Glossae Scripturae Sacrae-electronicae (Gloss-e)

Glossa ordinaria

Biblia communis

Psalmus 144

Numérotation du verset Ps. 144,1

¶Laudatio

¶Codd. : (Ps. 144) D30 Ω^P ω¹ Rusch Ps-G

ipsi David¹.

¹ ipsi Ps-G (I V D) Ω^S Rusch Ed1530 Clementina ] om. Ps-G | David] + Vox Ecclesie ad Christum D30

Numérotation du verset Ps. 144,I

Exaltabo te Deus meus

rex ¦

et benedicam

nomini tuo in seculum

et in seculum seculi.

Numérotation du verset Ps. 144,2 II

Per singulos dies benedicam tibi ¦ et laudabo nomen tuum in seculum et in seculum seculi.

Numérotation du verset Ps. 144,3 III

Magnus Dominus

et laudabilis nimis ¦

et magnitudinis eius non est finis.

Numérotation du verset Ps. 144,4 IV

Generatio et generatio

laudabit²* opera tua ¦

² laudabit D30 Ω^P ω¹ Ps-G ] laudabunt Ps-G (R) Rusch cum Ps-R

et potentiam tuam

pronuntiabunt.

Numérotation du verset Ps. 144,5 V

Magnificentiam

glorie sanctitatis tue

loquentur ¦ et mirabilia tua

narrabunt.

Numérotation du verset Ps. 144,6 VI

Et virtutem

terribilium tuorum

dicent ¦ et magnitudinem tuam³

³ magnitudinem tuam Ps-G Ps-R ] mirabilia tua Clm343* (pseud.) Ps-Med

narrabunt⁴.

⁴ narrabunt Ps-G Ps-R Ps Med ] annuntiabunt Clm343 Ps-Med

Numérotation du verset Ps. 144,7 VII

Memoriam

abundantie suavitatis tue eructabunt ¦

et iustitia tua

exultabunt.

Numérotation du verset Ps. 144,8 VIII

Miserator et misericors Dominus ¦

patiens et multum misericors.

Numérotation du verset Ps. 144,9 IX

Suavis Dominus universis⁵ ¦ et miserationes eius super omnia opera eius.

⁵ universis Ps-G Ps-R ] in omnibus Clm343 (in : pseud.) Ps-Med

Numérotation du verset Ps. 144,10 X

Confiteantur tibi Domine omnia opera tua ¦

et sancti tui

benedicant⁶ tibi.

⁶ benedicant Ps-G (Q* Edmaior. ) D30 Ω^P Rusch ] benedicent Ps-G (Q² W U D*) cum Ps-R Ps-αγδ Ps-Moz ^C, Confiteantur Ps-G (R F I Edminor.)

Numérotation du verset Ps. 144,11 XI

Gloriam regni tui dicent ¦ et potentiam tuam

loquentur.

Numérotation du verset Ps. 144,12 XII

Ut notam faciant⁷ filiis hominum potentiam tuam ¦

⁷ Ut Ps-G D30 Ω^P Rusch etc Et (hapax) | facient Ps-G (I Q* Ψ^B* D*) Rusch ] faciant D30 Ω^P Ps-G

et gloriam magnificentie regni tui.

Numérotation du verset Ps. 144,13 XIII

Regnum tuum

regnum omnium seculorum ¦

et dominatio tua

in omni generatione

et generationem⁸*.

⁸ generationem Ps-G ( W plerique codd. et edd. ) D30 Cor2 Ω^P ω¹ Clementina ] generatione Ps-G ( M Φ^RVP G K Ψ^B* D Sg20 ) Rusch , progenie Ps-G Weber (R F I)

Numérotation du verset Ps. 144,XIV

Fidelis Dominus

in omnibus verbis suis ¦ et sanctus in omnibus operibus suis.

Numérotation du verset Ps. 144,14 XV

Allevat Dominus omnes

qui

corruunt ¦

et erigit omnes elisos.

Numérotation du verset Ps. 144,15 XVI

Oculi

omnium in te sperant Domine⁹ ¦ et tu das escam illorum in tempore opportuno.

⁹ Domine Ps-G (Φ^P K² Ψ^B² V D*) D30 Ω Ω^P Rusch Ed1530 Clementina cum Ps-R ; cf. Corpus antiphonalium officii officii (n° 6977)] om. Ps-G

Numérotation du verset Ps. 144,16 XVII

Aperis tu

manum tuam ¦

et imples omne animal

benedictione.

Numérotation du verset Ps. 144,17 XVIII

Iustus Dominus in omnibus viis suis ¦

et sanctus in omnibus operibus suis.

Numérotation du verset Ps. 144,18 XIX

Prope est Dominus

omnibus invocantibus eum ¦

omnibus invocantibus eum in veritate.

Numérotation du verset Ps. 144,19 XX

Voluntatem timentium

se faciet^†

et deprecationem eorum exaudiet ¦ et salvos faciet eos.

Numérotation du verset Ps. 144,20 XXI

Custodit Dominus

omnes diligentes se ¦ et omnes peccatores

disperdet.

Numérotation du verset Ps. 144,21 XXII

Laudationem Domini

loquetur os meum^†

et benedicat

omnis caro

nomini sancto eius ¦ in seculum

et in seculum seculi.

Psalmus 144

Numérotation du verset Ps. 144,1

¶^ALaudatio

^A ¶Codd. : (Ps. 144) D30 Ω^P ω¹ Rusch Ps-G

^interl.| fit

ipsi David¹.

¹ ipsi Ps-G (I V D) Ω^S Rusch Ed1530 Clementina ] om. Ps-G | David] + Vox Ecclesie ad Christum D30

^interl.| Christo qui de semine David

^marg.| LAUDATIO IPSI DAVID. CASSIODORUS. Breviter continet hic psalmus que in Scripturis divinis late diffunduntur ubicumque enim de laudibus Dei agitur legitur vel opera vel potentia vel aliquid ceterorum. Ad cuius preconia sequentes psalmi pertinent qui cum isto septem sunt ut septies in die laudem dixi tibi ut septem sunt spiritus gratiarum qui laudes concinnunt sicut in Apocalypsi legitur in his sufficienter Deus docuit quomodo velit laudari ne quis in eius laude errare posset.

^marg.| AUGUSTINUS. Spiritu Sancto implet Deus sanctos ut laudent eum et ne erremus in laudando iter laudis in Scriptura constituit. Si homo laudat arrogantia est si Deus se misericordia est quia laudando se amabilem facit et nos amando meliores sumus non ipse. Ideoque spiritus eius in servis suis laudat eum quia laudari se facit.

^marg.| CASSIODORUS. Ut septem psalmi penitentie sic et septem spiritus iuxta illud sacramentum quod precepit Dominus Moysi in tabernaculo septem lucernas ponere perpetuo lumine lucentes.

^marg.| AUGUSTINUS. Primo propheta promittit infinitam laudem. Secundo omnes perfecturos Dei laudem novem modis dicit ibi : Generatio et generatio. Tertio eadem latius explicat ibi : Miserea.

Numérotation du verset Ps. 144,I

{t. 2 : Erfurt, f. 322vb ; facsim., p. 644b} Exaltabo te Deus meus

^interl.| notum facio predicando quod es

^interl.| creator et recreator

rex ¦

^interl.| Christe

^interl.| de Iuda unde reges in Veteri Testamento

et benedicam

^interl.| laudabo

nomini tuo in seculum

^interl.| hic

et in seculum seculi.

^interl.| in eternum

^marg.| IN SECULUM SECULI. CASSIODORUS. Qui hic non incipit in futuro mutus erit.

^interl.| exponit quod dixit

Numérotation du verset Ps. 144,2
II

Per singulos dies benedicam tibi ¦ et laudabo nomen tuum in seculum et in seculum seculi.

^interl.| AUGUSTINUS. ecce in seculum sine intermissione in letis vel tristibus

^marg.| PER SINGULOS DIES. CASSIODORUS. Qui hic per singulos dies in eterno die merebitur laudare continua exultatione.

^marg.| AUGUSTINUS. Benedicit nunc per singulos dies ut cum venerit unus sine fine dies eat ex laude in laudem sicut ex virtute in virtutem.

^marg.| IN SECULUM ET IN SECULUM SECULI. CASSIODORUS. De qua laude alibi. In secula seculorum laudabunt quia semper amabunt quem semper videbunt qua visione nihil delectabilius.

Numérotation du verset Ps. 144,3
III

Magnus Dominus

^interl.| causam laudis subdit

^interl.| in essentia

et laudabilis nimis ¦

^interl.| vel valde

^marg.| NIMIS. Uno verbo dedit cogitare quod non potest capi plene et ideo numquam cesses a laudibus.

et magnitudinis eius non est finis.

^interl.| incomprehensibilis cogitatione vel loco

^interl.| ideo non potes laudem finire

Numérotation du verset Ps. 144,4
IV

Generatio et generatio

^interl.| AUGUSTINUS. omnis repetitio dicentis in infinitum misit animum cogitantis vel generatio qua in presenti nascuntur filii Dei et generatio qua filii resurrectionis unde dicitur in generatione cum sederit filius hominis id est resurrectione

^marg.| GENERATIO ET GENERATIO. CASSIODORUS. Secundo omnes perfecturos laudem Dei novem modis promittit.

laudabit²* opera tua ¦

² laudabit D30 Ω^P ω¹ Ps-G ] laudabunt Ps-G (R) Rusch cum Ps-R

^interl.| primus locus laudis

^marg.| OPERA TUA. AUGUSTINUS. Si in magnitudine deficimus vel de operibus laudemus operantem de conditis conditorem de creaturis creatorem.

^marg.| CASSIODORUS. Novem sunt opera potentia magnificentia sanctitas mirabilia virtus terribilium magnitudo memoria iustitia que post explicabuntur ex his quasi locis et seminibus omnis laus trahitur ad quem modum omnia argumenta de paucitate locorum sumuntur.

et potentiam tuam

^interl.| secundus locus laudis

^marg.| ET POTENTIAM. AUGUSTINUS. Non enim opera laudant nisi ut virtutem operantis annuntient sed quidam eloquentes creaturam laudant creatoris obliti sancti vero laudatores si opera amant et laudant magis operatorem et propter hec illum amant.

^marg.| AUGUSTINUS. Si in rebus factis sentitur aliqua species utilitas virtus et laudatur magis in illo qui fecit. Si opera laudas et te qui es Dei opus. Et occurrit illud. Non te laudet os tuum ne arrogans videaris sed non est arrogantia quia Deum in te non te laudas.

pronuntiabunt.

Numérotation du verset Ps. 144,5
V

Magnificentiam

^interl.| tertius locus laudis

^interl.| alii magnificentiam maiestatis tue et sanctitatem tuam loquentur

glorie sanctitatis tue

^interl.| quartus locus laudis

loquentur ¦ et mirabilia tua

^interl.| quintus locus laudis

narrabunt.

Numérotation du verset Ps. 144,6
VI

Et virtutem

^interl.| sextus locus laudis

^interl.| AUGUSTINUS. non tantum blanditur sed etiam minatur blanditur ut exhortetur minatur ut terreat et corrigat

terribilium tuorum

^interl.| vel metuendorum

^marg.| ET VIRTUTEM. AUGUSTINUS. Si non minaretur nulla esset correctio si vero non blandiretur nulla esset exhortatio. Est itaque amabilis et terribilis. Dicent ergo virtutem disciplinantis et punientis si predicant regnum et nunc non tacent ignem eternum.

dicent ¦ et magnitudinem tuam³

³ magnitudinem tuam Ps-G Ps-R ] mirabilia tua Clm343* (pseud.) Ps-Med

^interl.| septimus locus laudis

^interl.| cuius non est finis sed narrabunt cum talem esse laudabunt

narrabunt⁴.

⁴ narrabunt Ps-G Ps-R Ps Med ] annuntiabunt Clm343 Ps-Med

Numérotation du verset Ps. 144,7
VII

Memoriam

^interl.| octavus locus laudis

^interl.| non est oblitus nos oblitos eum et non oblitus facit nos reminisci sui

{t. 2 : Erfurt, f. 323ra ; facsim., p. 645ª} abundantie suavitatis tue eructabunt ¦

^interl.| foris

^interl.| intus ea pleni

^marg.| SUAVITATIS. AUGUSTINUS. Ipse per abundantem suavitatem suam prius memor nostri est nos vocando gratia sua nos preveniendo inde nos eius.

^marg.| ERUCTABUNT. Dicit non manducabunt. AUGUSTINUS. Manducat qui discit ructat qui docet hoc tamen eructuat quod manducat hec memoria quia valde dulcis manducanda est et eructanda. Sic ergo manduca ut ructes.

et iustitia tua

^interl.| non sua

^interl.| nonus locus laudis

^interl.| quam memores tui accipiunt a te

^marg.| TUA. AUGUSTINUS. Nemo Deo tribuat quia est et sibi tribuat quia iustus est. Melius enim est quod sibi vult tribuere quam illi. Totum ergo illi da in totum ipsum lauda.

exultabunt.

Numérotation du verset Ps. 144,8
VIII

Miserator et misericors Dominus ¦

^interl.| quasi hec predicta laudent et annuntient et quod de his laudant et exultant tu fecisti merito illorum bona tua sunt que per misericordiam eis prestantur

^marg.| MISERATOR ET MISERICORS. CASSIODORUS. Tertio latius explicat que secundo breviter proposuit quasi merito in his laudabunt quia #miserator partes laudis ponuntur hic que superius sed non singule possunt explicari quis enim opera vel potentiam eius plene explicare.

^marg.| AUGUSTINUS. Miserator et misericors quibus iam veniam dedit. PATIENS his quibus nondum dedit sed exspectat ut det.

^marg.| CASSIODORUS. Miserator . Ab operibus incipit ut miserator dicatur dum cadentes restituit. MISERICORS natura etiam dum creat. patiens hoc sumit de secundo loco laudis scilicet de potentia quam laudat non quod terras suspendit maria coercuit stellis celos depinxit et cetera sed quia tolerat peccantes ut convertantur. Suavis de magnificentia sumitur quia nihil magnificentius quam suavem esse gustantibus et misericordiam omnibus operibus suis impendere non autem his que diabolus facit ea enim potius damnat.

patiens et multum misericors.

^interl.| repetit de misericordia

Numérotation du verset Ps. 144,9
IX

Suavis Dominus universis⁵ ¦ et miserationes eius super omnia opera eius.

⁵ universis Ps-G Ps-R ] in omnibus Clm343 (in : pseud.) Ps-Med

^interl.| quia facit solem suum oriri super bonos et malos in huiusmodi. Et in hoc quid exspectat et monet bene omnibus facit quod si punit severitas est non eius sed in tua opera

^marg.| ET MISERATIONES EIUS. AUGUSTINUS. Si enim tollas opera tua mala et non in te remaneant nisi opera eius non te dimittet miseratio eius. Si autem tu non dimittas opera tua erit eius severitas in opera tua cum dicet : «Ite maledicti in ignem eternum».

Numérotation du verset Ps. 144,10
X

Confiteantur tibi Domine omnia opera tua ¦

^marg.| CONFITEANTUR TIBI OMNIA OPERA. AUGUSTINUS. Laudent. Sicut ea que non habent sensum laudandi que sunt materia laudis quia dum inquiris invenis magnam vim in eis que a Deo.

et sancti tui

^interl.| in confessione operum sancti inspicientes benedicunt te quid enim dicent gloria regni quam potens Deus qui hec fecit et continet

^marg.| ET SANCTI. CASSIODORUS. Omne quod est confitetur vel per se vel per rationales creaturas. Vel sancti id est angeli et homines. Hoc de sanctitate ipsa est enim sanctitas Dei ut ei sancti debeant confiteri.

benedicant⁶ tibi.

⁶ benedicant Ps-G (Q* Edmaior. ) D30 Ω^P Rusch ] benedicent Ps-G (Q² W U D*) cum Ps-R Ps-αγδ Ps-Moz ^C, Confiteantur Ps-G (R F I Edminor.)

Numérotation du verset Ps. 144,11
XI

Gloriam regni tui dicent ¦ et potentiam tuam

^interl.| in regno

^marg.| GLORIAM REGNI. CASSIODORUS. De mirabilibus ergo sumitur. Quasi quam mirabilis enim qui fecit celum et terram et diversis bonis implevit.

loquentur.

^interl.| loquentur ad hoc utique

Numérotation du verset Ps. 144,12
XII

Ut notam faciant⁷ filiis hominum potentiam tuam ¦

⁷ Ut Ps-G D30 Ω^P Rusch etc Et Ed1455 (hapax) | facient Ps-G (I Q* Ψ^B* D*) Rusch ] faciant D30 Ω^P Ps-G

^interl.| unde quidam timore pene quidam spe glorie convertuntur

^marg.| UT NOTAM. AUGUSTINUS. De virtute terribilium hoc sumitur sanctis enim predicantibus nota facta est potentia Dei qua vindicat in malos et gloria regni quia coronat bonos ne ignorata minus quereretur et nota etiam facta est quando apostoli virtutes fecerunt et per notitiam utriusque scilicet potentie et glorie quidam timore pene quidam spe glorie convertuntur. Et nota quod post potentiam commendat decorem regni quod ideo facit ut potentia nominata amantem non terreat habet enim regnum quo delectemur et illud regnum habet decorem cui magnifico nihil comparatur.

et gloriam magnificentie regni tui.

Numérotation du verset Ps. 144,13
XIII

Regnum tuum

^interl.| cuius non huius seculi regnum dico et quod decorem habet sed non ibi magnitudo decoris sed tuum

^marg.| REGNUM. CASSIODORUS. Laudat de perpetuitate et dominationis affectu et sumitur hoc de magnitudine si magnum est ad tempus imperare maius est dominationis terminum non habere.

regnum omnium seculorum ¦

^interl.| eternum

et dominatio tua

^interl.| per quod ostenditur regnum esse forte

in omni generatione

^interl.| per successionem vel hac et futura

et generationem⁸*.

⁸ generationem Ps-G ( W plerique codd. et edd. ) D30 Cor2 Ω^P ω¹ Clementina ] generatione Ps-G ( M Φ^RVP G K Ψ^B* D Sg20 ) Ed1455 Rusch , progenie Ps-G Weber (R F I)

Numérotation du verset Ps. 144,XIV

Fidelis Dominus

^interl.| quicquid promisit dedit et per data fidem fecit ceteris dandis que promisit et quasi in chirographo scribi fecit

^marg.| FIDELIS. CASSIODORUS. De abundanti suavitate hoc sumitur unde supra. Memoriam abundantie suavitatis tue. Fidelis quia adventus dona complevit. Ad abundantiam quoque pertinet quod allevat ruentes erigit elisos unde recordatio suavitatis habetur et in laudibus eius eructuatur.

in omnibus verbis suis ¦ et sanctus in omnibus operibus suis.

^interl.| ut verax in promissis ita sanctus in omni operatione

Numérotation du verset Ps. 144,14
XV

Allevat Dominus omnes

^interl.| non quod omnes sed quicumque allevantur hoc est per eum

qui

^interl.| qui nondum corruerunt

corruunt ¦

^interl.| vel decidunt

^marg.| QUI CORRUUNT. CASSIODORUS. A malis suis quos omnes allevat Deus. Vel ab his temporalibus sicut sancti ut Iob qui in seculo aliquid perdunt et abiecti fiunt decidentes sunt sed hos omnes confirmat quia septies cadit iustus et resurgit impii autem infirmantur in malis.

{t. 2 : Erfurt, f. 323rb ; facsim., p. 645b} et erigit omnes elisos.

^interl.| qui ruinam peccati passi sunt

^marg.| ET ERIGIT OMNES ELISOS. AUGUSTINUS. Ad se pertinentes quia superbis resistit.

Numérotation du verset Ps. 144,15
XVI

Oculi

^interl.| intentiones

^marg.| OCULI. AUGUSTINUS. De iustitia latius agit ut qui misericordem audit iustum timeat et iustitie est ut sperantes satiet corporaliter vel sipritualiter non semper enim danda est esca sed in tempore opportuno multis enim petentibus salubriter differtur.

omnium in te sperant Domine⁹ ¦ et tu das escam illorum in tempore opportuno.

⁹ Domine Ps-G (Φ^P K² Ψ^B² V D*) D30 Ω Ω^P Ed1455 Rusch Ed1530 Clementina cum Ps-R ; cf. Corpus antiphonalium officii officii (n° 6977)] om. Ps-G

^interl.| quasi egro quod convenit et quando convenit non ut homo desiderat

^marg.| ET TU DAS ESCAM. AUGUSTINUS. Dat ergo medicus egro quod convenit et quando convenit non ut homo desiderat et petit ne obsit si det. Petit enim apostolus de angelo Satane ut auferretur ab eo et non accepit sed propter perfectionem suam quia tempus adhuc erat exercende infirmitatis. Petit diabolus temptandum Iob et accepit sed ad damnationem suam. Ipse Christus mori venerat et tamen transfigurans in se infirmos ait : Pater si fieri potest transeat a me calix iste et licet non acciperet quod petere videbatur ait : non quod volo sed quod tu benedicens Deum in omni tempore.

Numérotation du verset Ps. 144,16
XVII

Aperis tu

^interl.| quasi quam escam

^interl.| quia omnia in eius potestate

manum tuam ¦

^interl.| benignitatem potentie tue

^marg.| APERIS TU MANUM. AUGUSTINUS. Et si non das aliquando das tamen opportune differs quidem non aufers.

et imples omne animal

^interl.| rationale quod potest benedici

benedictione.

Numérotation du verset Ps. 144,17
XVIII

Iustus Dominus in omnibus viis suis ¦

^interl.| et quando cedit et quando curat. Sic confessi sunt Daniel et omnes sancti in tribulationibus quod iusta sunt iudicia Dei

^marg.| IUSTUS. CASSIODORUS. Ipso nomine iustitiam aperit ut manifeste ostendatur hic laus de iustitia esse. Vie sunt dispositiones et voluntates que omnes iuste etiam si verberat.

et sanctus in omnibus operibus suis.

^interl.| plus patiens dator omnium bonorum

^marg.| VIIS OPERIBUS. Sciendum quod vie ad dispositionem pertinent opera ad effectum hec secundum nos dividuntur. Sed apud illum hoc est velle quod facere quia ex eius voluntate res habent esse.

Numérotation du verset Ps. 144,18
XIX

Prope est Dominus

^interl.| AUGUSTINUS. et si non statim facit ideo magis non facit quia propre est

^marg.| PROPE EST. CASSIODORUS. Propitius qui ubique est hoc de iustitia.

omnibus invocantibus eum ¦

^interl.| sed quibus invocantibus ?

omnibus invocantibus eum in veritate.

^interl.| AUGUSTINUS. non secundum vana desideria que aliud quam ipsum querunt

Numérotation du verset Ps. 144,19
XX

Voluntatem timentium

^interl.| AUGUSTINUS. si ideo timent ut faciant eius voluntatem

^marg.| VOLUNTATEM. CASSIODORUS. Et hoc de iustitia sumitur.

se faciet^†

^interl.| aliquando et si non mox

et deprecationem eorum exaudiet ¦ et salvos faciet eos.

Numérotation du verset Ps. 144,20
XXI

Custodit Dominus

^interl.| apud eum suavitas esse ostenditur

^marg.| CUSTODIT. CASSIODORUS. Concludit de iustitia equum est enim et diligentes custodire et peccatores perdere.

omnes diligentes se ¦ et omnes peccatores

^interl.| AUGUSTINUS. eos qui perseverant in peccatis

disperdet.

^interl.| apud eum severitas esse demonstratur

Numérotation du verset Ps. 144,21
XXII

Laudationem Domini

^interl.| concludit laude

^marg.| LAUDATIONEM DOMINI. CASSIODORUS. Expositis omnibus sequitur brevis conclusio qua concludit quod non potest explicari.

loquetur os meum^†

^interl.| quasi quoniam omnia ita se habent

et benedicat

^interl.| et meo exemplo

omnis caro

^interl.| conversi ad Deum

^interl.| id est homo

nomini sancto eius ¦ in seculum

^interl.| hoc in presenti

et in seculum seculi.

^interl.| id est in futuro

Comment citer cette page ?
Martin Morard et alii, ed., Glossa ordinaria cum Biblia latina (Ps. Psalmus 144), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 21/11/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=liber&numLivre=26&chapitre=26_144)

Signaler un complément d'information

Notes :

<26. Psalterium>

Psalmus 144

<26. Psalterium>

Psalmus 144