Glossae Scripturae Sacrae-electronicae (Gloss-e)

Glossa magna

Biblia communis

Psalmus 123

Numérotation du verset Ps. 123,1

¶Canticum graduum

¶Codd. : (Ps. 123) D14 D30 Δ (= ω 1 ω² T77 Fi Bo179 NAL3255 ) Ω ^F Rusch Ps-G | graduum] + huic David Ps-G D14 , + Vox Ecclesie D30

Numérotation du verset Ps. 123,I

Nisi quia Dominus erat in nobis

dicat nunc Israel ¦

Numérotation du verset Ps. 123,2

nisi quia Dominus erat in nobis.

Numérotation du verset Ps. 123,II

Cum exsurgerent

homines in nos¹ :

¹ homines - in nos Ps-G ( plerique codd. et edd. ) D14 D30 Ω ^F Δ Rusch cum Ps-R ] inv. Ps-G , in nos Ω^S

Numérotation du verset Ps. 123,3

forte vivos

deglutissent nos.

Numérotation du verset Ps. 123,III

Cum irasceretur²

² irasceretur Ps-G D14 D30 Δ Ps-R ] irascetur Ω F ? Rusch

furor eorum in nos ¦

Numérotation du verset Ps. 123,4

forsitan

aqua absorbuisset nos.

Numérotation du verset Ps. 123,5 IV

Torrentem

pertransivit anima nostra ¦

forsitan

pertransisset

anima nostra aquam intolerabilem.

Numérotation du verset Ps. 123,6 V

Benedictus Dominus ¦ qui non dedit nos in captionem³

³ captionem Ps-G D30 ω 1 ω² T77 T79 Fi Bo179 Rusch ] captione Ps-G (I Φ^P Ψ^B² D) D14 NAL3255 Ω Ω ^F

dentibus eorum.

Numérotation du verset Ps. 123,7 VI

Anima nostra

sicut passer

erepta est ¦

de laqueo

venantium.

Numérotation du verset Ps. 123,VII

Laqueus contritus est ¦ et nos liberati sumus.⁴

⁴ <divisio.> 7. VI ¦ ¦ VII D14 Δ , VI + VII = Anima... venantium ¦ laqueus D30

Numérotation du verset Ps. 123,8 VIII

Adiutorium nostrum in nomine Domini ¦

qui fecit celum et terram.

Psalmus 123

Numérotation du verset Ps. 123,1

^prol.|

^marg.| {191.1147B} Nisi quia Dominus erat in nobis. Titulus: Canticum graduum. [CASSIODORUS. AUGUSTINUS.] Quintus gradus est ut liberati a periculis non sibi sed Domino tribuant. Et notandum {191.1147C} quod aliquando unum, aliquando inducit plures: una tamen est Ecclesia, quia in omnibus membris est unitas, per quam multi homines unus homo sunt. Cantant ergo fideles hoc exsultantes, quia evaserunt. Quod est in spe cantare, si sunt in corpore, vel in re, si iam ex corpore exierunt, omnium tamen simul unus est cantus.

^marg.| Intentio. Monet liberationem nostram Deo ascribere.

^marg.| Modus. [CASSIODORUS.] Bipartitus est psalmus. Primo, sancti memores quanta evaserunt soli misericordie ascribunt. Secundo gratias agunt, quod liberati sunt ibi benedictus. [AUGUSTINUS.] Hi ergo non dicto unde evaserunt, ceperunt sic cantare:^A

^A ¶Codd. : PL191

Numérotation du verset Ps. 123,1
I

^prol.|

Numérotation du verset Ps. 123,2

^prol.|

^marg.| {191.1147D} Nisi quia Dominus. [AUGUSTINUS.] Tanta est eorum exsultatio, ut antequam exponant pericula, dicant se liberatos, et per quem, sic: Nisi quia Dominus erat in nobis. Iam securi hoc dicunt respicientes que passi sunt, et quot transilierunt, et quo venerunt. Et hoc est quod dico. Dicat nunc mecum Israel quia iam evasit. Hoc, scilicet dicat nisi quia Dominus erat in nobis.^B

^B ¶Codd. : PL191

Numérotation du verset Ps. 123,II

^prol.|

Numérotation du verset Ps. 123,3

^prol.|

^marg.| Homines cum exsurgerent [AUGUSTINUS.] persequendo in nos, in quibus Deus erat. Quid ergo possunt contra Dominum in nobis? nisi, inquam, hoc esset, forte {191.1148B} deglutissent nos vivos, id est scientes malum et tamen facientes, ut qui thurificat sciens idolum nihil esse. Vivunt enim qui sciunt idolum nihil esse. Mortui sunt, qui illud putant aliquid esse. Ergo mortui absorbentur qui putant malum faciendum {191.1148C} quod faciunt. Vivi autem, qui quidem sciunt malum esse quod faciunt, sed persecutione superati in societatem transeunt impiorum, et Deo huius vite dulcedinem preferunt, sicut quidam qui timore mortis idolis thurificaverunt. Attende etiam quod Petrus, id est Ecclesia absorbet multos, sed non vivos. Cui dicitur: Macta et manduca (Act. 10). Nullum enim manducat, id est membris inserit, nisi mactatum, id est renuntiantem diabolo. Mactatur ergo in malo, sed vivificatur in bono qui manducatur a Petro. Econtra accidit, quem deglutit diabolus.^C

^C ¶Codd. : PL191

Numérotation du verset Ps. 123,III

^prol.|

Numérotation du verset Ps. 123,4

^prol.|

^marg.| Cum irasceretur furor eorum. [AUGUSTINUS. CASSIODORUS.] Ut {191.1148D} supra vicit linguas dolosas, per verba Dei et exempla de morte vivificatorum, sic, si Dominus adest, vincit iam minantes de quibus ait, et cum furor eorum, qui est sine ratione, quia ira et invidia iudicio carent. Unde Iob: Stultum occidit iracundia, et parvulum invidia (Iob 5). Irasceretur in nos, nisi quia Dominus erat in nobis, forsitan absorbuisset nos aqua [AUGUSTINUS.] id est peccator populus, et est a similitudine Egyptiorum dictum, quos aqua maris absorbuit. Ac si diceret: Nisi esset Dominus in nobis, moreremur more Egyptiorum, non transiremus exemplo Israelitarum. Sed qualis est ista aqua? torrens est, fluit cum impetu, sed cito transit^D

^D ¶Codd. : PL191

Numérotation du verset Ps. 123,5
IV

^prol.|

^marg.| Torrentem pertransivit. [AUGUSTINUS.] quasi¹ : Nisi Dominus esset, aqua absorbuisset nos, sed per Dominum, anima nostra pertransivit torrentem, de quo et caput bibit in via (Ps. CIX], et transit, non hesit, quia passus est, sed resurrexit, et ascendit. Per quod et nobis transire dedit. Forsitan pertransisset, vel pertransiit etc. ; forsitan ponunt Latini, ut ponunt pro Greco ἆρα dubitationis verbo, quod intelligibilius dicitur putas, pertransivit anima nostra. Et est sensus, quasi nos per Dominum pertransivimus. Et forsitan, id est an putas, pertransiit anima nostra aquam intolerabilem. Vel sine substantia, quasi magnitudo periculi vix sinit hoc credi. Aqua {191.1149B} autem sine substantia sunt vitia, et peccata, et dulcedo huius vite, que inopiam habent, non substantiam; egestatem, et non subsistentiam, quia hec vere non sunt, sed transeunt omnia sine fructu. Nam et qui peccando lucratur aurum et huiusmodi sine substantia est, quia et hic fidem amittit, et in infernum descendens, hec non secum portat. Maius ergo amisit, ut minus lucraretur, pecuniam auxit, fidem neglexit, vel exstinxit. Abundat nescio quid in arca, sed multo magis quiddam diminutum est in corde; de arca gaudes, de corde non plangis. [ALCUINUS.] In hac aqua sine substantia perdidit ille filius iunior substantiam quam accepit a patre, et adhesit uni civium regionis illius, id est diabolo, pascens {191.1149C} porcos, id est terrenis et immundis actibus delectatus, desiderans manducare siliquas porcorum, que implent ventrem, et non satiant (Lc. 8). Ita et peccata etsi ad horam delectant, veram tamen satietatem non prestant, sed totius boni indigentiam ingerunt. Hec est ovis errabunda, quam pius pastor in Evangelio legitur quesiisse relictis nonaginta novem in deserto (Lc. 15); sed, antequam reduceret a longe, est comminatus baculo Mosaice legis, ut ovicula se errasse cognosceret, et ultra errare pertimesceret, atque per se redire non valens reductorem humiliter exspectaret et desideraret: qui eam vivifica baptismi aqua lotam, siccata aqua sine substantia, consortio angelico redderet, prodigum filium necessitate longa confectum ad patrem reducent.

¹ quasi] + dicat PL

^marg.| Vel ita {191.1149D} secundum litteram nostram, forsitan, quasi per Dominum transivit, sed forsitan et si Dominus non esset in nobis, dices tu aliquis, anima nostra pertransisset aquam intolerabilem quod omnino non esset in nobis.^E

^E ¶Codd. : PL191

Numérotation du verset Ps. 123,6
V

^prol.|

^marg.| Benedictus. [CASSIODORUS.] Secunda pars, ubi sancti gratias agunt, quod liberati, et quod laqueus est contritus, quasi et quia transivi. Benedictus Dominus qui non dedit nos in captione, vel in venatione, dentibus eorum [AUGUSTINUS. CASSIODORUS.] quasi more ferarum {191.1150A} sitientium sanguinem nostrum. Dico non dedit, sed potius.^F

^F ¶Codd. : PL191

Numérotation du verset Ps. 123,7
VI

^prol.|

^marg.| Anima nostra erepta est [AUGUSTINUS.] et si corpus passum. De laqueo, vel muscipula venantium, quia non capitur dulcedine presentis vite. Unde sequitur occisio. Venantes sunt, persequentes; esca in muscipula, dulcedo huius vite est. Esca ergo in muscipula ponitur, cum per huius vite dulcedinem, in nequitiam trahere contendunt. Dico erepta est anima nostra, que prius erat, sicut passer, quia incaute instabilis ceciderat; sed, sicut aliquo faciente strepitum magnum passer volat de muscipula venantium, sic anima nostra, que ante vite dulcedine tenebatur, {191.1150B} Domino faciente maximum strepitum gehennarum, eruta est de muscipula. Vel modo: anima nostra est sicut passer, quia sicut passer vitat laqueum; sic sancti dulcedine huius vite, que est quasi laqueus. Et iste^G

^G ¶Codd. : PL191

Numérotation du verset Ps. 123,VII

^prol.|

^marg.| Laqueus contritus est [AUGUSTINUS. CASSIODORUS.] Quia occisis martyribus non restat dulcedo huius vite, qua possint iterum capi; sed ipsi non simul contriti sunt, imo liberati. Et nos sumus liberati, qui heseramus ante in muscipula. Et nota quod ait laqueus contritus est, quasi qui ferreus erat. Non ait ruptus, ut stupa rumpitur: tanta fortitudo mali, tanta potentia liberantis. Quare contritus est laqueus, {191.1150C} et nos liberati? quia^H

^H ¶Codd. : PL191

Numérotation du verset Ps. 123,8
VIII

^prol.|

^marg.| Adiutorium nostrum in nomine Domini [CASSIODORUS.] contra quem nullus prevalet, qui fecit celum et terram, id est omnia celestia et terrestria.^I

^I ¶Codd. : PL191

Comment citer cette page ?
Martin Morard, ed., Petrus Lombardus, Magna Glossatura (Ps. Psalmus 123), in : Sacra Pagina, IRHT-CNRS, 2024. Consultation du 07/05/2024. (Permalink : https://gloss-e.irht.cnrs.fr/php/editions_chapitre.php?id=magna&numLivre=26&chapitre=26_123)

Signaler un complément d'information

Notes :

<26. Psalterium>

Psalmus 123

<26. Glossa magna in Psalmos>

Psalmus 123