Glossa ordinaria

Psalmus 70

Numérotation du verset Ps. 70,1 

¶ In finem
¶Codd. : (Ps. 70) Reg13 (42v-44r) D30 Rusch PL113 Ps-G
psalmus
David filiorum
Ionadab
et priorum captivorum1.
1 In finem] om. D30 | captivorum] + Vox Christi ad Patrem D30
Numérotation du verset Ps. 70,I 

In te
Domine speravi
non confundar
in eternum ¦
Numérotation du verset Ps. 70,2 

in iustitia
tua
libera me
et eripe me.
Numérotation du verset Ps. 70,II 

Inclina ad me
aurem tuam ¦
et salva me.
Numérotation du verset Ps. 70,3 III

Esto mihi in Deum protectorem †
et in locum
munitum ¦
ut salvum me facias.
Numérotation du verset Ps. 70,IV 

Quoniam
firmamentum meum ¦
et refugium meum
es tu.
Numérotation du verset Ps. 70,4 V

Deus meus
eripe me
de manu
peccatoris ¦
et de manu
contra legem agentis
et iniqui.
Numérotation du verset Ps. 70,5 VI

Quoniam tu es
patientia mea Domine ¦
Domine spes mea
a iuventute mea.
Numérotation du verset Ps. 70,6 VII

In te confirmatus sum
ex utero ¦
de ventre matris mee
tu es protector meus.
Numérotation du verset Ps. 70,VIII 

In te
cantatio
mea
semper ¦
Numérotation du verset Ps. 70,7 

tamquam
prodigium
factus sum multis
et tu adiutor
fortis.
Numérotation du verset Ps. 70,8 IX

Repleatur os meum laude ¦
ut cantem gloriam tuam
tota die
magnitudinem tuam.
Numérotation du verset Ps. 70,9 X

Ne proicias2 me
2 proicias] a suscrit, om. glos.
in3 tempore senectutis ¦
3 in] b suscrit, glose omise.
cum defecerit
virtus
mea
ne4 derelinquas me.
4 ne] c suscrit, glose omise.
Numérotation du verset Ps. 70,10 XI

Quia5 dixerunt
5 quia] f suscript., sententia om.
inimici mei mihi
mala6 ¦
6 mala ΩS Rusch cum Ps-R ; cf. Ps. 40, 6] om. D30 Ps-G
et qui custodiebant
animam meam
consilium fecerunt
in unum.
Numérotation du verset Ps. 70,11 XII

Dicentes
Deus dereliquit
eum †
persequimini
et comprehendite
eum ¦
quia non est qui eripiat.
Numérotation du verset Ps. 70,12 XIII

Deus ne elongeris a me ¦
Deus meus in auxilium meum respice.
Numérotation du verset Ps. 70,13 XIV

Confundantur
et deficiant
detrahentes
anime mee ¦
operiantur
confusione
et pudore
qui querunt
mala mihi.
Numérotation du verset Ps. 70,14 XV

Ego autem semper sperabo ¦
et adiiciam
super omnem
laudem tuam.
Numérotation du verset Ps. 70,15 XVI

Os meum
annuntiabit
iustitiam
tuam ¦
tota die
salutare tuum.
Numérotation du verset Ps. 70,XVII 

Quoniam non cognovi
litteraturam7 †
7 litteraturam] negotiationes Reg13 cum Ps-R
Numérotation du verset Ps. 70,16 

introibo in potentias8
8 potentias] appel de note :« l »
Domini ¦
Domine memorabor
iustitie
tue solius.
Numérotation du verset Ps. 70,17 XVIII

Deus docuisti me
a9
9 a D30 Ω R] ex K7 Ps-G
iuventute mea
et usque nunc ¦
pronuntiabo
mirabilia
tua.
Numérotation du verset Ps. 70,18 XIX

Et
usque in senectam10
10 senectam] senecta Ps-G (R F) Ps-R (A H N S) Ps-γδες Ps-Moz
et senium ¦
Deus ne derelinquas me.
Numérotation du verset Ps. 70,XX 

Donec annuntiem brachium tuum ¦
generationi omni
que ventura est.
Numérotation du verset Ps. 70,XXI 

Potentiam
tuam
Deus
Numérotation du verset Ps. 70,19 

et iustitiam
tuam11
11 Deus - et iustitiam tuam] inv. Ps-G D30
usque in altissima
que fecisti
magnalia ¦
Deus
quis similis tibi ?
Numérotation du verset Ps. 70,20 XXII

Quantas ostendisti
mihi
tribulationes
multas
et malas †
et conversus
vivificasti me ¦
et de abyssis terre
iterum
reduxisti me.
Numérotation du verset Ps. 70,21 XXIII

Multiplicasti
magnificentiam12
12 magnificentiam Ps-G ] iustitiam Reg13 cum Ps-R
tuam ¦
et conversus
consolatus13 es me.
13 consolatus Ps-G ] exortatus Reg13 cum Ps-R .
Numérotation du verset Ps. 70,22 XXIV

Nam et ego confitebor tibi
¶Codd. : Reg13 | Nam] om. pr. m. lemmatis Reg13 .
in vasis psalmi
veritatem tuam Deus ¦
psallam tibi
in cithara
Sanctus14 Israel.
14 Sanctus Ps-G ] Deus Reg13 cum Ps-R
Numérotation du verset Ps. 70,23 XXV

Exultabunt labia mea
cum cantavero tibi ¦
et anima mea
quam redemisti.
Numérotation du verset Ps. 70,24 XXVI

Sed
et lingua mea
tota die
meditabitur iustitiam tuam ¦
cum confusi
et reveriti fuerint
qui querunt mala mihi.

Psalmus 70

prol.| {t. 2 : Erfurt, f. 271ra ; facsim., p. 541a}
Numérotation du verset Ps. 70,1 
A {t. 2 : Erfurt, f. 271ra ; facsim., p. 541ª} In finem
A ¶Codd. : (Ps. 70) Reg13 (42v-44r) D30 Rusch PL113 Ps-G
marg.| PSALMUS  DAVID  FILIORUM  IONADAB  ET  PRIORUM  CAPTIVORUM. Illi loquentur in hoc psalmo qui sunt filii Ionadab id est filii obedientie id est qui prius fuerunt captivi sicut Abraham et alii, o Domine ego speravi in te. B
B ¶Codd. : Reg13 , om. Rusch
marg.| IN  FINEM. De commendatione gratie. Quicquid enim sumus misericordia Dei sumus, quicquid ex nobis mali sumus ut tota spes nostra in Deo sit, non in nostris viribus. Ionadab commendatur a Ieremia qui filiis suis precepit ne biberent vinum neque in domibus sed in tabernaculis habitarent cui illi obedierunt quasi Deus hoc preciperet licet enim hoc Deus non preceperita. Preceperat tamen ut filii obedirent parentibus quod et debent nisi patres contra Deum iusserint. Unde Deus benedixit eis propter obedientiam eosque obiicit populo Israel qui nolunt obedire Deo sicut illi patri. Unde suadet eis Ieremias ut parent se captivitati nec resistant voluntati Dei. Subdit ergo Et eorum qui primi captivi ducti sunt non quia filii Ionadab captivi ducti sunt sed potius oppositi captivandis peccato inobedientie. Ionadab spontaneus Domini id est qui ex voluntate servit. Filii Israel captivi sunt primi et secundi et tertii. Sed non de his sonat psalmus potius de nobis qui captivamur in lege peccati que est in membris unde magis commendatur liberatoris Christi gratia. Sed cur primi iam elucet quia in comparatione filiorum Ionadab omnis inobedientia culpata est et per inobedientiam Ade («in quo omnes peccaverunt»b) captivi sumus. Merito ergo primo captivi quia primus homo de terra terrenus cui similes. Secundus de celo celestis a quo liberabimur, unde iste exclamat   In te Domini speravi ut natus in Adam in captivitate primo petens ab omnibus liberari. Fere singulis syllabis commendatur gratia.C c
a cf. Ier. 35, 6-10.
b Rm. 5, 12.
c Augustinus Hipponensis , Enarrationes in Psalmos, (Ps. 70, 2), tract. 2, CCSL 39.
C ¶Codd. : Rusch PL113 (incompl.)
psalmus
interl.| iste
David filiorum
interl.| est :
Ionadab
interl.| id est obedientium quibus cantatur ut perseverent
marg.| FILIORUM  IONADAB. AUGUSTINUS. Filiis spontaneis id est obedientie cantatur psalmus et hi sunt qui primi captivi id est pertinentes ad primum hominem propter primum primi captivi quia prius quod animale est propter secundum hominem secundi redempti his cantatur ut discant per gratiam reverti qui ex se mali.D
D ¶Codd. : Rusch PL113 (incompl.)
et priorum captivorum1.
1 In finem] om. D30 | captivorum] + Vox Christi ad Patrem D30
interl.| id est inobedientium ut desistant
marg.| CASSIODORUS. Vel ita monemur in titulo habere devotionem filiorum Ionadab non contumaciam Iudeorum qua captivi esse meruerunt. Filii Ionadab loco obedientium priores captivi loco contumacium ponuntur qui frequenter moniti nolunt corrigi. Historia in libro Regumd. Iudei pro lege Dei contempta decreti sunt prime secunde et tertie captivitati sed ut corrigerentur antequam prima veniret per prophetam pronuntiata est. Illi vero consueta malitia in obstinatione permanserunt.E
d 2Rg. 13.
E ¶Codd. : Rusch PL113 (incompl.)
Numérotation du verset Ps. 70,I 
In te
interl.| Et non in alioF
F ¶Codd. : Reg13 , om. Rusch
interl.| et ideo : o
Domine speravi
marg.| IN  TE,  DOMINE,  SPERAVI. Generalis iustus loquitur a principio mundi usque ad {t. 2 : Erfurt, f. 271rb ; facsim., p. 541b} finem : totam spem in Deo ponens, gratiam eius commendat, ne falso2 in nobis presumamus.G
G ¶Codd. : Rusch PL113
2 falso] falsa PL113
marg.| CASSIODORUS. Vel priores captivi sunt in mundo unde evadi possunt, secundi in inferno. Vel priorum, id est eorum qui ante capti vitiis quam filii Christi.H
H ¶Codd. : Rusch PL113
marg.| Totus hic psalmus gratiam Dei que gratis datur summa intentione commendat.|I
I ¶Codd. : Rusch PL113
interl.| si in me confundor vel in mundanis que caduca
non confundar
interl.| + quamvis ad horam videar confundi |J
J ¶Codd. : Reg13 , om. Rusch
interl.| vel ego iam in Adam confusus sum sed in Christo
in eternum ¦
interl.| in futuro
interl.| et si hic de peccato
interl.| ideo
interl.| sed
interl.| + sed potiusK
K ¶Codd. : Reg13 , om. Rusch
Numérotation du verset Ps. 70,2 
in iustitia
interl.| CASSIODORUS. id est secundum quod iustitia tua exigit, que est ut parcas oranti quod est misericordia
tua
interl.| non mea quam si statuo iustitie Dei non sum subiectus sed tua que mihi a te. Non enim de me glorior, gratiam tuam non respuo.
interl.| id est in filio tuo vel in fide filii tuiL
L ¶Codd. : Reg13 , om. Rusch
libera me
marg.| LIBERA  ME. CASSIODORUS. a periculisM
M ¶Codd. : Rusch om. PL113
interl.| id est a vitiisN
N ¶Codd. : Reg13
interl.| et tandemO
O ¶Codd. : Reg13
et eripe me.
marg.| a potestate diaboli.P
P ¶Codd. : Rusch om. PL113
interl.| scilicet dando mihi immortalitatemQ
Q ¶Codd. : Reg13
interl.| Et o Domine etiam si sum indignus ego tamen
Numérotation du verset Ps. 70,II 
Inclina ad me
interl.| id est iacentem egrum
interl.| sicut bonus medicusR
R ¶Codd. : Reg13
aurem tuam ¦
interl.| misericordiam
interl.| Meritum enim non attingit ad illum
interl.| hec est confessio humilitatis
et salva me.
interl.| ab egritudine que intus
interl.| a vitiisS
S ¶Codd. : Reg13
Numérotation du verset Ps. 70,3 
III
Esto mihi in Deum protectorem †
marg.| ESTO  MIHI  IN  DEUM  PROTECTOREM 3. Duo promisit, duo alia reddit.T
T ¶Codd. : Rusch PL113
3 protectorem] +, et in locum munitum, etc. PL113
interl.| Non ad me perveniant iacula inimici.
interl.| quia ego me protegere nequeo
interl.| Ab occultis meis munda mee
e Ps. 18, 13.
interl.| id est esto Deus protector mihiU
U ¶Codd. : Reg13
et in locum
interl.| AUGUSTINUS. Tu qui fuisti metus fugienti Ade, iam esto locus refugii ad quem qui refugit tutus est.
munitum ¦
interl.| quia sic in alto est ut nihil timeat
interl.| refugii
interl.| scilicet ad quem confugiamV
V ¶Codd. : Reg13
ut salvum me facias.
interl.| In alio salvus esse non potero.
interl.| tam a carnalibus quam a spiritualibus hostiis
Numérotation du verset Ps. 70,IV 
Quoniam
interl.| Esto mihi in Deum protectorem , et eris :
firmamentum meum ¦
interl.| Per te sum firmus contra temptationes.
interl.| Refertur hoc ad Esto mihi in Deum protectorem.
interl.| introitus et exitusW
W ¶Codd. : Reg13
et refugium meum
interl.| id est tu es turris munita virtutibusX
X ¶Codd. : Reg13
interl.| Ad locum munitum refertur.
interl.| Sic ubi ero infirmatus ex me et adhuc captivus ad te refugio quia quantumcumque firmus sum ex gratia quamdiu in corpore peccati agitur, semper aliquid timendum est.
interl.| quia
es tu.
interl.| non aliud
Numérotation du verset Ps. 70,4 
V
interl.| OY
Deus meus
interl.| in te speravi
eripe me
interl.| CASSIODORUS. Repetit determinando a quibus postulet eripi.
interl.| ab exterioribus hostibus, unde : «Ab alienis parce servo tuo»f.
f Ps. 18, 14.
de manu
interl.| potestate ne vi vel insidiis ducat ad peccatum
peccatoris ¦
marg.| PECCATORIS. AUGUSTINUS. Duo sunt genera peccatorum : alii legem acceperunt, ut Iudei et Christiani; alii non, ut pagani.Z
Z ¶Codd. : Rusch PL113
interl.| generaliter ubi laborat iste a captivitate iam liberandus
interl.| id est iudaici populi vel diaboli|AA
AA ¶Codd. : Reg13
et de manu
interl.| potestate
interl.| subdividit peccatorem per partes dicens
contra legem agentis
interl.| transgressoris
interl.| id est prevaricantisAB
AB ¶Codd. : Reg13
{t. 2 : Erfurt, f. 271rb ; facsim., p. 541b} et iniqui.
interl.| + id est diaboliAC
AC ¶Codd. : Reg13 , om. Rusch
interl.| simpliciter sine lege peccantis
Numérotation du verset Ps. 70,5 
VI
Quoniam tu es
interl.| ideo eripe quia non est in me ut eos patiar sed a te
patientia mea Domine ¦
interl.| per quem sum fortis et patiensAD
AD ¶Codd. : Reg13 , om. Rusch
Domine spes mea
interl.| patientia quia spes vel potius spes quia patientia
a iuventute mea.
interl.| Iuvenis pugnat sed cadit nisi Dominus sit spes eius.
marg.| A IUVENTUTE. CASSIODORUS. id est a conversione, vel ex quo contra diabolum cepi pugnare.AE
AE ¶Codd. : Rusch PL113
marg.| AUGUSTINUS. A IUVENTUTE ex quo cepi sperare   in te et contra diabolum pugnare. Ante non sperabam tamen fuisti protector qui salvum duxisti me ad tempus quo discerem   in te sperare.   a iuventute ergo ex quo me armasti fide, spe, caritate et ceteris pugnaturum contra diabolum. Iuvenis pugnat sed cadit nisi sit Deus spes eius.AF
AF ¶Codd. : Rusch PL113 (incompl.)
interl.| id est postquam sum innovatus in fideAG
AG ¶Codd. : Reg13 , om. Rusch
Numérotation du verset Ps. 70,6 
VII
In te confirmatus sum
interl.| non infirmatus
ex utero ¦
interl.| AUGUSTINUS. non solum a iuventute sed ab infantia profuisti mihi.
interl.| AUGUSTINUS. Dum in utero Ecclesie rudimento fidei concipimur, post «ex aqua et Spiritu sancto» generamurg.
g Cf. Io. 3, 5.
interl.| id est postquam ego sum tractus de utero Synagoge, id est de ventre matrisAH
AH ¶Codd. : Reg13 , om. Rusch
de ventre matris mee
interl.| ut natus exivi
interl.| namAI
AI ¶Codd. : Reg13 , om. Rusch
tu es protector meus.
interl.| Contra incentiva vitia vel circa carnales hostesAJ
AJ ¶Codd. : Reg13 , om. Rusch
interl.| et ideoAK
AK ¶Codd. : Reg13 , om. Rusch
interl.| Propter que
Numérotation du verset Ps. 70,VIII 
In te
interl.| non in falsis
cantatio
marg.| id est delectatio mea semper erit in te et non in terrenis vel bona operatio mea pro qua factus sum tamquam prodigium h.
h Ps. 70, 7.
interl.| laus
mea
interl.| est
semper ¦
marg.| IN  TE  CANTATIO. CASSIODORUS. Delectationi est mihi esse in te.  SEMPER ut continua sint beneficia.AL
AL ¶Codd. : Rusch PL113
marg.| SEMPER. AUGUSTINUS. Et in presenti dum per fidem ambulo et in futuro dum per speciem videbo, ne tamen equatus angelis obliviscar gratie que me liberavit. Sed hic tempore spei, tempore gemitus,   prodigium factus sum multis qui mihi insultant quia credo quod non video et vias eorum respuo. Sed hec imputatio vel impugnatio vel impugnatio negligenda ubi virtus Dei favet contra quam nihil stat.AM
AM ¶Codd. : Rusch PL113 (incompl.)
Numérotation du verset Ps. 70,7 
tamquam
interl.| unde vel et
prodigium
interl.| id est prodigiosusAN
AN ¶Codd. : Reg13 , om. Rusch
factus sum multis
interl.| .sed nulla cura nam tu es fortis adiutorAO
AO ¶Codd. : Reg13 , om. Rusch
et tu adiutor
interl.| quia
interl.| sed non inde timebo quia
fortis.
interl.| ut vincam non modo protector
interl.| Quia adiutor ideo
interl.| sed pociusAP
AP ¶Codd. : Reg13 , om. Rusch
Numérotation du verset Ps. 70,8 
IX
Repleatur os meum laude ¦
interl.| + interius |AQ
AQ ¶Codd. : Reg13 , om. Rusch
interl.| id est fac me ad proximum indesinenter laudare te. Vel in te cantatio mea et ideo ut cantare possim   repleatur
marg.| REPLEATUR  OS  MEUM. CASSIODORUS. Dixit beneficia, nunc petit ut gratias agere possit. Nam si Deus os non replet, non ardet desiderium.AR
AR ¶Codd. : Rusch PL113
ut cantem gloriam tuam
interl.| id est filium tuumAS
AS ¶Codd. : Reg13 , om. Rusch
interl.| CASSIODORUS. Gloria est ore multorum concelebrata laudatio
tota die
interl.| id est assidue vel tota mentis puritateAT
AT ¶Codd. : Reg13 , om. Rusch
interl.| id estAU
AU ¶Codd. : Reg13 , om. Rusch
magnitudinem tuam.
marg.| TOTA  DIE 4. AUGUSTINUS. id est sine intermissione in prosperis quia consolaris et in adversis quia corrigis quia antequam essem fecisti, cum essem salutem dedisti, cum peccassem ignovisti, conversus iuvisti, perseverantem coronasti. Nomine ergo magnitudinis omnia includit.AV
AV ¶Codd. : Rusch PL113 (incompl.)
4 die] + magnitudinem tuam PL113
interl.| Tu es spes mea a iuventute ideo
interl.| Et ideo ne AW
AW ¶Codd. : Reg13 , om. Rusch
Numérotation du verset Ps. 70,9 
X
Ne proicias5 me
5 proicias] a suscrit, om. glos.
marg.| NE  PROIICIAS. CASSIODORUS. De gratia tempore senectutis et senii danda.AX
AX ¶Codd. : Rusch PL113
in6 tempore senectutis ¦
6 in] b suscrit, glose omise.
interl.| id est per aliquid peccatum quo senescit aliquisAY
AY ¶Codd. : Reg13 , om. Rusch
interl.| Quando fessa virtus plus indiget iuvari
marg.| SENECTUTIS. AUGUSTINUS. Senectus in Christo, dum   prodigium factus esti, dum infirmatus in cruce et irrisus, quod dicitur senectus quia ex vetustate assumpsit, unde : Vetus homo noster simul crucifixus estj.
i Ps. 70, 7.
j Rm. 6, 6.
cum defecerit
interl.| aliqua meaAZ
AZ ¶Codd. : Reg13 , om. Rusch
virtus
interl.| que est senectus
interl.| immo tunc erit in te virtus Dei cum tua defecerit ut dicas cum Apostolo : «Cum infirmor tunc fortior sumk.
k 2Cor. 12, 10 : « Cum enim infirmor tunc potens sum.».
interl.| cum patientia adversis pulsata mollescit
mea
interl.| mei hominis ut de me iam non presumam
interl.| Et o Deusl BA
l Deus lemma Ps-R] om. Ps-G
BA ¶Codd. : Reg13 , om. Rusch
ne7 derelinquas me.
7 ne] c suscrit, glose omise.
interl.| Sed quare hoc dico ?
interl.| + [c] et vere non debes me derelinquereBB
BB ¶Codd. : Reg13 ; om. Rusch
marg.| Vox caput
Numérotation du verset Ps. 70,10 
XI
Quia8 dixerunt
8 quia] f suscript., sententia om.
interl.| disconfortaverunt
inimici mei mihi
interl.| scilicet omniaBC
BC ¶Codd. : Reg13
mala9 ¦
9 mala ΩS Rusch cum Ps-R ; cf. Ps. 40, 6] om. D30 Ps-G
interl.| pro teBD
BD ¶Codd. : Reg13
interl.| studio decipiendi
marg.| QUIA 10  DIXERUNT etc.11 AUGUSTINUS. Dicitur hoc de Christo qui inter manus inimicorum infirmus factus est et quasi nihil posset comprehensus. Sed hic de membris eius dicitur hoc quia et illa talia ex nostra persona habuit.BE
BE ¶Codd. : Rusch PL113
10 quia] quoniam PL113
11 etc INIMICI MEI PL113
et qui custodiebant
interl.| insidiabantur
animam meam
interl.| si forte possent me capere in aliquo sermoneBF
BF ¶Codd. : Reg13
consilium fecerunt
interl.| dixerunt ex communi consilio
in unum.
interl.| Gravior est fascis qui non dividitur.
interl.| id est in una voluntate sententie, vel in me unum itaBG
BG ¶Codd. : Reg13
Numérotation du verset Ps. 70,11 
XII
Dicentes
interl.| in corde apud se
Deus dereliquit
interl.| nobisBH
BH ¶Codd. : Reg13
eum †
marg.| DEUS DERELIQUIT 12. AUGUSTINUS. m Unde alibin : «Quare me dereliquisti ?» id est quare {t. 2 : Erfurt, f. 271va ; facsim., p. 542ª} hi me derelictum putant malo suo. «Si enim cognovissent, numquam Dominum glorie crucifixissent»o.BI
m Augustinus Hipponensis, Enarrationes in Psalmos, (Ps. 70, 12), tract. 1, CCSL 39.
n Ps. 21, 2.
o 1Cor. 2, 8.
BI ¶Codd. : Rusch PL113
12 dereliquit]+ eum PL113
interl.| quem sibi Deum facit
interl.| quem vident calamitatibus fatigatus putant a Deo desertum
interl.| et ideoBJ
BJ ¶Codd. : Reg13
persequimini
interl.| ergo
interl.| ut tardum
interl.| scilicet eum adversantibusBK
BK ¶Codd. : Reg13
et comprehendite
interl.| ut invalidum
eum ¦
interl.| et bene potestis facereBL
BL ¶Codd. : Reg13
quia non est qui {t. 2 : Erfurt, f. 271va ; facsim., p. 542ª} eripiat.
interl.| eump de manibus vestrisBM
p eum lemma Ps-R] om. Ps-G
BM ¶Codd. : Reg13
interl.| comprehensum
interl.| Sic deliberat qui ad oculum iudicat
interl.| [c]ipsi hoc dicunt ; sed tu Deus BN
BN ¶Codd. : Reg13
Numérotation du verset Ps. 70,12 
XIII
Deus ne elongeris a me ¦
interl.| scilicet auxilium tuum sed pocius o DeusBO
BO ¶Codd. : Reg13
interl.| sed prope esto
marg.| NE  ELONGERIS 13. CASSIODORUS. Longe putant dum tardat ;   ne elongeris ut gravioribus exponar14.BP
BP ¶Codd. : Rusch PL
13 elongeris] + A ME PL
14 exponar] exponar PL
Deus meus in auxilium meum respice.
interl.| quia scio me affligendum
interl.| Respice in auxilium mihi ; e contra :
Numérotation du verset Ps. 70,13 
XIV
Confundantur
interl.| cum et illi qui nos tribulantBQ
BQ ¶Codd. : Reg13
interl.| scilicet bona confusioneBR
BR ¶Codd. : Reg13
interl.| contra hoc quod presumunt ut cognoscant peccata sua
interl.| te subveniente15
15 subveniente] corr. , subueuiente Rusch
marg.| CONFUNDANTUR 16. CASSIODORUS. Quia disposita Dei non mutantur.BS
BS ¶Codd. : Rusch PL
16 confundantur] + etc. PL
et deficiant
interl.| a perversis viribus
interl.| me patiente
detrahentes
interl.| virtutesBT
BT ¶Codd. : Reg13
interl.| Iudei
interl.| qui rectis oblatrant
marg.| DETRAHENTES 17. AUGUSTINUS. Vel18 committentes animam meam19 id est provocantes nos ut Deo resistamus, quod est contra Deum committere bellum ; ut illi faciunt quibus non placet Deus in suis adversis, quod est eum habere iniustum. Committitur etiam anima, si odit eos a quibus patitur.BU
BU ¶Codd. : Rusch PL113
17 detrahentes] + ANIME MEE PL113
18 Vel] alias PL113
19 Augustinus… animam meam] … animam meam. Augustinus PL113
anime mee ¦
interl.| mee patientie
operiantur
marg.| id est intelligant se tandem cohopertos confusione nisi peniteant et tandem pudore quia conscientia scelerum accusabit eos ne possint videre conspectum Dei in iudicio futuro
interl.| quasi velo verecundie
interl.| et ne resipiscant
confusione
interl.| de mala conscientia
et pudore
interl.| propter molestiam
interl.| vel verecundia
qui querunt
interl.| quia defecerunt
interl.| pravi suasores
mala mihi.
marg.| QUI  QUERUNT. AUGUSTINUS. Ut fecit uxor Iob que aitq : «Dic aliquid in Deum et morere». Ut etiam ait uxor Tobier : «Ubi sunt iustitie tue ?» Hoc dicebat ut displiceret illi Deus.BV
q Iob. 2, 9 : « … Benedic Deo et morere ».
r Cf. Tb. 2, 22-23.
BV ¶Codd. : Rusch PL
interl.| quod fecit et uxor ipsi Iob
interl.| Committunt, querunt mala, ego autem :
interl.| Cum vere ipsi convertentur et in hoc maxime speraboBW
BW ¶Codd. : Reg13
Numérotation du verset Ps. 70,14 
XV
Ego autem semper sperabo ¦
interl.| sicut illi desperant
et adiiciam
marg.| ET  ADIICIAM. AUGUSTINUS. Adiectio laudis est post creationem omnium rerum, laus de incarnatione et resurrectione quod inferiora docent.BX
BX ¶Codd. : Rusch PL
super omnem
interl.| id est ostendam te laudabilem super omniaBY
BY ¶Codd. : Reg13
marg.| OMNEM. AUGUSTINUS. Quia si laudatus in omnibus aliis, nondum in eo quod suscitavit carnem nostram in vitam eternam, que est laus adiecta pro resurrectione Christi. Vel omnis laus esset et nihil laudi deesset si damnaret peccantes quia iustitia esset sed quia et hos liberas :   Adiiciam super omnem laudem tuam .BZ
BZ ¶Codd. : Rusch PL
laudem tuam.
interl.| preteritam. HIERONYMUS. ut que tibi lex offeri precepit in sacrificiis visibilibus ego cum populo redempto deportem tibi in bonis moribus vel aliorum id est de aliis rebis tibi exhibitam.
interl.| NamCA
CA ¶Codd. : Reg13
Numérotation du verset Ps. 70,15 
XVI
Os meum
interl.| AUGUSTINUS. Inde adiicio laudi quia iustitia tua in me est, non mea
interl.| AUGUSTINUS. Hoc in me faciam et non tantum in me laudabo sed etiam ad proximum.
annuntiabit
interl.| pro : pronuntiabits : AUGUSTINUS.
s pronuntiabit] Pronunciavit Ps-R.
interl.| gentibus
iustitiam
interl.| per Christum impletam
marg.| IUSTITIAM . AUGUSTINUS. 20 [a] Christum, sed ne aliter acciperes addit   salutem 21 t. Quare ? Quia non approbatur « ex operibus legis iustificari quemquam »u. Et hoc est :   Quoniam non cognovi litteraturam id est figuras legis per quod fiam potens. [b] Dum Eliseus misit baculum ad suscitandum filium vidue, nesciebat quid ageret22 v.CB w
t Ps. 70, 15 (VL).
u Cf. Rm. 3, 20 ; Gal. 2, 16 ; cF. Gal. 3, 21.
v Cf. 4Rg. (2Rg.) 13, 4, 29-31.
w [a-b] Cf. Augustinus Hipponensis, Enarrationes in Psalmos, (Ps. 70, 15), tract. 1, § 19, CCSL 39, p. 957-958. [b] Cf. ibid., p. 957.74-78 [cf. P  etrus Lombardus, In Ps. (Ps. 70, 16), PL 191, 652].
CB ¶Codd. : Rusch PL113
20 Iustitiam. Augustinus Rusch ] Os meum annuntiabit iustitiam PL113
21 salutem] salutare PL113
22 dum Eliseus… ageret] om. PL113
tuam ¦
interl.| non meam
interl.| id est filium tuumCC
CC ¶Codd. : Reg13
tota die
interl.| nec prospera nec adversa retraherent
interl.| id est tota mentis puritate vel assidueCD
CD ¶Codd. : Reg13
marg.| TOTA DIE 23   * . AUGUSTINUS. Vel ita tota dies dicitur dies cum sua nocte. Nox vero caro nostra est, dies iustitia. Et quia nox diei servit, ergo quicquid in carne sit velut in nocte, iustitie tamquam diei serviat ut quicquid ex precepto Dei fit non propter emolimenta carnis sed propter iustitiam fiat. Et ita annuntiabo   iustitiam tuam tota die ut quicquid in carne gero iustitie serviat.CE
CE ¶Codd. : Rusch PL113 (incompl.)
23 Tota die PL113 ] scripsi cum PL113 , Os meum Rusch
salutare tuum.
interl.| quia «Domini est salus»x
x Ps. 3, 9.
interl.| id est salvatoremCF
CF ¶Codd. : Reg13
interl.| Quare annuntiabo ? CG
CG ¶Codd. : Reg13
Numérotation du verset Ps. 70,XVII 
Quoniam non cognovi
interl.| id est scilicet probavi de littera presumentes a gratia resilientes
litteraturam24 †
24 litteraturam] negotiationes Reg13 cum Ps-R
interl.| vel negotiationesy
y negotiationes : Ps-R.
marg.| scilicet tantum litteraturam id est significans sed etiam significatum. Aliter vel negotiationes mundanas non cognovi
marg.| QUONIAM  NON  COGNOVI 25. AUGUSTINUS. Predicabo salutem tuam tota die quia   non cognovi negotiationes . Nam avidus acquirendi pro damno blasphemat, pro pretiis rerum mentitur et peierat et ita   tota die non est in eius ore laus Dei. Sed hec vitia hominis sunt non artis que sine his agi possunt, sicut et in omnibus artibus male agitur non ex eis sed ex hominibus. Ars enim nescit vitium. De alia ergo dicit negotiatione. Negotiatio grece ab actu, latine a negotio dicitur. Actuosi ergo ab eo quod agunt presumunt, opera sua laudant et ideo non perveniunt ad gratiam que hic commendatur. Ut de se nemo glorietur qui vero gloriatur tamquam negotiator de templo a Domino expelliturz. E contra requies est in Deo qui iustificat. Illi negotiatores potius sunt inquieti quam boni operatores.CH
z cf. Io. 2, 13-16.
CH ¶Codd. : Rusch, PL113 (incompl.)
25 cognovi] + LITTERATURAM PL113
marg.| AUGUSTINUS. Vel LITTERATURAM. Iudei qui legem acceperant, quod non gentes gloriabantur non de gratia sed de littera que convincit non adiuvat et hi sunt negotiatores qui opera sua extollunt. Lex in quinque libris id est quasi piscina in porticibus quinque egros habet nec sanat. Sed cum angelus, id est Christus, venit, turbatur aqua, id est Iudei crucifigunt, et sanatur eger unus, id est unitas corporis Christiaa. Lex etiam est baculus per servum Elisei missus quo non surgit mortuus {t. 2 : Erfurt, f. 271vb ; facsim., p. 542b} sed venit ipse Eliseus id est Christus et convivus et adultus contrahit magnitudinem suam, seipsum exinaniendo, et coaptat se puero mortuo quia : «Habitu inventus est ut homo»ab, et surgit mortuusac.CI
aa Cf. Io. 5.
ab Phil. 2, 7.
ac Cf. 4Rg. (2Rg.) 4, 29-31.
CI ¶Codd. : Rusch, PL113 (incompl.)
interl.| et ideoCJ
CJ ¶Codd. : Reg13
Numérotation du verset Ps. 70,16 
introibo in potentias26
26 potentias] appel de note :« l »
interl.| id est in profundiorem intellectum Scripturarum per quem cognoscere Deus 27 esse potens. Vel in celestem Hierusalemm que potens est quia ab aliquo hoste non potest corrumpiCK
CK ¶Codd. : Reg13
27 Deus] sic Rusch
interl.| virtutem christianam
Domini ¦
interl.| non meas ut qui de se gloriantur
interl.| Ideo :
interl.| OCL
CL ¶Codd. : Reg13
Domine memorabor
interl.| nunc
iustitie
interl.| non legis mundane
tue solius.
interl.| quia nihil prorsus ex me
interl.| id est ego memor ero tue remunerationisCM
CM ¶Codd. : Reg13
interl.| id est oCN
CN ¶Codd. : Reg13
Numérotation du verset Ps. 70,17 
XVIII
Deus docuisti {t. 2 : Erfurt, f. 271vb ; facsim., p. 542b} me
interl.| id est bonum magistrum habuiCO
CO ¶Codd. : Reg13
interl.| quod eram et quid dederis ut memorer iustitie tue solius
marg.| DOCUISTI. CASSIODORUS. 28 Per libros29 inspirando usque nunc. Per spatia temporum crevit doctrina.   Mirabilia : quod de iniquo iustus.CP
CP ¶Codd. : P106 f. 96va Rusch PL
28 Cassiodorus] om. P106
29 libros] + vel Rusch PL
a30
30 a D30 Ω R] ex K7 Ps-G
interl.| vel ex
iuventute mea
interl.| ab innovatione accepta in baptismoCQ
CQ ¶Codd. : Reg13
interl.| AUGUSTINUS. Ab initio fidei qua me innovasti qui me feceras
et usque nunc ¦
interl.| id est semperCR
CR ¶Codd. : Reg13
interl.| Sicut ab initio fidei sic post es necessarius quia nec tunc quicquam per me possum.
pronuntiabo
interl.| et ego ut non ingratus
interl.| omniaCS
CS ¶Codd. : Reg13
mirabilia
interl.| esseCT
CT ¶Codd. : Reg13
tua.
interl.| quod me regis, quod in via posuisti quod timere facis, quod in anima suscitasti
marg.| MIRABILIA. AUGUSTINUS. Quid mirabilius quam mortuos suscitare ? Suscitatus corpore vivit, etiam absente suscitatore, non sic suscitata anima sine Deo qui est eius vita. Hec est ergo gratia mirabilis ut suscitet et post sit nobiscum ne moriamur, hoc est a iuventute et nunc.CU
CU ¶Codd. : Rusch (post m33) PL
Numérotation du verset Ps. 70,18 
XIX
Et
interl.| o Deus qui docuisti meCV
CV ¶Codd. : Reg13
usque in senectam31
31 senectam] senecta Ps-G (R F) Ps-R (A H N S) Ps-γδες Ps-Moz
interl.| id est usque dum habeam virtutes ducta in habitumCW
CW ¶Codd. : Reg13
interl.| nisi usque ad ultimum meum32 gratia mecum sit33 nihil ero|CX
CX ¶Codd. : P106 Rusch
32 meum P106] om. Rusch
33 mecum sit P106] inv. Rusch
et senium ¦
interl.| finem seculiCY
CY ¶Codd. : P106 Rusch
marg.| IUVENTUS 34. AUGUSTINUS. Aliqui notant hic35 quatuor tempora Ecclesie, aliqui tantum tria distingui, idem significantes per   nunc et   senectam . Unde iuventus Ecclesie fuit quando virtus martyrum dimicavit.CZ
CZ ¶Codd. : P106, f. 96va Rusch PL
34 Iuventus] iuventute PL
35 hic] om. PL
marg.| CASSIODORUS. Progrediens vero tempus, nunc, cum fides per Ecclesias36 proficit.
36 per Ecclesias Rusch ] per Ecclesiam fragment. Stuzmann2018
marg.| AUGUSTINUS. Senecta id est gravitas37 quando incipiet frigescere caritas multorum, cum mundi tempora decrescunt.
37 gravitas] gravis etas PL
marg.| SENIUM. CASSIODORUS. [a] Occiduum tempus : cum Antichristus veniet et vita optato fine claudetur ; iuventus Ecclesie : tempore martyrum quando fortes ; progrediens tempus nunc, inde   senecta, post   senium : in fine seculi. [b] Hec fuit opus dici in Scripturis, propter illos qui dicunt quod ad parvum tempus sunt Christiani38, contra quos Dominus : «Vobiscum sum usque ad consummationem seculi»ad.DA ae
ad Mt. 28, 20
ae ¶Fons : [a] Cf. Cassiodorus , Expositio Psalmorum (Ps. 70, 18), CCSL 97, p. 636.353-362 : « Senium autem tempus illud occiduum intellegendum puto, quando et saeuus ille tyrannus adueniet et turba martyrum hanc uitam optato fine concludet. Sequitur :   donec annuntiem brachium tuum generationi . Homo ille fidelis loquitur introductus, petens a domino ut usque ad senectam et senium in ecclesiae congregatione permaneat, donec brachium patris, id est dominum saluatorem succedenti generationi hominum debeat praedicare, sicut legitur: et brachium domini cui reuelatum est? ut religio christiana totius mundi deuotione dilatetur, maxime cum in fine saeculi sanctorum praedestinatus numerus compleatur ». [MM2020]
DA ¶Codd. : Rusch PL113 (incompl.)
38 cum Antichristus… Christiani] om. PL
interl.| oDB
DB ¶Codd. : Reg13
Deus ne derelinquas me.
interl.| Non gaudeant qui dicunt ad tempus erunt Christiani
interl.| Et hoc totum faciesDC
DC ¶Codd. : Reg13
Numérotation du verset Ps. 70,XX 
Donec annuntiem brachium tuum ¦
interl.| Christum
interl.| id est filiumDD
DD ¶Codd. : Reg13
marg.| DONEC  ANNUNTIEM  BRACHIUM  TUUM. CASSIODORUS. Cum39 per incarnationem captivos liberat. Et iustitiam iudicii, puniendi scilicet, qua hominem peccantem iusto iudicio damnas40.DE
DE ¶Codd. : Rusch (post m32) PL
39 Cum] Dum PL
40 damnas] damnat PL
generationi omni
interl.| per successiones
que ventura est.
interl.| ad fidemDF
DF ¶Codd. : Reg13
interl.| usque in finem seculi
interl.| Quid prestitit brachium ostendit
interl.| quasi : O Deus ne derelinquas donec annuntiem
interl.| id estDG
DG ¶Codd. : Reg13
Numérotation du verset Ps. 70,XXI 
Potentiam
interl.| liberandi
tuam
interl.| oDH
DH ¶Codd. : Reg13
Deus
interl.| nihil homo ex se
interl.| quia per eum expugnasti mundumDI
DI ¶Codd. : Reg13
Numérotation du verset Ps. 70,19 
et iustitiam
interl.| puniendi
interl.| per quem iustificastiDJ
DJ ¶Codd. : Reg13
tuam41
41 Deus - et iustitiam tuam] inv. Ps-G D30
interl.| iustitiam dico pertingentem usque in altissima quia maior est omni celesti creaturaDK
DK ¶Codd. : Reg13
interl.| non hominis|DL
DL ¶Codd. : P106 Rusch
interl.| ducens predicationem meam
usque in altissima
interl.| hominem exaltatum super altissima
interl.| super que filius Dei
marg.| USQUE  IN  ALTISSIMA 42. Et43 ne putes quod solus homo egeat gratia quia pervenit gratia tua   usque in altissima que fecisti magnalia quia44 eos qui sunt in altissimis45 id est omnes ordines46 fecit Deus cum non essent magnos quod iuste et47 beate vivunt et48 continet in eo quod sunt.DM
DM ¶Codd. : P106 Rusch PL113 (incompl.)
42 lemma om. P106
43 Et] om. P106
44 quia pervenit gratia tua usque in altissima que fecisti magnalia quia] et in P106
45 sunt in altissimis] in altis sunt P106
46 ordines] + celestes P105
47 et] quod P106
48 et] + quod P106
marg.| USQUE  IN  ALTISSIMA. Quia homo Deus sedet ad dexteram Patris regnans cum eo.   Que fecisti magnalia . Utrumque mirabile, per gratiam redimi hominem, qui per iustitiam damnatus erat.DN
DN ¶Codd. : Rusch , PL113
que fecisti
interl.| que tamen fecistiDO
DO ¶Codd. : Reg13
magnalia ¦
interl.| id est magnaDP
DP ¶Codd. : Reg13 interl.
interl.| Adam expulit per iustitiam, latronem accepit per gratiam
interl.| Et cum hoc sit
interl.| ODQ
DQ ¶Codd. : Reg13
Deus
interl.| in natura et potentia
interl.| si homo se extollit, credit suggerenti Eritis sicut diiaf et inde captivus
af Gn. 3, 5.
interl.| in hoc potest videri quod nullus est similis tibiDR
DR ¶Codd. : Reg13
quis similis tibi ?
interl.| nullus quia nihil simile
marg.| DEUS  QUIS  SIMILIS. Cui persone que gratia sit, captive scilicet, utraque resurrectio mentis et corporis; unde promittit gratias.DS
DS ¶Codd. : Rusch PL
marg.| Omnis Adam similis dum vult perverse esse   similis Deo in captivitatem cadit. Unde clamet ad eum a quo cecidit :   Quis similis est   tibi ? Est autem alia similitudo bona qua homo iustus qui diligit inimicos et benefacit eis similis est Deo ad cuius imaginem factus estag qui solem suum facit oriri super iustos et peccatoresah. Sed hec obedientia non est superbia. Est ergo bene similis Deo qui credit Deum esse summum. Nullo egere se vero non per se sed apud eum esse. Qui vero per se vult esse ut Deus a nullo est. Perverse vult esse similis ut diabolus qui noluit esse sub eo et ut homo qui ut servus noluit teneri precepto. Voluit ut nullo dominante sibi esset quasi Deus. DT ai
ag Cf. Gn. 1, 26-27.
ah Mt. 5, 45.
ai = Petrus Lombardus, In Ps., Ps. cit., PL 191, 654D-655C.
DT ¶Codd. : P106 f. 96va, Rusch , om. PL
marg.| Arbor illaaj quicquid esset cuiuscumque pomi ideo dicta est scientie boni et mali quia homo qui nollet bonum a malo discernere per preceptum, per experimentum discreturus erat. {t. 2 : Erfurt, f. 272ra ; facsim., p. 543a} ut tangendo vetitum inveniret supplicium. Bona quidem erat arbor et bonus eius fructus et sic numquam potuit perfectius obedientie bonum quam prohibendo a bono demonstrari ut ex inobedientia tantum sit pena non a re mala et ex obedientia palma. Si enim res mala esset que prohiberetur, videretur etiam sine prohibitione esse vitanda nec ex sola inobedientia pena secuta sed ex re mala non vitata. Nunc vero cum arbor bona sit prohibita, solam obedientiam palmam invenisse et solam inobedientiam incurrisse penam manifestum est.DU ak
aj Gn. 2, 9.17.
ak Augustinus Hipponensis, Enarrationes in Psalmos, (Ps. 70, 7) tract. 1. [Cf.   Petrus Lombardus, In Ps., Ps. cit., PL 191, 654D-655C
DU ¶Codd. : Rusch, om. P106 PL
interl.| Ecce iustitia peccantibus
interl.| Nam DeusDV
DV ¶Codd. : Reg13
Numérotation du verset Ps. 70,20 
XXII
Quantas ostendisti
interl.| iuste immisisti
interl.| quia scit prodesse
interl.| id est fecisti me cognoscere tribulationes multas et malas futuras nobis nisi convertamur. Et in hoc nullus est similis est 49 tibi quia fecisti me pati multas et tamen non permisisti me succumbere. Quare hoc ? Nam tu conversus ab ira primiparum scilicet mortuum in primis parentibusDW
DW ¶Codd. : Reg13
49 sic Rusch
mihi
interl.| volenti simulari
interl.| Merito qui recedit ab eo qui bonum est ex se et beatitudo miser est
tribulationes
interl.| passiones
multas
interl.| quantitate
et malas †
interl.| qualitate
et conversus
interl.| sed hec disciplina admonitio fuit non desertio, unde Et conversus
interl.| dum me convertisti
vivificasti {t. 2 : Erfurt, f. 272ra ; facsim., p. 543ª} me ¦
interl.| tamen
interl.| ecce in conversis clementia
et de abyssis terre
interl.| de submersione terre
interl.| id est de profunditate vitiorum actualium et originaliumDX
DX ¶Codd. : Reg13
iterum
interl.| sepe
interl.| vel in spe
reduxisti me.
marg.| ITERUM  REDUXISTI. Iterum primo cum natura nostra in Dei verbo surrexit propter nos, reducti sumus de abyssis terre. Item cum credimus in eum et fit prima resurrectio anime que spe iam surrexit cum eo, unde Apostolus Si consurrexistis cum Christoal ; unde hic dicit   iterum reduxisti . Item secundo iterum reducemur quando corpore resurgemus, unde post dicet : DY
al Col. 3, 1.
DY ¶Codd. : Rusch, om. PL113
interl.| et ibi vel in hocDZ
DZ ¶Codd. : Reg13
Numérotation du verset Ps. 70,21 
XXIII
Multiplicasti
interl.| quia per diversis subvenit
interl.| et sic
interl.| misericordia reductis spe
interl.| id est fecisti videri multiplicemEA
EA ¶Codd. : Reg13
magnificentiam50
50 magnificentiam Ps-G ] iustitiam Reg13 cum Ps-R
interl.| vel iustitiamam
am iustitiam : Ps-R
tuam ¦
interl.| AUGUSTINUS. quia nec filiis parcis a flagellis
interl.| flagella scilicet
interl.| id est filiumEB
EB ¶Codd. : Reg13
et conversus
interl.| per Scripturas et premia, unde generalis iustus letus veritatem psallere confitetur.
interl.| Et hoc modo conversus ab ira primi par<entis>EC
EC ¶Codd. : Reg13
consolatus51 es me.
51 consolatus Ps-G ] exortatus Reg13 cum Ps-R .
interl.| impio
interl.| vel ‘reduxisti me’. Ego autem etc.
interl.| quia etsi districte castiget tristes tamen esse non sinet
marg.| CONVERSUS  CONSOLATUS  ES  ME. Secundum quosdam est sic   consolatus es me et de abyssis terre iterum reduxisti me et hec reductio in futuro erit secundum corpus.ED
ED ¶Codd. : Rusch, om. PL113
interl.| scilicet : dando mihi veniam, facies me idoneum servumEE.
EE ¶Codd. : Reg13
Numérotation du verset Ps. 70,22 
XXIV
NamEF et ego confitebor tibi
EF ¶Codd. : Reg13 | Nam] om. pr. m. lemmatis Reg13 .
interl.| id est ad tuum honoremEG
EG ¶Codd. : Reg13
interl.| o Deus
in vasis psalmi
interl.| vel psalmorum
marg.| CASSIODORUS. Psalterium est organum quod a sursum sonat id est spiritus qui spe iam surrexit cum Christo. Cithara ab inferiori et signitificat corpus quod et resurget.EH
EH ¶Codd. : Rusch, om. PL113
marg.| CASSIODORUS. IN  VASIS  PSALMI. In vivificatione spiritus vel contemplativa vita.EI
EI ¶Codd. : Rusch PL113
interl.| CASSIODORUS. Psalmi pulchre dicuntur vasa veritatis quasi spiritualia dolia vinum Domini servantia
interl.| id est decantatio psalmorum
interl.| id est exultationisEJ
EJ ¶Codd. : Reg13
veritatem tuam Deus ¦
interl.| quod vere Deus
interl.| id est filium tuumEK
EK ¶Codd. : Reg13
psallam tibi
interl.| o Deus id est operaborEL
EL ¶Codd. : Reg13
interl.| opere
in cithara
interl.| id est in carnis mortificationeEM
EM ¶Codd. : Reg13
interl.| Mortificatione carnis vel exhibitione temporalium et hoc faciam exultando
interl.| o
Sanctus52 Israel.
52 Sanctus Ps-G ] Deus Reg13 cum Ps-R
interl.| scilicet ego factus IsraelEN
EN ¶Codd. : Reg13
interl.| Et etiamEO
EO ¶Codd. : Reg13
Numérotation du verset Ps. 70,23 
XXV
Exultabunt labia mea
interl.| interiora53|EP
EP ¶Codd. : Reg13
53 interiora] scilicet praem. Reg13
cum cantavero tibi ¦
interl.| voce exteriusEQ
EQ ¶Codd. : Reg13
interl.| id est cum laudabo in predicatione
et anima mea
marg.| ANIMA 54. AUGUSTINUS. Ipsis internis labiis quibus tacite clamat ad55 Deum.ER
ER ¶Codd. : Rusch PL
54 Anima] + MEA QUAM REDEMISTI PL
55 ad] om. PL
interl.| labia anime que iam reducta primo iterum
quam redemisti.
interl.| a vitiisES
ES ¶Codd. : Reg13
Numérotation du verset Ps. 70,24 
XXVI
Sed
interl.| non solum anima redempta
interl.| Et non solum modo anima sed etiamET
ET ¶Codd. : Reg13
et lingua mea
interl.| corporis quod reducetur secundo iterum
tota die
interl.| in eternitate sine fine quando hec exultatio erit
meditabitur iustitiam tuam ¦
interl.| id est filium vel fidemEU
EU ¶Codd. : Reg13
cum confusi
interl.| id est confusibiles se esse intelligentes#EV
EV ¶Codd. : Reg13
interl.| in fine seculi scilicet confusi
et reveriti fuerint
interl.| id est timebunt pro peccatisEW
EW ¶Codd. : Reg13
interl.| videntes oculis que numquam crediderunt fieri
interl.| vel erubuerint
marg.| CUM  CONFUSI etc.56. AUGUSTINUS. 57 Tunc locus est vere et secure exaltationis, cum non licet impiis dominari.EX
EX ¶Codd. : Rusch PL113
56 etc ET REVERITI FUERINT PL113
57 Augustinus] om. PL113
qui querunt mala mihi.
interl.| id est qui modo insultant


Comment citer cette page ?
Martin Morard et alii, ed., Glossa ordinaria cum Biblia latina (Ps. Psalmus 70), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 18/09/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=liber&numLivre=26&chapitre=26_70)
Signaler un complément d'information

Notes :