Glossae Scripturae Sacrae-electronicae (Gloss-e)

Glossa ordinaria

Biblia communis

Psalmus 56

Numérotation du verset Ps. 56,1

¶In finem¹ ne disperdas²

¶Codd. : (Ps. 56) D30 Ω^X1 (titulum Ps. 56 rubricator perperam intervertit cum titulo Ps. 55, deinde corr.) ) Bari1 Bari3 Ω^P Ω^B Rusch Ps-G, def. Ω^F

¹ In finem] Titulus Ω^B P18 |

² ne disperdas] disperdas vel corrumpas Ω^X1, ne corumpas vel disperdes Ω^B P18 (disperdas), + vel corrumpas V (cf. Ps-α Ps-Moz C ) Ω^V, psalmus C Amiatinus, psalmus David ne perdas Q |

David

in tituli inscriptione³

³ inscriptione] inscriptionem Q Clementina

cum fugeret⁴

⁴ fugeret] fugiret M Q W K, fugisset C Amiatinus

a facie Saul⁵

⁵ Saul] Saulis C

in spelunca⁶*.

⁶ spelunca Ps-G D30 Ω^X1Ω Ω^V ] speluncam Ps-G (G V D) Rusch Ed1530 Clementina, + rubrica Ω^B, + Ps. .LVI. P18

Numérotation du verset Ps. 56,2 I

Miserere mei Deus

miserere mei ¦

quoniam

in te confidit⁷ anima mea.

⁷ confidit] confidet R F*

Numérotation du verset Ps. 56,2 II

Et in umbra alarum tuarum

sperabo ¦

donec transeat iniquitas.

Numérotation du verset Ps. 56,3 III

Clamabo

ad Deum

altissimum ¦ Deum qui benefecit mihi.

Numérotation du verset Ps. 56,4 IV

Misit de celo

et liberavit

me ¦ dedit⁸ in opprobrium

⁸ dedit] et praem. Ω^B

conculcantes me.⁹

⁹ me] + diapsalma Ps-G (om. cett.)

Numérotation du verset Ps. 56,4 V

Misit Deus

misericordiam suam

et veritatem suam^†

Numérotation du verset Ps. 56,5

et¹⁰ eripuit

¹⁰ et Ω^X1] sub ÷ R² Φ K, om. C I V Ω^B , cf. hebr. Ps-R Ps-H, Cor2 (istud ET Hieronymus obelo prenotavit sed talia infinita in psalmodia remanserunt)

animam meam¹¹

¹¹ eripuit – animam meam] inv. Ω^B

de medio catulorum leonum ¦

dormivi

conturbatus.

Numérotation du verset Ps. 56,5 VI

Filii hominum

dentes eorum

arma

et sagitte ¦

et lingua¹² eorum gladius acutus.

¹² lingua Ω^X1] linguae R* W, linguam Q

Numérotation du verset Ps. 56,6 VII

Exaltare super celos¹³ Deus ¦ et¹⁴ super omnem terram¹⁵* gloria tua¹⁶.

¹³ celos] celes Ω^B |

¹⁴ et] sub ÷ I Φ^RG²VP G² K Ψ^B |

¹⁵ super omnem terram Cor2 (hebr. et anti. et grecus habent SUPER sicut et in ultimo versu) Ω^P Ω^S Ω^V Ω^BΩ^X1 Bari3 cum Ps-R ; cf. Ps. 56:12 ] in ( in ras. ω² et ω^K) omnem terram Ps-G Ps-ζ (ut vid.) Hi D30 Δ Bari1 P18 Rusch, in omni terra Ps-γ M G Glossa media (BL4804 Li58) Ed1455 cum hebr. |

¹⁶ gloria tua Hi Ω^PΩ^V² Ω^X1 P18 Rusch Weber ] gloriam tuam W U Ψ^B*Ω^V* Ω^B cum Ps-α Ps-δ* |

Numérotation du verset Ps. 56,7 VIII

Laqueum

paraverunt pedibus meis ¦

et¹⁷ incurvaverunt animam meam.

¹⁷ et] sub ÷ R²

Numérotation du verset Ps. 56,7 IX

Foderunt

ante faciem meam

foveam¹⁸ ¦

¹⁸ foveam] om. F* Ψ^B* cum Ps-Moz X

et¹⁹ inciderunt ²⁰

¹⁹ et] sub ÷ I² |

²⁰ inciderunt] incederunt C I |

in eam. ²¹

²¹ eam ] + diapsalma Ps-G ( om. I M W V D Ω Φ^G* Ed1455 Clementina )

Numérotation du verset Ps. 56,8 X

Paratum

cor meum

Deus

paratum

cor meum ¦ cantabo et psalmum dicam²²*

²² dicam D30 Ω^X1 Δ Ω^V Bari1 Ps-G ] + Domino Q² W U Ψ^B* ω^K²( add. interl. et eras.) Rusch cum Ps-R ; cf. Ps. 26:6

Numérotation du verset Ps. 56,9 XI

Exsurge²³

²³ Exsurge] ÷ex:surge (utroque loco) I

gloria mea^† exsurge psalterium

et cithara ¦

exsurgam²⁴

²⁴ exsurgam] ÷ex:surgam I

diluculo. ²⁵

²⁵ <divisio.> gloria mea ^† Δ Ω^B P18 ] gloria mea. D30, gloria mea Hi Bari 1 Bari3 cett.

Numérotation du verset Ps. 56,10 XII

Confitebor tibi

in populis Domine²⁶ ¦ et²⁷ psalmum

²⁶ Domine] om. R |

²⁷ et D F² M² V² Ψ^B* D30 Δ Ω^MΩ^J Ω^S Ω^V Ω^B Ed1455 Rusch Clementina ; cf. Ps. 107:4] om. Cor2 (hebr. et anti. et Hieronymus non interponunt ET neque grecus) Hi Ps-G |

dicam tibi²⁸ in gentibus.

²⁸ tibi] om. Ω^B

Numérotation du verset Ps. 56,11 XIII

Quoniam magnificata est

usque ad celos

misericordia tua²⁹ ¦ et usque ad nubes

²⁹ misericordia tua] gloria tua praem. Ω^B

veritas tua³⁰.

³⁰ usque ad nubes – veritas tua Ps-G Ω^X1Δ Rusch ] inv. Ω^V

Numérotation du verset Ps. 56,12 XIV

Exaltare super celos Deus ¦ et super omnem terram gloria tua³¹.

³¹ gloria tua Ω^X1 etc. ] gloriam tuam Ψ^B*

Psalmus 56

^prol.| {t. 2 : Erfurt, f. 261va ; facsim., p. 522a}

Numérotation du verset Ps. 56,1

¶^AIn finem¹ ne disperdas²

^A ¶Codd. : (Ps. 56) Hi D30 Ω^X1 (titulum Ps. 56 rubricator perperam intervertit cum titulo Ps. 55, deinde corr.) Δ (ω¹ ω² ω^K ) Bari1 Bari3 Ω^P Ω^V Ω^B P18 Rusch Ps-G, def. Ω^F

¹ In finem] Titulus Ω^B P18

² ne disperdas] disperdas vel corrumpas Ω^X1, ne corumpas vel disperdes Ω^B P18 (disperdas), + vel corrumpas V (cf. Ps-α Ps-Moz ^C ) Ω^V, psalmus C Amiatinus, psalmus David ne perdas Q

^interl.| vel corrumpas

David

^interl.| Christum

{t. 2 : Erfurt, f. 261vb ; facsim., p. 522b} in tituli inscriptione³

³ inscriptione] inscriptionem Q Clementina

^interl.| negando Christum esse regem quod tituli inscriptio affirmabat

^interl.| mutata secundum voluntatem Iudeorum

cum fugeret⁴

⁴ fugeret] fugiret M Q W K, fugisset C Amiatinus

^interl.| quia fugit

a facie Saul⁵

⁵ Saul] Saulis C

^interl.| id est Iudeorum cognitione

in spelunca⁶*.

⁶ spelunca Ps-G D30 Ω^X1Ω Ω^V ] speluncam Ps-G (G V D) Rusch Ed1530 Clementina, + rubrica Ω^B, + Ps. .LVI. P18

^interl.| id est cum in carne vel sepulcro tectus nesciretur

^marg.| IN FINEM. AUGUSTINUS. Psalmus de resurrectione et passione breviter. Hoc agit psalmus ne tu Pilate vel tu quicumque corrumpas David etc. negando regem quia tectus carne fugit a cognitione Iudeorum.

^marg.| AUGUSTINUS. Nullus titulus inscriptus est David quem vellet Saul corrumpere sed Christo qui de David natus est quem populus Iudeorum corrumpere voluit sed quia per Spiritum Sanctum scriptum erat ne corrumpas ait Pilatus quod scripsi scripsi. Cuius spelunca caro vel sepulcrum accipitur ubi latuit Christus incognitus Iudeis.

Numérotation du verset Ps. 56,2
I

Miserere mei Deus

^interl.| AUGUSTINUS. Hoc Christus Patri dicit ex nostro docens orare qui cum Patre miseretur nostri

^marg.| MISERERE MEI. CASSIODORUS. Propheta in persona Domini quia in eo Dominus quasi inter mala exclamat et predicit liberationem.

^marg.| CASSIODORUS. Christus secundum quod homo orat de passione ita humilis ut unus de fidelibus clamare putetur.

miserere mei ¦

^interl.| CASSIODORUS. repetitio periculum ostendit magnum

quoniam

^interl.| CASSIODORUS. causa quare debeat obtinere

in te confidit⁷ anima mea.

⁷ confidit] confidet R F*

Numérotation du verset Ps. 56,2
II

Et in umbra alarum tuarum

^interl.| munimine materne pietatis

^marg.| ET IN UMBRA. CASSIODORUS. Vox corporis adiungitur capiti et loquens in persona membrorum et sua quomodo possit liberari dicit.

sperabo ¦

^interl.| hoc et in membris iugiter facit

donec transeat iniquitas.

^interl.| quod in fine penitus complebitur in membris usque in finem namque seculi neque iniquitas deerit premens neque iustitiam patiens

Numérotation du verset Ps. 56,3
III

Clamabo

^interl.| sperabo non otiosus immo

ad Deum

^interl.| quia

^interl.| AUGUSTINUS. si impios quesivit quomodo clamantes non audiet

altissimum ¦ Deum qui benefecit mihi.

^interl.| AUGUSTINUS. expertus sum per hoc quia et ante benefecit mihi quod etiam clamantem audiet

^interl.| ita benefecit quod

Numérotation du verset Ps. 56,4
IV

Misit de celo

^marg.| MISIT VERBUM. AUGUSTINUS. HIERONYMUS. De occulta essentia sua de secreta cognitione angelorum vel misit auxilium⁸ et per hoc liberavit exaltando dedit in opprobrium dispersos ubique et maxime dum viderent eius resurrectionem adorari quem putabant se extinxisse.

⁸ auxilium] auixlium cacogr. Erfurt

^marg.| MISIT DE CELO. HIERONYMUS. Diapsalmus. iam declarat quid misit et de quibus eripuit et loquitur in persona membrorum.

et liberavit

^interl.| suscitavit

^marg.| LIBERAVIT. HIERONYMUS. Quia iam misit Verbum certum est quasi iam sit qui liberavit id est liberabit et dedit id est dabit in opprobrium conculcantes me.

me ¦ dedit⁹ in opprobrium

⁹ dedit] et praem. Ω^B

^interl.| dispersos ubique

conculcantes me.¹⁰

¹⁰ me] + diapsalma Ps-G (om. cett.)

^interl.| AUGUSTINUS. qui mortuo insultaverunt

Numérotation du verset Ps. 56,4
V

Misit Deus

^interl.| quid autem misit ?

^marg.| MISIT DEUS. AUGUSTINUS. Verbum in quo misericorditer egit in quo et promissiones implevit.

misericordiam suam

^interl.| Christum qui pro nobis compatitur

^marg.| misericordiam quia ex misericordia pro nobis mortuus est.

et veritatem suam^†

^interl.| HIERONYMUS. quia retribuit secundum merita

^marg.| VERITATEM quia ut predixit surrexit ad iustificandos nos.

^marg.| MISERICORDIAM ET VERITATEM. HIERONYMUS. AUGUSTINUS. Utraque enim in eo continetur. Si enim sola fuisset misericordia licentia esset nobis peccandi. Di sola veritas non potuisset homo sustinere.

Numérotation du verset Ps. 56,5

et¹¹ eripuit

¹¹ et Ω^X1] sub ÷ R² Φ K, om. C I V Ω^B , cf. hebr. Ps-R Ps-H, Cor2 (istud et Hieronymus obelo prenotavit sed talia infinita in psalmodia remanserunt)

^interl.| ad hoc misit

animam meam¹²

¹² eripuit – animam meam] inv. Ω^B Ω^P

^interl.| ecce ipse se resuscitavit

de medio catulorum leonum ¦

^interl.| AUGUSTINUS. populi a principibus seducti

dormivi

^interl.| quid enim passus

^interl.| ecce

conturbatus.

^interl.| AUGUSTINUS. non me turbato in ratione sed illis turbantibus sua opinione

^marg.| DORMIVI. AUGUSTINUS. alta quiete facile excitandus. CONTURBATUS passione. DORMIVI David non dormivit in spelunca sed Christus in morte.

^marg.| CASSIODORUS. Conturbatus secundum carnem passionis memoria et angustia ; unde «Tristis est anima mea etc. et cepit Iesus tedere et pavere» etc.

Numérotation du verset Ps. 56,5
VI

Filii hominum

^interl.| qui turbaverunt

^interl.| non se excusent Iudei si manus inermes os armatum

^interl.| quod esse deberent

^marg.| FILII HOMINUM. Rectus ordo est filii hominum laqueos paraverunt. Sed interserit qualiter turbaverint.

dentes eorum

^interl.| irrisiones

arma

^interl.| ad consilia

et sagitte ¦

^interl.| ad verba

{t. 2 : Erfurt, f. 262ra ; facsim., p. 523ª} et lingua¹³ eorum gladius acutus.

¹³ lingua Ω^X1] linguae R* W, linguam Q

^interl.| dum clamant crucifige

^marg.| LINGUA. CASSIODORUS. Voces ille ‘crucifige crucifige’ et huiusmodi^a, citam fecerunt mortem ut gladius acutus .

^a Cf. Io. 19, 6 .

Numérotation du verset Ps. 56,6
VII

Exaltare super celos¹⁴ Deus ¦ et¹⁵ super omnem terram¹⁶* gloria tua¹⁷.

¹⁴ celos] celes Ω^B

¹⁵ et] sub ÷ I Φ^RG²VP G² K Ψ^B

¹⁶ super omnem terram Cor2 (hebr. et anti. et grecus habent super sicut et in ultimo versu) Ω^P Ω^S Ω^V Ω^BΩ^X1 Bari3 cum Ps-R ; cf. Ps. 56:12 ] in ( in ras. ω² et ω^K) omnem terram Ps-G Ps-ζ (ut vid.) Hi D30 Δ Bari1 P18 Rusch, in omni terra Ps-γ M G Glossa media (BL4804 Li58) Ed1455 cum hebr.

¹⁷ gloria tua Hi Ω^PΩ^V² Ω^X1 P18 Rusch Weber ] gloriam tuam W U Ψ^B*Ω^V* Ω^B cum Ps-α Ps-δ*

^interl.| AUGUSTINUS. ut sic gloria tua ubique extendatur quod modo completum est

^marg.| EXALTARE. CASSIODORUS. Ex persona prophete visis iniuriis visoque quod in resurrectione inanes facti sunt Iudei gaudens exclamat homo in cruce. EXALTARE. Deus super celos ut iudicet in terra Iudeos.

^marg.| EXALTARE. Superiora Dominus propheta quidem sed in persona Domini quia Dominus in propheta loquitur. Quando etiam ex sua persona loquitur propheta Dominus per eum loquitur qui ei dictat.

^marg.| AUGUSTINUS. EXALTARE. Verba Christi. Sed o Pater fac in me quod altus videaris super angelos id est fac me resurgere et ascendere unde etiam omnes habitatores te glorificabunt. Vel verba prophete exalta ut qui pendes in cruce in maiestate regnare cognoscaris non enim quantum ad se sed quantum ad homines exaltatur. Super celos quoniam sedet ad dexteram Patris et angelos habet subtus et omnem terram quia totus mundus ei subiectus est.

Numérotation du verset Ps. 56,7
VIII

Laqueum

^interl.| quasi latentem

paraverunt pedibus meis ¦

^marg.| LAQUEUM PARAVERUNT. Interposit exaltatione ceptam narrationem exequitur.

^marg.| PEDES. CASSIODORUS. Domini sunt increpationes malorum et promissiones fidelium quibus dolos paraverunt ut de adultera. Incurvaverunt dum eis compatiens sterilis est ab eis.

et¹⁸ incurvaverunt animam meam.

¹⁸ et] sub ÷ R²

^interl.| AUGUSTINUS. voluerunt quasi de celo ad inferiora deprimere

Numérotation du verset Ps. 56,7
IX

Foderunt

^interl.| laqueum paraverunt sed non me nesciente

ante faciem meam

^interl.| quia sciebat totum quod moliebantur

^marg.| ANTE FACIEM. CASSIODORUS. Dum in os eius dixerunt reus est mortis.

foveam¹⁹ ¦

¹⁹ foveam] om. F* Ψ^B* cum Ps-Moz ^X

^interl.| CASSIODORUS. sententiam mortis inclamantes

et²⁰ inciderunt ²¹

²⁰ et] sub ÷ I²

²¹ inciderunt] incederunt C I

^interl.| AUGUSTINUS. et hoc agendo non mihi sed sibi nocuerunt

in eam. ²²

²² eam ] + diapsalma Ps-G ( om. I M W V D Ω Φ^G* Ed1455 Clementina )

^interl.| in confossa id est cauteriata et obscura conscientia cecati

Numérotation du verset Ps. 56,8
X

Paratum

^interl.| AUGUSTINUS. ille parat foveam ego cor ad tollerendum. Ille in ea incidit ego cantabo

^marg.| PARATUM CASSIODORUS. Diapsalmus. Post resurrectionem laudes promittit. Vel paratum ad agendas gratias quod ibi ostendit cantabo.

cor meum

^interl.| o

Deus

^interl.| sed

paratum

^interl.| repetit ad confirmationem

^interl.| quasi multum

^interl.| CASSIODORUS. ad agenda gratia et quomodo subdit

cor meum ¦ cantabo et psalmum dicam²³*

²³ dicam D30 Ω^X1 Δ Ω^V Bari1 Ps-G ] + Domino Q² W U Ψ^B* ω^K²( add. interl. et eras.) Rusch cum Ps-R ; cf. Ps. 26:6

^interl.| AUGUSTINUS. verbis gratias agam et operibus que duo predicte geminationi reddidit quia ad utrumque paratus

Numérotation du verset Ps. 56,9
XI

Exsurge²⁴

²⁴ Exsurge] ÷ex:surge (utroque loco) I

^interl.| aggratulando carnem alloquitur dicens

gloria mea^† exsurge psalterium

^interl.| AUGUSTINUS. caro divina operans

et cithara ¦

^interl.| AUGUSTINUS. caro humana patiens

^marg.| EXSURGE PSALTERIUM ET CITHARA. AUGUSTINUS. Una caro Christi surrexit et cum ea duo organa surrexerunt. In psalterio de superiori corda sonum acceperunt. In cithara de inferiori. In carne Christi duo genera sunt factorum miracula et passiones et hec surrexerunt quia utraque predicantur in gentibus surrexit ergo psalterium et cithara et confitetur Domino.

^marg.| GLORIA MEA. CASSIODORUS. Et ideo o caro que es causa glorie mee. Exsurge potenter quasi ad miraculum faciendum congratulatio quia certus unde idem affirmando repetit. Exsurge dico quia certus sum et de hora quia exsurgam diluculo .

exsurgam²⁵

²⁵ exsurgam] ÷ex:surgam I

^interl.| vel <exsurge>

diluculo. ²⁶

²⁶ <divisio.> gloria mea ^† Δ Ω^B P18 ] gloria mea. D30, gloria mea Hi Bari 1 Bari3 cett.

^interl.| hora resurrectionis Christi hec est

^interl.| et sic

Numérotation du verset Ps. 56,10
XII

Confitebor tibi

^interl.| AUGUSTINUS. in membris

in populis Domine²⁷ ¦ et²⁸ psalmum

²⁷ Domine] om. R

²⁸ et D F² M² V² Ψ^B* D30 Δ Ω^MΩ^J Ω^S Ω^V Ω^B Ed1455 Rusch Clementina ; cf. Ps. 107:4] om. Cor2 (hebr. et anti. et Hieronymus non interponunt et neque grecus) Hi Ps-G

^interl.| celestem actum persolvam tibi

dicam tibi²⁹ in gentibus.

²⁹ tibi] om. Ω^B

^interl.| inter gentes

Numérotation du verset Ps. 56,11
XIII

Quoniam magnificata est

^interl.| CASSIODORUS. causa confessionis et psalmi quia humanitas Filii ad celos perducta est nubes prophete qui impleti imbre spiritus alios compluunt doctrinis

usque ad celos

^interl.| angelos

^marg.| AD CELOS. AUGUSTINUS. Qui supra nubes ubi sedes angelorum nubes inferius id est homines predicatores qui adhuc in caliginosa carne qui habent lumen in se sed occultum unde coruscant de quibus Dominus tonat et pluit. Magis ergo pertinet veritas ad celos quia angeli sine caligine vident speciem veritatis nec ibi opus est misericordia ubi non est miseria. Et ad nubes misericordia sed et veritas que prepollet in angelis descendit ad homines nec ea fraudavit nos ad quos ipsa veritas carne oporta venit et si angeli non egent misericordia dum tamen miseri per misericordiam in resurrectione angelis similes fient usque ad celos misericordia ascendit. Agentes ergo gratias dicamus cum eo qui supra dixit : Exaltare.

misericordia tua³⁰ ¦ et usque ad nubes

³⁰ misericordia tua] gloria tua praem. Ω^B

^interl.| homines predicatores

veritas tua³¹.

³¹ usque ad nubes – veritas tua Ps-G Ω^X1Δ Rusch ] inv. Ω^V

^interl.| ideo

^interl.| CASSIODORUS. iterat fidem nostram confirmans

Numérotation du verset Ps. 56,12
XIV

Exaltare super celos Deus ¦ et super omnem {t. 2 : Erfurt, f. 262rb ; facsim., p. 523b} terram gloria tua³².

³² gloria tua Ω^X1 etc. ] gloriam tuam Ψ^B*

Comment citer cette page ?
Martin Morard et alii, ed., Glossa ordinaria cum Biblia latina (Ps. Psalmus 56), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 06/10/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=liber&numLivre=26&chapitre=26_56)

Signaler un complément d'information

Notes :

<26. Psalterium>

Psalmus 56

<26. Psalterium>

Psalmus 56