Glossae Scripturae Sacrae-electronicae (Gloss-e)

Glossa ordinaria

Biblia communis

Psalmus 2

Numérotation du verset Ps. 2,1

¶ Psalmus

¶Codd. : (Ps. 2) D30 Rusch Ps-G , def. C

David.¹

¹ Psalmus David Ω ^N Ω ^X1+2 Ps-G cum graec. (Ps-α R106 Sedulius) ] om. U Ψ^BΩ^M Ed1455 Clementina cum hebr. LXX Ps-R (V) Ps-π Ps-Moz C Ps-H , Ipsi David Ps-G (Φ^P), + de conventu infidelium in Cristi passione D30 , + hic psalmus secundus ad nativitatem Christi pertinet Ω ^R ( alii tituli cod. huius sunt biblici )

Numérotation du verset Ps. 2,I

Quare

fremuerunt gentes ¦

et populi

meditati sunt

inania ?

Numérotation du verset Ps. 2,2 II

Astiterunt

reges terre^†

et principes

convenerunt in unum ¦

adversus Dominum

et adversus christum eius².

² eius°] + Diapsalma Ps-G

Numérotation du verset Ps. 2,3 III

Dirumpamus

vincula eorum

et proiciamus a nobis

iugum ipsorum.

Numérotation du verset Ps. 2,4 IV

Qui habitat

in celis

irridebit eos ¦

et Dominus

subsannabit³ eos.

³ subsannabit Ps-G ] subsamnabit cacogr. Rusch

Numérotation du verset Ps. 2,5 V

Tunc

loquetur ad eos

in ira sua ¦

et in furore suo

conturbabit eos.

Numérotation du verset Ps. 2,6 VI

Ego autem

constitutus sum rex ab eo

super Sion montem sanctum eius ¦

predicans preceptum eius.

Numérotation du verset Ps. 2,7 VII

Dominus

dixit

ad me filius meus

es tu ¦ ego hodie

genui te.

Numérotation du verset Ps. 2,8 VIII

Postula a me

et dabo tibi

gentes

hereditatem tuam ¦

et possessionem tuam

terminos terre.

Numérotation du verset Ps. 2,9 IX

Reges eos

in virga ferrea ¦

et tamquam vas figuli⁴

⁴ et Ps-G (M* Ψ^B² V D*) Ω^S Ed1530 Clementina cum Ps-R ] om. Ps-G Rusch

confringes eos.

Numérotation du verset Ps. 2,10 X

Et nunc

reges intelligite ¦

erudimini

qui iudicatis terram.

Numérotation du verset Ps. 2,11 XI

Servite

Domino

in timore ¦

et exultate ei

cum⁵ tremore.

⁵ cum Ps-G (R* F* Ψ^B V D edd. ) Ω Rusch cum Ps-R ] in Ps-G

Numérotation du verset Ps. 2,12 XII

Apprehendite

disciplinam^†

nequando

irascatur Dominus ¦ et pereatis de via iusta.

Numérotation du verset Ps. 2,13 XIII

Cum exarserit

in brevi ira eius ¦ beati omnes

qui confidunt in eo.

Psalmus 2

Numérotation du verset Ps. 2,1

¶^A Psalmus

^A ¶Codd. : (Ps. 2) D30 Rusch Ps-G , def. C

^interl.| Qui monet ad bene operandum

^interl.| attribuitur

David.¹

¹ Psalmus David Ω ^N Ω ^X1+2 Ps-G cum graec. (Ps-α R106 Sedulius) ] om. U Ψ^BΩ^M Ed1455 Clementina cum hebr. LXX Ps-R (V) Ps-π Ps-Moz ^C Ps-H , Ipsi David Ps-G (Φ^P), + de conventu infidelium in Cristi passione D30 , + hic psalmus secundus ad nativitatem Christi pertinet Ω ^R ( alii tituli cod. huius sunt biblici )

^interl.| id est Christo quo agit de se rege ut ei subdamur

^marg.| Iste Psalmus est secundus in ordine, primus in titulo. Unde in Actibus Apostolorum^a dicitur primus.

^a Act. 13, 33 (Sabatier, t. 3, 545, nota ; Wordsworth , t. 3, p. 125b, loc. cit. : « Sicut et in psalmo primo scriptum est : Filius meus es tu... ») ut ref. v. g. Hilarius Pictaviensis , Tractatus super Psalmos (Ps. 2), § 30, p. 58.6. Weber : « ... in psalmo secundo... ».

^marg.| Primo increpat persequentes et minatur predicit quasi propheta.

^marg.| PSALMUS. Modulatio que fit per tactum decem cordarum est bona operatio que fit per observantiam decem mandatorum.

^marg.| DAVID. CASSIODORUS. ‘’Manu fortis vel pulcher aspectu’’ Christus est, qui erias debellavit potestates in quem et angeli prospicere desiderant.^b

^b cf. <Paral.> Glossa ordinaria (Mt. 1, 6).

Numérotation du verset Ps. 2,I

Quare

^interl.| CASSIODORUS. Qua utilitate sua ?

^interl.| AUGUSTINUS. quasi frustra quia non impleverunt ut Christus extingueretur

^interl.| REMIGIUS. ut fere sine ratione

fremuerunt gentes ¦

^interl.| REMIGIUS. Romani milites

et populi

^interl.| REMIGIUS. Iudei

meditati sunt

^interl.| in Scripturis de venturo adhuc Messia

inania ?

^interl.| falsa

^marg.| INANIA. CASSIODORUS. Detinere in morte, vel ne mundus post eum abiret.

Numérotation du verset Ps. 2,2
II

Astiterunt

^interl.| cum mora

reges terre^†

^interl.| Herodes et Pilatus

^interl.| contra regem celi

^marg.| REGES. CASSIODORUS. Prior qui infantes occidit Herodes; posterior qui Pilato consensit in morte Christi.

et principes

^interl.| sacerdotum Annas et Caiphas

^marg.| REGES ET PRINCIPES. CASSIODORUS. Potuit etiam secundum Ambrosium de uno pluraliter dicere. Solus enim rex Herodes et princeps Pilatus in Apostolorum Actibus adversus Christum conspirasse voce Petri produntur.

^marg.| + Reges autem terre Herodem dicit qui infantes occidit, alterumque Herodem nepotem eius, qui Pilato in nece Christi consensit. Principes Phariseos dicit. Princeps dictus quasi prima capiens. Venerunt in unam voluntatem, non in unum conventum. Adversus Dominum id est Patrem ; Christum eius id est Filium.^B

^B ¶Codd. : Ross184 ; om. Rusch

convenerunt in unum ¦

^interl.| in unam voluntatem

^interl.| qui contradicit Filio et Patri

adversus Dominum

^interl.| Patrem

et adversus christum eius².

² eius°] + Diapsalma Ps-G

^interl.| me

Numérotation du verset Ps. 2,3
III

^interl.| Sed o mei non consentiatis in mortem meam

Dirumpamus

^marg.| DIRUMPAMUS. AMBROSIUS. Vel convenerunt dicentes : Dirumpamus rationes eorum, Domini et Christi, vel Christi et discipulorum, quibus nos sibi astringere volunt.

vincula eorum

^interl.| blanditias et minas

^marg.| VINCULA. Promissiones vite eterne et comminationes gehenne per que volunt nos sibi subiugare.

et proiciamus a nobis

^interl.| ne dominentur

^marg.| PROIICIAMUS etc. Destructis rationibus dominium ipsius a nobis excutiamus.

iugum ipsorum.

^interl.| carnales observantias et cerimonias

^marg.| AUGUSTINUS. Et si aliter posset dici, apertius illis convenit qui nolunt iugum Christi sibi imponi.

^marg.| AUGUSTINUS. Iugum, id est legem, sed : qui habitat in celis irridebit.

^interl.| sed

^interl.| quia

Numérotation du verset Ps. 2,4
IV

Qui habitat

^interl.| Dominus

in celis

^interl.| id est spiritualibus

^interl.| in animabus sanctis

irridebit eos ¦

^interl.| quasi buccis

^interl.| irrisione dignos reddet in futuro

^marg.| {t. 2 : Erfurt, f. 230rb ; facsim., p. 459b} AUGUSTINUS. IRRIDEBIT . Irrisio Dei vis est prescientie quam dat Deus sanctis, ut videntes nomen Christi futurum in omnibus gentibus, illos inania meditatos intelligant.

et Dominus

^interl.| repetitio

subsannabit³ eos.

³ subsannabit Ps-G ] subsamnabit cacogr. Rusch

^interl.| naso

^marg.| AUGUSTINUS. irridebit ut quando positis custodibus surrexit, subsannabit quando per mundum dispersi sunt.

Numérotation du verset Ps. 2,5
V

Tunc

^interl.| id est preterea

^interl.| vel quando irridebit

loquetur ad eos

^interl.| per prophetas et prophetias

in ira sua ¦

^interl.| in comminatione pene

^interl.| ira et furor non perturbatio sed vis qua iuste iudicat

^marg.| LOQUETUR IN IRA . AUGUSTINUS. Planius aperit : CONTURBABIT.

^marg.| AUGUSTINUS. Ira Dei est motus qui fit in anima que legem Dei novit, cum videt eam a malo preteriri, per quem motum multa vindicantur.

^marg.| Vel ira Dei est obscuratio mentis transgressorum legis.

et in furore suo

^interl.| in eterna pena

^interl.| planius aperit : conturbabit

conturbabit eos.

^interl.| corpore et anima

Numérotation du verset Ps. 2,6
VI

Ego autem

^interl.| hic Christus

^interl.| AUGUSTINUS. cuius vincula et iugum volebant abiicere

constitutus sum {t. 2 : Erfurt, f. 230rb ; facsim., p. 459b} rex ab eo

^interl.| Patre

^marg.| EGO AUTEM. CASSIODORUS. Secundo inducit verba eius omnipotenti regno et inenarrabili generatione sua, ubi de divinitate et humanitate eius discimus.

super Sion montem sanctum eius ¦

^interl.| id est Ecclesiam que speculatur gratiam Dei et est mons eminentia et firmitate

^interl.| de Iudeis scilicet, quia prius receperunt radios fidei : «Non sum missus nisi ad oves que perierunt domus Israel»^c.

^c Mt. 15, 24.

predicans preceptum eius.

^interl.| «Mandatum novum do vobis ut diligatis»^d.

^d Io. 13, 34.

^interl.| evangelium

^marg.| REX : CASSIODORUS. sic et reges terre ab eo constituti, predicans super Sion : sic et prophete, Filius : sic et Israel, genui te : hoc soli Christo.

Numérotation du verset Ps. 2,7
VII

Dominus

^marg.| DOMINUS DIXIT : persona regnantis

dixit

^interl.| non tantum rex super Iudeos, sed et super gentes ; de gentibus probat quia dubium erat

ad me filius meus

^interl.| coeternus

es tu ¦ ego hodie

^interl.| eternaliter

genui te.

^marg.| HODIE. AUGUSTINUS. Et si possit accipi de die qua secundum hominem natus est, tamen hodie quia presentiam significat, de sempiterna generatione sapientie Dei accipiatur.

^marg.| FILIUS MEUS. AUGUSTINUS. Ideo do tibi gentes hereditatem, potius quam alicui obedienti, quia filius per naturam, et consubstantialis ineffabili genitura.

Numérotation du verset Ps. 2,8
VIII

Postula a me

^interl.| obedi patiendo, moriendo ut possis postulare

^marg.| POSTULA. AUGUSTINUS. Ad susceptionem hominis pertinet que pro salute hominum facta, secundum quam interpellat pro nobis.

et dabo tibi

^interl.| secundum quod homo

gentes

^interl.| nationes mundi quas excolas

hereditatem tuam ¦

^marg.| HEREDITATEM. CASSIODORUS. Hereditas ab hero, quod in ea potestate libera dominetur.

et possessionem tuam

^interl.| quas possideas ad earum salutem et tibi bona fructificent

terminos terre.

^interl.| pro gentes; sed planius ut omnes intelligas non portiunculam terre sed omnem

Numérotation du verset Ps. 2,9
IX

Reges eos

^interl.| non tyrannus

^marg.| REGES EOS. AUGUSTINUS. Partim reges , partim franges, secundum illud^e : «Ecce hic positus est in ruinam et in resurrectionem multorum», ut «qui iustus est iustificetur adhuc, et qui in sordibus est, sordescat adhuc»^f.

^e Lc. 2, 14.

^f Cf. Apc. 22, 11 : « Qui nocet noceat adhuc et qui in sordibus est sordescat adhuc et iustus iustitiam faciat adhuc et sanctus sanctificetur adhuc ».

in virga ferrea ¦

^interl.| vel regali potestate

^interl.| in iustitia inflexibili

et tamquam vas figuli⁴

⁴ et Ps-G (M* Ψ^B² V D*) Ω^S Ed1455 Ed1530 Clementina cum Ps-R ] om. Ps-G Rusch

^interl.| quicquid de peccati limo contraxerunt conteres in eis

confringes eos.

^interl.| ad vitam

^marg.| VIRGA FERREA. CASSIODORUS. Post ea Christus : virga ferrea ; peccator : vas figuli , quod et luteum et facile frangitur.

Numérotation du verset Ps. 2,10
X

Et nunc

^marg.| ET NUNC REGES. Nunc, id est per ea que dicta sunt.

reges intelligite ¦

^interl.| quanta facit Filius

^interl.| ita Pater mihi promisit et, o vos facti reges,

^interl.| iam contrito luto, iam innovati, iam valentes regere vos, id est qui iudicatis terram .

erudimini

^interl.| si per vos non sufficitis, erudimini ab aliis

qui iudicatis terram.

^interl.| in vobis terrena

^marg.| AUGUSTINUS. Vel, me rege constituto, ne tristemini reges terre, expedit enim vobis ut sub illo sitis, a quo est intellectus et eruditio, et, ut non temere dominemini, sed Domino omnium serviatis, et in beatitudine exultetis.

^marg.| CASSIODORUS. Tertio, pro his patefactis, admonet omnes humiliter obedire, et suadet ab utili ne pereant, et ab honesto quia beati qui confidunt in eo ^g. In hoc, post Christum, quasi apostolus loquitur.

^g Ps. 2, 13.

Numérotation du verset Ps. 2,11
XI

^interl.| Et

Servite

^interl.| AUGUSTINUS. CASSIODORUS. Ne mihi superbiant subditi, servite in timore sed, ne misera servitus videatur, adddit : et exultate , sed ne iterum in temeritatem eatur subdit : in tremore

Domino

^interl.| qui non sinit peccare

in timore ¦

^interl.| ut qui stat videat ne cadat

et exultate ei

^interl.| quia timor Dei non est miserie sed gaudii

cum⁵ tremore.

⁵ cum Ps-G (R* F* Ψ^B V D edd. ) Ω Rusch cum Ps-R ] in Ps-G

^interl.| et

^interl.| ne negligens exultatio

Numérotation du verset Ps. 2,12
XII

Apprehendite

^interl.| etsi fugerent, scilicet adversa,

disciplinam^†

^interl.| Dei

^interl.| quia quem diligit arguit et castigat^h

^h Cf. Apc. 3, 19 : « Ego quos amo arguo et castigo emulare ergo et penitentiam age ».

^interl.| quasi presidium et munimentum adversus omnia que obesse possunt

nequando

^interl.| quia diu sustinet in seculo

^marg.| NEQUANDO. AUGUSTINUS. Dubitatio non secundum prophetam, sed secundum ipsos qui cum dubitatione cogitant iram Dei.

irascatur Dominus ¦ et pereatis de via iusta.

^interl.| magna pena his qui dulcedinem iustitie gustaverunt

^marg.| DE VIA IUSTA. Id est Christo sublati, vel de bona operatione.

Numérotation du verset Ps. 2,13
XIII

Cum exarserit

^interl.| AUGUSTINUS. id est cum venerit, vindicta iniquis non modo non attinget confidentes, sed et beati erunt quia ad regnum pervenient

^marg.| CUM EXARSERIT. CASSIODORUS. Modo non ardet, cum castigat ut pater, sed in futuro ardebit quia nihil patientie in futuro erit.

{t. 2 : Erfurt, f. 230va ; facsim., p. 460ª} in brevi ira eius ¦ beati omnes

^interl.| quicumque putant longe futurum

qui confidunt in eo.

^marg.| IN BREVI . Quia non singula horum separatim sed simul omnia discutit.

Comment citer cette page ?
Martin Morard et alii, ed., Glossa ordinaria cum Biblia latina (Ps. Psalmus 2), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 21/11/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=liber&numLivre=26&chapitre=26_2)

Signaler un complément d'information

Notes :

<26. Psalterium>

Psalmus 2

<26. Psalterium>

Psalmus 2