasi diceret : illos rediges ad nihilum sed ego semper ero tecum. Quare quia cor meum inflammatum est vel delectatum amore Dei et tunc renes mei carnales delectationes commutate sunt in spirituales.

^marg.| Vel COMMUTATI SUNT. AUGUSTINUS. quia prius ad nihilum redactus sum id est ad ea que nihil sunt descendi quia nescivi nihil esse et post ut iumentum mansuetus factus sum ferendo oneri et semper ero tecum.

Numérotation du verset Ps. 72,23
XXII

{t. 2 : Erfurt, f. 273vb ; facsim., p. 546b} Ut iumentum factus sum apud te ¦ et ego semper tecum.

^marg.| IUMENTUM. CASSIODORUS. Apud Deum vice pecudum sunt qui contra Deum sentiunt et tamen in his errans nesciens iudicia Dei semper fui tecum quo #damnatio ab idolis alienus et tibi credens et tu tenuisti.

^interl.| et tu

Numérotation du verset Ps. 72,24
XXIII

Tenuisti manum dexteram

^interl.| vel dextre

meam^†

^interl.| vel tuam vel <me>e

^marg.| TENUISTI MANUM. AUGUSTINUS. Quia licet pecus non recessi a Deo. Tenuisti manum id est potestatem dextere id est rexisti quod semper tecum quod Filius dedit enim potestatem filios Dei fieri his qui credunt in nomine eiuss. In sinistra pecus amans hec temporalia.

^marg.| Vel MANUM DEXTERAM. CASSIODORUS. Non sinistram. Tenet dexteram Deus dum ad bona opera dirigit et ne mergamur liberat ut Petrum.

^marg.| CASSIODORUS. Viso malo impiorum bonoque suo arguit se de prioribus quod terrena a Deo quesivit et invitat in contrarium.

^marg.| AUGUSTINUS. Comparat terrene voluptati sue premium celeste et se arguit.

et in voluntate tua

^interl.| non meis meritis

deduxisti me ¦

^interl.| ad verum intellectum

et cum

^interl.| vel in

gloria

^interl.| eterna

suscepisti me.

^interl.| que maior gloria quam hominem Verbo Dei uniri et ad dexteram eius locari

^interl.| humanam naturam Verbo unisti cum gloria

Numérotation du verset Ps. 72,25
XXIV

Quid enim

^interl.| quasi tantum et tale mihi paratum est in celo quod dici non potest scilicet tu ipse

^interl.| quasi benedixi. In gloria suscepisti me quia

mihi est in celo ¦ et a te

^interl.| quod habent et mali quasi magnum volui|

quid

^interl.| qua vile

volui super terram.

^interl.| ideo

Numérotation du verset Ps. 72,26
XXV

Defecit caro mea

^interl.| carnalis delectatio in opere

et cor meum ¦

^interl.| CASSIODORUS. mala cogitatio

Deus cordis mei

^interl.| tam castum cor mihi fecit quod gratis iam Deum amo

et pars mea Deus in eternum.

^interl.| hoc est quod est ei in celo

^interl.| alii alia eligunt sed ego Deum

^interl.| tam magna res quod non alia

^interl.| ideo pars mea Deus

^marg.| IN ETERNUM. Ab eo numquam ultra separabor.

Numérotation du verset Ps. 72,27
XXVI

Quia ecce qui elongant se

^interl.| longe sunt qui hec temporalia non a Deo petunt quod non iste

a te peribunt ¦ perdidisti omnes qui fornicantur¹⁵

¹⁵ omnes qui fornicantur Q² Ψ^B* D30 V D Cor2 ( alii in plurali sec. grecum ) Ω Ed1455 Ed1530 Rusch Clementina ] omnis qui fornicatur Cor2 ( hebr. et anti. et Hieron. habent in singulari ) Ps-G

^interl.| hi sunt longe

^marg.| QUI FORNICANTUR. Huic fornicationi contrarius est castus timor qui gratis ipsum amat in quo habet omnia.

abs te.

^interl.| illi ita tu autem quid

Numérotation du verset Ps. 72,28
XXVII

Mihi autem adherere Deo

^interl.| AUGUSTINUS. nihil melius est quam videre facie ad faciem

^interl.| in presenti per cultum et si erravit a a cultura non recessit

bonum est ¦ ponere

^interl.| modo dum peregrinus dum non res

in Domino Deo spem meam.

^interl.| que est ancora premissa ad terram

Numérotation du verset Ps. 72,XXVIII

Ut annuntiem

^interl.| AUGUSTINUS. id negotii iste interim habet laudare Deum et coamatores facere

omnes predicationes tuas ¦ in portis

^interl.| vel in atriis

^marg.| IN PORTIS. AUGUSTINUS. In publico vel in concordia apostolorum qui sunt porte Ecclesie. Quia predicatio que est propter unitatem Ecclesie inanis est. Vel virtutibus. Ecclesia est filia Sion id est speculationis.

filie Sion.

Comment citer cette page ?
Martin Morard et alii, ed., Glossa ordinaria cum Biblia latina (Ps. Psalmus 72), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 04/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=liber&numLivre=26&chapitre=26_72)

Signaler un complément d'information

Notes :

<26. Psalterium>

Psalmus 72

<26. Psalterium>

Psalmus 72