Psalmus 138
Numérotation du verset
Ps. 138,1
¶In finem
psalmus
David.
¶Codd. : (Ps. 138)
D30
Rusch
Ps-G
| psalmus David]
inv.
Ps-G
| David] + Vox Petri apostoli penitentis
D30
Numérotation du verset
Ps. 138,2 I
Domine probasti me
et cognovisti me ¦
tu cognovisti
sessionem meam
et resurrectionem meam1.
1 resurrectionem
Ps-G
(
plerique codd. et edd.
)
D30 Rusch cum Ps-R
] surrectionem
Ps-G
(
R L
)
cum Ps-H
| <divisio.> me ¦... meam1
D30
] me... meam
Rusch
Numérotation du verset
Ps. 138,3 II
Intellexisti cogitationes meas de longe ¦ semitam meam
et funiculum meum
investigasti.
Numérotation du verset
Ps. 138,4 III
Et omnes vias meas
previdisti ¦ quia non est sermo
in lingua mea.
Numérotation du verset
Ps. 138,5 IV
Ecce Domine tu2 cognovisti omnia novissima et antiqua ¦ tu formasti me
2 Domine tu
Ps-G
D30 ω1 ΩP] inv.
Ps-G
(R² I ΨB*) Ω
M Ed1530
cum Ps-R
,
om. Rusch
et posuisti
super me manum tuam.
Numérotation du verset
Ps. 138,6 V
Mirabilis
facta est scientia tua
ex me ¦
confortata est
et non3
3 et
Ps-G
(
plerique codd. et edd.
) D30 ω1 Rusch]
om. Ps-G
(F L)
potero ad eam.
Numérotation du verset
Ps. 138,7 VI
Quo ibo
a spiritu tuo4 et quo a facie tua
4 a
Ps-G
(
plerique codd. et edd.
) D30 Rusch] ab
Ps-G
(R F)
fugiam ?
Numérotation du verset
Ps. 138,8 VII
Si ascendero in celum
tu illic es ¦
si descendero
ad5 infernum
5 ad
Rusch Ps-G
] in
Ps-G
(R M² Q ΩS) D30 edd.
cum Ps-R
ades.
Numérotation du verset
Ps. 138,9 VIII
Si sumpsero
pennas meas
diluculo ¦
et habitavero in extremis maris.
Numérotation du verset
Ps. 138,10 IX
Etenim
illuc manus tua deducet me ¦
et tenebit me
dextera tua.
Numérotation du verset
Ps. 138,11 X
Et dixi6
6
<divisio.> dixi+
D30
²
forsitan
tenebre
conculcabunt me ¦ et nox
illuminatio mea7
7 mea
Ps-G
(ΨB V D)
D30
ΩS
ω
1 ΩP
Rusch Ed1530 Clementina cum Ps-R
]
om. Ps-G
in deliciis meis.
Numérotation du verset
Ps. 138,12 XI
Quia tenebre
non obscurabuntur a te
et nox
sicut dies
illuminabitur ¦
sicut tenebre
eius
ita
et lumen eius.
Numérotation du verset
Ps. 138,13 XII
Quia tu possedisti renes meos ¦
suscepisti me
de utero matris mee.
Numérotation du verset
Ps. 138,14 XIII
Confitebor tibi
quia8 terribiliter
8 quia
Ps-G D30
] quoniam
Rusch Ed1530
magnificatus es ¦
mirabilia9
opera tua’
9 mirabilia
Ps-G
ΩP
Rusch
] mirabiliter Ω
M
(hapax)
et anima mea
cognoscet nimis10.
10 cognoscet
Ps-G
(
plerique codd. et edd.
) D30 ΩP
Rusch
] cognoscit
Ps-G
(L M ΦB)
Clementina
Numérotation du verset
Ps. 138,15 XIV
Non est occultatum os meum
a te11 quod fecisti in occulto ¦
11 a] ad Ω
K*
et substantia mea
in inferioribus terre.
Numérotation du verset
Ps. 138,16 XV
Imperfectum meum viderunt oculi tui12
12
<divisio.> tui+
D30
²
et in libro tuo
omnes scribentur ¦
dies13
13 dies
Ps-G
(
M
Q² W U
G
K ΨB V D)
D30
Ω ΩP
edd. Rusch cum Ps-R
Ps-H] die
Ps-G
, dii
Ps-G
(R* ΦRG) cum
Ps-Moz
X
formabuntur et nemo in eis.
Numérotation du verset
Ps. 138,17 XVI
Mihi autem nimis
honorificati sunt
amici tui Deus ¦ nimis
confortatus est14 principatus eorum.
14 confortatus est
Ps-G
(
plerique codd. et edd.
)
D30
ΩP
Rusch cum Ps-R
] confirmati sunt
Ps-G
(R² F L), confortati sunt
Ps-G
(R* Q W ΦV U
G
²)
Numérotation du verset
Ps. 138,18 XVII
Dinumerabo eos
et super arenam
multiplicabuntur ¦ exsurrexi
et adhuc sum tecum.
Numérotation du verset
Ps. 138,19 XVIII
Si
occideris Deus peccatores15 :
15 occideris
D30
ΩP
Rusch
] occiderit ΩS
viri sanguinum16
16 viri
Ps-G
(
plerique codd. et edd.
) D30 ΩP Rusch
cum Ps-R
] et praem.
Ps-G
(L I V), et virum
Ps-G
(F)
declinate a me.
Numérotation du verset
Ps. 138,20 XIX
Quia dicitis17
17 dicitis
Ps-G
(
plerique codd. et edd.
) D30 ΩP Rusch
cum Ps-R
] dices
Ps-G
(F),
Ps-G
(R I L)
in cogitatione ¦
accipiant18
18 accipiant
Ps-G
(I ΦRP D)
D30
* Ω ΩP
Rusch Ed1530
] accipient
D30
² (super ras.)
Ps-G
in vanitate
civitates suas19.
19 suas
Ps-G
(
plerique codd. et edd.
) D30 ΩP Rusch
cum Ps-R
] tuas
Ps-G
(F L ΦRGV
G*
K* Clementina )
Numérotation du verset
Ps. 138,21 XX
Nonne qui oderunt te Domine oderam ¦ et super inimicos tuos tabescebam ?
Numérotation du verset
Ps. 138,22 XXI
Perfecto odio oderam illos ¦ inimici
facti sunt mihi.
Numérotation du verset
Ps. 138,23 XXII
Proba me
Deus20
20 Deus
Ps-G
D30 ΩP] Domine
Rusch
cum Ps-α Ps-Moz Ps-Med
et
scito
cor meum ¦ interroga me
et cognosce semitas meas.
Numérotation du verset
Ps. 138,24 XXIII
Et
vide si via iniquitatis in me est ¦
et deduc me
in via eterna.
Psalmus 138
Numérotation du verset
Ps. 138,1
¶In finem
interl.|
Christum
psalmus
interl.|
attribuitur
David.A
interl.|
toti Christo
marg.|
IN
FINEM
PSALMUS
DAVID. CASSIODORUS. Psalmus profunditate mysteriorum plenus unde et obscurissimus. Hec autem obscuritas mysteriorum ex peccato primi parentis accessit cui dictum est. In dolore et sudore vultus tui vesceris pane tuo. Ex primo ergo peccato hanc penam subimus quo in sudore vultus nostri et labore manducamus panem qui est Christus qui aita : «Ego sum panis vivus» etc. In prophetis velatus in evangelio manifestus.
a Io. 6, 41 ; Io. 6, 51.
marg.|
AUGUSTINUS. Loquitur totus Christus tamquam unus et integer vir propter nimiam unionem capitis et corporis que signata est in primorum parentum condicione quia et femina de viro est unde dicitur iam non duo Christus et Ecclesia sed una caro quia de nobis carnem suscepit non autem una nobiscum divinitas est quia ille creator nos creatura. Quicquid ergo loquitur ex persona suscepte carnis et ad caput pertinet quod iam ascendit in celum et ad membra que peregrinantur in terra ut sint duo in voce una sicut duo in cane una.
marg.|
AUGUSTINUS. Primo de notitia Dei que omnia opera comprehendit et reversi et exultantis que quasi cogit eum qui latere non potest reverti maxime cum manus Dei ibi eum tetigerit. Secundo dicit non esse a Deo fugiendum sed ad ipsum ibi. Quo ibo. Tertio quanta sit exultatio reverti ad Deum ibi. Confitebor tibi. Quarto quomodo mali ei non noceant ibi. Si occideris.
Numérotation du verset
Ps. 138,2
I
I
Domine probasti me
interl.|
secundum quod ego homo
interl.|
ut in passione
interl.|
experimentis
marg.|
DOMINE
PROBASTI. AUGUSTINUS. Iam in Hierusalem restitutus memor discessionis sue in qua Deum latere non potuit in qua et eum secuta est manus Domini deliberat non esse ab eo fugiendum sed ad eum per eum unde sibi magna non nocent mala hec est persona totius humane nature revertentis.
et cognovisti me ¦
interl.|
non quod ante non noverat sed aliis tunc notum fecit
interl.|
ut in resurrectione
tu cognovisti
interl.|
voluisti approbasti secundum voluntatem suam factum est ut enim Christus caput sedit et resurrexit sic et sui sedent humiles in patientia surgunt erecti in spem vite eterne sedent confitentes peccata surgunt iustificati gratia
sessionem meam
interl.|
humilitatem in passione
et resurrectionem meam1.
1 resurrectionem
Ps-G
(
plerique codd. et edd.
)
D30 Rusch cum Ps-R
] surrectionem
Ps-G
(
R L
)
cum Ps-H
| <divisio.> me ¦... meam1
D30
] me... meam
Rusch
interl.|
glorificationem in resurrectione
Numérotation du verset
Ps. 138,3
II
II
Intellexisti cogitationes meas {t. 2 : Erfurt, f. 319ra ; facsim., p. 637a} de longe ¦ semitam meam
marg.|
artiora precepta
interl.|
limitem
et funiculum meum
interl.|
vel directionem
interl.|
hereditatem
investigasti.
marg.|
DE
LONGE. AUGUSTINUS. Cum adhuc in peregrinatione sum antequam ad patriam veniam ut filio minori redeunti occurrit pater quia intellexit eius cogitationes de longinquo qui apud se dixerat egestate confectus. Surgam et ibo ad patrem meum.
semitam meam.
Scilicet malam quam ivi patrem deserens.
Numérotation du verset
Ps. 138,4
III
III
Et omnes vias meas
interl.|
opera
previdisti ¦ quia non est sermo
interl.|
sine veritate
interl.|
vel dolus
in lingua mea.
interl.|
et vere
previdisti
quia
Numérotation du verset
Ps. 138,5
IV
IV
Ecce Domine tu2 cognovisti omnia novissima et antiqua ¦ tu formasti me
2 Domine tu
Ps-G
D30 ω1 ΩP] inv.
Ps-G
(R² I ΨB*) Ω
M Ed1530
cum Ps-R
,
om. Rusch
interl.|
secundum hominem
et posuisti
interl.|
vel gravasti|
interl.|
ut iuvares unde : manus enim mea auxiliabitur ei
super me manum tuam.
interl.|
quod non super primum
marg.|
INTELLEXISTI. CASSIODORUS. Prescientia deitatis hic ostenditur. LONGE non loco sed tempore quia omnia antequam sint videt. SEMITA ad tacitas cogitationes pertinet. VIE ad humanos actus. FUNICULUS vel directio ad iusta iudicia. NOVISSIMA de incarnatione ut Verbum caro factum. ANTIQUA eterna. In principio erat Verbum. Hec sunt nova et vetustissima de quibus in Levitico dicitur vel in lege vel in Deuteronomio. Vetustissima veterum comedetis et novis supervenientibus vetera proiicietis. Alia enim sunt vetera. Alia nova. Alia vetustissima. Vetera sunt promissiones legis et prophetarum de venturo tunc Christo. Nova sunt promissionum impletio veritatis exhibitio. Vetustissima que ad divinitatis eternitatem pertinent. Novis ergo supervenientibus vetera sunt proiicienda sed vetustissima servanda. Quia exhibita veritate dominici adventus figura et promissio cessare debet. Inde est quod tres misse in natali Domini celebrantur. In prima de eterna filii genitura cantatur Dominus dixit ad me. In secunda de promissione adventus lux fulgebit. In tertia de impletione promissionis : «Puer natus»b etc. Et quia ille idem qui est Dei Filius factus est hominis filius ; ideo in illo misse officio ubi cantatur de eterna genitura «Dominus dixit» legitur evangelium de temporali Christi nativitate liber generationis. Et in missa, ubi de temporali cantatur nativitate, legitur evangelium agens de eterna Verbi genitura. Cantatur enim «Puer natus est». Et legitur : «In principio erat Verbum»c. Et quia veritate exhibita figure cessare debent, ideo officium ad promissionem pertinens sequentibus diebus non repetitur sed illud quod pertinet ad promissionis completionem scilicet «puer natus est nobis».
b
Introitus in die Natalis Domini (Antiphonale missarum sextuplex, p. 1415, n° 11a ; 17bis) : « Puer natus est nobis, et filius datus est nobis cuius imperium super humerum eius et vocabitur nomen eius, magni consilii angelus ». Cf. Is. 9, 6 (
Vetus latina
, p. 293 iuxta LXX : « Μεγάλης βουλῆς ἄγγελος »). Weber : « Admirabilis consiliarius».
c Evangelium ad missam in die Nativitatis Domini.
Numérotation du verset
Ps. 138,6
V
V
Mirabilis
interl.|
hominibus quibus tot arcana patuerunt
facta est scientia tua
interl.|
per illum scilicet primum hominem despicablis
marg.|
Scientia
Patris per eum predicata
mirabilis facta est
hominibus quibus tot arcana patuerunt et
confortata est
in pectoribus hominum.
non potero
. Ecce veritas humane condicionis quia homo assumptus divine substantie non potest equari.
ex me ¦
interl.|
per meam predicationem
confortata est
interl.|
infirmata per illum Adam
et non3
3 et
Ps-G
(
plerique codd. et edd.
) D30 ω1 Rusch]
om. Ps-G
(F L)
interl.|
tamen
potero ad eam.
interl.|
veritas humane condicionis ostenditur
marg.|
ET
FUNICULUM
MEUM. Vel limitem quousque perveni longe quidem Hierusalem sed tu ibi. Ut deprehensus fugitivus loquitur sequente se vindicta Dei.
et omnes vias previdisti
antequam irem eas et permisisti me in labore ire ut redirem si nollem laborare hoc fateor quia non est dolus in lingua mei iam in tua gratia iustificati.
novissima mea
quando porcos pavi.
antiqua
quando partem substantie petii hoc secundum parabolam. Sed mystice antiqua quando per antiquum peccatum lapsi sumus.
novissima
pena quando in hanc mortalitatem venimus que est ultima si redire volumus alioquin restat eterna.
formasti me
ad labores ad quos omnes nati sumus.
posuisti manum
vel gravasti vindicem gravantem superbum salubriter ut erigat humilem. In gravata manu.
ex me
id est ex peccato meo. MIRABILIS et incomprehensibilis mihi.
facta est scientia tua
non est mihi facile contemplari te quem superbus reliqui ut prius erat cum essem apud te quando dixi da mihi partem sustantie.
confortata
vel invaluit.
et non potero ad eam
attingere ex me.
posuisti super me manum tuam
.
marg.|
AUGUSTINUS. In Exodo legitur Dominus dixisse Moysid : « Non poteris videre faciem meam. Sed ponam te in foramine petre et protegam te dextera mea donec transeam tollamque manum meam et cum transiero posteriora mea videbis ». Moyses est iudaicus populus manus Domini super eum ut non videat faciem transeuntis. Cecitas est in Iudeis ut non cognoscant divinitatem Christi donec per passionem transeat de hoc mundo ad Patrem. Post transitum tollit Dominus manum suam et videt Moyses posteriora quia post resurrectionem ablata est cecitas eorum qui crucifixerant Dominum. Sicut ergo super gentilem populum posita manu Dei incomprehensibilis facta est scientia Dei. Ita gravata manu super Moysen id est Iudeos non potuerunt videre Christum esse Deum donec transiit ad Patrem. Tunc enim predicante Petro multi de illis conversi sunt. Conclusit ergo Deus omnes vel omnia in infidelitate ut omnium misereatur. Et cum fugitivus te non lateo cuius limitem vides.
quo ibo a spiritu
quo plenus est mundus. Spiritus enim Domini replevit orbem terrarum.
quo a facie tua fugiam
vertit se hac et illac quasi querens locum fuge.
si ascendero
si me extulero invenio repressorem si de iustitia mea superbiero.
Tu ibi es
cuius vere est iustitia.
si descendero
peccando venero.
ad infernum
vel in profundum et nolens confiteri dicam : quis me videt ?
ades
ut vindices. Invenit consilium sed sic potero fugere iratum.
si sumpsero pennas
duas alas caritatis quas perdideram.
d Cf. Ex. 33, 20-22.
Numérotation du verset
Ps. 138,7
VI
VI
Quo ibo
interl.|
quasi nusquam
a spiritu tuo4 et quo a facie tua
4 a
Ps-G
(
plerique codd. et edd.
) D30 Rusch] ab
Ps-G
(R F)
interl.|
presentia
interl.|
ab ira
fugiam ?
marg.|
QUO
IBO
AB. AUGUSTINUS. Secunda pars ubi iam deliberat non esse ab eo fugiendum sed ad eum ab irato ad placatum quod erit per ipsum.
Numérotation du verset
Ps. 138,8
VII
VII
Si ascendero in celum
interl.|
mente ad supercelestes angelos
interl.|
nusquam quia
interl.|
ut in ascensione fecit
tu illic es ¦
interl.|
quia quod perstitit angelus tuum est
interl.|
ubi locandus sum ad dexteram tuam
si descendero
interl.|
ut fecit cum expiravit
ad5 infernum
5 ad
Rusch Ps-G
] in
Ps-G
(R M² Q ΩS) D30 edd.
cum Ps-R
interl.|
ad eos qui non perstiterunt
ades.
interl.|
per vindictam
interl.|
cuius virtute aerias potestates6 debellavit
6 aerias]
corr.,
aereas
Rusch
Numérotation du verset
Ps. 138,9
VIII
VIII
Si sumpsero
interl.|
si bona facere volo non sine te
pennas meas
interl.|
virtutum
marg.|
PENNAS. CASSIODORUS. Que mee potestatis id est efficaciam dietatis qua corpus de sepulcro levavit has sumpsit diluculo ante lucem id est tempore resurrectionis et habitavit in extremis maris hoc est super seculi amplissimum finem.
diluculo ¦
interl.|
vel in directum ut nec erigar presumptione nec mergar desperatione
et habitavero in extremis maris.
interl.|
non in medio ubi mergeret
marg.|
ET
HABITAVERO
IN
EXTREMIS. AUGUSTINUS. Mente in fine seculi ut non seculum amem sed eius finem in quo sit mihi requies sed et ipse illuc ducit unde subdit etenim illuc manus tua etc. Considerans autem longinquitatem vie subdit.
et dixi forsitan tenebre conculcabunt me
abundat iniquitas seculi qua penne caritatis refrigescere possunt et quia in nocte desperavi transire mare nox mihi facta est illuminatio venit mulier sapientia Dei que drachmam ubi est imago regis id est hominem perdiderat accendit de se lucernam que de luto est id est carnem et nocte illuminata invenit drachmam.
Numérotation du verset
Ps. 138,10
IX
IX
Etenim
interl.|
quia
interl.|
scilicet ades
{t. 2 : Erfurt, f. 319rb ; facsim., p. 637b} illuc manus tua deducet me ¦
interl.|
ut erigar quasi in acre non tangens celum per elationem nec terram per desperationem
et tenebit me
interl.|
ne recidam
dextera tua.
interl.|
gratia
interl.|
Filius Verbum mihi unitum
Numérotation du verset
Ps. 138,11
X
X
Et dixi7
7
<divisio.> dixi+
D30
²
interl.|
mihi
forsitan
interl.|
Ironia irrisio hoc opinantium quod ipse qui lux conculcetur a tenebris
tenebre
interl.|
tot mala seculi
conculcabunt me ¦ et nox
interl.|
illi qui prius nox
illuminatio mea8
8 mea
Ps-G
(ΨB V D)
D30
ΩS
ω
1 ΩP
Ed1455
Rusch Ed1530 Clementina cum Ps-R
]
om. Ps-G
interl.|
erit
interl.|
illuminabuntur a me
in deliciis meis.
interl.|
delicie nostre Christus in quo exultamus
marg.|
ET
DIXI. AUGUSTINUS. Deliberavi
forsitan tenebre
tenebras dicit illam inferiorem partem rationalis creature contrariam insistentem scilicet iniquos homines vel carnem unde timet. Et est
tenebre
id est inferior rationalis creatura sinistram tenens viam.
conculcaverunt me
ita timebam sed
nox
fac. I
lluminatio erit in deliciis meis
id est illi qui prius nox illuminati erunt in deliciis.
quia tenebre
peccatores N
on obscurabuntur a te et nox
peccator de gentibus
sicut dies
id est sancti de Iudeis.
sicut tenebre ita et lumen
etc. quia quatenus agnoscis eatenus ignoscit sed unde hoc mihi quia tu possedisti renes meos.
Numérotation du verset
Ps. 138,12
XI
XI
Quia tenebre
interl.|
peccata et homines mali mystica Scripturarum
non obscurabuntur a te
interl.|
AUGUSTINUS. sed flagellando erudis et vera luce illuminas
marg.|
QUIA
TENEBRE. AUGUSTINUS. Qui non confitetur peccata suas tenebrat tenebras sed si confiterur Deus illuminat.
et nox
interl.|
huius noctis
interl.|
tenebrosus et obscurus sermo
sicut dies
interl.|
patefiet sicut apertus sermo
illuminabitur ¦
interl.|
a te
sicut tenebre
interl.|
et cum hoc sit
eius
interl.|
Scripture
interl.|
noctis sunt
ita
interl.|
indifferenter
interl.|
quia in utrisque in opertis et apertis simul veritas est et utraque per Christum revelata sunt
et lumen eius.
marg.|
NOX. AUGUSTINUS. Que erat horror illuminata est delicie.
marg.|
SICUT
TENEBRE
EIUS. AUGUSTINUS. Nostre noctis id est humane vite miserie. Nox est seculi adversitas dies eiusdem prosperitas sed si Deus habitat in anima promittens aliam lucem et docens non letari prosperis vel frangi adversis incipit homo his indifferenter uti et sic est ei nox huius noctis ut dies eius et in omni tempore benedixit Deum ut Iob etsi hoc est tenebre non conculcabunt quem lumen non extollit.
Numérotation du verset
Ps. 138,13
XII
XII
Quia tu possedisti renes meos ¦
interl.|
ut sine peccato fieret conceptus meus
marg.|
QUIA
TU
POSSEDISTI
RENES
MEOS. AUGUSTINUS. Unde hec differentia tibi ? Quia interior possessor non solum cor, id est cogitationes, tenet sed et
renes,
id est delectationes, ut non delectet lux noctis sed lux sapientie sue.
interl.|
et
suscepisti me
interl.|
prepostere hoc dicit prius enim est suscipere quam possidere
de utero matris mee.
interl.|
virginis Marie
interl.|
de consuetudine mee civitatis Babylonie in qua prius natus sum captivus non indifferenter habebam lucem et tenebras noctis
interl.|
ideo
Numérotation du verset
Ps. 138,14
XIII
XIII
Confitebor tibi
interl.|
laudabo
marg.|
CONFITEBOR
TIBI. AUGUSTINUS. Tertia pars ubi dicit revolanti ad Deum Deo illuminante renes possidente quanta est exultatio et multiplicatio.
quia9 terribiliter
9 quia
Ps-G D30
] quoniam
Rusch Ed1530
interl.|
AUGUSTINUS. eo ipso quo te miramur terribilis es et ita cum tremore gaudemus quia timemus ne superbi perdamus quod humiles percepimus
magnificatus es ¦
interl.|
per illum scilicet Adam decidit homo per me eminuit quam sis magnificus
mirabilia10
{t. 2 : Erfurt, f. 319va ; facsim., p. 638ª} opera tua’
10 mirabilia
Ps-G
ΩP
Rusch
] mirabiliter Ω
M
(hapax)
interl.|
non modo tu
interl.|
circa me
et anima mea
interl.|
quia nemo cognovit Patrem nisi Filius
cognoscet nimis11.
11 cognoscet
Ps-G
(
plerique codd. et edd.
) D30 ΩP
Rusch
] cognoscit
Ps-G
(L M ΦB)
Clementina
interl.|
vel valde
marg.|
ANIMA
MEA
COGNOSCET. AUGUSTINUS. Iam cognoscit anima mea valde ante erat mira scientia tua ex me nec poteram ad eam sed modo possum quia noctem illuminasti renes possedisti de utero suscepisti id est quia venit mihi gratia tua et illuminavit me.
Numérotation du verset
Ps. 138,15
XIV
XIV
Non est occultatum os meum
interl.|
divinitas
marg.|
NON
EST
OCCULTATUM
OS
MEUM. AUGUSTINUS. Os ab osse non ab ore. Est ergo quedam firmitas interior que est abscondita hominibus sed tu qui fecisti eam vides que frangi non potest occidi enim possunt sancti sed flecti nequeunt unde hominibus extra tristes videntur Deo autem qui intus videt gaudent unde apostolus. Quasi tristes semper autem gaudentes.
a te12 quod fecisti in occulto ¦
12 a] ad Ω
K*
interl.|
id est malis occultum
et substantia mea
interl.|
secundum hominem
in inferioribus terre.
interl.|
ille inter angelos non tamen stetit
interl.|
id est de fragili terra
Numérotation du verset
Ps. 138,16
XV
XV
Imperfectum meum viderunt oculi tui13
13
<divisio.> tui+
D30
²
interl.|
et ideo misericorditer viderunt
et in libro tuo
interl.|
in me scilicet
omnes scribentur ¦
interl.|
instruentur
marg.|
SUBSTANTIA
MEA. AUGUSTINUS. In carne et tamen os non cedit malis huius inferioris non ita mirum si angelus est fortis quam si caro fortis quod est ex osse occulto sed quid de his in quibus non est hec fortitudo Christus qui ut caput dicit Patri. IMPERFECTUM et titubantes respicis ut Petrum ne pereant. ET
OMNES
SCRIBENTUR nominabuntur non modo perfecti sed et imperfecti non ergo desperent.
marg.|
IMPERFECTUM
MEUM. AUGUSTINUS. Qui hucusque locutus est ex persona corporis hic iam loquitur ex persona capitis.
dies14
14 dies
Ps-G
(
M
Q² W U
G
K ΨB V D)
D30
Ω ΩP
edd. Rusch cum Ps-R
Ps-H] die
Ps-G
, dii
Ps-G
(R* ΦRG) cum
Ps-Moz
X
interl.|
vel :
dii
interl.|
maiores ut apostoli de quibus dies diei eructat verbum
interl.|
in me a quo perfectionem gratie sumunt
formabuntur et nemo in eis.
interl.|
meorum
interl.|
quia non dicuntur Petri vel Pauli sed Christi a quo christiani
marg.|
DIES
FORMABUNTUR. Vel per diem errabunt dies hic manens adhuc erat Christus unde dicebat ambulate dum lucem habetis. Qui inter suos multa mira fecerat et tamen imperfecti trepidabant ut et Petrus ne in morte eum perderent. Et hoc est quod hic ait. Omnes scribentur sed tamen per diem errabant imperfecti adhuc de Christo non recte sentientes et nemo prorsus fuit in illis qui non erraret nec ille qui dixerat tecum ero usque ad mortem scilicet Petrus qui illum ante confessus fuerat Dei Filium sed tunc timuit ne sicut filius hominis moreretur et non resurgeret ut Dei Filius. Erat utique Filius Dei erat et filius hominis. Filius Dei in forma Dei Patri equalis. Filius hominis in forma servi in qua Patre minor est. Timuit ergo Petrus ne in forma servi periret forma Dei et non potius presumpsit quia ex forma Dei revivisceret forma servi. Per diem ergo erraverunt cum hic positum Dominum non intellexerunt sed non perierunt quia imperfectum meum viderunt oculi tui unde et subdit. Et si errabant inde tamen nimis honorati sunt idem ipsi qui errabant et in quibus nemo fuit qui non erraret. Amici tui facti sunt o Deus et mihi honorati nimis quia factum est in illis os in occulto post resurrectionem quando induti sunt virtute ex alto qua confirmati verbum Dei ubique predicaverunt et pro eius nomine passi sunt in cuius passione trepidaverunt. Et nimis confortatus est principatus quia facti apostoli duces et pastores Ecclesie.
interl.|
sed tamen
Numérotation du verset
Ps. 138,17
XVI
XVI
Mihi autem nimis
interl.|
valde
honorificati sunt
interl.|
quia sunt
amici tui Deus ¦ nimis
interl.|
ultra quam dici possit
confortatus est15 principatus eorum.
15 confortatus est
Ps-G
(
plerique codd. et edd.
)
D30
ΩP
Rusch cum Ps-R
] confirmati sunt
Ps-G
(R² F L), confortati sunt
Ps-G
(R* Q W ΦV U
G
²)
Numérotation du verset
Ps. 138,18
XVII
XVII
Dinumerabo eos
interl.|
merito confortavi quia dinumerabo vel putas ne paucos bonos per eos natos esse dinumerabo eos qui sunt stelle et multiplicabuntur super Iudeos qui arena propter sterilitatem
marg.|
DINUMERABO. AUGUSTINUS. Quasi merito ego illos confortavi quia ego non aliquis homo dinumerabo eos quos in fide genuerunt. Et ipsi enumerati super arenam multiplicabuntur. Quasi tam innumerabiles nati sunt per illos qui per diem erraverunt quam innumerabilis est arena. Et dum ait dinumerabo ostendit quod Deo numerabiles sunt. Subdens vero super arenam ostendit nobis innumerabiles esse unde et in promissione dictum est Abrahe : Multiplicabo semen tuum sicut stellas celi et sicut arenam maris.
et super arenam
interl.|
tam innumerabiles nati sunt per illos qui per diem erraverunt
interl.|
nobis innumerabiles
multiplicabuntur ¦ exsurrexi
interl.|
hoc totum ideo quia
interl.|
a morte
et adhuc sum tecum.
interl.|
donec omnibus videar in iudicio
marg.|
ADHUC
SUM
TECUM. Sicut ante mortem quod putaverunt se tulisse Iudei. Vel adhuc id est ipsa morte quod non videtur de mortuo vel et si resurrectio sit signum deitatis tamen adhuc sum occultus pluribus tecum id est ut tu.
marg.|
AUGUSTINUS. Adhuc sum tecum. Nondum cum ipsis per notitiam quia nondum agnoscunt quia non mox post resurrectionem Christum agnoverunt. Vel toto hoc tempore tecum sum in occulto ad dexteram Patris antequam reveletur in ea claritate qua venturus est.
Numérotation du verset
Ps. 138,19
XVIII
XVIII
Si
interl.|
id est quando
interl.|
tecum sum sed tamen adhuc patior ab hereticis in corpore meo
interl.|
in futuro
interl.|
cum per superbiam amittunt gratiam
occideris Deus peccatores16 :
16 occideris
D30
ΩP
Rusch
] occiderit ΩS
interl.|
hereticos qui fastu superbie ab aliis se dividunt
viri sanguinum17
17 viri
Ps-G
(
plerique codd. et edd.
) D30 ΩP Rusch
cum Ps-R
] et praem.
Ps-G
(L I V), et virum
Ps-G
(F)
interl.|
dicens
interl.|
qui oderunt fratres
declinate a me.
Numérotation du verset
Ps. 138,20
XIX
XIX
Quia dicitis18
18 dicitis
Ps-G
(
plerique codd. et edd.
) D30 ΩP Rusch
cum Ps-R
] dices
Ps-G
(F),
Ps-G
(R I L)
interl.|
de preconibus meis
in cogitatione ¦
interl.|
quod peius est quam in ore
{t. 2 : Erfurt, f. 319vb ; facsim., p. 638b} accipiant19
19 accipiant
Ps-G
(I ΦRP D)
D30
* Ω ΩP
Ed1455
Rusch Ed1530
] accipient
D30
² (super ras.)
Ps-G
interl.|
vel :
accipient
in vanitate
interl.|
non quidem in eternitate
civitates suas20.
20 suas
Ps-G
(
plerique codd. et edd.
) D30 ΩP Rusch
cum Ps-R
] tuas
Ps-G
(F L ΦRGV
G*
K* Clementina )
interl.|
populos suos
marg.|
SI
OCCIDERIS. AUGUSTINUS. Quarta pars quomodo a malis non noceatur ei.
marg.|
AUGUSTINUS. Si occideris. Subdit quid interea patitur pro commixtione malorum in Ecclesia et per separationem hereticorum dicens : si occideris Deus etc. Ordo verborum. Si occideris Deus peccatores. Accipient occisi in vanitate. CIVITATES
SUAS id est populos suos vanos qui inflatos nomine iustitie sequuntur unitate dirupta. Est autem occasio inflatis hereticis seducentibus populos separandi se et illos ab unitate quia mali ibi sunt id est in Ecclesia quibus nolunt misceri et sunt vere non modo boni quos infamant sed et certe mali et hac occasione se et alios corporaliter a bonis dividunt. Et etiam ideo quia movet bonos ut a malis se separent. Ideo interponit viri sanguinum declinate a me quoniam dices (alia littera) in cogitatione id est ideo seducunt in separatione propria vanos populos quia tu o Deus dices id est immittes in cogitatione iusti ut dicat malis. Viri sanguinum declinate a me id est mones bonos ut a malis se separent non corpore vel loco sed mente non aperte adhuc ne et bonos deserant sed puritate vite. Quod modo dicit Deus malis in cogitatione bonorum in iudicio dicet aperte : amen dico vobis non novi vos discedite a me.
Numérotation du verset
Ps. 138,21
XX
XX
Nonne qui oderunt te Domine oderam ¦ et super inimicos tuos tabescebam ?
interl.|
irascendo peccatis eorum
interl.|
zelo domus tue vidi insensatos et tabescebam
marg.|
NONNE
QUI
ODERUNT. Quasi si occideris nonne qui oderunt te oderam illos et ego occidam.
marg.|
AUGUSTINUS. Quasi heretici non intelligentes accusant in boniscommunionem malorum. Sed quid calumniantur dicit corpus Christi de commixtione malorum nonne qui oderunt. Quasi sacramentis malorum non factis communico. Et zelo domus tue super eos tabesco sed tamen perfecto odio id est iniquitates eorum odi non naturam quomodo ergo permixtione eorum contaminor.
interl.|
utique quia et
Numérotation du verset
Ps. 138,22
XXI
XXI
Perfecto odio oderam illos ¦ inimici
interl.|
ipsi heretici
facti sunt mihi.
interl.|
non tantum Dei
Numérotation du verset
Ps. 138,23
XXII
XXII
Proba me
interl.|
quam libere cuncta egerim
Deus21
21 Deus
Ps-G
D30 ΩP] Domine
Rusch
cum Ps-α Ps-Moz Ps-Med
interl.|
tu quod non potest homo non hereticus
marg.|
PROBA
ME
DOMINE. AUGUSTINUS. Hucusque de hereticis et aliis eos sequentibus ab Ecclesia separatis nunc etiam agit de malis vel vitiis sibi coniunctis quos patitur Ecclesia et gemit.
marg.|
AUGUSTINUS. Quasi heretici se et alios separant ergo cum separatis occisis et suis sequacibus restent mali inseparati inter quos gemit Ecclesia quos et patitur. Quid autem proba me et scito cor hec conscientia est et spes filie regis intrinsecus que est inter filias ut lilium inter spinas quasi illi inimici tu vero Deus proba.
et
interl.|
pro id est
scito
interl.|
quia non consentio factis malorum
cor meum ¦ interroga me
interl.|
quasi questionibus interrogatus non potest negare que gesta sunt
et cognosce semitas meas.
interl.|
consilia et cogitationes
Numérotation du verset
Ps. 138,24
XXIII
XXIII
Et
interl.|
ut quid
vide si via iniquitatis in me est ¦
interl.|
faciendo vel consentiendo si quid autem invenis in via mea quod displiceat quia via mea mortalis est tu deduc in via eterna que est Christus ubi nulla est iniquitas quia si quis pereat advocatum habemus apud Patrem Iesum
et deduc me
interl.|
me hominem ad dexteram tuam
in via eterna.
interl.|
id est per Verbum tibi coeternum
interl.|
Christus eternus est qui dixite : «Ego sum via».
e Io. 14, 6.
Comment citer cette page ?
Martin Morard et alii, ed., Glossa ordinaria cum Biblia latina (Ps. Psalmus 138), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 12/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=liber&numLivre=26&chapitre=26_138)
Martin Morard et alii, ed., Glossa ordinaria cum Biblia latina (Ps. Psalmus 138), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 12/12/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=liber&numLivre=26&chapitre=26_138)
Notes :