Glossa magna

Psalmus 107

Numérotation du verset Ps. 107,1 

¶Canticum psalmi ipsi David1.
¶Codd. : (Ps. 107) ω² Bari1 D30 Rusch Ps-G
1 ipsi Ps-G (V D²) ΩS Rusch Ed1530 Clementina cum Ps-α] om. Ps-G D30 | David] + Vox timentis Deum D30
Numérotation du verset Ps. 107,2 I

Paratum cor meum
Deus paratum cor meum ¦
cantabo
et psallam
in gloria mea.
Numérotation du verset Ps. 107,3 II

Exsurge2
2Exurge Rusch Ps-G cum hebr. LXX (Rahlfs* HoP* : 28/130 + Sedulius) Hexapl. Ps-α Ps-γ Ps-δ Ps-Moz C ] Exurge gloria mea † praem. ω² Clementina cum Ps-R Ps-Med (+Clm343) LXX (HoP 102/130 Lucian.) de Ps. 56:9 translatum iuxta Hier. ep. 106 (nec apud ullum interpretum)  
psalterium
et cithara ¦
exsurgam
diluculo.
Numérotation du verset Ps. 107,4 III

Confitebor tibi in populis Domine ¦ et psallam
tibi in nationibus.
Numérotation du verset Ps. 107,5 IV

Quia
magna3 super celos
3 magna Ps-G Bari1 ] + est ΩS Rusch Clementina cum P-R
misericordia tua ¦ et usque ad nubes
veritas tua.
Numérotation du verset Ps. 107,6 V

Exaltare super celos4
4 Exaltare ω² Bari1 ] et praem. ΩS
Deus†
et super omnem terram gloria tua ¦
Numérotation du verset Ps. 107,7 

ut liberentur dilecti tui.5
5 <divisio.> Deus ¦... tua] Deus+... tua ¦ ω² Bari1
Numérotation du verset Ps. 107,VI 

Salvum fac
dextera tua
et exaudi me ¦
Numérotation du verset Ps. 107,8 

Deus locutus est
in sancto suo6.
6 suo ω² Bari1 ] tuo Ω M
Numérotation du verset Ps. 107,VII 

Exultabo7
7 exultabo Ps-G (I M Q* ΦRGVP G K ΨB² V D) Ω ω² Bari1 edd. Rusch ] exaltabor Ps-G
et dividam Sichimam8 ¦ et convallem tabernaculorum dimetiar.
8 Sichimam Ps-G ( M Q W Φ U G K ΨB D V edd. ) Ω Bari1] Siccimam D30 *, Sicima Ps-G
Numérotation du verset Ps. 107,9 VIII

Meus est Galaad et meus est Manasses9 ¦ et Ephraim10 susceptio capitis mei.
9 Manasses Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D30 Bari1 Rusch ] Manasse Ps-G |
10 Ephraim Ps-G (edd.)] scrips. hic et ubique, Effraim Ps-G (codd.) D30 Ω ω² Bari1 Rusch |
Numérotation du verset Ps. 107,IX 

Iuda rex meus ¦
Numérotation du verset Ps. 107,10 

Moab11 lebes spei mee.
11 Moab] + Olla Bari1 ( m. post. )
Numérotation du verset Ps. 107,X 

In Idumeam extendam calciamentum meum ¦ mihi alienigene amici facti sunt.
Numérotation du verset Ps. 107,11 XI

Quis deducet me
in civitatem munitam ¦ quis deducet me usque in Idumeam.
Numérotation du verset Ps. 107,12 XII

Nonne tu Deus
qui repulisti nos ¦
et non exibis12 Deus in virtutibus nostris.
12 exibis ω² Rusch ] exibit Nb1
Numérotation du verset Ps. 107,13 XIII

Da nobis auxilium de tribulatione ¦ quia vana salus hominis.
Numérotation du verset Ps. 107,14 XIV

In Deo faciemus virtutem ¦ et ipse ad nihilum deducet inimicos nostros.

Psalmus 107

Numérotation du verset Ps. 107,1 
prol.|
marg.| {191.983C} Paratum cor meum. Titulus: Canticum psalmi ipsi David [CASSIODORUS.] Iste est sextus Psalmus de duabus naturis in Christo, ubi plura eadem continentur, que supra in duobus aliis psalmis dicta sunt: Que autem aliter sunt, parum differunt. [AUGUSTINUS.] Ex postremis namque partibus duorum precedentium psalmorum scilicet LVI, et 59 quorum diversi sunt tituli, hic Psalmus componitur. Nam postrema pars  LVI psalmi, prima pars est huius psalmi, usque ad illum versum, ubi dicitur. Et super omnem terram gloria tua. Inde usque terram ad finem. 238 Postrema pars 59 est psalmi. [AUGUSTINUS.] Unde sciendum est titulos, qui de historia poni videntur secundum prophetiam, id est spiritualem intelligentiam {983D} debere accipi, et utrumque illum psalmum ad unum concurrere intellectum, non superficie historie, sed altitudine prophetie copulatis partibus utriusque in isto psalmo, cuius titulus neutri istorum est similis, nisi quod hic et ipsi David, sicut ibi. Ideo autem hic Psalmus qui componitur ex his duobus, quorum tituli sunt diversi intitulatur ipsi David, ut significetur quoniam multis partibus multisque modis olim que Deus locutus est patribus in prophetis, tandem locutus est nobis in Filio (Hbr. 1), quem misit ut compleantur eloquia prophetarum, et mirabiliter, que in diversis psalmis dicta sunt, in unam veniunt in hoc psalmo convenientiam, ut {984C} quasi diversi sapores condiantur in pastum anime. Unde licet etiam cantoribus adhuc multa compingere. Sicut et David legitur in Paralipomenon ante arcam laudes Dei cantasse, diversis partibus psalmorum in unum adunatis (I Paral. 6). Et bene iunguntur, que nullatenus repugnant. Verba autem de duobus predictis psalmis ad alium intellectum in hoc psalmo ducuntur, quem ibi continent, secundum historie superficiem. [AUGUSTINUS. ALCUINUS.] In primo namque agitur de fuga David; in secundo, de victoria et fortitudine eiusdem. Hic vero de alio agitur, de Christi scilicet humilitate, secundum hominem, et altitudine secundum Deum: quod ostendit mutatus titulus. Et est sensus tituli: Canticum istud psalmi quod dicitur canticum [CASSIODORUS.] quia agit {984D} de mentis iucunditate; et psalmi, quia monet ad bona opera: Canticum enim ad divinas res: Psalmus, ad actuales operas pertinet, attribuitur Ipsi David, id est Christo, qui hic loquitur.
marg.| Intentio monet ut Christum Deum et hominem credamus.
marg.| Modus. Bipartitus est psalmus. Primo Christus Patri gratias agit, quia suscipiens passionem resurrexit in gloriam. Secundo dicit que salus sit facta omni terre, super quam est gloria Domini, ibi ut liberentur. Christus ergo secundum quod homo agens gratias Patri, ait: OA
A ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 107,2 
I
prol.|
marg.| {191.985A} Deus, paratum est cor meum ad laudes [CASSIODORUS.] quia peccatis non tardatur. Et repetit: Paratum est cor meum. Et ideo cantabo in me et in meis Et psallam. Hec duo iungit, quia cum spirituali cantico semper coniungi debent bona opera. [Haimo.] Et hoc in gloria mea, resurrectionis, id est consideratione gloriose resurrectionis. Supra in psalmo unde sumptum est dicitur: Cantabo, et psallam. Exsurge, gloria mea. [AUGUSTINUS.] Sed non est ibi alius sensus ab eo quod hic dicitur, quia et ibi ad hoc dicitur: Exsurge, gloria mea, ut in eo cantaretur et psalleretur.B
B ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 107,3 
II
prol.|
marg.| Exsurge. 1 Hoc dicit Pater ad Filium, vel {191.985B} Filius ad corpus sibi unitum. quasi2 : Cantabo et psallam. [CASSIODORUS.] Ut autem hoc fiat, exsurge, tu qui es psalterium, quantum ad morum probitatem, et cithara, quantum ad passionem. Deinde Filius respondet Patri. Exsurgam diluculo Dominice diei, et tuncC
C ¶Codd. : PL191
1 + [GLOSSA INTERLINEARIS] PL
2 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 107,4 
III
prol.|
marg.| Confitebor tibi in populis, Domine, et psallam tibi in nationibus. [CASSIODORUS.] Et merito,D
D ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 107,5 
IV
prol.|
marg.| Quia magna est super celos misericordia tua [CASSIODORUS.] id est spirituales, quia et angeli beneficiis eius fruuntur ibi. In alio psalmo precedenti dicitur: Magnificata est misericordia tua usque ad celos, {191.985C} [AUGUSTINUS.] scilicet ut magna sit etiam in celis, quod et hic dicitur. Idem enim sensus est in his verbis et in illis. Et veritas tua magna est usque ad nubes apostolicas [CASSIODORUS.] quas compluere facit populos. Deinde duobus predictis duo alia reddit. quasi3 : Quia misericordia tua est super celos. Ergo, oE
E ¶Codd. : PL191
3 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 107,6 
V
prol.|
Numérotation du verset Ps. 107,7 
prol.|
marg.| Deus, Verbum, exaltare [Haimo. CASSIODORUS.] id est altum te ostende super celos. Ille enim cuius misericordiam habent celi, iure super celos debet exaltari. Et quia veritas tua est usque ad nubes, merito. {191.985D} Et gloria tua super omnem terram, est exaltanda. Ut liberentur. Secunda pars, ubi dicit que salus sit facta omni terre super quam est gloria Domini. [CASSIODORUS.] Hic etiam humilitas humanitatis Christi, et potentia maiestatis ostenditur. [ALCUINUS.] quasi4 : Exaltare, et ut liberentur in futuro dilecti tui, hic in presenti,F
F ¶Codd. : PL191
4 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 107,VI 
prol.|
Numérotation du verset Ps. 107,8 
prol.|
marg.| Salvum me fac. 5 Dicit Christus pro membris, id est salva eos qui mecum unum sunt, ne cadant. Et hoc dextera tua, id est per favorem et propitiationem tuam, et exaudi me orantem pro eis. {191.986A} [CASSIODORUS.] Vel de seipso loquitur Christus, et petit se salvari in resurrectione, ut fideles liberentur, qui tali signo deitatem eius senserunt. quasi6 : Ut cantem et psallam, salvum me fac [ALCUINUS. GLOSSA INTERLINEARIS.] in resurrectione, dextera tua, id est per Verbum qui est brachium Patris. Ut sic liberentur dilecti tui, et exaudi me. Ordo verborum conversus est. Dicit enim: Salvum me fac et exaudi, pro exaudi, et salvum me fac. Deus locutus est. quasi7 : Oro exaudiri, quod non dubium, quia, Deus locutus est in me sancto suo. [CASSIODORUS.] Non ait per sanctum, ne per eum putaretur loqui, ut per prophetas et apostolos. In homine enim Christo, est per gratiam unionis, in illis vero per gratiam adoptionis . Vel propheta dicit hoc de Christo. Quasi {191.986B} dicat: Ita oravit, et quod oravit fiet, quia Deus locutus est in sancto suo, id est in Christo.G
G ¶Codd. : PL191
5 + [GLOSSA INTERLINEARIS] PL
6 quasi] + dicat PL
7 quasi] + dicat PL
Numérotation du verset Ps. 107,VII 
prol.|
marg.| Exsultabo [ALCUINUS.] Loquitur hic Christus in persona Ecclesie, et ait exsultabo [AUGUSTINUS.] vel exaltabor, alia littera. Supra in alio psalmo dixit, letabor, hic vero exaltabor. Quod satis convenit, quia de exaltatione est letitia. Et diluam Sichimam et convallem tabernaculorum dimetiar.H
H ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 107,9 
VIII
prol.|
marg.| Meus est Galaad, et meus est Manasses. Hec supra plene exposita sunt. Et Ephraim, meus est [AUGUSTINUS.] {191.986C} id est mea est fructificatio, que est susceptor capitis mei, id est hec fructificatio et ex eo quod caput suscepit me. Vel ego ipsum. Supra in alio psalmo habetur fortitudo, pro quo hic legitur susceptio, quod bene congruit, quia suscipiendo fortes nos facit, scilicet cum ipse Christus nos suscipit, vel cum eum nos suscepimus.
marg.| [CASSIODORUS.] Vel ita, Ephraim, id est fructificatio est, susceptor capitis mei, quia dum spineam coronam caput meum suscepit ultra omnes fructificavit. Totum enim lucratum est mundum.I
I ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 107,IX 
prol.|
Numérotation du verset Ps. 107,10 
prol.|
marg.| Iuda, de quo Christus. Et ideo per Iudam Christus intelligitur [AUGUSTINUS.] est rex meus, Moab est lebes {191.986D} spei mee.J
J ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 107,X 
prol.|
Numérotation du verset Ps. 107,11 
XI
prol.| Quis deducet me in civitatem munitam? quis deducet me usque in Idumeam?»
marg.| Quis deducet me in civitatem munitam? [CASSIODORUS.] Loquitur hic Christus. Et quis deducet me usque in Idumeam? Sicut homo querit Christus ut respondeat, negat hoc ab homine posse fieri. Civitas munita infernus est, quam nullus poterat aperire. Idumea sunt gentes quibus post resurrectionem innotuit. Hec autem a sola deitate poterant fieri.K
K ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 107,12 
XII
prol.|
marg.| {987A} Nonne, tu Domine, facies hoc, scilicet qui repulisti nos. [CASSIODORUS.] Pluraliter dicit nos, quia hec Christus cum membris patitur; et ipse enim repelluntur, dum tribulationibus exponuntur. Supra vero loquebatur singulariter dicendo, deducet me etc. Et non egredieris, Deus, in virtutibus nostris.L
L ¶Codd. : PL191
Numérotation du verset Ps. 107,13 
XIII
prol.|
Numérotation du verset Ps. 107,14 
XIV
prol.|
marg.| In Deo faciemus virtutem, et ipse ad nihilum deducet inimicos nostros [AUGUSTINUS.] qui supra in alio psalmo dicti sunt tribulantes. Horum omnium expositiones requiro in psalmo 69M
M ¶Codd. : PL191


Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Petrus Lombardus, Magna Glossatura (Ps. Psalmus 107), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2025. Consultation du 31/01/2025. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=magna&numLivre=26&chapitre=26_107)
Signaler un complément d'information

Notes :